Tushda kiyim to’qish

Mana o‘lkamizga qish fasli ham kirib keldi. Kunlar esa ancha qisqardi. Quyosh hamma yoqni yoritadi-yu, lekin qizdirmaydi. Biz esa qorni intizorlik bilan kutayapmiz. Qor yog‘masa, qish faslining qizig‘i ham yo‘qday go‘yo. Allaqachon chana, chang‘i va konkilarni tayyor qilib qo‘yganmiz. Qordan esa hamon darak yo‘q. Boshqa davlatlarda bolalar maza qilib chana uchishyapti. Nega bizda qor kam yog‘ar ekan-a?

Olimlar odamlar o‘lim oldidan qanday tushlar ko‘rishlarini aniqlashdi

AQShning Buffalo shahridagi hospis va pallativ yordam markazi tibbiyotchilari o‘n yillik tadqiqotni yakunlab, sirli yangilikni ochishga muvaffaq bo‘lishdi, deb yozmoqda «Populyarnaya mexanika».

Klinik o‘limni, ya’ni hayot va biologik o‘lim orasidagi ortga qaytarsa bo‘ladigan o‘tish bosqichini boshidan kechirgan odamlar g‘alati kechinmalar haqida hikoya qilishadi. Ko‘pincha ularning ko‘z o‘ngidan butun hayotlari o‘tib ketadi, shundan so‘ng ular tim qorong‘i tunnelda paydo bo‘lishadi va u yorqin yog‘du bilan tugaydi, ayrimlar esa allaqachon o‘lib ketgan yaqinlarini uchratishadi.

Kristofer Kerr boshchiligida olimlar o‘tkazgan tadqiqotga ko‘ra, o‘limidan uch hafta avval odamlar mazmunan bir xil g‘alati tushlar ko‘ra boshlashadi. Keyinchalik vafot etgan 13 mingdan ziyod bemorlarni kuzatgan mutaxassislar 88 foiz kishilar o‘limi oldidan o‘ta yorqin tushlar ko‘rishini aniqlashgan.

Vafot etgan bemorlarning o‘limi oldidan tasvirlab berishlaricha, 72 foiz holatda ular allaqachon o‘lib ketgan qarindoshlari va do‘stlari bilan gaplashishgan va juda iliq taassurotlarga ega bo‘lishgan. Bemorlarning 59 foizi o‘zlarining so‘nggi tushlarida jomadonlarini yig‘ishtirib, chipta xarid qilishgan — xullas, qayoqqadir so‘nggi yo‘lga otlanishgan. Ayrimlar poyezdga chiqishgan yoki samolyotda uchishgan, ularga allaqachonlar o‘lib ketgan yaqinlari hamrohlik qilishgan va ular xursandchilik bilan muloqotda bo‘lishgan.

Bemorlarning 29 foizi esa tushlarida faqat tirik qarindoshlari va do‘stlarini ko‘rishgan. 28 foiz kishilar o‘limoldi tushlarida hayotidagi yorqin iz qoldirgan u yoki bu voqealarni qaytadan gavdalantirishgan. Faqat o‘lim bilan olishayotgan bolalarda istisno ro‘y bergan: ularga ko‘pincha o‘zlarining o‘lib ketgan uy hayvonlari ko‘ringan. Shuningdek, yoshi katta insonlar ham tushga kirgan, lekin yosh bolalar ularni yaxshi eslab qolisholmagan.

Sirli tushlar o‘limdan 10-11 hafta ilgari ko‘rila boshlanadi, 3 hafta ilgari ularning soni ko‘payadi, tushlar yorqinlasha boradi. Afsuski, bu fenomenni Kristofer Kerr va uning jamoasi tushuntirib bera olmagan. Balkim o‘lim oldidan bosh miyada qandaydir o‘zgarishlar ro‘y bera boshlar va bunday tushlarga sharoit yaratar. Shunisi aniqki, bunday tushlar insonni tinchlantiradi va juda yaqin qolgan o‘lim oldidan ularning qo‘rquvini pasaytiradi.

Tushda kiyim to’qish

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

САВОЛ: Ассалому алайкум вараҳматуллоҳи вабаракатуҳ!
Инсонларга Аллоҳ таоло туш кўриш неъматини берган. Инсон тушида кўрган нарсаларига эътибор бермоғи керакми, тушда кўрганларини ҳаётда содир бўлишига ишониб қолиш ёки шу тушни бирор ишга белги деб тушуниш тўғрими? Халқимиз орасида тушда тиши тўкилса, одам вафот этади ва шунга ўхшаш гаплар бор, ўзимга ҳам бир неча бор айтишган, уларга қандай жавоб бермоғимиз керак? Шу ҳақда ҳадислар бўлса батафсил ёритсангиз, чунки бу ҳақда китоблардан маълумот топа ололмаяпман.

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
«Ҳадис ва Ҳаёт» силсиласининг бир жузи «Туш ва масаллар» деб аталади. Дуо қилиб туринг. Нашр этилса тўлиқ маълумот оласиз, иншааллоҳ.
Абу Ҳурайрадан ривоят қилинади:
«Набий алайҳиссалом:
«Қачон замон яқин бўлса, мўминнинг туши ёлғон бўлмай қолади. Сизларнинг туши ростингиз гапи ростингиздир. Мусулмоннинг туши нубувватнинг қирқ беш жузидан бир жуздир.
Туш уч хилдир: Солиҳ туш – Аллоҳдан севинч башоратидир. Маҳзун туш – шайтондандир. Киши ўзига ўзи гапирган нарсани тушида кўриши.
Агар бирингиз ўзига ёқмаган нарсани туш кўрса, туриб намоз ўқисин. Уни одамларга айтмасин», дедилар».
Бу ҳадиси шарифда туш ҳақида бир неча умумий қоида бўлган ҳақиқатлар зикр қилинмоқда.
1. «Қачон замон яқин бўлса, мўминнинг туши ёлғон бўлмай қолади».
Бу жумладаги «замон яқин бўлиши» тун билан куннинг миқдори бир-бирига яқинлашиб қолишидир. Бу ҳолат баҳорда бир ва кузда бир ўзининг энг юқори чўққисига чиқиб кундуз билан кечасининг узунлиги тенг бўлади. Ўшангача улардан бири уза-йиб иккинчиси қисқариб келади ва ундан кейин аксинча бўлади.
Ана ўша кун ва тун тенг бўлган нуқта ва унинг икки тарафидаги вақтларда кўрилган тушларнинг кўпи ёлғон бўлмай қолади.
Бундан тушнинг қандоқлиги унинг кўрилган вақтга ҳам боғлиги келиб чиқади.
2. «Сизларнинг туши ростингиз гапи ростингиздир».
Бу жумладан тушнинг рост ва ёлғонлиги туш кўрувчининг шахсига ҳам боғлиқ бўлиши англанади. Рост гапирадиган покиза одамларнинг тушлари рост бўлар экан. Агар одам ёлғончи, тутириқсиз бўлса, туши ҳам ўзига ўхшаган бўлади.
3. «Мусулмоннинг туши нубувватнинг қирқ беш жузидан бир жуздир».
Ушбу жумла имом Бухорийнинг ривоятларида «Солиҳ кишининг яхши туши нубувватнинг қирқ олти жузидан бир жуздир» шаклида келган экан. Бундан аҳли солиҳ кишиларнинг тушлари катта аҳамиятга эга бўлиши келиб чиқади.
4. Туш уч хилдир:
а) «Солиҳ туш-Аллоҳдан севинч башоратидир».
Агар мусулмон одам таҳорат қилиб, ухлашнинг исломий одобларига амал қилиб, ҳеч нарсани ўйламай ётган бўлсаю яхши туш кўрса, Аллоҳ таолодан юборилган яхшилик ишора бўлади.
б) «Маҳзун туш-шайтондандир».
Ухлаган одам ўзини маҳзун қиладиган туш кўрса, унга шайтон таъсир қилган бўлади.
Пайғамбар алайҳиссаломнинг имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳи ривоят қилган бир ҳадиси шарифларида:
«Ҳулм-ёмон туш шайтондандир. Сиздан ким ҳулм кўрса, ундан паноҳ тиласин ва чап тарафига туфласин. Ўшанда унга зарар қилмайди», дейилган.
в) «Киши ўзига ўзи гапирган нарсани тушида кўриши».
Агар одам бирор иш бошига тушган бўлиб, ўшани кўп ўйлаб юрган бўлса ўша ўйлаш таъсирида туш кўради. Бундоқ тушнинг эътибори йўқ бўлади.
«Агар бирингиз ўзига ёқмаган нарсани туш кўрса, туриб намоз ўқисин. Уни одамларга айтмасин», дедилар».
Аввал айтилгандек, аввал чап тарафига туфлайди, паноҳ тилайди ва кейин туриб таҳорат қилиб намоз ўқийди. Яна муҳим шартлардан бири ўша ёқимсиз тушни бировга айтмасликдир. Валлоҳу аълам.

Qish

Mana o‘lkamizga qish fasli ham kirib keldi. Kunlar esa ancha qisqardi. Quyosh hamma yoqni yoritadi-yu, lekin qizdirmaydi. Biz esa qorni intizorlik bilan kutayapmiz. Qor yog‘masa, qish faslining qizig‘i ham yo‘qday go‘yo. Allaqachon chana, chang‘i va konkilarni tayyor qilib qo‘yganmiz. Qordan esa hamon darak yo‘q. Boshqa davlatlarda bolalar maza qilib chana uchishyapti. Nega bizda qor kam yog‘ar ekan-a?

Hammasi oddiy. Janubga yaqin o‘lkalarning havosi ham issiqroq bo‘ladi. Qor — bu suv tomchilarining yaxlagan holati hisoblanadi. Suv bug‘i osmonda sovuq havo oqibatida muzlaydi va mayda muz parchalariga aylanadi. Keyin esa muz parchalari pastga ya’ni yerga tushayotganda shaklini o‘zgartirib, qor parchalariga aylanadi. Qanchalik sovuq bo‘lsa qor parchasining hajmi ham kichrayib boradi. Qor parchalari bir biriga aslo o‘xshamaydi.

Agar ob-havo iliq bo‘lsa, qor o‘rniga yomg‘ir yog‘adi.

Bizning O‘zbekistonimiz janubga yaqin bo‘lgani uchun qish fasli qisqa bo‘ladi. Qor ham kamroq yog‘adi.

Shimoliy davlatlar qatorida turadigan Norvegiyada qor kuz faslidan boshlab bahorgacha yog‘ishi mumkin. Ko‘chalarda kuchuklar kishilarni chanada tortib ketayotganini uchratishingiz mumkin. Afrika davlatida esa qish bu iyun, iyul va avgust oylariga to‘g‘ri kelar ekan, yoz fasli bo‘lsa dekabr, yanvar, fevral oylari hisoblanadi. Bu yerda yil bo‘yi quyosh porlab turadi. Hech qanday sovuq bo‘lmaydi. Afrika xalqi qorni faqatgina muzlatgichlarda ko‘rishlari mumkin.