XORAZM MUSIQA USLUBI

XORAZM MUSIQA USLUBI — Xorazm vohasida qaror topgan muayyan musiqiy anʼanalar majmui. Kadimdan madaniyat va sanʼat maskani boʻlgan ushbu hududda oʻziga xos xalq musiqa ijodiyoti (bolalar va marosim qoʻshiqlari, xalfa laparlari va b.), ogʻzaki anʼanadagi kasbiy musiqa (doston, talqinchi va goʻyandalar sanʼati, maqom va b.) namunalari keng oʻrin tutadi. Xorazm musiqa uslubi doirasida xalq musikasining eng qad. davrlariga mansub kuyohang namunalari oʻz aksini topgan. Jumladan, bolalar («Momom moshiydi», «Aravachi mani doyim», «Tuyalar, ho tuyalar» va b.) va mavsum marosim qoʻshiqlari («Suyet xotin», «Ashsha daroz» va b.)da musiqaning ilk bosqichlariga oid dastlabki tuzilma va ohang alomatlari, boshlangʻich parda asoslari saqlanib qolgan. Xalfalar sanʼatida «ichkari»ga xos ixcham diapazondagi past ovoz koʻlamida aytiladigan, faqat ayollargagina xos boʻlgan qoʻshiq va ashulalar urin olgan. Bunda qudalar tomonidan toʻyga ruxsat berilgandan keyin aytiladigan «Boring boshlang, oʻnglar boʻlgʻay tuyinggiz», tuy boshlanishida «Muboraklar boʻlgʻay etgan tuyinggiz» yoki kelin kelgandan keyin «Aylanaman kelinni qaddi boʻyinnan» va b. qoʻshiqlar tuyning uziga xos rivojini belgilagan. Ayniqsa, qayroq bilan oʻynab aytiladigan lapar turi xalfa raqqosalariga juda xosdir.

Ensiklopediya.uz
XORAZM MUSIQA USLUBI