METEOROLOGIYA
METEOROLOGIYA (yun. meteora — atmosfera va osmon hodisalari va …logiya) – — Yer atmosferasi va unda sodir boʻladigan fizik jarayonlarni oʻrganadigan fan. M. ning asosiy boʻlimi — atmosfera fizikasi. Atmosferadagi kimyoviy jarayonlarni kimyo atmosferasi, atmosfera omillarining biologik jarayonlarga taʼsirini biometeorologiya oʻrganadi. Atmosfera Yer sirti bilan doimo oʻzaro taʼsirda boʻlgani uchun Meteorologiya, shuningdek, suv havzalarining ustki qatlami va tuproqning issiklik rejimi, havoning tuproq yoki suv bilan issiklik almashuvi, bugʻlanish va b. ni oʻrganadi. Atmosfera uchun birdanbir energiya manbai boʻlgan Quyosh nuri oqimi masalalari bilan ham shugʻullanadi. Atmosfera hodisalarini oʻrganishda Meteorologiyada fizikaning turli sohalarida, jumladan, gidromexanika, termodinamika va b. da qoʻllaniladigan umumiy qrnunlardan foydalaniladi. Ayni paytda atmosfera jarayonlari sodir boʻlayotgan geografik holat inobatga olinadi. Shu sababli, Meteorologiya geofizika fani majmuiga kiradi. Meteorologiyaning kattagina boʻlimi iqlim masalalariga bagʻishlangan boʻlib, alohida fan sifatida iqlimshunoslik nomini olgan. Atmosferaning yuqori qatlamlari fizikasi va kimyosi bilan aeronomiya boʻlimi shugʻullanadi. Meteorologiyaning bir qancha mustaqil tarmoqlari mavjud boʻlib, bularga — aktinometriya, dinamik meteorologiya, sinoptik meteorologiya, atmosfera optikasi, atmosfera elek-tri, aerologiya va b. kiradi. Shuningdek, Meteorologiya amaliy va nazariy Meteorologiyaga boʻlinadi. Bundan tashqari, biror sohaga xizmat qiladigan tarmoq Meteorologiyasi mavjud. Bularga aviatsiya, q. h., tibbiyot, kosmik, yadro, dengiz meteorologiyasi va b. kiradi va, koʻpincha, ular umumlashtirilib tatbiqiy (amaliy) Meteorologiya nomi b-n yuritiladi.
Ensiklopediya.uz
METEOROLOGIYA