Hozirgi kunda, deyarli barchamiz kompyuterlardan foydalanamiz. Kompyuterdan foydalanishning 2 ta usuli bor. Kimdir kompyuterda muhim ishlarni amalga oshirsa, yana kimdir undan faqatgina bekorchi narsalar ya’ni, internet orqali befoyda o’yinlar uchun foydalanadi. Lekin, shu bekorchi odam bilmaydiki, bu qurilmada juda katta ishlarni amalga oshirish imkoni bor.

Xo’sh sizga savol. Siz yuqoridagi qaysi turga mansubsiz? Agar siz 1-turga mansub bo’lsangiz, siz to’g’ri yo’ldasiz. Ammo 2-turga mansub bo’lsangiz, siz o’zingizni ustingizda ishlashingiz zarur. Siz bu maqolani albatta o’qishingiz kerak. To’g’risini aytsam, har qanday odam bu maqolani o’qisa ham foydadan holi bo’lmaydi.

Bugun sizlarga kompyuter haqida ma’lumot beraman. Bu maqoladan so’ng kompyuter haqidagi fikrlaringiz o’zgarishi aniq. Chunki, bu maqoladan so’ng siz kompyuterlar qanday qurilma, ular qanday paydo bo’lgan, qanday qurilmalardan tashkil topganligi va barcha-barcha imkoniyatlari haqida bilib olasiz.

Maqola mundarijasi ( Ochish / Yopish )

Kompyuter haqida
Kompyuterlar tarixi
ENIAC kompyuteri
Kompyuterning asosiy qurilmalari va ularning vazifalari
Grafika
Dasturlar
O’yinlar
Operator
Monitor
Xulosa

Kompyuter haqida

Kompyuter haqida wikipediada quyidagidek ta’rif berilgan:

Kompyuter – bu kompyuter dasturlash vositasi yordamida avtomatik ravishda arifmetik yoki mantiqiy operatsiyalar ketma-ketligini bajarishni o’rgatadigan mashina. Zamonaviy kompyuterlar dasturlar deb nomlangan umumlashtirilgan operatsiyalar to’plamini bajarish qobiliyatiga ega.

Ushbu dasturlar kompyuterlarga juda ko’p vazifalarni bajarishga imkon beradi. Uskuna, operatsion tizim (asosiy dasturiy ta’minot) va “to’liq” ishlash uchun zarur bo’lgan va ishlatiladigan periferik uskunalarni o’z ichiga olgan “to’liq” kompyuterni kompyuter tizimi deb atash mumkin.

Ushbu atamani birlashgan va birgalikda ishlaydigan kompyuterlar guruhiga, xususan, kompyuter tarmoqlariga yoki kompyuter klasteriga ham qo’llash mumkin.

Bu ta’rif tushuniashingiz uchun qiyin bo’lishi mumkin. Lekin, maqolani o’qish davomida bularni aniq va ravshan tushunib olasiz. Endi esa sizlar bilan kompyuterlarning tarixiga nazar tashlaymiz.

Kompyuterlar tarixi

Dastlabki kompyuterlar faqat hisoblash asboblari sifatida yaratilgan edi. Qadim zamonlardan beri abakus kabi oddiy qo’lda ishlaydigan asboblar odamlarga hisob-kitoblarni amalga oshirishga yordam bergan. Sanoat inqilobining boshida, ba’zi mexanik qurilmalar, masalan, dastgohlar uchun naqshlarni boshqarish kabi uzoq zerikarli ishlarni avtomatlashtirish uchun qurilgan.

ENIAC kompyuteri

Birinchi muhim kompyuter Jon U. Mauchli va J. Presper Ekert tomonidan Pensilvaniya universitetida ishlab chiqarilgan ulkan ENIAC mashinasi edi. ENIAC (elektr raqamli sonini integrator va hisoblash mashinasi) – avvalgi avtomatlashtirilgan kalkulyator. ENIAC kompyuterlar kabi ikkilik o’rniga 10 ta kasrdan iborat bo’lgan so’zlardan foydalangan ekan.

Kompyuterning asosiy qurilmalari va ularning vazifalari

Kompyuterning asosiy qurilmalari: sistema blogi, monitor va klaviatura hisoblanadi. Bu qurilmalarning birortasi bo’lmasa kompyuterdan foydalanib bo’lmaydi (temir-tersak sifatida tashlab yuborsangiz ham bo’laveradi). Ko’pchilik bu ro’yxatga sichqoncha (мышка) ni kiritishadi, lekin usiz ham kompyuterni ishlatishning imkoni bor.

Tizim blokining ichki qurilmalari (ОЗУ, vinchester, protsessor va hokazo) umumiy holda uning ichiga kirib ketadi. Qolgan barcha qurilmalar esa periferik qurilmalar hisoblanadi.

Periferik qurilma – bu kompyuterga tashqi tomondan ulanib, uning imkoniyatlarini kengaytiradigan qurilmalarga aytiladi. Bu qurilamalarni qo’shimcha qurilmalar deyish mumkin. Bularsiz ham kompyuter o’zining asosiy ishlarini amalga oshirishi mumkin. Bular faqatgina qo’shimcha ishlarni amalga oshirishda xizmat ko’rsatadi.

Periferik qurilmalar juda ko’pligi tufayli, ular guruhlarga ajratilib o’rganiladi. Hozir bu guruhlar qaysilar va ularga qaysi qurilmalar kirishini aytib o’taman. Demak bu guruhlar quyidagilar kiradi:

Kiritish qurilmalari. Bu guruhga quyidagilar misol bo’la oladi: skaner, fotoapparat, kodlovchi qurilma, mikrofon va hokazo;
Chiqarish qurilmalari. Bu guruhga esa printer, naushniik, kalonkalar misol bo’ladi.
Saqlash qurilmalari. Bulardan ma’lumotlarni saqlash uchun foydalaniladi. Bular quyidagilar: qattiq disklar, fleshkalar, floppi disketalar.
Tarmoq qurilmalari. Bular esa tarmoq uchun ishlatiladi. Bularga misol qilib, tashqi modem, tarmoq adapterlarini keltirish mumkin.

Asosiylari shular, lekin IT sohasi rivojlanib borgani sari bunday qurilmalarning ham turlari ko’payib boryapdi.

Grafika

Kompyuter grafikasi – bu kompyuter yordamida tasvirlani yaratish fani. Kompyuter grafikasi badiiy va tasvir ma’lumotlarini iste’molchiga samarali va mazmunli ravishda namoyish etish uchun javobgardir. Bundan tashqari, u jismoniy dunyodan olingan tasvir ma’lumotlarini qayta ishlash uchun ham ishlatiladi.

Dasturlar

Kompyuter dasturlari – bu ma’lum bir ishni bajarish uchun kompyuter tomonidan bajarilishi mumkin bo’lgan ko’rsatmalar to’plami. Aksariyat kompyuter qurilmalari to’g’ri ishlashi uchun dasturlarni talab qiladi. Kompyuter dasturi odatda kompyuter dasturchisi tomonidan dasturlash tilida yoziladi.

O’yinlar

Kompyuter o’yini – kompyuter o’yini yoki shaxsiy kompyuter deb nomlanuvchi video o’yin konsoli yoki arja mashinasi emas, balki shaxsiy kompyuterda o’ynaladigan video o’yin turi.

Uydagi kompyuter o’yinlari 1983-yildagi video-o’yin inqilobi natijasida mashhur bo’lib ketdi. 1990-yillarda, kompyuter o’yinlari ommaviy konsolga aylantirishni yo’qotdi. 2000-yillarning o’rtalarida raqamli tarqatish orqali qayta jonlanib ketdi.

Operator

Kompyuter operatori – bu kompyuter tizimlarini, ayniqsa, kompaniya yoki tashkilot asosiy tizimli kompyuter tizimlarini nazorat qilish va boshqarish uchun javobgar shaxs.

Monitor

Kompyuter monitori – bu kompyuterga ulangan vizual chiqish qurilmasi. U real vaqt rejimida rasm va tasvirlarni namoyish etadi, bu esa kompyuter bilan o’zaro ishlashga, dasturlarni xohlagan vaqtda faollashtirish imkonini beradi.

Xulosa

Yuqoridagi ma’lumotlarni o’qib, kompyuterning imkoni juda katta ekanligini sezgan bo’lsangiz kerak. Undan tashqari bugungi kunda kitoblarni ham kompyuter orqali pdf formatda chiqarishmoqda. Bu esa istalgan vaqtda kitob o’qish imkonini beryapti. Qolaversa, kompyuter qandaydir ishga kirish uchun slayd orqali inson o’zini namoyon qilishini ham juda osonlashtirmoqda.

Obyektga Yo’naltirilgan Dasturlash(OYD) haqida qisqacha ma’lumot

Dasturlash tillari yaratilgandan buyon kompyuter olimlari kompyuterni dasturlashning bir necha usullarini ishlab chiqishga harakat qilishdi. Vaqt o’tib, dasturlash tillarining yanada rivojlangan turlari paydo bo’lganligi sababli, dasturlarni yozish uchun ishlatiladigan usul ham o’zgargan. Metodologiya, algoritmlar, kontseptualizatsiya yillar mobaynida rivojlana boshladi. Avval va hozirda, obyektga yo’naltirilgan dasturlash har qanday dasturni dasturlashning mashhur metodologiyasidir.

Muayyan metodologiyaga amal qilish uchun maxsus dasturlash tili juda aniq tarzda ishlab chiqilishi kerak. JAVA haqida gapirsak, u obyektga asoslangan dasturlash tilidir.

Ushbu bo’limda biz JAVA’ni obyektga yo’naltirilgan dasturlash tiliga aylanish imkonini beradigan yoki qo’llab-quvvatlaydigan xususiyatlarni ko’rib chiqamiz. Avvalo ob’ektni yo’naltirilgan dasturlash nima ekanligini tushunishga harakat qilaylik. (yoki OOP) va uning tushunchalari.

OOP o’zi nima?

OOP – Class(sinf) tushunchasi bilan bog’liq bo’lgan dasturlash usulidir.

OOP dastur protsedurasiga emas balki dasturlash mobaynida obyektga diqqatni qaratish yo’lida ishlab chiqilgan. Obyekt biz atrofimizda ko’rgan har qanday narsa bo’lishi mumkin.

Bu inson (m.u – ism, manzil, DOB va hokazo), stul (kattaligi, materiali, qiymati va hokazo), maktab (joy, talaba bilimi, natijalar) va boshqalar.

Obyektga yo’naltirilgan dasturlash real hayotga yaqin, chunki biz har doim obyekt bilan ishlaymiz, unda metod va o’zharuvchilardan foydalanib amallar bajaramiz.

OOP tushunchalari

Inkapsulatsiya, Polimorfizm, Abstraksiya, meros qoldirish.

Yuqoridagi tushunarsiz atamalarga aniqlik kiritib olishga ruxsat beringlar.

Mana shularni oddiy namuna bilan tushuntirishga harakat qilaman. Inson yashash turi va jinsi bilan 2 turga bo’linadi: Erkak va Ayol, to’g’rimi? Ha, to’g’ri. Har bir insonning(erkak, ayol) 2ta oyog’i, qo’li , 2ta ko’zi va 1ta burni va yuragi va boshqalar mavjud. Bu erkak va ayol uchun umumiy tana qismlari. Ammo, shunday tana qismlari mavjudki, u erkakda yo’q ayolda bor, erkakda bor ayolda yo’q.

Barcha inson zoti yeydi, ichadi, ko’radi va h.k. Yana qayta aytaman, erkak va ayol ikkovi ham, bir-birida yo’q umumiy funksiyalarni bajaradi. Misol uchun: Ayol naslni dunyoga keltirishi mumkin, erkak esa yo’q va bu faqat ayolga tegishli holat.

Odam anatomiyasi qiziq, shundaymi? Ammo keling buni JAVA va OOP ga qanday aloqasi borligini ko’ramiz.

Class(Sinf)

Bu yerda biz insonni klass sifatida olamiz. Klass bu har qanday funksional qismning xossalari va funksiyalarini ifodalash uchun qilingan shablon. Odamga o’xshab uning tana qismlari va turli xil bajaradigan faoliyatlari(funksiyalari).

Inheritance(meros olish)

Tasavvur qiling bizda Inson nomli xuddi oyoq, qo’l, ko’z kabi xossa va sayr qilish, ko’rish kabi funksiyalarga ega klasi bor. Bizda Erkak va Ayol ham klass, ammo ko’proq xossa va funksiyalar Inson klassda qamrab olingan. Shuning uchun ular Inson klassidan hamma narsani o’zlariga Inheritance tushunchasidan foydalanib meros qilib oladi.

Objects(obyektlar)

Meni ismim Sanjar. Men Erkak klasining misoliman/obyektiman. Biz odam, erkak va ayol deganimizda, siz, do’stingiz, men va sinflarning boshqa shakllarini tushunamiz. Bizda jismoniy mavjudlik bor, holbuki klassga berilgan ta’rif shunchaki mantiqiy ta’rif. Biz obyektlarmiz.

P.S: Klass tomonidan belgilangan ma’lumot strukturasining individual namunasi. Klassni bir marta belgilaysiz va unga tegishli ko’pgina obyektlarni yaratishingiz mumkin.

Abstraksiya

Abstraksiya bu katta joydan kerakli ma’lumotni tanlab uni obyektga ko’rsatish. Bu dasturlash mukammalligini va ishlashini oshirishda yordam beradi.

Encapsulation(inkapsulatsiya)

Ba’zi ma’lumotlarni bir qismga joylashtirish(yopish) – inkapsulatsiya deyiladi. Inkapsulatsiya obyektdagi ma’lumotni boshqasidan saqlash uchun ishlatiladi. Tushundingizki, inkapsulatsiya asosan himoya maqsadida qo’llaniladi.

Polymorphism(polimorfizm)

Polimorfizm umumiy interfeysni almashish jarayonida sinflarni turli funktsionalliklarga ega bo’lgan obyektga asoslangan dasturlashdagi andozani ifodalaydi.

Polimorfizm asli grekcha so’zdan olingan bo’lib, “ko’p shakllar” degan ma’noni bildiradi.

Boshqa so’z bilan aytganda, polimorfizm bir interfeysli klasslar to’plamini qo’shilishi. Polimorfizm php oop ning kalit(asosiy) qismidir.

Algoritmlar va dasturlash texnologiyalari kafedrasi

Kafedra 1971 yilda Toshkent Davlat Universitetida “Amaliy matematika va mexanika” fakultetini tashkil topishi munosabati bilan, shu fakultet qoshida akademik N.Y.Satimov rahbarligida «EHMning matematik ta’minoti» (EHMMT) nomi bilan faoliyat boshlagan.

Fakultet va shu jumladan, EHMMT kafedrasi, o‘sha davrda Respublikamiz xalq xo‘jaligining turli sohalarida uchraydigan amaliy masalalarini modellashtirish va boshqaruv masalalarini kompyuter vositasida avtomatlashtirishni amalga oshiruvchi yuqori saviyali mutaxassislarni tayyorlashni o‘z oldiga asosiy maqsad qilib qo‘ygan.

1992 yildan boshlab kafedra «Hisoblash va avtomatlashtirilgan sistemalarning matematik ta’minoti», 2002 yildan «Programmalash texnologiyalari», 2005 yildan boshlab «Programmalash va tarmoq texnologiyalari» nomi bilan faoliyat olib borgan, 2016 yildan boshlab «Algoritmlar va dasturlash texnologiyalari» nomini olgan.

O‘tgan yillar mobaynida kafedraga rahbarlik qildilar:

1971-1972 yy. ,f.-m.f.d., prof. N.Y.Satimov,

1972-1997 yy., f.-m.f.d., prof. B.Kurmanbaev,

1998-2010 yy., f.-m.f.d., prof. A.A.Xaldjigitov,

2010-2016 yy, f.-m.f.n., dots. Sh.F.Madraximov,

2016-2017 yy, t.f.n., dotsent A.X.Ishmuxamedov,

2017 yildan ayni paytgacha t.f.d. dots. Sh.F.Madraximov rahbarlik qilib kelmoqda.

Shu davrgacha kafedrada yuqori ilmiy daraja va unvonga ega mutaxassislar tayyorlangan, xususan fan doktorlari B.Qurmanbaev, I.Mirzaev, U.Y.Yuldashev, A.A.Xaldjigitov, N.A.Ignatev, A.M.Polatov, Sh.F.Madraximovlar va fan nomzodlari M.X.Xakimov, T.T.Imamov, S.M.Gaynazarov, A.M. Ikramov, U.E. Adambaevlar, PhD D.Y. Saidov, Q.Xudoyberganov, Y.S.Yusupov, B. Haytqulovlar yеtishib chiqqan.

Shu kungacha kafedra tomonidan minglab dasturiy ta’minot yaratuvchi mutaxassislar tayyorlangan. Ular davlat tashkilotlarida, banklar va firmalarda IT mutaxassisi sifatida samarali faoliyat olib bormoqdalar. Kafedra bitiruvchilarining aksariyati pedagogik faoliyat va ilmiy tadqiqot ishlari bilan mashg‘ul va ular orasida ko‘plab fan nomzodli va doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilganlar bor. Ular qatorida f-m.f.d., professorlar Sh.U.Nazirov, K.S.Fayazov, M.Tuxtasinov, I.Mirzaevlarni sanab o‘tishimiz mumkin.

Kafedra iqtidorli bitiruvchilarining aksariyati pedagogik faoliyat va ilmiy tadqiqot ishlari bilan mashg’ul va ular orasida ko’plab fan nomzodlari va doktorlari etishib chiqqan. Ular qatorida quyidagilarni sanab o’tishimiz mumkin: f-m.f.d K.S.Fayazov, f-m.f.d. M.Tuxtasinov, f-m.f.d. Sh.U.Nazirov va boshqalar.

Mazkur kafedrada ilmiy-pedagogik faoliyat olib borgan professorlar: I.Mirzaev, U.Yuldashev, B.F.Abduraximov, dotsentlar: V.B.Buzrukxonov, M.Ikromov, A.Sattorov, T.Imomov, T.Azlarov, N.R.Kadirova, A.A.Abduqodirovlarni faxr bilan qayd etish mumkin.

Kafedraning o’quv faoliyati

Hozirgi kunda Algoritmlar va dasturlash texnologiyalari kafedrasida f.-m.f.d., prof. N.A.Ignat’ev, f.-m.f.d., prof. A.M.Polatov, kafedra mudiri t.f.d. Sh.F.Madraximov, f.-m.f.n., dos. Gaynazarov, t.f.n. M.X.Hakimov, f.-m.f.n., S.I.Pulatov, f.-m.f.n., dos. A.M.Ikramov, f.-m.f.n. U.E.Adambaev, PhD D.Saidov, PhD Q.Xudaybergenov, dos.v.b. T.A.Maxarov, katta o‘qituvchilar Yu.Yusupov, N.Latipov, o‘qituvchilar Sh.Sapaev, Sh.Ramazanov, Sh.Raximbaeva, Yu.Raximova, R.Baxramov, doktorantlar A. Mirzaev, U.Tuliev, E.Navruzov, M.Raximova, Q.Maxarov, D.Nigmanova, M.Lolaev, kabinet mudiri M.Hakimova va boshqalar faol mehnat qilmoqdalar.

Kafedra professor-o’qituvchilari tomonidan

5140300 – “Mexanika va matematik modellashtirish”;

5330100 – “Axborot tizimlarining matematik va dasturiy ta’minoti”;

5330200 – “Informatika va axborot texnologiyalari”;

5330300 – “Axborot xavfsizligi”;

60610100 – “Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari”;

60610200 – “Axborot tizimlari va texnologiyalari”;

60610300 – “Axborot xavfsizligi”

bakalavriat (kunduzgi, kechki va sirtqi) ta’limi yo’nalishlarida quyidagi fanlardan nazariy va amaliy mashg’ulotlar olib boriladi:

Dasturlash asoslari;
Algoritmik tillar va dasturlash;
Algoritmlar va berilganlar strukturasi;
Berilganlar bazasi;
Sun’iy intellekt va intellektual texnologiyalar;
Tizimli dasturlash;
Dasturlash texnologiyalari;
Python dasturlash tili;
Kompyuter o’yinlarini yaratish;
Intellektual tizimlar;
Modil ilovalarni yaratish;
Web texnologiyalar;
Tarmoq texnologiyalari;
Mul’timedia texnologiyalari;
Informatika o’qitish metodikasi.

Bulardan tashqari, 5330200 – “Informatika va axborot texnologiyalari”, 60610100 – “Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari” bakalavriat ta’limi yo’nalishlarida malakaviy, pedagogik va ishlab chiqarish amaliyotlari hamda bitiruv malakavish ishlariga rahbarlik qiladi.

Magistratura ta’limi bo’yicha kafedra professor-o’qituvchilari

70610101 – “Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari (yo’nalishlar bo’yicha)”;

70610201 – “Kompyuter tizimlari va ularning dasturiy ta’minoti (tarmoqlar va sohalar bo’yicha)”;

70610701 – “Sun’iy intellekt” magistratura mutaxassisliklari magistrantlari uchun

SQL texnologiyalar;
Formal tillar va grammatika;
Mashinali o’rgatish nazariyasi;
Intellektual tahlil usullari;
Taqsimlangan tizimlar;
Kompyuter tarmoqlarini ma’muriy boshqarish;
Web ilovalarni yaratish texnologiyalari;
Parallel hisoblashlar asoslari

fanlaridan mashg’ulotlar olib boradilar.

Kafedraning ilmiy faoliyati

Kafedra professor-o’qituvchilari f.-m.f.d., professor N.A.Ignatyev rahbarligida 05.01.03-“Informatikaning nazariy asoslari” sohasida va f.-m.f.d., professor A.M.Polatov rahbarligida 05.01.07- “Matematik modellashtirish. Sonli usullar va dasturlar majmui” sohasida ilmiy faoliyat olib boradi. Kafedrada “Tadbiqiy masalalarni echishning intellektual va sonli usullari” mavzusidagi seminar muntazam amal qilmoqda. Unda kafedra doktorantlari o’z ilmiy natijalarini bo’yicha ma’ruzalar qilishadi, dissertatsiyalar muhokama qilinadi.

Doktorlik dissertasiyalari himoyalari: Kurmanbaev B. (1992 y.), Ignat’ev N.A. (2005 y.), Polatov A.M. (2016 y.), Madraximov Sh.F. (2020 y.),

Nomzodlik dissertasiyalari himoyalari: Gaynazarov S.M. (1994 y.), Abduqodirov A.A. (1994 y.) Madraximov Sh.F. (1994 y.), Rasulov S. (1994 y.), Matlatipov G‘. (2001 y.), Ikramov A.M. (2005 y.), Adambaev U.E. (2008 y.), Yuldashev R. (2009 y.), Yeshmurodov Sh. (2010 y.) .

PhD dissertasiyalari himoyalari: Saidov D.Yu. (2018y.), Qalandarov A.A. (2018y.), Xudaybergenov Q.Q. (2020 y.), Yusupov U.S.(2021y.), Hayitqulov B. (2021y.).

Kafedra a’zolari Respublika va xorijiy nufuzli ilmiy jurnallarda ilmiy ishlarini chop etishadi, ilmiy anjumanlarda qannashishadi. Oxirgi yillarda chop etilgan ilmiy maqolalrdan namunalar:

Игнатев Н.А. Вычисление обобщённых показателей и интеллектуалный анализ данных // Автоматика и телемеханика. 2011, №5, С.183–190.
Игнатев Н.А., Мадрахимов Ш.Ф. Устойчивост и обобщённые оценки классифицированных объектов в разнотипном признаковом пространстве // Вычисл. технологии, Новосибирск, 2011.-Т.16, № 2, С.70-77.
Ignatev N.A., Mirzaev A.I. The Intelligent Health Index Calculation System// Journal of Pattern recognition and Image Analysis, 2016, № 1, P. 73–77.
Ignatyev N. A. Structure Choice for Relations between Objects in Metric Classification Algorithms // Pattern Recognition and Image Analysis. 2018. V. 28. № 4. P. 590–597.
Ignatyev N. A. On Nonlinear Transformations of Features Based on the Functions of Objects Belonging to Classes // Pattern Recognition and Image Analysis. 2021. V. 31. № 2. P. 197–204.

Kafedra professor-o’qituvchilari O’zbekiston Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan e’lon qilingan ilmiy-amaliy va innovatsion grantlar tanlovida faol ishtirok etishadi.

Kafedra xodimlari tomonidan bajarilgan ilmiy grantlar:

Ф-4-64 “Берилганларни интеллектуал таҳлилида объектларнинг умумлашган баҳоларини ва индивидуал метрикаларини ҳисоблаш усулларини яратиш ва асослаш” Ilmiy rahbar professor Ignatev N.A. (2013-2017 yy.);

“Халгоф” шифрли (ДСП) махсус шартнома.Ilmiy rahbar dotsent M.H.Hakimov;

ОТ-Атех-2018-224 – “Йўғон ичак яллиғланиши ва колорекал саратонининг ривожланиши, кечиши ва оқибатларини прогноз қилиш, ҳамда этиопатогенез ва таваккалчилик факторларини инобатга олган ҳолда диагностикани амалга ошириш ва даволашнинг ахборот моделини ишлаб чиқиш”. Илмий раҳбар профессор Игнатев Н.А. (2018-2020 йй.);

А-ОТМ-2020-2 “Ўпка сили ва бронхиал астмаси бор беморларда оъпка аспаргилезини башорат қилувчи ва ташхисловчи интеллектуал дастурий маҳсулот яратиш”. Илмий раҳбар профессор Игнатев Н.А. (2020-2021 йй.).

Кафедра ходимларининг илмий натижалари қуйидаги монографияларда ўз аксинини топган:

Игнатьев Н.А. Обобщенные оценки и локалные метрики объектов в интеллектуалном анализе данных. Монография. – Ташкент: Издательство «Университет», 2014.
Мадрахимов Ш.Ф., Хуррамов А.Х. Умумлашган коърсаткичлар ва улардан билимларни шакллантиришда фойдаланиш. Монография, Қарши: Қарши давлат университети, 2014.
Игнатев Н. А. Интеллектуалный анализ данных и гипотеза о компактности классов. Меры компактности, критерии оценок. Палмариум Аcадемиc Публишинг, Саарбрюккен, 2016.
Ишмухамедов А.Х Моделирование оценки надежности управления системой связи. LAP LAMBERT Academic Publishing RU, 2019.
Полатов А.М, Компютерное моделирование волокнистых материалов МКЭ. Монография. LAP LAMBERT Academic Publishing RU, 2018.
Икрамов А.М. Конечноэлементное моделирование трехмерных упругопластических задач. LAP LAMBERT Academic Publishing RU, 2018.
Ишмухамедов А.Х Моделирование оценки надежности управления системой связи. LAP LAMBERT Akademik Peblishshing RU-2019.
Хакимов М.Х. Технология многоязыкового моделируемого компютерного переводчика. ЛАМБЕРТ. Академие Публишинг, 2019.
Халджигитов А.А., Қаландаров А.А., Юсупов Ю.С. «Связанные задачи термоупругости и термопластичности», “Фан ва технологийа”, 2020.
Мадрахимов Ш.Ф. Системы обнаружения скрытых закономерностей на базе методов вычисления обобщенных оценок. Монография // Ташкент, «МУМТОЗ СЎЗ» 2021.
Марахимов А.Р., Худайбергенов К.К. Структурно-параметрический синтез нейросетевых моделей для задач интеллектуалного анализа данных и распознавания образов. // Монография. – Ташкент: «МУМТОЗ СЎЗ» 2021.

Kafedraning o‘quv–uslubiy faoliyati

Kafedra professor-o’qituvchilari o’quv faoliyatidani tashqari, o’quv-uslubiy ishlar bilan ham shug’ullanadilar. Jumladan, darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar yaratishda samarali faoliyat olib borishmoqdalar.

So’nggi 10 yillarda kafedra professor-o’qituvchilari tomonidan bir qator darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar tayyorlangan:

Ш.А.Назиров, Г.С.Иванова, С.М.Гайназаров. Дастурлаш технологияси. Тошкент-2014 й.

Т.А.Махаров. Компьютер сервис хизмати. Тошкент. “Баркамол авлод” 2013
Ш.Ф.Мадрахимов, А.М.Икрамов ва М.Р.Бабажанов. «C++ тилида программалаш бўйича масалалар тўплами» ўқув кўлланма 2014
Игнатев Н.А. Обобщенные оценки и локалные метрики обектов в интеллектуалном анализе данных. 2014й.
М.Х.Хакимов, Д.Б.Нигманова. “ТОАД ДАТА МОДЕЛЕР” муҳитида берилганларни моделлаш. (услубий қўлланма). Тошкент. 2015 й.
Д.Нигманова, Б.Хусанов, Д.Қодирова. Эстетика фанидан ўқув қўлланма. Тошкент. 2015й.
Т.А.Махаров, Қ.Т. Махаров, К.Нортиллайев. Паскал тилида дастурлаш асослари. КҲК ва АЛ учун услубий қўлланма. Тошкент. 2015
Махаров Т.А., Махаров Қ.Т., Раҳимова М.А. Wеб-дастурлаш бўйича услубий қўлланма. ЎзМУ, 2017й. -160б.
Игнатев Н.А., Усманов Р.Н., Мадрахимов Ш.Ф., “Берилганларнинг интеллектуал таҳлили” (ўқув қўлланма). Тошкент “Мумтоз сўз” 2018й.
А.М.Полатов “Компьютер воситасида моделлаштириш асослари” (Ўқув қўлланма) Тошкент “Университет”. 2019.
Т.А.Махаров, Қ.Т. Махаров, М.А.Рахимова. Wеб-дастурлаш. И-қисм. HTML, SS, JavaScipt. Ўқув қўлланма. Тошкент. “МУМТОЗ СЎЗ”, 2019
Т.А.Махаров “Дастурлаш асослари (Visual studio). Ўқув қўлланма. Тошкент “Ижод-Пресс” 2019й.
Д.Ю.Саидов Python tilida dasturlash: Uslubiy qo’llanma. Tashkent. 2020 y.
Ҳакимов М.Х., Гайназаров С.М. “Берилганлар базасини бошқариш тизимлари” дарслик Тошкент-2021 й. 3-нашр.

Kafedra yutuqlari

Talabalar hayoti va ularning yutuqlari (o‘quv va ilmiy sohalardagi yutuqlari, nomdor stipendiyalar sohiblari)

Kafedra talabasi Rustam Qosimjonov shahmat bo‘yicha Osiyo chempioni (1998 y.), Jahon chempionati kumush medal sohibi(1999 y.), FIDE yo‘nalishi bo‘yicha jahon chempioni (2004 y.). (rahbar dos. Madrahimov). Xalqaro shaxmat ustasi Nodira Nodirjonova shaxmat bo‘yicha O‘zbekiston chempioni (2017 y). Kafedra talabalari Maxarov Q.T. (2009 y. Rahbar: Madrahimov Sh.), Raximova M.A. (2011 y. Rahbar: Maxarov T.) Beruniy nomidagi Davlat stipendiyasi sovrindori bo‘lgan. Ibrohimova Zulayxo Ergash qizi (2009 y. Rahbar: Hakimov M.) Mirzo Ulug‘bek nomidagi Davlat stipendiati bo‘lgan.

Xalqaro va respublika nufuzli tanlovlarida sovrinli o‘rinlarni qo‘lga kiritgan va mukofot (diplom)larga sazovor bo‘lgan professor-o‘qituvchilar

Dosent M.X. Hakimov 2001 yilda “O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MUSTAQILLIGIGA 10 YIL” ko‘krak nishoni bilan taqdirlangan.

Kafedrasi o‘qituvchisi A.A.Djamirzaev O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 17 maydagi Farmoniga binoan ta’sis etilgan “O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MUSTAQILLIGIGA 20 YIL” ko‘krak nishoni bilan taqdirlangan.

Kafedrasi o‘qituvchisi A.A.Djamirzaev O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 1 iyuldagi Farmoniga binoan ta’sis etilgan “O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MUSTAQILLIGIGA 25 YIL” ko‘krak nishoni bilan taqdirlangan.

Dosent M.X. Hakimov 2007 yilda “Inglizcha-ruscha-o‘zbekcha komp’yuter ilmi bo‘yicha izohli lug‘at” nomli o‘quv qo‘llanmasi «Yilning eng yaxshi darsligi va o‘quv qo‘llanmasi muallifi» Respublika tanlovining g‘olibi sifatida II darajali diplom va pul mukofoti bilan taqdirlangan.

2014 yilda dosentlar Hakimov M.X., Gaynazarov S.M. “Berilganlar bazasini bosh¬qarish tizimlari” nomli oliy o‘quv yurtlari uchun darsligi «Yilning eng yaxshi darsligi va o‘quv qo‘llanmasi muallifi» Respublika tanlovining g‘olibi sifatida I darajali diplom va pul mukofoti bilan taqdirlangan.

2018 yilda Hakimov M.X. va 2021 yilda Polatov A.M. International Academy of Injineering (Xalqaro Muxandislar Akademiyasi)ning muxbir a’zoligiga saylanganlar.

Kafedrasi o‘qituvchisi R.X.Baxromov 2020 yilda Koronavirus pandemiyasi davrida fidoyilik ko‘rsatgan xodimlarning mehnatini e’tirof etish, ularni rag‘batlantirish maqsadida Davlatimiz rahbarining 2020 yil 26-maydagi “Mehr-saxovat” ko‘krak nishonini ta’sis etish to‘g‘risida”gi PF-5999-son Farmoniga asosan, pandemiyaga qarshi kurashish, aholi salomatligini muntazam ravishda muhofaza qilib borishda jonbozlik ko‘rsatgan Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi va oliy ta’lim muassasalarida faoliyat yuritib kelayotgan o‘z kasbining chinakam fidoyi xodimi “Mehr-saxovat” ko‘krak nishoni bilan taqdirlandi.

Kafedra tayanch doktoranti Raximova Merbonu Akrom qizi Xalqaro yosh olimlar uyushmasi tomonidan tashkil etilgan “MDHning eng yaxshi yosh olimi – 2021” loyihasida Belorusiya, Rossiya Federatsiyasi, Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Tojikiston Respublikalaridan turli yo‘nalishlardagi yosh va iqtidorli olimlar ishtirok etgan tanlovda oltin medal’ va 1-darajali diplom bilan taqdirlangan.

Kafedra bilan bog‘lanish uchun kontaktlar

Toshkent shahri. Olmazor tumani Talabalar shaharchasi. Universitet ko‘chasi 4-uy. Tel: (71) 246-16-27.

ADT kafedrasida o‘qitiladigan fanlar

№	Fan nomi	Fan haqida qisqacha ma’lumot
Bakalavriat
Dasturlash asoslari	Fanni o‘qitishdan maqsad–talabalarga dasturlash asoslarini yetarli darajada o‘qitish, shu bilimlarga tayangan holda kompyuter yordamida modellashtirishga keladigan tadbiqiy masalalarning dasturiy ta’minotini amalga oshirishga o‘rgatish va ixtisoslik fanlarini o‘zlashtirishda tayanch bilimlarga ega bo‘lish, muammolarining optimal yechimini topish hamda ko‘nikma va malakalarni berishdan iborat.
Algoritmik tillar va dasturlash	Fanda qo‘yilgan masalani yechadigan kompyuter dasturini tuzish asoslarini o‘rgatiladi. C# dasturlash tilida strukturali va ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash tamoyillari qaraladi.
Algoritmlar va berilganlar struktusi	Algoritmlar va berilganlar strukturalari haqida ma’lumotlar beriladi, xususan, berilganlarning chiziqli va chiziqsiz struktkralari, saralash va qidirish algoritmlari, graflar nazariyasi elementlari o‘rganiladi. Amaliy masalalarni yechishda, dasturiy maxsulotlar yaratishda ularni qo‘llagan holda optimal yechimni topish ko‘nikmalari beriladi o‘rgatiladi.
Berilganlar bazasi	Fanni o‘qitishdan maqsad – berilganlar bazasini loyihalash va modellash usullarini o‘rgatish. Olingan bilimlarga tayangan asoslangan holda ixtiyoriy ob’ektlarni tahlil qilish va berilganlarni maxsus Toad Data Modeler muhitida modellashti¬rishga o‘rgatish. Berilganlar bazasi bo‘yicha tizimlarni yaratish uchun tayanch bilimlarga ega bo‘lish. Berilganlar bazasini loyihalash va modellash usullarini o‘rgatish. Olingan bilim¬larga tayangan asoslangan holda ixtiyoriy ob’ektlarni tahlil qilish va berilganlarni maxsus Toad Data Modeler muhitida modellashtirishga o‘rgatish.
Multimedia texnologiyalari	“Multimedia texnologiyalari” fanining bosh maqsadi talabalarga kompyuter grafikasining matematik va algoritmik asoslarini, multimedia vosita va texnologiyalari orqali multimedia mahsulotlarini yaratishni o‘rgatishdir. Shu maqsadda multimedia mahsulotlarini yaratishda foydalaniladigan dasturlar va texnologiyalar haqida tayanch tushunchalar beriladi va ulardan foydalanishga o‘rgatiladi.
Tizimli dasturlash	Fan maqsadi talabalarga translyatsiya usullari, fayl tizimining instalyatsiyasi, yuklagichlar va tarmoqda ishlash bo‘yicha nazariy bilimlar olish, tizimli programmalash vositalarini yaratish bo‘yicha amaliy saboqlarga ega bo‘lish va bu bilimlarni tadbiqiy masalalarni yechishda qo‘llashdan iborat. Fanning asosiy vazifasi – tizimli dasturiy ta’minotni tashkil qilishning umumiy tamoyillarini, kompilyatorlar asoslarini o‘zlashtirish, tizim utilitlarini yaratish va interpretatorni qurish, assemblerlar, yuklagichlar, kompilyatorlar, makroaniqlovlar bo‘yicha bilimlarni shakllantirish va ularning amal qilish tamoyillarini o‘zlashtirish.
Dasturlash texnologiyalari	“Dasturlash texnologiyalari” fani bakalavriatdagi asosiy fanlardan biri hisoblanadi. Bu fanning bosh maqsadi talabalarga qo‘yilgan masalani yechadigan kompyuter dasturini dasturlash muhiti texnologiyalarini qo‘llash orqali tuzishni o‘rgatishdir. Shu maqsadda dasturlash tillari, muhitlar va texnologiyalar haqida tayanch tushunchalar beriladi va ulardan foydalanishga o‘rgatiladi. Fanda Visual C++, Visual C#, Java, Windows Forms, WPF, LINQ, Java Servlet/JSP kabi zamonaviy dasturlash tillari va texnologiyalarining qo‘llash saboqlari o‘rgatiladi.
Informatika o‘qitish metodikasi	Fanni o‘qitishning maqsadi – amaliy metodikaning eng qiyin qismi hisoblanadi. O‘qitishning maqsadi umumiy didaktikada ta’lim, tarbiya va rivojlanishning birligida qaraladi. Informatika amaliy aspektni ham e’tiborga oladi – yosh insonni kompyuterlashtirilgan jamiyatda hayotga tayyorlash. Ta’limning amaliy komponenti kompyuter bilan muloqotda amaliy foyda olishni bilishda namoyon bo‘ladi (qidiruv tizimlariga so‘rovlar, Internet, katta bo‘lmagan hisoblashlar va boshqalar). Bu hayotning sifatini va darajasini aniqlaydi.
WEB texnologiyalar	Fanda Web texnologiyalarning nazariy asoslari, zamonaviy web texnologiyalarning rivojlanish holati, Internet/Intranet kompyuter tarmoqlarining ishlashida ularning roli, web texnologiyalarning rivojlanish yo‘nalishlari va muammolari, loyixalashni avtomatlashtirish vositalari va usullari, murakkab web ilovalarni qurish bo‘yicha bilimlar beriladi. Fan vazifasi – zamonaviy web texnologiyalar yordamida foydalanuvchi uchun qulay bo‘lgan murakkab web ilovalarni yaratish, web ilovalarni yaratishning turli instrumental vositalarini ishlatish ko‘nikmalarini berish.
Python dasturlash tili	Fanning vazifalari – masala yechishning algoritmik asoslarini o‘rganish, kompyuter ishlashining tamoyili, dasturlash tillarini sinflash, kompyuterda berilganlar va buyruqlarni tasvirlanishi, Python tilida turli texnologiyalarni qo‘llash orqali dasturlash, ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash, vizual dasturlash muhitida ishlash bu fanning asosiy vazifalari hisoblanadi.
Python dasturlash tilida masalalar yechish	“Python dasturlash tilida masalalar yechish” fanining bosh maqsadi talabalarga Python dasturlash tilini yetarli darajada o‘qitish, shu bilimlarga tayangan holda kompyuter yordamida modellashtirishga keladigan tadbiqiy masalalarning dastur ta’minotini amalga oshirishga o‘rgatish va ixtisoslik fanlarini o‘zlashtirishda tayanch bilimlarga ega bo‘lish.
Kompyuter o‘yinlarini yaratish	“Kompyuter o‘yinlarini yaratish” fanining bosh maqsadi talabalarga Unity asosida kompyuter uchun turli funksiyali o‘yinlar yaratishni o‘rgatish.
Intellektual tizimlar	Mazkur fan o‘qitilishidan ko‘zlangan maqsad turli tadbiqiy sohalardagi qiyin formallashuvchi masalalarni yechish usullarini o‘rganishidir. Bu sohalarda masala yechimini topishda obrazlarni anglash nazariyasi va sun’iy inttelekt algoritmlari, hamda usullaridan foydalanish taklif etiladi.
Mobil ilovalar yaratish	Mobil qurilmalar va undagi dasturiy vositalar o‘rni va ahamiyati, mobil qurilmalar operatsion tizim, uning arxitekturasi, tuzilishi, ishlash prinsiplari, xizmatlari, zamonaviy dasturlash tili bo‘lgan JAVA tili yordamida Android operatsion tizimga mos ilovalar yaratish ko‘nikmalari, ilovalarda hodisalar va jarayonlarni boshqarish, ilovalar yaratishda foydalanuvchi interfeysini yaratish va moslashtirish, mobil qurilmalardagi turli xil xizmatlar (xabar almashuv, qurilmalarni boshqarish, berilganlar bazasi bilan ishlash va h.k.) muammolarni o‘rganishni qaraladi.
Mashinali o‘rgatish usullari	Fanni o‘qitishdan maqsad – mashinali o‘rgatish fanining matematik asoslari va algoritmlari, usullarni tahlil qilish, usullarni kombinatsiyasi tashkil qilish, tadbiqiy masalalarni yechishda va qo‘llash uchun zamonaviy axbort tizimlarini hamda dasturiy ta’minotlar yaratish haqida talabalar bo‘yicha bilimga ega bo‘lish.
Axborot texnologiyalarini standarlashtirish	Axborot texnologiyalarini Respublika va xalqaro miqyosda standartlashtirishni talabalarga o‘rgatish
Magistratura
1	SQL texnologiyalari	Fanning o‘kitishdan maqsad – tuzilmali til so‘rovlari va SQL dinamik interfeysi yordamida maxalliy, taqsimlangan va ob’ektli-relyatsion berilganlar bazasini yaratish texnologiyasi va usullarini o‘rganishdan iborat. Fanning vazifasi – magistrantlarga SQL texnologiyalarining nazariy asoslarini o‘zlashtirish, berilganlar bazasini loyihalash va boshqarishda SQL texnologiyalari yordamida amaliy ko‘nikmalarini hosil qilishdan iborat.
2	Axborot tizimlarini loyihalash	Fanning maqsadi va vazifasi – murakkab axborot tizimlarini yaratish va ularning hayot siklini boshqarish sohasidagi mutaxassislarni tayyorlash; asosiy tizimli tushunchalar, xalqaro standartlar va amaliyotni o‘zlashtirish; murakkab tizimlarni yaratish uchun tizimli yondoshuvni shakllantirish; murakkab loyihalarni yaratish uchun tizimli yondoshuvning kelajakdagi istiqbollarini shakllantirish qobiliyatini shakllantirishdan iborat.
3	Berilganlarning intellektual tahlili	Fanining maqsadi – talabalarga berilganlar saqlagichini tashkil qilishni, berilganlarni intellektual tahlil qilish asoslarini, amaliy masalalarni sifatli va aniq yechish uchun timsollarni anglashning zamonaviy matematik usullarini o‘rgatish hamda murakkab formallashgan amaliy masalalarni yechish uchun zamonaviy axborot tizimlarini ishlab chiqish va qaror qabul qilish jarayonini tushuntirish. Fanining vazifasi – hisoblash eksperimenti shaklida sun’iy intellekt metodlari orqali murakkab formallashgan masalalarni yechishning informatsion modellarini qurish bilim va ko‘nikmalarini berish.
4	Mashinali o‘rgatish nazariyasi	Fan o‘qitishdan maqsad – mashinali o‘rganishning zamonaviy usullarini qo‘llash uchun asos yaratish va magistratura talabalarida mashinada o‘rganish muammolarini tahlil qilish hamda u yoki bu yechimni chegirilgan tanlash qobiliyatini shakllantirish. Fanining vazifasi – mashinali o‘rgatish masalasining zamonoviy qo‘yilishini, mashinali o‘rgatishning turli modellarini: chiziqli modellar, yechimlar daraxti, neyron to‘rlarini, mashinali o‘rgatishning onlayn-masalalari va o‘qituvchisiz masalalarini o‘rganish hamda tahlil qilishdir.
5	Sun’iy intellekt masalalari uchun dasturlash	Fan o‘qitishdan maqsad – magistratura talabalariga sun’iy intellekt sohasidagi masalalarni yechish uchun mo‘ljallangan dasturlash tili va ilmiy kutubxonalarning qo‘llanilishini o‘rgatish hamda mashinada o‘rganish muammolarini tahlil qilish. Fanining vazifasi – mashinali o‘rgatish masalalari uchun dasturlash tili va sun’iy intellekt texnologiyalaridan foydalangan holda dastur tuzish va hisoblash eksperimentlar o‘tkazish hamda tahlil qilishdir.

Kafedrada o‘qitiladigan fanlar magistratura uchun.

№	Fan nomi	Fan haqida qisqacha ma’lumot
Axborot tizimlarini loyihalash	Fanning maqsadi – murakkab axborot tizimlarini yaratish va ular¬ning dasturiy ta’minotidagi hayot siklini boshqarish sohasidagi muta¬xas-sislarni tayyorlash; asosiy tizimli tushunchalar, xalqaro standartlar va amaliyotni o‘zlash¬tirish; murakkab tizimlarni yaratish uchun tizimli yondoshuvni shakllan¬tirish kabi masalalarni o‘rgatishdan iborat.
Mashinali o‘rgatish nazariyasi	Fanni o‘qitishdan maqsad – mashinali o‘rgatish fanining matematik asoslari va algoritmlari, usullarni tahlil qilish, usullarni kombinatsiyasi tashkil qilish, tadbiqiy masalalarni yechishda va qo‘llash uchun zamonaviy axbort tizimlarini hamda dasturiy ta’minotlar yaratish haqida talabalar bo‘yicha bilimga ega bo‘lish.
SQL texnologiyalari	Fanning o‘kitishdan maqsad – tuzilmali til so‘rovlari va SQL dinamik interfeysi yordamida lokal, taqsimlangan va ob’ektli-relyatsion berilganlar bazasini yaratish texnologiyasi va usullarini o‘rganishdan iborat.
Intellektual tahlil usullari	Fanining maqsadi – talabalarga berilganlar saqlagichini tashkil qilishni, berilganlarni intellektual tahlil qilish asoslarini, amaliy masalalarni sifatli va aniq yechish uchun timsollarni anglashning zamonaviy matematik usullarini o‘rgatish hamda murakkab formallashgan amaliy masalalarni yechish uchun zamonaviy axborot tizimlarini ishlab chiqish va qaror qabul qilish jarayonini tushuntirish.
Berilganlarning intellektual tahlili	Fanining maqsadi – talabalarga berilganlar saqlagichini tashkil qilishni, berilganlarni intellektual tahlil qilish asoslarini, amaliy masalalarni sifatli va aniq yechish uchun timsollarni anglashning zamonaviy matematik usullarini o‘rgatish hamda murakkab formallashgan amaliy masalalarni yechish uchun zamonaviy axborot tizimlarini ishlab chiqish va qaror qabul qilish jarayonini tushuntirish.
Formal tillar va grammatikalar	Fan maqsadi – talabalarga formal grammatika va tillar , translyatsiya usullari, leksik tahlil, sintaksik va semantik taxlil, kod generatsiya va optimizatsiya usullari bo‘yicha bo‘yicha nazariy bilimlar olish, yuqori bosqich tillar uchun translyator elementlarini yaratish bo‘yicha amaliy saboqlarga ega bo‘lish va bu bilimlarni tadbiqiy masalalarni yechishda qo‘llashdan iborat.
Tarmoq texnologiyalari	Fanning maqsadi – tarmoqlar va axborotni uzatish tizimlarining arxitekurasi va elementlarini, tarmoqlarni va axborot uzatish tizimlarini tashkillanish tamoyillari va ishlashini, lokal va global kompyuter tarmoqlari va axborot uzatish tizimlarining texnik va dasturiy komponentalari strukturasi va bajaradigan vazifasini; axborot uzatish tizimlarida berilganlarni uzatish texnologiyasini, kompyuter tarmoqlari protokollarini, axborot hafvsizligi talablariga muvofiq tarmoqlardan va axborot tizimlaridan foydalanishning xususiyatlarini o‘rganishdan iborat.
WEB ilovalarini yaratish texnologiyalar	Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalariga web ilovalarni yaratish texnologiyalari bo‘yicha bilimlarning nazariy asoslarini, asosiy tushunchalari va tamoyillarini o‘rgatish hamda ularni amaliyotda tatbiq etish ko‘nikmasini hosil qilishdan iborat.
Taqsimlangan tizimlar	Fanining maqsadi – talabalarda axborotlarga ishlov berishning yuqori unumli vositalari haqida bilim berish, taqsimlangan tizimlar haqidagi tegishli tushunchalarga ega bo‘lish, axborotga ishlov berishda taqsimlangan tizim arxitekturasining ahamiyatini tushunish, murakkab hisob ishlarida yuqori unumli vositalarni qo‘llash tushunchalarini shakllantirish.
Parallel hisoblashlar asoslari	“Parallel hisoblash asoslari” fani magistrantlarnirg nazariy bilimlar, amaliy ko‘nikmalar, jarayonlarga uslubiy yondashuv hamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish vazifalarini bajaradi.
Kompyuter tarmoqlarini ma’muriy boshqarish	Fanining maqsadi – axborot tizimlari va tarmoqlarda axborot almashuvining asosiy qonuniyatlarini va aloqa tizimlari va tarmoqlarda ularni amalga oshirish usullarini o‘rganish, talabalarni axborot tizimlari va tarmoqlarning asosiy konsepsiyalari, modellari va qurilish tamoyillari, ushbu sohadagi standartlar va kuzatilayotgan rivojlanish an’analari bilan tanishtirish.
Mobil ilovalar yaratish texnologiyalari	Fanning maqsadi – mobil qurilmalar va undagi dasturiy vositalar o‘rni va ahamiyati, mobil qurilmalar operatsion tizim, uning arxitekturasi, tuzilishi, ishlash prinsiplari, xizmatlari, mobil qurilmalar uchun operatsion tizimga mos ilovalar yaratish ko‘nikmalari, ilovalarda hodisalar va jarayonlarni boshqarish, ilovalar yaratishda foydalanuvchi interfeysini yaratish va moslashtirish, mobil qurilmalardagi turli xil xizmatlar (xabar almashuv, qurilmalarni boshqarish, berilganlar bazasi bilan ishlash, SQLite va h.k.) muammolarni o‘rganishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan.
Sun’iy intellekt va qaror qabul qilish.	Fanining maqsadi – talabalarga berilganlar saqlagichini tashkil qilishni, berilganlarni intellektual tahlil qilish asoslarini, amaliy masalalarni sifatli va aniq yechish uchun timsollarni anglashning zamonaviy matematik usullarini o‘rgatish hamda murakkab formallashgan amaliy masalalarni yechish uchun zamonaviy axborot tizimlarini ishlab chiqish va qaror qabul qilish jarayonini tushuntirish.

3. Тадқиқотчилар ва илмий ишлар тўғрисида

№	Tadqiqotchi professor-o’qituvchining F.I.Sh.	Ilmiy darajasi, unvoni	Dissertatsiya ishi mavzusi
1	Madraximov Shavkat Fayzullayevich	t.f.d., kaf.mudiri	Umumlashgan baholarni hisoblash usullari asosida yashirin qonuniyatlarni aniqlash tizimlari
2	Ignat’yev Nikolay Aleksandrovich	f.-m.f.d., professor	Parametrsiz klassifikatsiya va obyektlar to’plamlarini sirtlar orqali ajratish usullari asosida information modellarni qurish
3	Polatov Asxad Muxamedjanovich	f.-m.f.d., professor	Konstruktion materiallarning chiziqsiz deformatsiyalanish masalalarini chekli elementlar usulida yechish algoritmlari va sonli modellashtirish
4	Gaynazarov Sulton Mamanazarovich	f.-m.f.n., dotsent	Uch o’lchamli dinamik jismlarni raqamli modellashtirish
5	Hakimov Muftoh Xamidovich	t.f.n.. professor	Muammoga yo’naltirilgan dialog tizimlarida modellar va dizayn usullarini tadqiq qilish va ishlab chiqish
6	Pulatov Suhbatilla Ismatullayevich	f.-m.f.n., dotsent v.b.	Mikroelektronikada ayrim texnologik jarayonlarni raqamli modellashtirish
7	Adambayev Uchqun Erkinovich	f.-m.f.n., dotsent v.b.	Transversal izotrop jismlar uchun elastik-plastik masalalar
8	Saidov Doniyor Yusupovich	PhD, dotsent v.b.	Anglash masalalarida alomatlar fazosining nochiziqli almashtirishlariga asoslangan axborot modellari
9	Xudaybergenov Qabul Qadirbergenovich	PhD, dotsent v.b.	Berilganlarning intellektual tahlili va anglash masalalari uchun neyron to’rli modellarni strukturali-parametrini sintez qilish
10	Yusupov Yusufbay Saidjonovich	PhD, dotsent v.b.	Termoplastiklikning tegishli masalalarining matematik va raqamli modellari
11	Ikromov Axmad Maoripovich (DSc)	f.-m.f.n., dotsent	Tolalik kompozit materiallarda termoelastikplastik jarayonlarini chekli elementlar usulida kompyuterli modellashtirish
12	Tuliyev Ulug’bek Yuldashevich	tayanch dokorant, o’qituvchi	O‘zbek tilidagi xujjatlarning tematik klassifikatorlarini yaratish
13	Navruzov Erkin Ravshanovich	tayanch dokorant, katta o’qituvchi	Mashinani o’rganish usullaridan foydalangan holda zararli dasturlarni aniqlash
14	Maxarov Qodirbek Tolkunovich	tayanch dokorant, katta o’qituvchi	Insonni qarish suratini baholovchi intellektual dasturiy ta’minotini yaratish
15	Rahimova Mehrbonu Akrom qizi	tayanch dokorant, o’qituvchi	Alomatlar to’plamining xilma-xilligi bo’yicha qaror qabul qilish uchun yashirin ko’rsatkichlarni tanlash
16	Lolayev Musulmon Yaxshiboyevich	tayanch dokorant, o’qituvchi	Объект таснифидаги турли ҳил латент аломатлар бўйича берилганларда қонуниятларни қидириш
17	Nigmanova Dilobar Baxromovna	tayanch dokorant, katta o’qituvchi	Absorbsion yoki manbali ikki komponentli muhitda nochiziqli jarayonlarni matematik modellashtirish

Ҳамкорлик

Кафедра мамлакатимиз ва хорижий илмий ва таълим ташкилотлари билан ўқув-методик, илмий ва кадрлар мобиллиги бўйича ҳамкорликда фаолият олиб боради.

Ҳорижий олий таълим муассасалари:

Европа иттифоқининг «Информатика-қўшимча мутахасисслик» 544319-TEMPUS-1-2013-1-FRTEMPUS-JPCR PROMIS халқаро гранти. Номутахассисликлар учун информатика бўйича магистратура очиш бўйича меъёрий, ўқув-методик ҳужжатлар тайёрлаш (2013-2015 йй.).
Европа иттифоқининг– «Erasmus+ Key Action 1 – Mobility fo learners and staff – Higher Education student and staff mobility» ҳалқаро лойиҳаси. Ходимлар мобиллиги бўйича. Координатор: Н.А.Игнатьев.(2017-2019 йй.)
Польшанинг “КATAMARAN” дастури асосида Люблин Технологиялар университети (профессор Марек Милош) билан Ўзбекистон Миллий университетида “Mobile Application Development – Joint Master Studies in English” магистратурасини очиш учун зарур бўлган меъёрий ҳужжатлар, фанлар бўйича ўқув материалларни тайёрлаш ва “3D DIGITALSILK ROAD” лойиҳаси бўйича тарихий обидалар ва атрефактларнинг 3D сканер қилишни ўргатиш (2019-2021йй.);
Қозоғистоннинг Нур-Султан шаҳридаги Л.Н.Гумилов номидаги Евроосиё Миллий университети (профессор, техника фанлари доктори Шарипбой Алтинбек Амиругли) билан Ўзбекистон Миллий университетида маърузалар ўтказиш бўйича;
Бирлашган Араб Амирлиги университети (доцент, PhD Шерзод Тураев) билан Ўзбекистон Миллий университетида маърузалар ўтказиш бўйича.

Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали билан тиббиёт соҳасида ахборот технологиялари бўйича малакага эга мутахассис тайёрлаш бўйича;
Ўзбекистон Республикаси Президент Администрацияси Тиббиёт бош бошқармаси 1-сонли Марказий клиника (тиббиёт фанлари доктори Розиходжаева Г.А.) билан интеллектуал усулларни тиббиёт масалалари қўллаш бўйича PhD тайёрлаш бўйича;
“Kibera Technology” МЧЖ билан Жамоавий дастурлаш малакасига эга мутахассис тайёрлаш бўйича;
ЎзФА Механика ва иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти билан Механик жараёнлар ва иншоотларни сесмик мустаҳкамлигини текшириш бўйича дастурчи мутахассис тайёрлаш;
Қарши Давлат университети (“Амалий математика” кафедраси) билан илмий даражага эга ходимларни тайёрлаш масаласида;
Тошкент шаҳар Олмазор тумани 249-ўрта таълим мактаби билан Информатика ва математика фани бўйича ўқитувчиларни тайёрлаш бўйича.

5. Kafedra tarkibi

№	Familiyasi, ismi, sharifi	Elektron pochta
1	Madraximov Shavkat Fayzullayevich	sh.madrahimov@nuu
2	Ignat’yev Nikolay Aleksandrovich	n_ignatev@rambler
3	Polatov Asxad Muxamedjanovich	asad3@ yandex
4	Gaynazarov Sulton Mamanazarovich	gaynazarsm@mail
5	Hakimov Muftoh Xakimovich	muftah@mail
6	Pulatov Suhbatilla Ismatullayevich	suxbat@mail s.pulatov@nuu
7	Adambayev Uchqun Erkinovich	uchqunbek@yandex
8	Saidov Doniyor Yusupovich	doniyor_2286@mail
9	Xudaybergenov Qabul Qadirbergenovich	kabul85@mail
10	Yusupov Yusufbay Saidjonovich	yusabio@mail
11	Maxarov Tolkun Abdilaxatovich	tmakharov@ mail, tmakharov@ nuu
12	Latipov Nusratilla Qudratillayevich	latipov_nq_aa@nuuz
13	Muxammadiyev Ravshan Abduvali o’g’li	muxammadiyev95ravshan@mail
14	Ramazonov Shamsiddin Shavkat o’g’li	ramazonov377@gmail
15	Raximbayeva Shaxlo Mansurovna	rshaxlo199512@gmail
16	Sapayev Shixnazar Omon o’g’li	sapayev.nazarbek@gmail
17	Xo’jayev Shukur Axmedovich	wurik_xujayev@mail
18	Toshpo’latov Abduxalil Oltiboyevich	abduhalil00701@gmail
19	Olimova Muxlisa Vohidjon qizi	mukhlis.olimova1323@gmail
20	Abdujabborov Zafar Abdusattorovich	zafarabdujabborov57@gmail
21	Shukurova Xursandoy Shaxobiddinovna	shahobiddinovna18@mail
22	Baxromov Rustam Xamraboyevich	baxramov88_r@mail
23	Ikromov Axmad Maoripovich (DSc)	ikramov_am@nuuz
24	Tuliyev Ulug’bek Yuldashevich	u.tuliyev@mail
25	Hayitqulov Bobomurod Hayitovich	linux0886@mail
27	Navruzov Erkin Ravshanovich	erkinbek0989@mail
28	Maxarov Qodirbek Tolkunovich	maxarov.qodirbek@gmail
29	Rahimova Mehrbonu Akrom qizi	mehribonu@gmail
30	Lolayev Musulmon Yaxshiboyevich	musulmon.lolayev.94@gmail
31	Nigmanova Dilobar Baxromovna	dill198912@gmail

Me’yoriy hujjatlar
Hujjat topshirish
Talabalar shaharchasi
Uslubiy ta’minot
Bog’lanish ma’lumotlari
Ijtimoiy tarmoqlar

Python dasturlash tili haqida qisqacha ma’lumot

Python dasturlash tilini o’rganmoqchimisiz ? Ammo bu dasturlash tili haqida kerakli ma’lumotlarni qayerdan topishni bilmayabsizmi ?

Telegram tarmog’idagi Python dasturlash tili haqida barcha ma’lumotlarni o’zida saqlovchi kanal: @Python_uzbek_coder

About

Blog

Apps

Platform

PYTHON DASTURLASH TILI – 2021
1.52K subscribers
Forwarded from Python Academy Uz
Flask на Python (ru).pdf

Flask bo’yicha yaxshi qo’llanma

Forwarded from IT business ( UzJunior ✔ )

Pythonda yozilgan o’yin
Python o’rnatilmagan bo’lsa ishlamaydi.

Siz biz bilan birga bo’ling, biz siz bilan birga bo’lamiz!

Forwarded from Intellect Club | Online school
Bonus, 10 ta Dastur.pdf

Vebinarni oxirigacha kuzatganlar uchun bonus.

Pythonni o’rganish uchun 10 ta bepul dasturlar.

Media is too big
VIEW IN TELEGRAM

Python bo’yicha bu darsimizda ro’yxatlar bilan tanishish va ular ustida amallarni ko’rib amalyotda qo’llab ko’rasiz!

Keyingi darslarimiz Android, Frontend, Backend, Digital marketing, SMM, C++ lardan bo’ladi, Python, Backend bo’yicha online kurslar uchun 2-guruhga 3 ta o’rin qolgan siz xam bir xafta bepul darslarga qatnashib ko’ring buning uchun @fulfiledu ga muroajat qiling!

Forwarded from Python Academy Uz

Saytining login paroli
Kurslari juda yaxshi rus va ingliz tilida python kurslar ham bor

Forwarded from GIT MAX

Dunyoning katta kompaniyalari ishlatayotgan dasturlash tilini o’rganing

‍ Siz dasturlashni 0 dan o’rganishni xohlaysizmi? Unda sizni dunyoning 5 ta kuchli IT kompaniyalarida ishlatib kelinayotgan Python dasturlash tilini o’rganishga tavsiya qilamiz.

‍♂️ Nega deysizmi? Chunki hozirgi kunda ushbu dasturlash tiliga bo’lgan talab juda yuqori. Bundan tashqari bu dasturlash tili orqali biz turli sohalarda o’z o’rnimizni topishimiz mumkin. Masalan
Suniy intellekt
Machine learning
Deep learning
Computer vision
Data science
Dronlar va robototexnikalar
Web texnologiyalar
sohalarida mutaxasis bo’lishingiz mumkin. Ko’pchiligimiz foydalanayotgan Instagram ijtimoiy tarmog’i ham aynan python dasturlash tili orqali yaratilgan va rivojlantirib keliniyapti.

Sizda tabiiy savol tug’iladi bu tilni qayerdan va qanday qilib o’rganish mumkin yoki hozir python o’rganishga yetarli pulim yoq degan savollar bo’lishi mumkin.

Gitmax jamoasi hozirgi pandemiya paytida hammada ham dasturlashni o’rganishga moliyaviy jihatdan qurbi yetmasligini hisobga olgan holda tekin video darslar, vazifalar, alohida yopiq va ochiq guruhlarda savollarni so’rash imkoniyati va shuningdek live ko’rinishida sizga dasturlashni o’rganishingizga yordam beradi. Buning uchun sizda dasturlashga kuchli xohish va internetga ulangan kompyuter bo’lsa shuni o’zi yetarli.

Ushbu bepul kursda siz
Python asoslari
Python OOP
Web script yozish
Web development asoslari
Machine learning va Deep learning haqida ham tushunchalar ham beriladi.

Demak imkoniyatni qo’ldan boy bermang va hoziroq bepul kurslarga ro’yxatdan o’ting.

Ertaga emas, hozir boshla.

✅ Ijtimoiy tarmoqlarda bizni
kuzatib boring!
Telegram | Guruh | Instagram | Youtube

Python dasturlash tili haqida malumot

PYTHON DASTURLASH TILI HAQIDA! Assalomu aleykum, kanalimizga xush kelibsiz. Ushbu videoda men Python dasturlash tili .

Python Haqida Malumot | “Python dasturlash tilini o`rganamiz” | Muqaddima.JanobDasturchi
Переглядів 2,1 тис. 3 місяці тому

“Mastering python” nomli kursimizning birinchi qismi. Bu qismda Python dasturlash tili nima degani? Python dasturlash tilida .

1- dastur | Python dasturlash tiliBotir Ziyatov
Переглядів 386 тис. 2 роки тому

python dasturlash tilini kompyuterga o’rnatish va 1 – dasturni yozishni ko’ramiz. Instagram: botirziyatov .

Python dasturlash tili | imkoniyatlar, dasturlar.Botir Ziyatov
Переглядів 60 тис. 2 роки тому

Python dasturlash tilida qisqacha va qiziqarli ma’lumotlar. Telegram kanal: TELEGRAM KANAL: t/botirziyatov .

Dasturlash tili | Dasturlash nima? [Texnoplov]Texnoplov
Переглядів 84 тис. 5 місяців тому
~ Instagram – texnoplov Telegram – t/texnoplov Reklama: 998 93 120 22 11 998 90 127 .
Python nimalarga qodir?DATA LEARNING CENTRE
Переглядів 8 тис. Рік тому

Python dasturlash tili o’z qulayligi bilan dasturchilarga juda ko’plab imkoniyatlarni yaratib beradi. Bugungi videodagi «Python» .

Python dasturlash tili haqidaRaqamli texnologiyalar markazi
Переглядів 1,9 тис. 11 місяців тому

Python nima? ‍ Koʻpchiligimiz ushbu dasturlash tili haqida eshitganmiz. Lekin aslida u qanday til va nimalar qila oladi?

Python dasturlash tili haqidaItcmarkaz texno blog
Переглядів 106 7 місяців тому

Python bu ilon emas – aksincha dasturchilar tilida ommalashgan eng yaxshi dasturlash tillaridan biri. Python haqida umumiy .

PYTHON dasturchisiga 5 ta savolO’rganamiz
Переглядів 2,1 тис. Рік тому

IT sohasiga nimalar kerak! ⚡️ iTeach academydan yana bir yangi loyihani kutib oling! ☝️ Unda iTeach academyda faoliyat .

Python dasturlash tili haqida qiziqarli ma’lumotlar. PYTHONITIMUS Academy
Переглядів 1,1 тис. Рік тому
Python dasturlash tili haqidaFozilbek Reymbayev
Переглядів 13 14 днів тому
Kanalga obuna bo`ling. UA-cam: ua-cam/users/FozilbekReymbayev Telegram: t/FozilbekReymbayev .
Bir qator Python kod nimalarga qodir? | Azimjon PulatovPDP Academy
Переглядів 17 тис. Рік тому

Python dunyodagi eng ommalashib borayotgan dasturlash tillaridan biri hisoblanadi. Python dasturlash tili dunyoda eng ko’p .

1-dars, Python dasturlash tili haqida tushincha!Dasturchilik darslari
Переглядів 16 21 день тому
1-dars. Kirish. Python dasturlash tili haqidaIsxoqjon Axmedov
Переглядів 154 Рік тому
Web site: ninja Facebook: isxoqjon Instagram: isxoqjon_ah. Telegram: .
3- dastur | Ma’lumot turlari, Python dasturlash tiliBotir Ziyatov
Переглядів 100 тис. 2 роки тому

Dasturchi bilishi kerak bo’lgan navbatidagi tushuncha Ma’lumot turlarini o’rganamiz. pythonda 3-dasturni yozib ko’ramiz.

PYTHON DASTURLASH TILINI 1 SOATDA O’RGANAMIZ!YOUNG PROGERS – Dasturlash Darslari!
Переглядів 70 тис. 2 роки тому

PYTHON DASTURLASH TILINI 1 SOATDA O’RGANAMIZ! Assalomu aleykum, kanalimizga xush kelibsiz. Ushbu videoda Python .

Python dasturlash tili haqida umumiy ma’lumot. Pythonda sodda dasturlar tuzish.Nilufar Kamalova
Переглядів 183 8 місяців тому
Java vs Pythonisystem IT Academy
Переглядів 1,8 тис. 5 місяців тому

Dasturchilar o’rtasida bu savol juda ham ko’p baxs va munozaralarga sabab bo’lib kelmoqda. Aslida-chi ? Qaysi biri yaxshiroq .

Nima uchun python? Bu osonmi? Pyhton dasturlash tili. #python #dasturlashMustaqil Ta`lim
Переглядів 304 10 місяців тому

Agar videolarimiz sizlar uchun foydali bo’layotgan bo’lsa, darslarimizni ko’pchilikka yetib borishida bizga ko’maklashing. Bizning .

7- dastur | shartlar,if,else Python dasturlash tiliBotir Ziyatov
Переглядів 37 тис. 2 роки тому

Navbatdagi missiyamiz bu tarmoqlanuvchi dastur bo’limi. Edni dasturlarimiz yanada qiziqarli bo’lib boradi. Dastur so`ngida .

4- dastur | Operatorlar, Python dasturlash tiliBotir Ziyatov
Переглядів 98 тис. 2 роки тому

Operatorlar – Siz bilishingiz kerak bo`lgan tushunchalardan biri. Python dasturlash tilida turli xil operatorlar mavjud. Ma’lumot .

PYTHON DASTURLASH TILIDA OVOZLI DASTUR | GAPIRADIGAN DASTUR | JARVISPyDev
Переглядів 11 тис. Рік тому

SALOM INTERNET Ushbu video ro`likda biz o`zimizning ovozli yordamchimizni yaratdik. Lekin Tan olish kerak uning ustida .

Java , Python ,HTML Css Tekinga o’qi va pul ishla Microverseshopirlar
Переглядів 3,9 тис. Рік тому

Assalomu aleykum. Bugungi video sizlarga manfaatli bo’ladi degan umitdamiz. Bu sayt bo’lajak dasturchi bo’lmoqchi bo’lganlar .

12- dastur | List, Pygal charts. Python dasturlash tiliBotir Ziyatov
Переглядів 20 тис. 2 роки тому

Pythonda list nomli ma`lumot turi bilan tanishamiz. Bu dasturimizda Pygal modulidan foydalanib statistika ma’lumotlarini .

Python dasturlash tili haqidaBeck Sensei
Переглядів 119 2 роки тому

Salom, aziz tomoshabinlar. Bu video orqali, Python dasturlash tiliga oid boshlag’ich nazariy ma’lumotlarga ega bo’lasiz degan .

Dasturlash tillarini qanday ketma-ketlikda o’rganish kerak?Najot Ta’lim
Переглядів 70 тис. 2 роки тому

Shubhasiz, dasturlash sohasini o’rganayotganlar tomonidan eng ko’p beriladigan savollardan biri shu hisoblanadi. Biror bir chet .

Qiziqarli malumotlar
Obyektga Yo naltirilgan Dasturlash(OYD) haqida qisqacha ma lumot