Sil kasalligi haqida

Sil kasalligi nima

Sil kasalligi – bu Mycobacterium tuberculosis complex bakteriyalari keltirib chiqaradigan surunkali yuqumli kasallik. Ko’pincha u nafas olish organlariga ta’sir qiladi, ammo bo’g’imlarga, suyaklarga, ko’zlarga, periferik limfa tugunlariga ham zarar yetkazishi mumkin.

Sil kasalligining 95% hollarda yuqishi havo tomchilari orqali,– alimentar (zararlangan oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish) yoki kontakt orqali sodir bo’ladi. Sil kasalligini o’z vaqtida aniqlamaslik va savodsiz davolash o’limga olib kelishi mumkin.

Sil kasalligining shakllari:

• ochiq (bakteriyalar balg’am bilan birga chiqadi, MBT ijobiy);
• yopiq (bakteriyalar chiqmaydi, MBT salbiy).

Kasallikning alohida shakllari:

• sarkoidoz;
• plevrit;
• plevral empiema.

Sil kasalligining belgilari

• Yo’tal. (Dastlab quruq, ammo tayoqchalar tarqalishi bilan namga aylanadi. U kamida 3 hafta davom etadi.)
• Past darajadagi isitma (normadan 1-2 daraja yuqori).
• Qonli yo’tal.
• Ko’krak qafasidagi og’riq.
• Qattiq terlash (ayniqsa kechasi).
• Jismoniy mashqlar paytida nafas qisilishi.
• Zaiflik, bezovtalik.
• Vazn yo’qotish.

Bolalarda sil kasalligining belgilari

Bolalarda, yuqorida tavsiflangan alomatlardan tashqari, sil kasalligi o’zini namoyon qiladi:

• limfa tugunlarining kattalashishi va og’rishida;
• terining oqarishida ( terining qon aylanishi yomonlashadi);
• uyqu buzilishida;
• fikr tarqoqligida;
• kayfiyatning keskin o’zgarib turishida.

Agar sizda ham shunga o`xshash belgilar borligini aniqlasangiz, darhol shifokorga murojaat qiling. Kasallikning oqibatlarini bartaraf etishdan ko`ra oldini olish osonroq.

Sil kasalligi diagnostikasi

O’pka sil kasalligi mikroskopik tarzda tasdiqlanadi.To’g’ri tashxis qo’yish uchun bemorga tekshiruv buyuriladi, unga quyidagilar kiradi:

• Bemor haqida kerakli ma’lumotlarni to’plash (alomatlar, yuqtirish ehtimoli, ilgari boshdan kechirgan kasalliklari).
• Klinik tekshiruv (umumiy holat baholanadi, dominant alomatlar o’rganiladi).
• Ftiziatr bilan maslahatlashish (sil kasalligini davolash bilan shug’ullanadigan mutaxassis). Tekshiruv paytida shifokor chap/o’ng o’pkaning nafas olish funktsiyasida kechikish mavjudligini aniqlash uchun ko’krak qafasini palpatsiya qiladi.
• Laboratoriya diagnostikasi.

Mantu testi (tuberkulyoz testi)

Mantu testi-bu patogenning oqsillarga sezgirligini ko’rsatadigan test.Mikobakteriyaning atipik shakli bilan kasallanganda yoki emlashdan keyin yuqori sezgirlik mavjud bo’ladi.Substrat t-limfotsitlar tomonidan hosil bo’ladi.Ular faollashganda, kechiktirilgan turdagi allergik reaktsiya rivojlanadi.

Mantu testi yallig’lanish reaksiyalarini keltirib chiqaradigan mexanizmlarni faollashtiradi, ular hujayralarning to’planishi bilan tavsiflanadi – terida shish, qizarish paydo bo’ladi. Tuberkulyoz testining asosini tirik mikobakteriyalar emas, balki ularning parchalanish mahsulotlari (tuberkulin) tashkil etadi.Teri ostiga yuborish paytida kichik papula (taxminan 5 mm) hosil bo’ladi, u tez orada eriydi.3 kundan keyin shifokor natijalarni baholaydi.

Sil kasalligini aniqlashning mikroskopik va bakteriologik usullari

Tanada Kox tayoqchasi borligini aniqlash uchun yo’tal paytida chiqarilgan balg’am olinadi. U 3 marta olinadi: ftiziatrga birinchi tashrif paytida, ertasi kuni ertalab, ikkinchi qabul paytida. Agar bemor balg’amni to’play olmasa, , bronxoskopiya paytida olingan yoki oshqozon tarkibidagi materiallardan foydalanish mumkin.

Sil kasalligini tashxislashda mikroskopik test patogenni aniqlashni ta’minlaydi, shuning uchun u juda muhimdir. Bu test:

• patologik jarayon qanchalik rivojlanganligini tushunish;
• bemorga buyurilgan davolanish samarali yoki yo’qligini baholash;
• bemorning ahvolini dinamikada kuzatib borish imkonini beradi

Rentgen va КТ

Sil kasalligini tashxislashda ko’krak qafasi rentgenografiyasi yon va orqa-oldi proektsiyalarda amalga oshiriladi. Bu o’pkaning qanchalik qattiq ta’sirlanganligini aniqlashga imkon beradi. Ammo shuni esda tutish kerakki, faqat rentgen natijalariga qarab shifokor to’g’ri tashxis qo’yolmaydi.
Kompyuter tomografiyasi asoratlar (bronxlarning torayishi) mavjudligini aniqlashga imkon beradi.Ko’pincha u bolalarni tekshiruvdan o’tkazish paytida qo’llaniladi.

Sil kasalligini davolash

Davolash paytida bemor chekish va spirtli ichimliklardan voz kechishi, gigiena qoidalariga rioya qilishi kerak.

Sil kasalligini davolash uchun birinchi darajali dorilar

Sil kasalligida qabul qilish mumkin:»Rifmapitsin»;»Etambutol»;»Izoniazid»;»Pirazinamid». «Streptomitsin»tomir ichiga yuboriladi. Ushbu dorilar bakteriyalarning toksinlarini emas, balki o’zlarini yo’q qiladi, mikobakteriyalarning faol dori-darmonlarga chidamliligi rivojlanishiga to’sqinlik qiladi.

Sil kasalligini davolash uchun ikkinchi darajali dorilar:

«Protionamid»;»Sikloserin»;»Etionomid». Tomirga yuboriladi:»Amikatsin»;»Kanamitsin»;»Vomitsin». Dori-darmonlarning dozalari bemorning vazni, uning yoshi vaalomatlarning og’irligini hisobga olgan holda individual ravishda belgilanadi.

Sog’ayish mezonlari

O’z vaqtida tibbiy yordamga murojaat qilgan bemor sog’ayishga umid qilishi mumkin. Sil kasalligi orqaga chekinayotganini ko’rsatadigan belgilarga quyidagilar kiradi:

• so’nggi 5 oy davomida bakteriologik va mikroskopik tahlillar salbiyligi;
• 2 oylik davolanishdan keyin klinik simptomlarning namoyonligi pasayadi, rentgen nurlari o’choqlarning hajmini pasayishini ko’rsatadi, birinchi mikroskopiya salbiy bo’ladi;
• hech qanday asoratlar yo’q, laboratoriya va instrumental usullar ijobiy evolyutsiyani ko’rsatadi.

Sil kasalligi bilan kasallangan odamlarning gigienasi:

• Jamoat joyida bo’lganda jarrohlik niqobini kiyish (har 4-6 soatda o’zgartirish).
• Ixtisoslashgan tibbiy muassasalarda davolanish.
• Yon tomonga yo’talish, og’izni ro’molcha bilan yopish.

Sil kasalligida gospitalizatsiya

Agar tashxis tasdiqlansa,kasalxonada davolanish taxminan 3-4 oy davom etadi. Bemorning mikobakteriyalarni chiqarmasligini tasdiqlovchi balg’amni uch marta topshirgandan keyingina u ambulatoriya yoki sanatoriy sharoitida davolanishi mumkin. Batsilla silga qarshi barcha dorilarga chidamli bo’lsa, bemor kasalxonada bir yarim yilgacha yotishi mumkin.

Tuberkulyoz qayerda davolanadi?

Birinchi alomatlar paydo bo’lganda, kasallikni o`tkazib yubormaslik uchun shifokor ko`rigidan o`tish kerak. Bizning veb-saytimizda siz kerakli mutaxassisni topishga yordam beradigan klinikalarni va bemorlarning sharhlarini topishingiz mumkin. Xizmatlar narxlarini veb-saytimizda to’g’ridan-to’g’ri solishtirish mumkin va aloqa telefon raqamiga qo’ng’iroq qilib, barcha tafsilotlarni aniqlab olishingiz mumkin.

Sil kasalligida parhez

Sil kasalligida ovqatlanish immunitetni mustahkamlashga qaratilgan bo’lishi kerak. Bemor kuniga 120 dan 150 g gacha toza protein iste’mol qilishi kerak.Bu antitanalarni ishlab chiqarish uchun kerak. Protein manbalari: baliq, dengiz mahsulotlari, sut mahsulotlari, yog’siz parranda va baliq go’shti, qoramol va baliq jigari. Yog’lar miqdori kuniga 50 dan 80 g gacha. Ular mikobakteriyalar tomonidan zararlangan hujayra membranalarini tiklash uchun zarurdir. Sariyog’va o’simlik moylarini, baliq yog’ini, oz miqdordagi hayvon yog’larini iste’mol qilish kerak. Uglevodlar yosh normasiga mos kelishi kerak-kuniga taxminan 400 g. Ularni don, sabzavotlardan olish mumkin. Kuniga 80 g dan ortiq qandolat mahsulotlarini istemol qilish tavsiya etilmaydi.

Mineral tuzlar metabolizmni normallashtiradi va endokrin tizimning faoliyatini yaxshilaydi, buning natijasida tananing himoyasi oshadi. Ularning manbalari bo’lishi mumkin: pomidor, anjir, gulkaram, o’tlar, pishloqlar, tvorog.

Sil kasalligi xavf guruhi

Ko’pincha quyidagi odamlar sil kasalligiga chalinish xavfi ostida bo’ladi:

• uzoq vaqt davomida kasal bilan aloqa qilgan;
• nafas olish tizimining surunkali kasalliklariga chalingan;
• oshqozon yoki o’n ikki barmoqli ichak yarasi, diabet bilan og’rigan;
• uzoq vaqt davomida glyukokortikoid dorilarni qabul qilgan (gormonlar immunitetni zaiflashtiradi);
• OIV virusi bilan kasallangan;
• spirtli ichimliklarni suiiste’mol qiluvchilar, qamoq joylarida bo’lganlar, giyohvand moddalarni iste’mol qiluvchilar;
• sil kasalligi bilan kasallangan bemorlar davolanayotgan tibbiyot muassasalari xodimlari;
• ilgari sil kasalliga chalinganlar.

Sil kasalligining oldini olish

Sil kasalligining o’ziga xos profilaktikasi BCG vaktsinasini kiritishdan iborat. JSST ma’lumotlariga ko’ra, unda 500000 dan ortiq tirik mikroblarning tanalari mavjud, ammo ularning xususiyatlari sezilarli darajada pasaygan. Silga qarshi emlash bola tug’ilgandan 3-5 kun o’tgach amalga oshiriladi.

Bunga qarshi ko’rsatmalar:

• Nafas olish yo’llarining spazmiga, qon bosimining keskin pasayishiga olib keladigan allergik reaktsiyalar.
• Tug’ruqdan keyingi jarohatlar.
• Yuqori isitma bilan yuzaga keladigan kasalliklar.
• Terining umumiy shikastlanishi.

Ikkinchi emlash yetti yoshda amalga oshiriladi.

Agar uyda sil bilan kasallangan bemor bo’lsa, nima qilish kerak

Sil kasalligi bilan kasallangan oilaning barcha a’zolari ehtiyot choralarini ko’rishlari kerak.Infeksiyalangan odam alohida xonada yoki to’siq orqasida izolyatsiya qilinishi kerak. U ushlaydigan buyumlar soni iloji boricha cheklanishi kerak. Uydagi barcha narsalar har kuni dezinfeksiya qilinishi va tozalanishi kerak. Bemor yashaydigan xonada yumshoq o’yinchoqlar, gilamchalar, pardalar, qo’shimcha yostiqlar bo’lmasligi kerak.Yumshoq mebellarni vaqti-vaqti bilan qaynatib turiladigan maxsus g’ilof bilan yopish tavsiya etiladi.Uyda harakatlanayotganda, kasallangan odam niqob kiyishi kerak (bir martalik niqob yoki to’rt qavatli doka).

Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.

Sil kasalligini davolovchi shifokorlar

Gastroenterolog, Infektsionist

Tajriba 33 yil

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  250 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  200 000 so’m

Qabul turi

Klinikada

250 000 so’m

Batafsil

Chilonzor tumani, Muqimiy ko`chasi, 182

Mo’ljal: «Sport tovarlari» do’koni va Oqtepa maydoni o’rtasida

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba — Shanba 09:00-14:00  

Gastroenterolog, Terapevt, Infektsionist

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  130 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  100 000 so’m

Qabul turi

Klinikada

130 000 so’m

Batafsil

Chilonzor tumani, Cho’pon Ota ko`chasi, 18/19

Mo’ljal: Chilonzor IIBB

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba, Juma 09:00-17:00   

Seshanba, Chorshanba, Payshanba, Shanba Dam olish kuni   

Gastroenterolog, Gepatolog, Terapevt, Infektsionist

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  130 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  100 000 so’m

Qabul turi

Klinikada

130 000 so’m

Batafsil

Chilonzor tumani, Cho’pon Ota ko`chasi, 18/19

Mo’ljal: Chilonzor IIBB

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba — Shanba 09:00-16:00  

Gastroenterolog, Infektsionist

Tajriba 26 yil

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  130 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  
  narx so’rov bo’yicha
  

Qabul turi

Klinikada

130 000 so’m

Batafsil

Olmazor tumani, Beruni ko’chasi 6

Mo’ljal: ASR restorani

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba, Chorshanba, Juma, Yakshanba Dam olish kuni   

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  200 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  100 000 so’m

Qabul turi

Klinikada

200 000 so’m

Batafsil

Yakkasaroy tumani, Muqimiy ko’ch., 7

Mo’ljal: supermarket Makro

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba, Chorshanba, Payshanba, Juma, Yakshanba Dam olish kuni   

Gastroenterolog, Parazitolog, Infektsionist

Batafsil

Uchtepa tumani, Zakovat ko`chasi, 2

Mo’ljal: «Rim-hayot» tibbiy laboratoriyasi

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba — Juma 13:30-15:00  

Infektsionist

Tajriba 10 yil · Uchinchi toifali shifokor

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  160 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  
  narx so’rov bo’yicha
  

Qabul turi

Klinikada

160 000 so’m

Batafsil

Olmazor tumani, Usta Olim ko`chasi, 4

Mo’ljal: Jami maydoni

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Ish vaqti belgilanmagan

Pediatr, Infektsionist

Tajriba 28 yil

• 
  Infektsionist birinchi konsultatsiyasi
  
  
  100 000 so’m
• 
  Infektsionist takroriy konsultatsiyasi
  
  
  
  narx so’rov bo’yicha
  

Qabul turi

Klinikada

100 000 so’m

Batafsil

Chilonzor tumani, Bunyodkor shoh ko`chasi, 2

Mo’ljal: Novza metro bekati

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Dushanba — Shanba 14:00-18:00  

Mirzo-Ulug’bek tumani, Mirzo-Ulug`bek ko`chasi, 132A

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Ish vaqti belgilanmagan

Yakkasaroy tumani, Yakkasaray ko`chasi, 6

Mo’ljal: «Ommaviy qabrlar» memoriali

Klinikada shifokorni qabul qilish vaqti

Ish vaqti belgilanmagan

Foydali ma’lumot

Analizlar

Med24.uz siz barcha laboratoriya tekshiruvlaridan o’tishingiz mumkin bo’lgan sizga yaqin atrofdagi klinikani tanlashda yordam beradi

Batafsil

Diagnostik markazlar

Med24.uz ixtisoslashtirilgan portali uyingiz yaqinidagi diagnostika markazini tanlashda yordam beradi

Batafsil

Tibbiy xizmatlar

Turli klinikalarda tibbiy xizmatlar qancha turishini bilib oling

Batafsil