Ateroskleroz nima: xavflar va davolash usullari

Ateroskleroz – Bunday holatda arterial devorlar xolesterin, yog’, kalsiy va boshqa moddalarning to’planishi bilan qalinlashadi va qattiqlashadi. Ateroskleroz odatda yillar davomida rivojlanib, turli xil sog’liq muammolariga olib kelishi mumkin bo’lgan jarayondir. Ushbu maqolada siz arterioskleroz nima, uning belgilari, xavflari va davolash usullari haqida ko’proq bilib olasiz.

Ateroskleroz nima?

Ateroskleroz – bu xolesterin, yog’ va boshqa moddalarning to’planishi natijasida tomirlarning devorlari qalinlashadi va qotib qoladi. Odatda arteriyalar moslashuvchan va silliq bo’lib, qon erkin oqishi mumkin. Biroq, noto’g’ri ovqatlanish, jismoniy harakatsizlik, chekish, yuqori qon bosimi, diabet va semizlik kabi omillar arteriyalarda blyashka to’planishiga olib kelishi mumkin. Ushbu moddalar arteriya devorlariga yopishadi va vaqt o’tishi bilan qattiqlashadi, tomirlarning ichki diametrini toraytiradi va qon oqimini cheklaydi.

Ateroskleroz belgilari

Ateroskleroz odatda dastlabki bosqichlarda simptomlarni ko’rsatmaydi va jimgina davom etadi. Biroq, keyingi holatlarda quyidagi alomatlar paydo bo’lishi mumkin:

1. Ko’krak og’rig’i yoki angina: Ateroskleroz natijasida yurak mushagiga kislorod va ozuqa moddalarining etarli darajada o’tishi kamayadi. Bu ko’krak qafasidagi og’riq yoki siqilish sifatida namoyon bo’lishi mumkin.
2. Nafas qisilishi: Ateroskleroz o’pkaga etarli qon oqimini borishini oldini oladi, bu esa nafas qisilishiga olib kelishi mumkin.
3. Charchoq: Ateroskleroz tufayli yurak tanaga etarli miqdorda qon quyish uchun ko’proq ishlaydi. Bu yurakda charchoq va zaiflikni keltirib chiqarishi mumkin.
4. Oyoq og’rig’i: Ateroskleroz oyoqlardagi tomirlarga ta’sir qilishi va oyoq og’rig’iga va yurish qiyinligiga olib kelishi mumkin.

Aterosklerozning sabablari

Ateroskleroz ko’pincha qarish jarayonining bir qismidir, ammo ba’zi xavf omillari bu holatni rivojlanish ehtimolini oshiradi. Bularga quyidagilar kiradi:

1. Yuqori qon bosimi: Uzoq uuqori qon bosimi (gipertenziya) arteriya devorlariga zarar etkazishi va blyashka to’planishiga olib kelishi mumkin.

2. Yuqori xolesterin: Yuqori xolesterin darajalari arteriyalarda blyashka to’planishiga yordam beradi.
3. Semirib ketish: Ortiqcha vazn tomirlarda yallig’lanish va blyashka paydo bo’lishiga olib kelishi mumkin.
4. Chekish: Chekish arteriya devorlariga zarar etkazadi va aterosklerozni tezlashtiradi.
5. Qandli diabet: Qandli diabet arteriya devorlarining shikastlanishi va qattiqlashishiga olib kelishi mumkin.

Ateroskleroz diagnostikasi

Ateroskleroz tashxisi odatda simptomlar va xavf omillarini baholash bilan boshlanadi. Shifokor, shuningdek, jismoniy tekshiruv o’tkazishi va ba’zi testlarni buyurishi mumkin. Ushbu testlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

1. Xolesterin testi: qondagi umumiy xolesterin, LDL xolesterin (yomon xolesterin) va HDL xolesterin (yaxshi xolesterin) darajasini o’lchash uchun ishlatiladi.
2. Qon bosimini o’lchash: qon bosimingizni tekshirish uchun amalga oshiriladi.
3. EKG (elektrokardiografiya): Bu yurak ritmi va faoliyatini baholash uchun ishlatiladi.
4. Stress testi: Jismoniy mashqlar paytida yurak faoliyatini baholash uchun amalga oshiriladi.
5. Angiografiya: maxsus bo’yoq yordamida arteriyalarning rentgenogrammasini olinadi.

Aterosklerozni davolash usullari

Aterosklerozni davolashning maqsadi blyashka hosil bo’lishini sekinlashtirish, simptomlarni engillashtirish va rivojlanishni to’xtatishdir. Davolash usullari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

1. Hayot tarzini o’zgartirish: sog’lom ovqatlanish, muntazam jismoniy mashqlar, chekishni tashlash va vaznni nazorat qilish kabi turmush tarzini o’zgartirish aterosklerozga qarshi kurashda muhim rol o’ynaydi.
2. Dori-darmonlar: shifokoringiz qon bosimini pasaytirish, xolesterin darajasini nazorat qilish yoki qon quyuqlashini oldini olish uchun dori-darmonlarni tavsiya qilishi mumkin.
3. Anjiyoplastika va stent o’rnatish: Ushbu protsedurada tiqilib qolgan arteriyalarga kichik pufakcha kiritiladi va keyin kengaytiriladi. Keyin kengaygan arteriya ochiq bo’lishi uchun stent qo’yiladi.
4. Bypass operatsiyasi: Og’ir holatlarda, tiqilib qolgan arteriyalarni almashtirish uchun yangi yo’llarni yaratish uchun bypass operatsiyasi talab qilinishi mumkin.

Xulosa

Ateroskleroz – bu arteriya devorlarida blyashka to’planishi tufayli tomirlarning qattiqlashishi. Bu turli xil sog’liq muammolariga olib kelishi mumkin. Biroq, turmush tarzini o’zgartirish va tegishli davolash usullari bilan aterosklerozning rivojlanishini nazorat qilish va simptomlarni engillashtirish mumkin. Shuning uchun xavf omillarini kamaytirish va muntazam ravishda shifokor ko’rigidan o’tish muhimdir.