Python tarixi

Python, boshqa organizmida joylashtirilgan dasturiy ta’minot va investitsiyalar, ko’chadan ham bor. Har bir ko’chadan ichki halqa bo’lishi, va shuning uchun u abadiy narvon qurish mumkin mumkin. tashqi Ichak birinchi ko’chadan keyin barcha tashqi Ichak tanasiga kirasiz nazorat, o’z tugaganidan oldin ijro ichki halqasida bir qo’ng’iroq bilan chiziladi. Har bir til ichki o’tgan ko’chadan o’z xususiyatlari bor, uning ular “Python” dasturlash tilida qanday ishlashi qaraylik.

Python dasturlash tili qachon yaratilgan

11-sentyabr kuni O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi umumta’lim maktablarining informatika fani o‘qituvchilarini «Python» dasturlash tili bo‘yicha o‘qitish yakunlari bo‘yicha tadbir bo‘lib o‘tdi.

Xalq ta’limi bosh boshqarmasida bo‘lib o‘tgan tadbirda Toshkent shahar maktablarining 30 nafar o‘qituvchilariga tegishli sertifikat, boshqalarga nisbatan eng faol o‘qituvchiga noutbuk mukofoti topshirildi. Mukofot birgina Toshkent shahrida emas, balki respublika bo‘yicha faol o‘qituvchilarga taqdim etilishi maqsad qilib qo‘yilgan.

«Men maktabda 3 yildan buyon faoliyat yuritaman. Ilgari bu kabi loyihalalarda ishtirok etmaganman. Ochig‘ini aytadigan bo‘lsam, pandemiya sharoitida bu kabi o‘quv kurslarga qatnashishga ikkilandim. Biroq keyin o‘quv jarayoni qiziqishlarimni ortishiga va barcha qiyinchiliklarni yengib o‘tishimga sabab bo‘ldi. Biz IT sohasiga dastlabki katta qadamni qo‘ya oldik deb hisoblayman. Endi biz bu bilimlarimizni maktabda o‘quvchilarimizga o‘rgatishimiz orqali soha bilimdonlarining son va sifat jihatidan ortishiga xizmat qilishimiz kerak. Bu kabi loyihalar faol ravishda tez-tez o‘tkazilishini istardim. Bilmagan bilimlarimizni o‘rgansak, ularni yetuk mutaxassislar bilan birga muhokama qilsak, albatta, har bir maktab o‘quvchisi, kelajakda qaysi soha mutaxassisi bo‘lib yetishmasin, IT haqida kerakli bilimlarga ega bo‘lib ulg‘ayadi, deb hisoblayman. Bugun meni eng yaxshi, intiluvchan o‘quvchi sifatida e’tirof etishganidan xursandman. Men uchun bu kutilmagan sovg‘a bo‘ldi», — deya ta’kidlaydi Toshkent shahar Yangihayot tumani 303-sonli IDUMning Informatika va axborot texnologiyalari fani o‘qituvchisi Najmiddinova Munira.

O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi hamda «BePro Education Center» nodavlat ta’lim muassasasi o‘rtasida imzolangan shartnoma doirasida 2021 yilning 21 iyun – 27 avgust kunlari Vazirlik tizimidagi umumta’lim maktablarining informatika fani o‘qituvchilarini axborot texnologiyalari va dasturlash sohasi bo‘yicha savodxonligini oshirish maqsadida «Python» dasturlash tili bo‘yicha tashkil etilgan o‘quv kurslari muvaffaqiyatli yakunlandi.

O‘qitish shartnoma va tasdiqlangan texnik topshiriq asosida quyidagi tartibda amalga oshirildi:

—respublikaning 14 ta hududlarida ishtirokchilar sonidan kelib chiqqan holda 24 ta o‘quv guruhlari tashkil etildi va ularning har biriga alohida malakali trenerlar biriktirildi;

—o‘quv mashg‘ulotlari rejasi va jadvali ishlab chiqildi;

—o‘quv-uslubiy hujjatlar va tarqatma materiallar (Python Basic va Python Django bo‘yicha kitoblar) ishlab chiqildi va barcha o‘quv kursi ishtirokchilariga foydalanish uchun tarqatildi;

—xalq ta’limi tizimidagi umumta’lim maktablarining 615 nafar informatika fani o‘qituvchilari orasidan test sinovlari orqali 430 nafari saralab olindi;

—saralab olingan o‘quv kursi ishtirokchilari «Python (Basic)» yo‘nalishida 160 soatlik o‘quv dasturi asosida o‘qitilib, dastur yakunida alohida test sinovlari orqali ularning o‘zlashtirish holati aniqlandi hamda natijalar Xalq ta’limi vazirligiga taqdim etildi;

—keyingi bosqichda, ishtirokchilar «Python (Django)» yo‘nalishi bo‘yicha 72 soatlik o‘quv dasturi asosida o‘qitildi hamda dastur yakuni bo‘yicha joriy yilning 24 avgust kuni navbatdagi test sinovlarini topshirdi.

—o‘quv kursi ishtirokchilari uchun «Python» dasturlash tili bo‘yicha 4 soatlik mahorat darslari tashkil etildi;

—kunlik davomatni nazorat qilish hamda biriktirilgan trener-o‘qituvchilar tomonidan mashg‘ulotlarning sifatli olib borilishini kuzatib borish hamda vazirlikka kunlik ma’lumot taqdim etib borish tizimi yo‘lga qo‘yildi;

Birinchi bosqich yakuni bo‘yicha o‘tkazilgan test sinovlari natijasiga ko‘ra, ishtirokchilarning darslarni o‘zlashtirganlik holati republika bo‘yicha o‘rtacha – 77,5 foiz (yaxshi)ni tashkil etgan bo‘lsa, keyingi bosqich yakuni bo‘yicha o‘tkazilgan test sinovlari natijalariga ko‘ra, o‘zlashtirish darajasi republika bo‘yicha o‘rtacha – 84,4 foiz (yaxshi) baholandi.

«BePro Education Center»da Toshkent shahar bo‘yicha o‘qituvchilarga dars berdim. O‘qish juda yaxshi tashkillashtirildi. Biz bir jamoa bo‘lib harakat qildik. O‘qituvchilar bilan «Pyton» va «Django»da haqiqiy loyihalar bilan ishladik. Hamma o‘z maktabi veb-sahifasini «Django fremworki» yordamida bajardi», — deydi 19 yoshli TATU talabasi Sharofiddinov Shahzod.

Mamlakatimizda davom etib turgan koronavirus infeksiyasi tarqalishi bilan bog‘liq epidimiologik vaziyat hamda o‘quv kursi ishtirokchilari orasida ham COVID-19 virusi bilan kasallanganlar aniqlanganligi sababli, Toshkent va Samarqand viloyatlarida qisman masofaviy shaklda o‘tildi. Surxondaryo viloyatida o‘qitishning masofaviy shakliga o‘tildi.

Olib borilgan o‘quv mashg‘ulotlarida ishtirokchilar quyidagi bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘ldilar:

• Python dasturini o‘z kompyuteriga o‘rnatish;
• Python dasturlash tilining asosiy elementlarini, buyruqlar bajarish ketma-ketligini, ifodalar, satrlar bilan ishlash;
• operatorlar, funksiyalar, modullar, sintaksis, o‘zgaruvchilar bilan ishlash;
• algoritmik fikrlash va algoritmlarni ishlab chiqish;
• dastur kodlari bilan ishlash;
• arifmetik amallarni bajarish;
• grafik interfeys bilan ishlash;
• Python dasturlash tilida sodda va mantiqiy masalalarni tuzish;
• nazariy bilimlar bilan birga, ularni amaliyotda qo‘llash ko‘nikmaoari shakllantirildi.

Ushbu o‘quv kursi ishtirokchilari (o‘qituvchilar) kelgusida o‘z faoliyatlari davomida Python dasturlash tilining Basic yo‘nalishi bo‘yicha mustaqil ta’limni samarali tashkil etish orqali:

• informatika va axborot texnologiyalari bo‘yicha o‘qituvchilar orasida paydo bo‘lgan bo‘shliq to‘ldiradi;
• umumta’lim maktablarida informatika va axborot texnologiyalari sohasidagi ta’lim sifati oshadi;
• fan olimpiadalarida dasturlash bo‘yicha o‘quvchilar soni oshishi bilan birga, raqobat muhiti shakllanadi.

Python dasturlash tili qachon yaratilgan

Assalomu alaykum OMUC.

Sizlar bilan yana men – Samira

Bu maqolada sizlar bilan Python dasturlash tili tarixi haqida ma’lumot beraman. Menimcha, bu Python ni o’rganayotganlar uchun ancha qiziq

Python haqida

Python – bu talqin qilingan, yuqori darajadagi va umumiy maqsadli dasturlash tili. Til konstruktsiyalari va obyektga yo’naltirilgan yondashuv dasturchilarga kichik va yirik loyihalar uchun aniq, mantiqiy kod yozishda yordam berishga qaratilgan.

Aslida Python – ilonlarning Afrika, Osiya va Avstraliyada topilgan bir turi hisoblanadi.

Python funktsiyalari:

• Veb ishlab chiqish uchun Python kodi hamda kutubxonaning barcha platformalari bilan o’zaro kelishuvi;
• Parallel hisoblash va vizualizatsiyani qo’llab quvvatlash;
• Telegram bot yaratish, barcha bazani qo’llab quvvatlash;
• Ilmiy va raqamli hisoblash, moslashuvchanlik;
• Brauzer veb dasturlarini avtomatlashtirish;
• Barmoq izini aniqlash, zaxiralarni bashorat qilishga ML va DL orqali erishish;
• Robototexnika imkoniyatlarini yaratish va yuqori ma’lumotlar strukturasi Python orqali amalga oshiriladi.
• Yana bizning kunlik foydalanadigan YouTube va Instagram ham aynan Python dan foydalanib yaratilgan.

Qisqa qilib aytganda Python dasturlash tili sodda, o’rganishga osson va tez ishlaydi.

Python dasturlash tilining tarixi 1980 yillarning oxirlarida boshlangan. Gvido van Rossum Pythonni 1980- yillarda o’ylagan va uni 1989 yil dekabrda Gollandiyadagi Matematika va informatika markazida qurishni boshlagan.

Guido van Rossum

1980 – yil paytida Python-da ishlash boshlandi. Ko’p o’tmay, 1989 yil dekabr oyida Gvido Van Rossum Niderlandiyadagi Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) da dasturlar bilan ishlashni boshladi. Dastlab bu Guido va Rossum uchun oddiy hobby edi, chunki u Rojdestvoda uni band qilish uchun qiziqarli loyihani qidirardi. Python ga erishilgan deb aytilgan dasturlash tili – bu Amoeba operatsion tizimi bilan interfeysga ega bo’lgan va istisno bilan ishlash funktsiyasiga ega bo’lgan ABC dasturlash tilidir. U allaqachon karyerasida ABC-ni yaratishda yordam bergan va u ABC bilan bog’liq ba’zi bir muammolarni ko’rgan, lekin unga ko’p funktsiyalarini yoqgan.

Python yaratilish tarixi

Shundan so’ng, uning qilgan ishlari haqiqatan ham foydali va aqlli qilingan ishlar ekanligi aniqlandi. U ABC sintaksisini va uning ba’zi yaxshi xususiyatlarini oldi. Bundan tashqari, shikoyatlar juda ko’p edi, shuning uchun u bu muammolarni butunlay yo’q qildi va barcha kamchiliklarni bartaraf etadigan yaxshi skript tilini yaratdi.

“Python” nominning yaratilish tarixi

Bu “Python” nomini u BBC ning “Monty Python’s Flying Circus” (“Monti Pythonning uchar sirki”) teleko’rsatuvidan ilhomlanib qo’ygan , chunki u teledasturning ashaddiy muxlisi bo’lgan va ixtirosi uchun qisqa, noyob va biroz sirli nomni xohlagan. Shuning uchun uni “Python” deb atagan!

1991 yil fevral oyida Van Rossum kodni (0.9.0 versiyasi sifatida belgilangan) alt.sources saytiga joylashtirdi.

Python 1.0 versiyasi 1994 yil yanvarda chiqdi, ushbu versiyada kiritilgan asosiy yangi xususiyatlar lambda , map , filter va reduce funktsional dasturlash vositalari edi.

Python versiyalari

U 2018 yil 12-iyulda rahbarlik lavozimidan ketguniga qadar hayot uchun xayrixoh diktator (BDFL) edi. U bir muncha vaqt Google’da ishlagan, ammo hozirda Dropbox-da ishlaydi.

Python tili vanihoyat 1991 yilda chiqarilgan. Java, C ++ va C bilan taqqoslaganda, u tushunchalarni ifodalash uchun juda kam kodlardan foydalangan. Uning dizayni falsafasi ham juda yaxshi edi. Uning asosiy maqsadi kodni o’qish va ishlab chiquvchilarning yuqori mahsuldorligini ta’minlash edi.

Maqolada kamchiliklar bo’lgan bo’lsa uzur so’rayman.

SaidAbbos Khudoyk. va yana 8 kishi layk bosishdi.

Python dasturlash tili: qovuzloqlari

Python dasturlash tili ( “Python” yoki “Python” kabi) Ichak uchun bir necha yo’llari, ayrim harakat bor. Python har qanday iteratsiyada amalga oshirish uchun asosiy vositalari – qovuzloqlari esa va. esa halqa uchun ko’proq universal hisoblanadi, shuning uchun sekin bo’ladi. Biroq, bu yaxshi emas, degani emas! u bir nechta darajasi va mnogouslovnyh dasturlari yaratish uchun eng qiyin vazifalarni amalga bilan, chunki uchun halqa, tez-tez ishlatiladi.

Python: postcondition bilan aylanishiga

postcondition bilan ko’chadan – u berk ko’chadan eng universal tashkiliy tuzilmalari bo’lgan, esa dasturlash muhit. esa halqa “kabi uzoq» tamoyili bo’yicha faoliyat ko’rsatmoqda. Bu quyidagi ma’nosi: bir muayyan holati haqiqiy qiymati qaytadi esa, u ish bo’ladi! Ushbu dizayn “velosiped” deb ataladi, chunki, galma-boshlang’ich qiymati bilan boshlangan, takroriy funktsional boshqarish. tsikli amalga Python qiymati FALSE bo’ladi vaqtda amalga oshiriladi esa. Bu nuqtada, tarjimon postcondition vaqt bilan blokda keyin joylashgan yangi liniyasi, ya’ni, quyidagi funktsional-semantik segmentida uchun dastur uzatadi.

dasturlash tillarida, Python ko’chadan postcondition quyidagi sintaksisi esa:

Ifoda bitta bayonot yoki bir necha bo’lishi mumkin. Ahvoli har doim har qanday nol bo’lmagan haqiqiy beqiyosdir. Bu dizayn belgilangan talabni to’g’ri sifatida uzoq ishlaydi.

Misol uchun, “Python” esa tsikli foydalanish

Ichak esa Rassmotirim. Python juda qiziqarli tuzilmalar uning yineleme hisoblanadi:

Infinite Loop ko’pincha bir o’zgarish aylanishi shart-sharoitlar qo’shish unutish xato Ajam Dasturchilar hisoblanadi.

ning Python kodi quyidagi parcha da, bir ko’rib chiqaylik. abadiy iteratsiya- bu holatda davrlarini ( “#” belgi keyin Fikr bo’ladi):

soni = 1 # o’zgarmaydigan raqamini e’lon va 1 qiymatini yuklansin

Python teskari aylanishi amalga oshirilayotgan kabi? ning belgi chiziq tan va teskari tartibda chop uchun kerak bo’lgan dastur yozishni deb tasavvur qilaylik. Bu qanday amalga oshirish mumkin?

Quyidagi misolni ko’rib chiqaylik:

dekabrida ham soni uchun (len (lar), 0, -1):

new_slovo.append (s [i-1])

[ ‘P “,” p “,” Ey, g’, ‘p »,« bir »,« m »,« m »,« U »,« p »,« o »,« bir »,« a »,« n »,« U »,« e ‘]

Chop etish (new_slovo)

[ ‘P “,” p “,” Ey, g’, ‘p »,« bir »,« m »,« m »,« U »,« p »,« o »,« bir »,« a »,« n »,« U »,« e ‘]

Chop etish ( ”. qo’shilish (new_slovo))

ichki o’tgan ko’chadan

Python, boshqa organizmida joylashtirilgan dasturiy ta’minot va investitsiyalar, ko’chadan ham bor. Har bir ko’chadan ichki halqa bo’lishi, va shuning uchun u abadiy narvon qurish mumkin mumkin. tashqi Ichak birinchi ko’chadan keyin barcha tashqi Ichak tanasiga kirasiz nazorat, o’z tugaganidan oldin ijro ichki halqasida bir qo’ng’iroq bilan chiziladi. Har bir til ichki o’tgan ko’chadan o’z xususiyatlari bor, uning ular “Python” dasturlash tilida qanday ishlashi qaraylik.

Agar ichki o’tgan ko’chadan foydalanayotgan bo’lsangiz, Python quyidagi sözdizimini taklif etadi:

O’zgaruvchilar ketma-ketlikda o’zgaruvchining uchun:

O’zgaruvchilar ketma-ketlikda o’zgaruvchining uchun

ichki o’tgan ko’chadan maxsus xususiyatlari har qanday turdagi tsikli bilan tsikl har qanday turi sifatida foydalanish mumkin haqiqatdir! Bu tsikl bilan (yoki) esa esa aksincha yana bir tsikl uchun ko’milgan yoki mumkin, degan ma’noni anglatadi.

Bepul onlayn ta’lim olish uchun jahonning eng yaxshi 7 ta veb-sayti

An’anaviy ta’lim maskanlaridan narx jihatidan sezilarli ustunlikka ega bo‘lgan ko‘plab onlayn ta’lim veb-saytlari mavjud. Bu turdagi ta’lim yetkazuvchilar, ayniqsa, umri davomida bilim olishdan to‘xtamaydiganlar uchun juda qulay.

Quyida keltirilgan onlayn ta’limni taqdim etuvchi veb-saytlar talabalar bilan bir qatorda umri davomida bilim olishdan to‘xtamaydigan o‘rganuvchilar uchun ham minglab onlayn kurslar taqdim etadi.

Bu kurslarning aksariyati pulli bo‘lsa-da, ular orasida bepul kurslar ham talaygina.

Khan Academy notijorat tashkilot bo‘lib, uning maqsadi «Hamma uchun va har yerda bepul ta’lim olish imkonini yaratish»dir. Khan Academy maktabgacha ta’limdan tortib, oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun matematika, grammatika, fizika, tarix, maxsus kirish imtihoni (SAT) va shu kabi yo‘nalishlarni qamrab olgan yana ko‘plab onlayn kurs materiallarini taklif etadi.

Khan Academy’ning moliyaviy hamkorlari qatorida Bill va Melinda Geyts jamg‘armasi, Google, Ann va Jon Doer hamda Rid Xastings kabilar bor.

Bepul namunaviy kurslar:

• Algebra; Geometriya; Statistika va ehtimollik.

edX Harvard va Massachusets texnologiyalar instituti tomonidan yaratilgan global notijorat tashkilot bo‘lib, an’anaviy ta’limdagi uchta to‘siqni: narx, joylashuv va qabul qilinishni yo‘q qilishga intiladi.

edX 20 milliondan ortiq o‘rganuvchi va dunyoning eng taniqli universitetlarining 2 400 ga yaqin kurslariga ega. Open edX — bu edX asosidagi ochiq platformadagi manba bo‘lib, yangi o‘quv vositalarini ishlab chiqishni istagan o‘qituvchilar va texnolog, shuningdek, boshqa o‘rganuvchilar uchun mo‘ljallangan. Ushbu saytda bepul kurslar bilan bir qatorda pullik kurslar ham taklif etiladi.

Bepul namunaviy kurslar:

• Arxitektura asoslari (Harvard); Qaror qabul qilish uchun moliyaviy tahlil (Babson); Omnixannel strategiyasi va menejmenti (Dartmut).

Coursera 35 milliondan ortiq o‘rganuvchi, 150 ta hamkor universitet, 2 700 ta kurs va 250 turdagi mutaxassislik sohalariga ega bo‘lib, to‘rt xil ilmiy daraja taqdim etuvchi onlayn ta’lim saytidir. Bepul kurslardan tashqari, Coursera narxi 29 dan 99 dollargacha bo‘lgan kurslarni ham taklif etadi. Mutaxassislik va daraja taqdim etuvchi kurslar, shubhasiz, yuqoriroq baholanadi. Ushbu kurslar dunyoning yetakchi oliy ta’lim muassasalari o‘qituvchilari tomonidan olib boriladi. Kurslar yozib olingan video-ma’ruzalar, muhokama forumlari, baholangan va ko‘rib chiqilgan kurs ishlaridan tarkib topgan. Shuningdek, har bir kurs so‘ngida kursni tamomlaganingiz to‘g‘risidagi sertifikatga ega bo‘lishingiz mumkin.

Bepul namunaviy kurslar:

• Kompyuterlashtirilgan ta’lim (Stenford); Boy bo‘lish sirlari (Yel); Muvaffaqiyatli muzokaralar (Michigan universiteti).

Global ta’lim bozori hisoblangan Udemy 30 million o‘rganuvchi, 50 tilda taqdim etilayotgan 100 000 ta kurs, 42 000 ta o‘qituvchi va 22 million daqiqalik videodarslar jamlanmasidir. Oliy ta’lim muassasalari tomonidan boshqariladigan boshqa onlayn ta’lim platformalaridan farqli o‘laroq, Udemy kontent yaratuvchilarga o‘z kurslarini nazorat qilish va onlayn dars berish imkonini beradi.

Bepul namunaviy kurslar:

• Python dasturlash tili asoslari

TED-Ed — TEDning yoshlar va ta’lim sohasidagi olqishlarga sazovor bo‘lgan loyihasi bo‘lib, uning maqsadi o‘qituvchilar va o‘rganuvchilarning g‘oyalarini bo‘lishish va fikr almashishdir. TED-Ed bir haftada dunyo bo‘ylab millionlab o‘qituvchi va o‘rganuvchilarga xizmat ko‘rsatadigan 250 000 dan ortiq o‘qituvchilarni birlashtirgan global jamiyat hisoblanadi. TED-Ed o‘ziga xos animatsion videolar va o‘qituvchilar uchun interfaol darslarni tashkil qilish platformasi kabi innovatsion tuzilmani ham o‘z ichiga oladi.

Bepul namunaviy kurslar:

• Og‘riq tushunchasi; O‘zini-o‘zi boshqaruvchi mashinalarni yaratish; Turg‘unlik sabablari.

Codeacademy — bu turli xil dasturlash tillarini o‘rgatuvchi interfaol platformadir. Ko‘pgina bepul kurslarni 11 soatdan kam vaqtda tugatish mumkin. Codeacademy veb dasturlash, dasturlash, informatika va ma’lumotlar bilan ishlash kabi mavzularda 45 milliondan ortiq talabalarni tayyorlashga yordam berdi. Codeacademy bitiruvchilari Google, Facebook, IBM, Bloomberg va boshqa yetakchi kompaniyalarda faoliyat olib borishadi. Shuningdek, Codeacademy oylik to‘lov uchun imtiyozlar ham taklif etadi.

Bepul namunaviy kurslar:

Stanford Online Stenford universitetidagi onlayn ta’lim bilan bir qatorda professional sertifikatlar, ilmiy darajalar va biznesga oid ta’lim kurslarini taklif qiladi. Stanford Online Stenford universiteti, Stenford yuridik maktabi, Stenford biznes maktabi va Stenford tibbiyot maktabining bakalavr va magistrlik darajasi kurslarini taklif etadi.

Bepul namunaviy kurslar:

• Innovatsiyalar va tadbirkorlik bilan tanishish; Venchur sarmoyasi asosida tadbirkorlik; Matematikani o‘rganish.

Bilimingizni boyitishni istasangiz, hech qachon kech emas. Ushbu onlayn ta’lim kurslari sizga sertifikat, diplom olish bilan birgalikda, dunyoqarashingizni kengaytirish va qimmatli bilimlarni egallashingizda yaqindan yordam beradi.

Java dasturlash tili: qaerdan o’rganishni boshlash kerak. Java ishlatilgan joyda

Java – Sun mikrosistemalarining Java dasturi. Dastlab u elektron qurilmalarni dasturlash tili sifatida ishlab chiqilgan, ammo keyinchalik server dasturiy ta’minotini yozish uchun ishlatilgan. Java dasturlari o’zaro faoliyat platformalardir, ya’ni ular har qanday operatsion tizimda ishlashi mumkin.

Java dasturlash asoslari

Java ob’ektga yo’naltirilgan til sifatida OOPning asosiy tamoyillariga javob beradi:

• meros olish;
• polimorfizm;
• kapsulalash.

Java markazida, boshqa OOLlarda bo’lgani kabi, konstruktorlar va xususiyatlarga ega bo’lgan ob’ekt va sinf mavjud. Java dasturlash tilini o’rganishni rasmiy manbalardan emas, balki yangi boshlanuvchilar uchun qo’llanmalardan boshlash yaxshiroqdir. Bunday qo’llanmalarda imkoniyatlar batafsil tavsiflangan, kod misollari keltirilgan. “Yangi boshlanuvchilar uchun Java dasturlash tili” kabi kitoblarda nomlangan tilning asosiy tamoyillari va xususiyatlari batafsil bayon etilgan.

Xususiyatlari:

Java kodi baytkodga tarjima qilinadi, so’ngra JVM virtual mashinasida bajariladi. Bayt kodga aylantirish Javac, Jikes, Espresso, GCJ da amalga oshiriladi. C-ni Java bayt kodiga tarjima qiladigan kompilyatorlar mavjud. Shunday qilib, C dasturi har qanday platformada ishlashi mumkin.

Java sintaksisi quyidagicha tavsiflanadi:

1. Sinf nomlari bosh harf bilan boshlanishi kerak. Agar ism bir nechta so’zlardan iborat bo’lsa, unda ikkinchisi katta harf bilan boshlanishi kerak.
2. Agar usulni shakllantirish uchun bir nechta so’z ishlatilgan bo’lsa, unda ularning ikkinchisi bosh harf bilan boshlanishi kerak.
3. Qayta ishlash main () usuli bilan boshlanadi – bu har bir dasturning bir qismidir.

Turlari

Java dasturlash tili 8 ta ibtidoiy turga ega. Ular quyida keltirilgan.

• Mantiqiy mantiqiy tur, faqat ikkita haqiqiy va noto’g’ri qiymatlarni qabul qiladi.
• Bayt – bu eng kichik 1 baytli tamsayı turi. U ma’lumotlar yoki fayllar oqimi, xom ikkilik ma’lumotlar bilan ishlashda foydalaniladi. -128 dan 127 gacha.
• Qisqacha -32768 dan 32767 gacha bo’lgan oraliqda va raqamlarni ko’rsatish uchun ishlatiladi. Ushbu turdagi o’zgaruvchilar hajmi 2 baytni tashkil qiladi.
• Int shuningdek raqamlarni anglatadi, ammo uning hajmi 4 baytni tashkil qiladi. Bu ko’pincha tamsayı ma’lumotlar bilan ishlash uchun ishlatiladi va bayt va qisqacha ba’zan int ga ko’tariladi.
• Uzunlik katta butun sonlar uchun ishlatiladi. Mumkin bo’lgan qiymatlar -9223372036854775808 dan 9223372036854775807 oralig’ida.
• Float va ikkilamchi kasr qiymatlarini ifodalash uchun ishlatiladi. Farq shundaki, suzuvchi raqamning kasr qismida yuqori aniqlik talab etilmaganda qulay bo’ladi.
• Double “.” Ajratuvchisidan keyin barcha belgilarni ko’rsatadi va float – faqat birinchisi.
• String – bu satrlarni aniqlash uchun eng ko’p ishlatiladigan ibtidoiy tur.

Sinflar va ob’ektlar

Yangi boshlanuvchilar uchun Java dasturlash tilini o’rganishda sinflar va ob’ektlar muhim rol o’ynaydi.

Sinf ob’ekt uchun shablonni belgilaydi, uning atributlari va usullari bo’lishi kerak. Uni yaratish uchun Class kalit so’zidan foydalaning. Agar u alohida faylda yaratilgan bo’lsa, unda sinf va fayl nomi bir xil bo’lishi kerak. Ismning o’zi ikki qismdan iborat: ism va .Java kengaytmasi.

Java-da siz ota-ona usullarini meros qilib oladigan subklass yaratishingiz mumkin. Buning uchun kengaytirilgan so’z ishlatiladi:

• class class_name superclass_name-ni kengaytiradi ;

Konstruktor har qanday sinfning bir qismidir, hatto aniq ko’rsatilmagan bo’lsa ham. Bunday holda, kompilyator uni o’zi yaratadi:

• jamoat klassi jamoat klassi (string nomi) >

Konstruktorning nomi sinf nomi bilan bir xil, sukut bo’yicha u faqat bitta parametrga ega:

• ommaviy kuchukcha (String nomi)

Ob’ekt new () operatori yordamida sinfdan yaratiladi:

U sinfning barcha usullari va xususiyatlarini oladi, shu bilan u boshqa ob’ektlar bilan o’zaro aloqada bo’ladi. Bitta ob’ekt turli xil o’zgaruvchilar ostida bir necha marta ishlatilishi mumkin.

Ob’ekt o’zgaruvchilari va ob’ektlari butunlay boshqa shaxslardir. Ob’ekt o’zgaruvchilari mos yozuvlardir. Ular ibtidoiy bo’lmagan har qanday o’zgaruvchiga ishora qilishlari mumkin. C ++ dan farqli o’laroq, ularning turini konvertatsiya qilish qat’iy tartibga solinadi.

Maydonlar va usullar

Maydonlar – bu sinf yoki ob’ekt bilan bog’liq bo’lgan barcha o’zgaruvchilar. Ular sukut bo’yicha mahalliy va boshqa sinflarda ishlatilishi mumkin emas. “.” Operatori maydonlarga kirish uchun ishlatiladi:

Statik kalit so’z yordamida statik maydonlarni belgilashingiz mumkin. Bunday maydonlar global o’zgaruvchilarni saqlashning yagona usuli hisoblanadi. Bu Java-da oddiygina global o’zgaruvchilar mavjud emasligi bilan bog’liq.

Boshqa paketlardan foydalanish huquqiga ega bo’lish uchun o’zgaruvchilarni import qilish qobiliyati amalga oshirildi:

• statik sinf nomini import qilish;

Metod – bu e’lon qilingan sinflar uchun subroutine. O’zgaruvchilar bilan bir xil darajada tavsiflangan. U funktsiya sifatida o’rnatiladi va har qanday turdagi bo’lishi mumkin, shu jumladan bekor:

Yuqoridagi misolda Point sinfida init () usuli butun sonli x va y tipdagi maydonlar mavjud. O’zgaruvchilar kabi usullarga “.” Operator yordamida kirish mumkin.

Init xususiyati hech narsa bermaydi, shuning uchun u bekor bo’ladi.

O’zgaruvchilar

Java dasturlash tilining o’z-o’zini o’rganish tilida o’zgaruvchilar alohida o’rin tutadi. Barcha o’zgaruvchilar ma’lum bir turga ega, u qiymatlarni saqlash uchun kerakli maydonni, mumkin bo’lgan qiymatlar doirasini, operatsiyalar ro’yxatini belgilaydi. Qiymatlarni manipulyatsiya qilishdan oldin o’zgaruvchilar e’lon qilinadi.

Bir vaqtning o’zida bir nechta o’zgaruvchilar e’lon qilinishi mumkin. Ularni ro’yxatlash uchun vergul ishlatiladi:

Boshlash e’londan keyin yoki e’lon paytida amalga oshiriladi:

int a = 10, b = 10;

Bir nechta turlari mavjud:

• mahalliy o’zgaruvchilar (mahalliy);
• misol o’zgaruvchilari
• statik o’zgaruvchilar.

Mahalliy o’zgaruvchilar usullar va konstruktorlarda e’lon qilinadi, ular ikkinchisini ishga tushirish paytida yaratiladi va tugagandan so’ng yo’q qilinadi. Ularga kirish modifikatorlarini ko’rsatish va kirish darajasini boshqarish taqiqlanadi.Ular e’lon qilingan blokdan tashqarida ko’rinmaydi. Java-da o’zgaruvchilar dastlabki qiymatga ega emas, shuning uchun uni birinchi ishlatishdan oldin tayinlash kerak.

Instance o’zgaruvchilari sinf ichida e’lon qilinishi kerak. Ular usul sifatida ishlatiladi, ammo siz ularga ob’ekt yaratilgandan keyingina kirishingiz mumkin. Ob’ekt yo’q qilinganda o’zgaruvchi yo’q qilinadi. Instansiya o’zgaruvchilari, mahalliylardan farqli o’laroq, standart qiymatlarga ega:

• raqamlar – 0;
• mantiq noto’g’ri;
• havolalar bekor.

Statik o’zgaruvchilar sinf o’zgaruvchilari deyiladi. Ularning nomlari katta harf bilan boshlanadi va statik modifikator bilan o’rnatiladi. Ular doimiy sifatida ishlatiladi, shuning uchun ularga ro’yxatdan bitta aniqlovchi qo’shiladi:

Ular dasturning boshida ishga tushiriladi, ijro to’xtaganda yo’q qilinadi. Xuddi misol o’zgaruvchilari kabi, ularning bo’sh o’zgaruvchilarga berilgan standart qiymatlari mavjud. Raqamlar 0 qiymatiga ega, mantiqiy xatolar noto’g’ri va ob’ektga havolalar dastlab nolga teng. Statik o’zgaruvchilar quyidagicha nomlanadi:

Axlat yig’uvchi

Yangi boshlanuvchilar uchun Java dasturlash tili qo’llanmasida axlatni avtomatik yig’ish bo’limi eng qiziqarli hisoblanadi.

Java-da, “C” tilidan farqli o’laroq, ob’ektni xotiradan qo’lda o’chirish mumkin emas. Buning uchun avtomatik ravishda yo’q qilish usuli – axlat yig’ish vositasi amalga oshiriladi. Null orqali an’anaviy o’chirish bilan faqat ob’ekt havolasi o’chiriladi va ob’ekt o’zi o’chiriladi. Majburiy axlat yig’ish usullari mavjud, garchi ular odatdagi foydalanish uchun tavsiya etilmaydi.

Ishlatilmaydigan ob’ektlarni avtomatik ravishda o’chirish moduli fonda ishlaydi va dastur faol bo’lmaganida boshlanadi. Ob’ektlarni xotiradan tozalash uchun dastur to’xtaydi, xotirani bo’shatgandan so’ng, to’xtatilgan ish qayta tiklanadi.

Modifikatorlar

Modifikatorlarning har xil turlari mavjud. Kirish usulini belgilaydiganlardan tashqari, usullarning o’zgaruvchilari, o’zgaruvchilar, sinf mavjud. Shaxsiy deb e’lon qilingan usullar faqat e’lon qilingan sinfda mavjud. Bunday o’zgaruvchini boshqa sinflar va funktsiyalarda ishlatish mumkin emas. Public har qanday sinfga kirishga imkon beradi. Agar siz Public klassni boshqa paketdan olishingiz kerak bo’lsa, avval uni import qilishingiz kerak.

Himoyalangan modifikator hammaga o’xshaydi – bu sinf maydonlariga kirishni ochadi. Ikkala holatda ham o’zgaruvchilar boshqa sinflarda ishlatilishi mumkin. Ammo ommaviy modifikator mutlaqo hamma uchun mavjud va himoyalangan modifikator faqat meros qilib olingan sinflar uchun mavjud.

Usullarni yaratishda ishlatiladigan modifikator statikdir. Bu shuni anglatadiki, yaratilgan usul sinf misollaridan mustaqil ravishda mavjuddir. Yakuniy modifikator kirish huquqini boshqarmaydi, lekin ob’ekt qiymatlarini keyingi manipulyatsiya qilish mumkin emasligini ko’rsatadi. U ko’rsatilgan elementni o’zgartirishni taqiqlaydi.

Maydonlar uchun yakuniy narsa o’zgaruvchining birinchi qiymatini o’zgartirishni imkonsiz qiladi:

Oxirgi modifikatorga ega o’zgaruvchilar doimiydir. Ularni faqat katta harflar bilan yozish odat tusiga kirgan. CamelStyle va boshqa usullar ishlamaydi.

Uslublar uchun yakuniy narsa, meros qilib olingan sinfda usulni o’zgartirish taqiqlanganligini ko’rsatadi:

• yakuniy bo’shliq myMethod ()

Sinflar uchun yakuniy xulosa shuni anglatadiki, siz sinf merosxo’rlarini yarata olmaysiz:

Abstrakt – mavhum sinflarni yaratish uchun modifikator. Har qanday mavhum sinf va mavhum usullar boshqa sinflar va bloklarga yanada kengaytirilishi ko’zda tutilgan. Vaqtinchalik modifikator virtual mashinaga berilgan o’zgaruvchiga ishlov bermasligini aytadi. Bunday holda, u shunchaki omon qolmaydi. Masalan, vaqtinchalik int Name = 100 saqlanib qolmaydi, lekin int b bo’ladi.

Platformalar va versiyalar

Mavjud Java dasturlash tillari oilalari:

• Standard Edition.
• Enterprise Edition.
• Micro Edition.
• Karta.

1. SE – asosiy, individual foydalanish uchun maxsus dasturlarni yaratish uchun keng qo’llaniladigan.
2. EE – korporativ dasturiy ta’minotni ishlab chiqish uchun texnik xususiyatlar to’plami. U SE ga qaraganda ko’proq xususiyatlarni o’z ichiga oladi, shuning uchun u yirik va o’rta korxonalarda tijorat maqsadlarida ishlatiladi.
3. ME – quvvati va xotirasi cheklangan qurilmalar uchun mo’ljallangan, ular odatda kichik hajmga ega. Bunday qurilmalar smartfonlar va PDA-lar, raqamli televizion qabul qiluvchilardir.
4. Karta – aqlli kartalar, sim-kartalar, bankomatlar kabi juda cheklangan hisoblash resurslariga ega qurilmalar uchun mo’ljallangan. Ushbu maqsadlar uchun bayt kodi, kutubxonalarni tashkil etuvchi platforma talablari o’zgartirildi.

Ilova

Java dasturlari sekinroq va ko’proq xotirani egallaydi. Java va C tillarining qiyosiy tahlili shuni ko’rsatdiki, C biroz samaraliroq. Ko’p sonli o’zgarishlar va virtual mashinani optimallashtirishdan so’ng, Java o’z ish faoliyatini yaxshiladi.

U Android uchun mobil ilovalarni yaratish uchun faol foydalaniladi. Dastur nostandart bayt kodiga kompilyatsiya qilinadi va ART virtual mashinasida bajariladi. Android Studio kompilyatsiya uchun ishlatiladi. Google-dan ushbu IDE Android OS uchun rasmiy ishlab chiquvchi hisoblanadi.

Microsoft MSJVM Java virtual mashinasini o’z dasturini ishlab chiqdi. O’zaro faoliyat platformaning asosiy kontseptsiyasini buzgan bunday farqlarga ega edi – ba’zi texnologiyalar va usullarni qo’llab-quvvatlash yo’q edi, faqat Windows platformasida ishlaydigan nostandart kengaytmalar mavjud edi. Microsoft J # tilini chiqardi, bu sintaksis va umumiy ishlash Java bilan juda o’xshash. Rasmiy spetsifikatsiyaga javob bermadi va oxir-oqibat standart Microsoft Visual Studio dasturchilar to’plamidan olib tashlandi.

Java dasturlash tili va muhiti

Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish quyidagi IDElarda amalga oshiriladi:

1. JDK.
2. NetBeans IDE.
3. Tutilish IDE.
4. IntelliJ IDEA.
5. JDeveloper.
6. IOS uchun Java.
7. Geany.

JDK Oracle tomonidan Java dasturlari to’plami sifatida tarqatiladi. Kompilyator, standart kutubxonalar, kommunal xizmatlar, ijro etuvchi tizimni o’z ichiga oladi. Zamonaviy IDElar JDK asosida yaratilgan.

Kodni Java dasturlash tilida Netbeans va Eclipse IDE da yozish qulay. Bu bepul integratsiyalashgan rivojlanish muhitlari, ular barcha Java platformalariga mos keladi. Python, PHP, JavaScript, C ++ da dasturlash uchun ham foydalaniladi.

Jetbrains-dan IntelliJ IDE ikki xil bo’ladi: bepul va tijorat. Ko’p dasturlash tillarida kod yozishni qo’llab-quvvatlaydi, ishlab chiquvchilar tomonidan uchinchi tomon plaginlari mavjud bo’lib, ularda ko’proq dasturlash tillari amalga oshiriladi.

JDeveloper – Oracle-ning yana bir rivojlanishi. Bu to’liq Java-da yozilgan, shuning uchun barcha operatsion tizimlarda ishlaydi.