Zabur 1 bob

“Binokorlar rad etgan tosh

Zabur kitobi qaysi paygambarga tushgan

Имом Қуртубий раҳимаҳуллоҳ тафсирида бундай келтиради: Аллоҳ таоло марҳамат этади:

«Довудга эса Забурни бердик». [Нисо сураси: 163-оят].

Забурда бир юз элликта сура бўлиб, унда на ҳукм, на ҳалол ва на ҳаром ҳақида оят бўлган.

Забурдаги оятлар ҳикматлар ва мавъизалар иборат бўлгандир”.

(“Ал-жомеъ ли-аҳкамил-Қуръан”. 6/15.)

Аҳли сунна вал жамоа ақидасига кўра, Аллоҳ таоло тўртта китоб нозил қилган: Забур, Таврот, Инжил ва Қуръон.

1. Забур – Довуд алайҳиссаломга.

2. Таврот – Мусо алайҳиссаломга.

3. Инжил – Ийсо алайҳиссаломга.

4. Қуръон – Муҳаммад алайҳисаломга нозил қилинган.

Аввалги уч китобдан Забур йўқ бўлиб кетган. Аммо у ҳақида баъзи уламоларимиздан юқоридаги каби қавллар келтирилган.

Кейинги икки китоб Таврот ва Инжилнинг асли қолмаган бўлиб, ўзгартирилгандир. Бугунги кунда бу икки китоб Аллоҳ таоло нозил қилган китоблар эмас.

«Китобни ўз қўли билан ёзиб, сўнгра уни арзон баҳога сотиш учун: «Бу Аллоҳнинг ҳузуридан», дейдиганларга ҳалокат бўлсин! Уларга қўллари билан ёзган нарсаларидан ҳалокат бўлсин! Уларга топган фойдаларидан ҳалокат бўлсин!». [Бақара сураси: 79-оят].

Охирги ва аввалги китобларни мансуҳ қилган, бирон бир ояти ўзгартирилмайдиган, қиёматгача ҳукми боқий қолувчи китоб – Қуръони каримдир.

«Албатта, зикрни Биз нозил қилдик ва, албатта, уни Биз муҳофаза қилурмиз» [Ҳижр сураси: 9-оят].

Суннатуллоҳ АБДУЛБОСИТ

Zabur 1 bob

Zabur kitobi ruhiy she’rlarning majmuidir. Ularni ba’zan qo‘shiq qilib, ba’zan esa yakka tartibda yoki guruh bo‘lib ibodat sifatida aytishgan. Kitob 150 sanodan iborat bo‘lib, ko‘p sanolarning muallifi shoh Dovud hisoblanadi. Sanolar uzoq zamonlar davomida to‘plangan. Bu sanolar Isroil xalqining Xudoga sajda qilishida muhim bir o‘ringa ega bo‘lib qoldi.

Sanolarning ba’zilarida musiqa yo‘lboshchisiga qaysi musiqa asboblaridan foydalanish va sanoni qanday kuy jo‘rligida aytish kerakligi haqida yozilgan. Masalan, 4–sano va 45–sanoga karashimiz mumkin.

Muqaddas Kitob tarkibidagi ko‘p kitoblarning bosh g‘oyasi sanolarda o‘z aksini topadi. Bu g‘oyalar — hamdu sano, shukronalik, imon, umid–ishonch, gunoh uchun qayg‘u, Xudoning sodiqligi va madadi. Hamma sanolarning tub mag‘zida Xudoga qattiq ishonch, Unga nisbatan izzat–hurmat yotadi. Sanolarning ijodkorlari Xudoning marhamatlari uchun Uni hamdu sano aytadilarmi yo qiyinchilik paytlarida shikoyat qiladilarmi, ular sanolarida doimo chin his–tuyg‘ularini ifodalaydilar.

Qadimgi Isroilda sanolar xilma–xil holatlarda ishlatilgan:

104–sanodagi singari, Xudoga hamdu sano aytish uchun,

12–sanodagi singari, qayg‘u–g‘amlarni ifodalash uchun,

1–sanodagi singari, ruhiy haqiqatlarni o‘rgatish uchun,

71–sanodagi singari, Isroil shohini izzat–hurmat qilish va uning hukmronligi davrida adolat hukm surishi uchun ibodat qilish uchun,

46–sanodagi singari, jamiki borliq ustidan hukmron bo‘lgan Xudoning qudratini e’tirof etish uchun,

121–sanodagi singari, Quddusga bo‘lgan sevgini ko‘rsatish uchun,

125–sanodagi singari, bayramlarni nishonlash uchun.

Albatta ko‘p sanolar bittadan ortiq maqsadda foydalanilgan.

Iso Masih va’z qilganda va ta’lim berganda sanolardan foydalangan. Yangi Ahd mualliflari ham sanolarning ba’zilarini o‘z yozuvlariga qayd etib o‘tganlar. Ilk masihiylar sajda qilganlarida, ta’lim berganlarida, Iso Masih orqali Xudo nimalar qilgani to‘g‘risida xushxabarni boshqalarga hikoya qilib berganlarida ham sanolardan foydalanganlar. Masalan, Iso Masih to‘g‘risida ma’lumot berish uchun 117–sanoning bir oyati Yangi Ahdda olti marta keltirilgan:

“Binokorlar rad etgan tosh

Binoning tamal toshi bo‘ldi.” (117:22)

1–SANO – Zabur

1 Shunday insonlar saodatlidir: Ular fosiqlar maslahatiga yurmaydi, Gunohkorlar yo‘lida ular turmaydi, Mazaxchilar orasida ular o‘tirmaydi.

2 Ha, ular Egamizning qonunidan zavq oladi, Tunu kun ta’limotining mag‘zini chaqadi.

3 Unday insonlar oqar suv bo‘yiga o‘tqazilgan Daraxtlarga o‘xshaydi. Ular o‘z mavsumida mevasini beradi, Barglari aslo qurimaydi. Ular neki qilsa, omadi keladi.

Забур

Забур — диний манбаларга кўра, Довуд(ас)га. нозил бўлган илоҳий китоб. Библия “Қадимга аҳд” кисмининг бўлими. Юнон тилида “рсалом” (“псалом”), “псалтерион” (“псалтир”), қад. яҳудий тилида “таҳалим” деб аталган “Ҳазрати Довуднинг санолар китоби” номи билан машҳур бўлган диний-мусиқий оятлар мажмуи. Мил ав. 1500-500-йилларга тегашли. 3. санолари, асосан, Худога бағишланган мадҳиялар, дуолар, шукрона, илтижо, нола-фиғон, душманлардан шикоят ва ҳ.к.дан иборат. Уларга кўра, худо ҳамма нарсаларни кўриб-билиб, инсон қалбини доим синаб-имтиҳон етиб турувчи зотдир, у Исроил мамлакати тарихида ҳам ғаройиб мўжизаларни намоён қилган. Айрим саноларда Ясо(ас)нинг дунёга келиши, азоб чекиб, жон таслим етиши, сўнг тирилиб, ер юзида абадий ҳукмронлигини ўрнатиши башорат етилган (мас., 2, 21, 44, 71, 109-санолар). З.нинг баъзи оятлари Инжилга айнан кўчирилган, Исо(ас) шу оятлар мавзуида панду насиҳатлар қилган екан. Қуръони каримнинг “Сод” сураси (18-20-оятлар)да Довуд(ас) санолари тилга олинади. З.нинг асл нусхаси ажойиб шеърият намунаси сифатида Европа халқлари маданияти ва санъатига, оғзаки ижодига баракали таъсир кўрсатган. З.нинг ўзбек тилидага тўлиқ матни Библияни таржима қилиш институти (Стокголм) томонидан 1992 й.да “Инжил”, “Таврот” (“Ибтидо”), “Забур” китоби таркибида чоп қилинган (таржимон доктор Юсуф Гулкаров).

Манбаа: Ислом энциклопeдияси

Дўстларигиз билан улашинг!