Malumotlar bazasi
Taxionlar Taxionlar Siz fizika fani orqali tabiatda hech narsa yorug‘lik tezligidan kattaroq tezlikka erisha olmasligini ko‘p eshitgansiz va bu faktni yaxshi bilasiz albatta. Lekin, fizikada taxionlar deb ataluvchi gipotetik, ya’ni, faqat farazlarda, tasavvurlarda mavjud bo‘lgan bir zarracha borki, u yorug‘lik tezligidan kattaroq tezlikda harakatlanadi deb taxmin qilinadi. Albatta, hozirgi zamon fizikasi taxionlarning haqiqatan ham mavjudligi … Читать далее
Nyuton beshigi Nyuton beshigi Yo‘q, shoshilmang. Maqola mashhur fizik olim Isaak Nyuton yotgan beshik haqida emas. Bu — 1960-yillar oxirida paydo bo‘lgan va butun dunyoda ommalashib ketgan suvenir-o‘yinchoqlardan biri xolos. Bu o‘yinchoq shuningdek maktab va kollejlar fizika laboratoriyalari uchun ham ajoyib tajriba vositasi sifatida xizmat qilishi mumkin. «Nyuton beshigi»ni dastavval 1967-yilda ingliz aktyori Saymon Prebbl … Читать далее
Harorat shkalalari orasidagi nisbatlar Harorat shkalalari orasidagi nisbatlar Avvaliga harorat o‘zi nima? — degan savolga javob izlab ko‘rsak. Harorat bu — jismning energetik holatini ifodalovchi miqdoriy kattalikdir. Tabiatda hamma-hamma narsa atom va molekulalardan tashkil topgan bo‘lib, jismlarni tashkil qiluvchi atomlar muntazam harakatda bo‘ladi. Jismni tashkil qilgan atom va molekulalarning harakati qanchalik jadal bo‘lsa, jismning harorati … Читать далее
Kvant tunnellash Kvant tunnellash Tasavvur qiling, siz kichkina koptokchani xonangiz devoriga otib, uni devorga urilib qaytishida yana tutib olib, o‘ynamoqdasiz. Albatta, har safar koptokchani devorga otganingizda u devorga borib urilib qaytadi. Chunki, u devor orqali qo‘shni xonaga o‘tib ketishi uchun yetarli energiyaga ega emas. Biroq, kvant mexanikasi qonunlariga ko‘ra, koptokcha ehtimoliylikning uyqash to‘lqinlari sifatida tasavvur … Читать далее
Plank doimiysining yanada aniq qiymati belgilandi Plank doimiysining yanada aniq qiymati belgilandi AQSHlik fiziklar ilm-fanda eng muhim bo‘lgan konstantalardan biri — Plank doimiysining qiymatini yanada katta aniqlikda hisoblab chiqarishga muvaffaq bo‘lishdi. Aytishlaricha, Plank doimiysining belgilangan yangi qiymati atiga milliarddan 13 qism xatolik bilan tabiiy qiymatidan farq qilar ekan… 2011-yilda o‘lchov va Tarozilar Xalqaro Konferensiyasi ishtirokchilari … Читать далее
Golf koptogi fizikasi Golf koptogi fizikasi Golf butun dunyoda eng ommabop o‘yinlardan biri sanaladi. Uni avvallari faqat villasida keng yaylovi bor kiborlar o‘ynashgan bo‘lsa, keyinchalik golf juda keng ommalashdi va hozirda olimpiya sport turlari dasturiga ham kiritilgan. Tabiat qo‘ynida faol hordiq chiqarish uchun golf eng yaxshi variantlardan biri desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Golfga qiziqqan va muntazam … Читать далее
Toza suv: osmos haqida 5 ta fakt Toza suv: osmos haqida 5 ta fakt Yoz kunlarida tarvuzni suvga solib qo‘yib sovitishni deyarli hammamiz qilib ko‘rganmiz. Avvallari muzlatgichlar bo‘lmagan zamonlarda, ichimliklarni sovitish uchun ham shunday usul keng qo‘llanilgan: meshga to‘ldirilgan sut, sharbat yoki sharobni muzdek suv oqayotgan ariqqa solib qo‘yishardi va natijada, o‘sha ichimlik ham muzdek … Читать далее
Plazma Plazma Plazma bu ko‘p sonli ionlar va elektronlardan tashkil topgan kuchli ionlashgan gazdir. Plazma hosil qilish uchun, energiyaning turli shakllaridan — issiqlik energiyasi, elektr, yoki, nurlanish energiyalaridan foydalanish mumkin. Masalan, gazni shunchalik kuchli qizdirilsaki, unda, atomlarning o‘zaro to‘qnashishi natijasida, bir-biridan elektronlarni urib chiqarib yuborsa, ushbu gaz plazma holatiga o‘tadi. Gazning o‘zi singari, plazma ham, … Читать далее
Kompton effekti Kompton effekti Tasavvur qiling, siz aks-sado qaytadigan joyda qattiq qichqirdingiz. Albatta, sizning tovushingiz o‘zingizga bir necha martadan qayta-qayta eshitiladi va u siz qanday qichqirgan bo‘lsangiz, o‘sha tovush chastotasida qaytadi. Tovushingiz hech qachon bir oktava past bo‘lib qaytmaydi. Ammo lekin, rentgen to‘lqinlari borasida bunday deyishning iloji yo‘q. 1923-yilda fizik olim Artur Kompton (1892-1962) rentgen … Читать далее
Gravitatsion to‘lqinlar bu olamda oltin qayerdan paydo bo‘lishi sirini ochib berdi. Gravitatsion to‘lqinlar bu olamda oltin qayerdan paydo bo‘lishi sirini ochib berdi. Oltin olma duo ol… yoxud Koinot ismli alkimyogarning hunarlari haqida… Xalqimizda ajoyib bir maqol bor: «Oltin olma duo ol…» deyishadi. Biz hozir falsafaga yo‘grilgan odobnoma darsi o‘tmoqchi emasmiz. Shunchaki, Koinotda oltin aslida qayerdan … Читать далее