Вазирлар Маҳкамасининг

қ имматли қ о ғ озларнинг ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари савдо ҳ исоб ра қ амларига ўтказиш тў ғ рисида Марказий депозитарийдан олинган ахборотни қ абул қ илиш ва уни қ айта ишлаш тартиби;

Hisob-kitob siyosatini ishlab chiqish

Hisob-kitob siyosatini ishlab chiqish va hujjatlarni yuritish

Hisobotlarning yaxlit jarayonini tashkil etishda hisob-kitob siyosatining ahamiyati g‘oyat katta. Mavjud qonunchilik ko‘pgina hollarda hisob-kitob ishlarini tashkil etishning bir necha usullaridan birini tanlab olishga ruxsat etadi, ba’zida esa hatto mustaqil ravishda tegishli qoida ishlab chiqish majburiyatini ham yuklaydi.

Eng «klassik» misol sifatida amortizasiyani hisoblash usulini tanlashni keltirish mumkin.
Tanlangan usulga nafaqat ishlab chiqarilayotgan mahsulotning tannarxi, balki shuningdek foydadan soliq hisoblanayotgandagi soliq to‘lovlari ham bog‘liqdir.

Shu bois tashkilotning hisob-kitob siyosati birdaniga bir necha funksiyani bajaradi:

Hisob-kitob siyosati o‘zida kompaniya ichida hisobotlarning tashkil etilishi va yuritilishi bo‘yicha qilinadigan rahbarlikni – tashkilotning hisob-kitob jarayonida ishtirok etayotgan barcha xodimlar uchun joriy etilgan qoidalarini mujassam etadi. Bu ayniqsa, mustaqil hisob-kitob yuritadigan alohida bo‘linmalari mavjud bo‘lgan tashkilotlarga tegishlidir. Bunday hollarda, hisob-kitobning bir shaklga keltirilishi, ya’ni unifikasiyalashtirilishi, ko‘pincha tashkilotning yagona samarali hisob-kitob siyosati bo‘lib xizmat qiladi.

Savodli tarzda shakllantirilgan hisob-kitob siyosati – soliq organlari bilan borayotgan bahslarni bartaraf etish, yoki hech bo‘lmaganda uni o‘z foydasiga hal etish uchun muhim omil hisoblanadi. Hisob-kitob siyosati har bir muayyan holatda hisobotlarni olib borish qoidalarini qay darajada batafsil, aniq belgilab bersa (mavjud qonunchilik bilan qarama-qarshi holatlar bo‘lmasa), nazorat qiluvchilarning ularni qo‘llanilishining haqqoniyligiga e’tiroz bildirishlari shunchalik mushkul bo‘lishi sir emas.

Hisob-kitob siyosati – optimallashtirishning g‘oyat kuchli vositasidir. Bu holda, hisob-kitob siyosati nafaqat soliq to‘lovlarini maqbullashtirishni, balki juda ko‘p holatlarda talab etilayotgan sermehnat jarayonlarni kamaytirish, topshirish sifatini oshirish va hisobga olinadigan ma’lumotlarni guruhlashtirish nuqtai nazaridan hisoblash jarayonini ham maqbullashtirishini aytib qo‘yish o‘rinlidir.

Hisob-kitob siyosati – bu hujjatlar majmui bo‘lib, u o‘zida quyidagilarni jam etadi:

• buxgalteriya hisobini zamonaviy talablar asosida va hisob-kitob ishlarining barcha qonun-qoidalariga muvofiq olib borish uchun zarur bo‘ladigan sintetik va analitik schetlarni jamlagan buxgalteriya hisobining ish rejalarini;
• xo‘jalik amaliyotlarini rasmiylashtirishda qo‘llaniladigan, ular asosida dastlabki hisob-kitob hujjatlarining namunali nusxalari, shuningdek ichki buxgalteriya hisobotlari hujjatlarining nusxalari ko‘zda tutilmagan, dastlabki hisob-kitob hujjatlarining formalarini;
• mol-mulkni ro‘yxatlash ya’ni inventariizasiyalash qoidalari va mol-mulklar turlarini hamda majburiyatlarni baholash usullarini;
• hujjatlarni yuritish qoidalari va hisob-kitob ma’lumotlariga ishlov berish texnologiyasini;
• xo‘jalik amaliyotlari, ya’ni operatsiyalari, shuningdek buxgalteriya hisobini tashkil etish uchun zarur bo‘ladigan boshqa qarorlarni;
• soliqlarni hisoblash registrlarining formalari va ularda soliqlar hisoboti tahliliy ma’lumotlarining aks etish tartibi, boshlang‘ich hisob-kitob hujjatlarining ma’lumotlari.

Navbatdagi moliya yili uchun hisob-kitob siyosati har yili tasdiqlanayotganda bosh buxgalter yoki rahbar hisob-kitoblarni yuritish tartibiga, shu kabi hisob-kitob siyosatini barqaror etishga ta’sir etadigan mavjud me’yoriy-huquqiy hujjatlarda yuz beradigan o‘zgarishlarni kuzatib boradi.

Birinchi sonli Buxgalteriya hisobining milliy standartlari (BHMS) – «Hisob siyosati va moliyaviy hisobot» ga muvofiq hisob-kitob siyosatini tashkil etish uchun javobgarlik korxona rahbarining zimmasida bo‘ladi.

Вазирлар Ма ҳ камасининг

1. Мазкур Низом “Қимматли қоғозлар бозори тўғрисида” ва “Биржалар ва биржа фаолияти тўғрисида” ги Ўзбекистон Республикаси қ онунларига, шунингдек бош қ а қ онун ҳ ужжатларига мувофи қ ишлаб чи қ илган ҳ амда корпоратив қ имматли қ о ғ озлар бозорида ҳ исоб-китоб-клиринг палаталари фаолиятига қ ўйиладиган умумий талабларни белгилаб беради.

2. Мазкур Низом ма қ садлари учун қ уйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:

ҳ исоб-китоб-клиринг палаталари – қ имматли қ о ғ озлар билан битишувлар бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга оширувчи савдолар ташкилотчисининг таркибий бўлинмаси;

савдоларнинг ташкилотчиси – қ имматли қ о ғ озларнинг биржа ёки биржадан таш қ ари савдосини ташкил этиш бўйича фаолиятни белгиланган тартибда амалга оширувчи юридик шахс;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоси – қ имматли қ о ғ озлар бозорининг қ имматли қ о ғ озлар бозорида ўзи томонидан содир этилган битишувлар бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини ўтказиш тў ғ рисида ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси билан тузилган шартномани имзолаган профессионал қ атнашчиси;

савдоларнинг қ атнашчилари – ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари ёки ўз номидан ва ўз ҳ исобидан ёки ўз мижозлари учун қ имматли қ о ғ озлар билан битишувларни тузиш учун ташкил этилган савдоларда иштирок этувчи мижозлар;

савдо ҳ исоб ра қ ами – Марказий депозитарийнинг ҳ исобга олиш рўйхатларидаги депонентнинг қ имматли қ о ғ озларини са қ лашга ва ташкил этилган савдоларга қ ўйиладиган қ имматли қ о ғ озларга бўлган ҳ у қ у қ ларни ҳ исобга олишга мўлжалланган ёзувлар жами;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатасидаги шахсий ҳ исоб ра қ ами – ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг ҳ исобга олиш рйўхатларидаги мижознинг ёки ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзосининг, шунингдек савдолар ташкилотчилари ва Қ имматли қ о ғ озлар марказий депозитарийси (кейинги ўринларда Марказий депозитарий деб юритилади) пул мабла ғ ларини ҳ исобга олишга мўлжалланган ёзувларнинг жами;

тўловга қ араб етказиб бериш – қ имматли қ о ғ озлар билан битишувларни бажариш тартиби, бунда қ имматли қ о ғ озлар ва пул мабла ғ лари фа қ ат ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари қ атнашчиларининг ҳ исоб ра қ амларида содир этилган битишувларни бажаришга мўлжалланган зарур ми қ дордаги қ имматли қ о ғ озлар ва пул мабла ғ лари борлиги текширилгандан ва тасди қ лангандан кейин ўтказилади;

ваколатли банк – ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг ўзи томонидан хўжалик фаолияти юритилишига мўлжалланган ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг талаб қ илиб олинадиган депозит ҳ исоб ра қ амига ва (ёки) ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари ва мижозларининг пул мабла ғ ларини ҳ исобга олиш ва са қ лашга мўлжалланган талаб қ илиб олинадиган иккиламчи депозит ҳ исоб ра қ амига хизмат кўрсатиш бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатасига хизматлар кўрсатувчи Ўзбекистон Республикаси Таш қ и и қ тисодий фаолият миллий банки;

неттинг – мижознинг барча пул талабларини унинг барча пул мажбуриятларига нисбатан ҳ исобга олиш ор қ али амалга ошириладиган клиринг усули.

3. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси фаолияти Ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини ўтказиш қ оидаларига ва инвестиция воситачилари, савдонинг бош қ а қ атнашчилари ва ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари билан тузилган шартномаларга мувофи қ амалга оширилади.

II. Ҳ ИСОБ-КИТОБ-КЛИРИНГ ПАЛАТАЛАРИНИНГ

АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ ВА ФУНКЦИЯЛАРИ

4. Қ уйидагилар ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг асосий вазифалари ҳ исобланади:

фонд бозорида қ имматли қ о ғ озлар билан битишувлар бўйича ўзаро ҳ исоб-китоблар ўз ва қ тида ва тўли қ ўтишини таъминлаш;

биржа ва биржадан таш қ ари бозорларда қ имматли қ о ғ озлар айланишини жадаллаштириш;

қ имматли қ о ғ озлар бозорида битишувлар тузишда кечиктириш ва тўламасликларнинг олдини олиш;

содир этиладиган битишувлар натижаларини оператив умумлаштириш ва қ имматли қ о ғ озлар бозори қ атнашчиларини бозор конъюнктурасининг жорий ҳ олатидан хабардор қ илиш.

5. Қ уйидагилар ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг асосий функциялари ҳ исобаланади:

битишув бўйича ахборот тўплаш, солиштириш, унга тузатиш киритиш бўйича операциялар амалга оширилишини назарда тутувчи ўзаро мажбуриятларни белгилаш, ани қ лаш ҳ исобга олиш;

битишув якунлари бўйича пул мабла ғ ларини ўтказиш ва қ имматли қ о ғ озларни етказиб бериш учун асос ҳ исобланувчи ҳ ужжатларни тузиш ва бажариш учун юбориш;

пул мабла ғ лари ва қ имматли қ о ғ озлар бўйича мажбуриятлар бир ва қ тда бажарилиши, яъни “тўловга қ араб етказиб бериш” принципига риоя қ илиниши устидан назорат қ илиш, шу жумладан тузилган ва бажариш учун юборилган ҳ исоб-китоб ҳ ужжатлари ўтиши устидан назорат қ илиш;

тузилган битишувлар бўйича мажбуриятлар бажарилишини назорат қ илиш;

қ имматли қ о ғ озлар олди-сотдисини амалга ошириш учун савдо қ атнашчиларининг пул мабла ғ лари ва қ имматли қ о ғ озларини депонентга қ абул қ илиш;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари томонидан битишувларнинг кафолатли бажарилишини таъминлаш.

III. Ҳ ИСОБ-КИТОБ-КЛИРИНГ ПАЛАТАЛАРИНИНГ

МАЖБУРИЯТЛАРИ ВА Ҳ У Қ У Қ ЛАРИ

6. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси қ уйидагиларга мажбурдир:

қ имматли қ о ғ озлар билан содир этилган битишувлар бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга ошириш;

та ҳ лилий ҳ исобга олиш рўйхатларини юритиш воситасида ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси ҳ ар бир аъзоси ва мижоз мажбуриятларининг ало ҳ ида ҳ исоби юритилишини таъминлаш;

инвестиция воситачиларининг ва (ёки) Марказий депозитарийнинг электрон топшири қ лари ёхуд ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг бош қ а аъзолари томонидан та қ дим этилган ҳ ужжатлар асосида “тўловга қ араб етказиб бериш” тамойили бўйича битишувлар натижаларига кўра мажбуриятларнинг бажарилишини таъминлаш ;

ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари мавзуси ҳ исобланган битишувлар тў ғ рисидаги ахборот содир этилган санасидан бошлаб камида уч йил са қ ланишини таъминлаш;

битишувлари якунлари бўйича операциялар ўтказишга топшири қ лар ва (ёки) бош қ а ҳ ужжатлар тузиш ҳ амда Марказий депозитарийга ва ваколатли банкка бериш;

амалга оширилган барча ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларининг солномавий электрон протоколи юритилишини таъминлаш;

савдо қ атнашчиларининг мажбуриятлари бўйича операцияларнинг Марказий депозитарий ва ваколатли банк томонидан бажарилиши тизимини ташкил этиш ва назорат қ илиш.

7. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси қ уйидагиларга ҳ а қ лидир:

ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга ошириш учун Марказий депозитарий, инвестиция воситачилари ва тижорат банклари билан шартномалар тузиш;

инвестиция воситачиларидан ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга ошириш учун зарур бўлган ахборотни олиш;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоси фонд биржаси, Марказий депозитарий ва савдоларнинг бош қ а қ атнашчиларидан қ арздор бўлган та қ дирда унга хизмат кўрсатишни тўхтатиш;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларидан, Марказий депозитарий ва (ёки) ваколатли банкдан савдо якунлари бўйича операциялар ўтказишга топшири қ ва (ёки) бош қ а ҳ ужжатларни қ абул қ илиш;

ҳ ар хил турдаги солиштириш тизимларини ва клиринг усулларини, шу жумладан неттингни ўз хо ҳ ишига кўра қ ўллаш.

7-1. Учинчи шахсларнинг, шу жумладан судларнинг ва бош қ а давлат органларининг қ имматли қ о ғ озлар савдолари ташкилотчиси мажбуриятлари бўйича талаблари ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг талаб қ илиб олингунча иккиламчи депозит ҳ исоб ра қ амидаги савдолар қ атнашчиларининг пул мабла ғ лари ҳ исобига қ ондирилиши мумкин эмас.

7-2. Қ имматли қ о ғ озлар билан битимлар натижалари бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг талаб қ илиб олингунча иккиламчи депозит ҳ исоб ра қ амига пул мабла ғ ларини қ абул қ илишда ва ўтказишда ваколатли банк томонидан воситачилик хизматлари ҳ а қ и ундирилмайди.

IV. Ҳ ИСОБ-КИТОБ-КЛИРИНГ ОПЕРАЦИЯЛАРИНИ

ЎТКАЗИШ Қ ОИДАЛАРИ

8. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг ўз аъзолари билан ўзаро муносабати ҳ исоб-китоб-клиринг хизмати тў ғ рисидаги шартномага ва Ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини ўтказиш қ оидаларига мувофи қ амалга оширилади.

9. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси Ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини ўтказиш қ оидаларини ишлаб чи қ ади ва тасди қ лайди. Қ оидалар қ уйидагиларни ўз ичига олиши керак:

умумий қ оидалар, асосий тушунчалар таърифи ва ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга ошириш тартиби;

инвестиция воситачилари ва ваколатли банклар томонидан унга нисбатан клиринг амалга ошириладиган битишувлар якунлари бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси топшири қ лари бажарилиши тартибига қ ўйиладиган талаблар;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларининг савдо ташкилотчилари, Марказий депозитарий, инвестиция воситачилари ва ваколатли банк, шунингдек ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси билан ўзаро муносабатлари тартиби;

пул мабла ғ ларини депонентга қ ўйиш тартиби ва ми қ дори;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари, савдо ташкилотчилари, депозитарийлар ва битишув бош қ а қ атнашчиларининг воситачилик хизматлари бўйича ўзаро ҳ исоб-китобларни амалга ошириш тартиби;

қ имматли қ о ғ озларнинг ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари савдо ҳ исоб ра қ амларига ўтказиш тў ғ рисида Марказий депозитарийдан олинган ахборотни қ абул қ илиш ва уни қ айта ишлаш тартиби;

қ олди қ лар ми қ дори ва (ёки) пул мабла ғ ларини ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларининг шахсий ҳ исоб ра қ амларига ўтказиш тў ғ рисида ваколатли банкдан олинган маълумотларни қ абул қ илиш ва қ айта ишлаш тартиби;

ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга ошириш учун содир этилган битишувлар бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларидан топшири қ лар ва (ёки) бош қ а ҳ ужжатларни олиш тартиби ва муддатлари;

топшири қ ларни солиштириш, шунингдек битишувларни бажариш учун зарур ми қ дорда қ имматли қ о ғ озлар ва пул мабла ғ лари мавжудлигини текшириш тартиби;

қ имматли қ о ғ озлар билан битишувлар бўйича ахборотни солиштиришда, унга тузатиш киритишда ани қ ланган маълумотларда тафовут бўлган ёки битишувлар бўйича мажбуриятларни бажариш учун қ имматли қ о ғ озлар ва (ёки) пул мабла ғ лари етишмаслиги ҳ олларида ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси, ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоси, савдо ташкилотчиси ва Марказий депозитарийнинг хатти- ҳ аракати тартиби;

содир этилган битишувлар якунлари бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларининг бажарилиши шарт бўлган мажбуриятларини ани қ лаш тартиби;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси томонидан Марказий депозитарийга ва ваколатли банкка савдолар якунлари бўйича топшири қ ларни бериш тартиби ва муддатлари, шунингдек ушбу топшири қ ларни бажариш муддатлари;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатасида счётларни юритиш тартиби;

битишув қ атнашчилари томонидан ҳ исоб-китоб-клиринг палатасига ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари якунлари бўйича ҳ исоботлар та қ дим этиш тартиби ва муддатлари;

қ имматли қ о ғ озлар билан битишувлар бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларининг мажбуриятлари бажарилишини таъминлаш тартиби ва усуллари, шунингдек содир этилган битишувлар якунлари бўйича ҳ исоб-китоб қ илинмаган та қ дирда зарарларни та қ симлаш ва (ёки) қ айтариш тартиби;

ҳ исоб-китоб-клиринг операцияларини амалга ошириш жараёнида ахборотни олиш ва қ айта ишлашнинг барча бос қ ичларида маълумотларнинг ишончлилиги назорат қ илинишини таъминлаш тартиби;

ахборотни рухсат берилмаган фойдаланишдан ҳ имоя қ илишни таъминлаш тартиби.

V. КАФОЛАТ ФОНДИ

11. Инвестиция воситачиси томонидан инвесторга етказилган зарарнинг ўрнини қ оплаш учун ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси инвестиция воситачисига (кейинги ўринларда – кафолат фонди қ атнашчиси деб аталади) тегадиган воситачилик ҳ а қ ининг чегириб қ олинадиган қ исми ҳ исобидан кафолат фондини шакллантиради, бунда воситачилик ҳ а қ ининг чегириб қ олинадиган қ исми бундай ҳ а қ нинг 5 фоизини ташкил этади.

12. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси кафолатли фонд қ атнашчиларининг мабла ғ ларини ҳ исобга олиш ва са қ лаш учун уларга захира ҳ исоб ра қ амлари очади.

13. Кафолат фонди қ атнашчиси мабла ғ ларнинг кафолатли фондга тушишини таъминлаши лозим. Бунда кафолат фонди қ атнашчиси ўзи тасди қ лаган хизмат кўрсатиш ягона тарифларини улар тасди қ ланган кундан бошлаб икки иш куни мобайнида ҳ исоб-китоб-клиринг палатасига та қ дим этади.

14. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси кафолат фонди қ атнашчисининг топшири ғ исиз кафолат фонди қ атнашчиларининг қ имматли қ о ғ озлари билан амалга ошмай қ олган битишувлар бажарилишини таъминлаш учун уларнинг захира ҳ исоб ра қ амларидан ушбу ҳ исоб ра қ амларининг ми қ дорига мутаносиб мабла ғ ларни муста қ ил равишда олиши мумкин.

Кафолат фонди қ атнашчиси айби билан инвесторга етказилган бош қ а зарарларнинг кафолат фондидан қ опланиши томонларнинг ўзаро келишуви ёки суд қ арорига асосан амалга оширилиши мумкин.

15. Кафолат фонди қ атнашчиси ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси билан тузилган шартномада белгиланган муддатда ҳ исоб-китоб-клиринг палатасининг ҳ аракатлари юзасидан суд тартибида шикоят қ илишга ҳ а қ ли.

16. Кафолат фондининг мабла ғ лари унинг қ атнашчиларига тегишли бўлиб, ҳ ар бир қ атнашчи бўйича ало ҳ ида шакллантирилади ва ҳ исоби юритилади.

17. Савдо ташкилотчилари ва кафолат фонди қ атнашчилари ўзларининг расмий веб-сайтларида кафолат фондида тўпланган пул мабла ғ ларининг ми қ дори тў ғ рисидаги маълумотни ҳ ар куни янгилаган ҳ олда кўрсатишлари шарт.

18. Кафолат фонди қ атнашчиси захира ҳ исоб ра қ амида ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси томонидан ушлаб қ олинадиган суммадан кўпро қ суммани са қ лашга ҳ а қ лидир.

19. Кафолат фондининг мабла ғ ларидан мазкур Низомда белгиланмаган бош қ а ма қ садларда фойдаланилиши мумкин эмас. Кафолат фондида қ олган мабла ғ лар кафолат фонди қ атнашчисига у инвестиция воситачи сифатидаги фаолиятини тугатган та қ дирда қ айтарилиши керак.

VI. КЛИРИНГ ТАШКИЛОТИДА Ҳ ИСОБНИ ЮРИТИШ

20. Ҳ исоб-китоб клиринг палатаси аъзоларининг уларга нисбатан ҳ исоб-китоб клиринг операциялари амалга оширилаётган қ имматли қ о ғ озлар билан битишувлар бўйича мажбуриятлари клиринг рйўхатларида ҳ исобга олинади.

21. Ҳ исоб-китоб клринг палатаси ўз фаолиятини амалга оширишда ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларининг клиринг рўйхатларини ва бош қ а ҳ исобга олинадиган рўйхатларни юритади, шунингдек клринг ҳ исобининг зарур ҳ ужжатлари ва бош қ а ахборотини са қ лайди.

22. Қ уйидагиларнинг ало ҳ ида ҳ исоби юритилиши керак:

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзолари томонидан содир этилган битишувларни тасди қ ловчи ҳ ужжатлар (шартномалар, ўтказилган савдоларнинг протоколлари, содир этилган битишувларнинг реестрлари, бош қ а ҳ ужжатлар);

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси аъзоларидан олинган ҳ ужжатлар (шартномалар, топшири қ лар, бош қ а ҳ ужжатлар);

Марказий депозитарийдан олинган қ имматли қ о ғ озлар етказиб берилиши бўйича ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси топшири қ лари бажарилишини тасди қ ловчи ҳ ужжатлар;

ваколатали банкдан олинган пул мабла ғ лари ўтказилишини тасди қ ловчи ҳ ужжатлар;

уларга нисбатан ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари амалга ошириладиган қ имматли қ о ғ озлар билан битишувларни бажариш учун Марказий депозитарийга ёки ваколатли банкка ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси томонидан юборилган топшири қ лар;

ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси ҳ исоботлари ва ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари якунлари тў ғ рисидаги ахборот мавжуд бўлган бош қ а ҳ ужжатлар.

23. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси ҳ ар бир аъзоси, уларнинг мижозлари ва битишув қ атнашчиларининг мажбуриятлари клиринг рўйхатларида ало ҳ ида ҳ исобга олинишини таъминлаши керак.

24. Ҳ исоб-китоб-клиринг платаси ҳ ар бир аъзо бўйича қ имматли қ о ғ озларни етказиб бериш бўйича мажбуриятларни ва уларга нисбатан ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари амалга ошириладиган битишувлар бўйича ҳ исоб-китобларни ало ҳ ида ҳ исобга олиши керак.

25. Клиринг ҳ исоби ҳ ужжатлари қ онун ҳ ужжатларида белгиланган талабларга мувофи қ ҳ исоб-китоб-клиринг палатасида са қ ланиши керак.

VII. Ҳ ИСОБ-КИТОБ-КЛИРИНГ ОПЕРАЦИЯЛАРИ

УСТИДАН НАЗОРАТ Қ ИЛИШ

26. Ҳ исоб-китоб-клиринг операциялари устидан қ имматли қ о ғ озлар бозорини тартибга солиш бўйича ваколатли давлат органи назорат қ илади.

27. Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси томонидан ўз мажбуриятлари бажарилишини таъминлаш бўйича ички назорат тартиби Ҳ исоб-китоб-клиринг палатаси қ оидаларида белгиланади.

28. Мазкур Низомни бузганликда айбдор бўлган шахслар белгиланган тартибда жавобгар бўлади.