Решебники для 7 класса

Решебники для 7 класса

Iboralarning eng asosiy belgilari
• Iboraning tarkibida ikki yoki undan ortiq so‘zlar qatnashgan bo‘ladi
.
• Ibora turg‘un birikma sifatida erkin birikma bilan faqat omonimlik holatda bo‘ladi
• Ibora yaxlit bir lug‘aviy ma’noni ifodalaydi, sintaktik vazifada keladi
.
• Iborani faqat yaxlitligicha almashtirish mumkin
• Iboraning tarkibidagi so‘zlar o‘z leksik ma’nolarini yo‘qotgan bo‘ladi
.
• Iborani boshqa tillarga so‘zma-so‘z tarjima qilib bo‘lmaydi, yaxlitligicha tarjima qilinadi

Tayanch so‘z va iboralar

Ma’lumki, o`zbek xalqi tarixiy davrlar mobaynida boshqa xalqlar bilan iqtisodiy, siyosiy, madaniy aloqada bo`lib kelgan. Bu aloqalar o`zaro aloqada bo`lgan xalqning tiliga ma’lum darajada o`z ta’sirini o`tkazadi. O`zaro ta’sir natijasida tilning barcha bo`limlarida: fonetika, leksika, grammatika kabilarda o`zgarishlar yuz beradi. Tildagi o`zgarish va rivojlanish tilning leksikasida kuchli bo`ladi.

O`zbek xalqi qardosh bo`lmagan tojiklar bilan qadimdan aloqada bo`ldi. SHuning tarixiy sabablar bilan bog`liq holda arab, ruslar bilan aloqada bo`ldi. Hozirgi davrga kelib bir qancha xorijiy davlatlar bilan do`stona aloqalar o`rnatgan. Bular o`zbek tili leksikasiga ko`plab so`zlarning o`zlashishiga sabab bo`lmoqda.

Hozirgi o`zbek tili leksikasi tarixiy jihatdan ikki qatlamga ajratiladi:

2. O`zlashgan qatlam.

O`z qatlam. O`z qatlamga umumturkiy so`zlar va o`zbekcha so`zlar kiradi.

1. Umumturkiy so`zlar. Ko`pchilik turkum xalqlar tilida qo`llanadigan, barcha turkiy tillar uchun umumiy bo`lgan so`zlar umumturkiy so`zlar deyiladi. Bu so`zlar turkiy qabilalarning goh qo`shilishi, goh ajralishi natijasida yuzaga kelgan, hozirda turkiy xalqlar deb nomlanadigan kishilar tiliga mansub so`zlardir. Oltoy tillar oilasining turkiy guruhida (turkumida) 24 ta til: o`zbek, qozoq, uyg`ur, boshqird, qirg`iz, qoraqalpoq, turkman, ozarbayjon, no`g`oy, tatar, chuvash, yoqut, tuva, shor, qoraim, qo`miq, gagauz, xakas, balqar, oyrot, karagas, turk, qorachoy, oltoy turklari tillari mavjud.

Umumturkiy so`zlar hozirgi o`zbek tili leksikasining asosiy qismini, deyarli yarmini tashkil qiladi.

Umumturkiy so`zlar turli sohalarga oid bo`lib, ularga narsa-shaxs, belgi, miqdor, harakat, his-tuyg`u bildiradigan so`zlar kiradi: kishi, oyoq, qo`l, bosh, ko`z, qosh, qizil, ko`k, yashil, oq, bir, ikki, uch, to`rt, o`n, kel, tur, yot, o`tir, ol, ur, yaxshi, yomon, sen, u, biz, siz, ular, asta, sekin, tez kabi.

2. O`zbekcha so`zlar . O`zbek tili sharoitida o`zbek tili va boshqa til elementlari asosida yaratilgan so`zlar o`zbekcha so`zlar deyiladi. O`zbekcha so`zlar o`zbek tilining o`z ichki imkoniyatlari asosida, o`z qonuniyatlari asosida yaratiladi. Bunda quyidagi holatlar kuzatiladi:

1. Asli o`zbekcha so`zlarga shu tildagi so`z yasovchi qo`shimchalar yordamida hosil qilingan so`zlar: ter+im+chi, bir+lash+ma, qo`l+lan+ma, o`t+kaz+gich, tur+g`un, bola+larcha.

2. Boshqa tildan o`zlashgan so`zlarga o`zbek tilidagi yasovchi qo`shimchalarni qo`shish bilan yasalgan so`zlar: a) tojikcha so`zlardan yasalgan so`zlar: mard+lik, jang+chi, do`st+lik, pul+siz; b) arabcha so`zlardan yasalgan so`zlar: rahbar+lik, qimmat+li, shifo+la+moq, nifoq+chi, nomus+li; v) ruscha-internotsional so`zlardan yasalgan so`zlar: sport+chi, razvedka+chi, beton+la+moq, ekskavator+chi.

3. Boshqa tillardan kirgan yasovchi qo`shimchalar yordamida o`z va o`zlashma so`zlardan hosil qilingan so`zlar: til+shunos, mehnat+kash, chizma+kash, kitob+xon, ilm+iy, vagon+soz va boshqalar.

O`zlashgan qatlam. Hozirgi o`zbek tilining lug`at tarkibiga tarixiy sabablarga ko`ra boshqa tillardan ko`plab so`zlar kirib kelgan. O`zbek tiliga boshqa tillardan kirib kelgan so`zlar o`zlashgan so`zlar (olinma so`zlar) deb yuritiladi. O`zlashgan so`zlar uyg`ur, tojik, arab, rus, nemis, frantsuz, ispan, ingliz va boshqa tillarga oid.

O`zbek tiliga boshqa tillardan kirib kelgan so`zlarni quyidagi qatlamlarga bo`lish mumkin:

1. Tojikcha so`zlar: osmon, oftob, bahor, baho, barg, daraxt, mirob, dasta, bemor, g`isht, dasht, xonadon, shogird, xaridor, mard, kam, chala, balki, agar, ham kabi.

2. Arab tilidan o`zlashgan so`zlar. Arabcha so`zlar o`zbek tiliga VII-VIII asrlardan boshlab kirgan. Bu hol arablarning Markaziy Osiyoni bosib olishi bilan bog`liq. Kitob, maktab, xalq, maorif, shoir, ma’no, ilhom, kasb, qassob, san’at, asbob, bino, imorat, ovqat, g`alla, fil, parranda, hasharot, inson, odam, oila, amma, xolla, dimog`, idora kabi.

3. Ruscha-internotsional so`zlar . XIX asrning 2-yarmidan Markaziy Osiyo, jumladan, O`zbekiston ch or Rossiyasining mustamlaka mamlakatiga aylandi. Rus tilining o`zbek tiliga ta’siri shu davrdan boshlandi. Rus tilidan, rus tili orqali boshqa tillardan ko`plab so`zlar o`zlashdi.

O`zbek tiliga rus tilidan va rus tili orqali Evropa xalqlari tillaridan (frantsuz, italyan, nemis, ingliz, ispan) so`z kirishi ikki tarixiy davrni o`z ichiga oladi:

1. XIX asrning 2-yarmidan XX asrning boshlarigacha bo`lgan davr.

2. 1917 yildan keyingi davr.

Rus tilidan so`zlar ikki yo`l bilan o`zlashdi:

1. Rus ishchilari, ustalari, rus askarlari, chinovniklarining mahalliy aholi bilan turli xildagi aloqalari bilan og`zaki nutq orqali: chilon (chlen), adbakat (advokat), apisor (ofitser), iskalat (sklad), axran (oxrana), choynay (choynak) kabi.

2. Matbuot orqali: ayrapilan (aeroplan), pabrik (fabrika), po`shta (pochta), zovut (zavod), uez (uezd), kridit (kredit), banka (bank), veksil (veksil) kabi.

Rus tili orqali kirgan so`zlarning ba’zilari dunyodagi ko`pgina xalqlarning tilida tovush tomoni deyarli o`zgartirilmay ishlatiladigan xalqaro so`zlardir. Ular, odatda, internotsional (baynalminal) so`zlar deb yuritiladi. O`zbek tiliga o`zlashgan internotsional so`zlar tarixiy jihatdan quyidagi tillarga mansub:

1. Rus tiliga: sudya, samolyot, stol, stul, tok, ruchka kabi.

2. Lotin tiliga: reviziya, nota, metall, refleks, rezina, general, kapital, kanal, plan, direktor, radio kabi.

3. Grek tiliga: grammatika, pedagog, talant, tezis, kafedra, poeziya, poema, metr, neft, taktika, parallel kabi.

4. Nemis tiliga: raketa, kran, shaxta, rolik, politsiya kabi.

5. Ingliz tiliga: chempion, futbol, dollar kabi.

6. Frantsuz tiliga: roman, palto, serjant, ministr, bank kabi.

Rus tili va rus tili orqali boshqa tillardan kirgan so`zlar ijtimoiy-siyosiy hayotga, sanoat, qishloq xo`jaligi, fan-texnika, madaniy-oqartuv, san’at, savdo, sport, harbiy sohaga doir.

Hozirgi Evropa tillaridan so`zlar bevosita aloqalar orqali o`zlashmoqda. Masalan, o`z navbatida so`zlar o`zbek tilidan rus tiliga ham o`zlashmoqda: o`rik, anjir, somsa (uryuk, injir, samsa) kabi.

Xalqlar orasidagi turli xildagi aloqa tillarning lug`at tarkibining boyib borishiga xizmat qiladi.

O`zbek tili leksikasining boyish manbalari

O`zbek tilining leksikasi fan-texnika, san’at, ishlab chiqarishning taraqqiyoti bilan bog`liq holda boyib boradi. Tilning lug`at tarkibi 2 manba asosida boyiydi.

1. O`zbek tilining ichki imkoniyatlari asosida (ichki manba). Bunda so`z yasash orqali yangi so`zlar hosil qilinadi: sinfdosh, limonzor, vazirlik, ijarachi, tinchliksevar, MDH, BMT kabi. Ichki imkoniyatga shevalardan adabiy tilga so`z olish ham kiradi: aya, bolish, uvildiriq (ikra) kabi.

2. Boshqa tillardan so`z olish (tashqa manba). O`zbek tiliga boshqa tillardan so`z o`zlashtirish turli davrlarda turlicha bo`lgan. Eng qadimda fors-tojik tillaridan, keyinroq arab tilidan, undan ham keyinroq rus tilidan va rus tili orqali Evropa tillaridan so`z o`zlashtirish faollashgan. O`zlashgan so`zlar ham o`zbek tili leksikasida anchagina miqdorni tashkil etadi. Keyingi yillarda tilning leksik tarkibini so`z yasashdan ko`ra boshqa tillardan so`z o`zlashtirish hisobiga boyishi etakchilik qilmoqda.

Boshqa tillardan so`zlar ikki usul bilan o`zlashtiriladi: 1)so`zni aynan olish yo`li bilan; 2) kalkalab olish yo`li bilan.

So`zni aynan olish yo`li bilan tojik, arab tillaridan, shuningdek, rus tillaridan, rus tili orqali boshqa Evropa tillaridan ko`proq o`zlashtirilgan. Masalan, sinch, devor, yana, rubob, kitob, maktab, daraxt, mutolaa, muomala, traktor, sport kabi.

Kalkalab o`zlashtirishda so`z aynan olinmaydi, balki so`zning ma’nosi o`zlashtiriladi. Ikkinchi tildagi so`zning ma’nosi shu so`zning morfemik tarkibidan qismma qism nusxa ko`chirish orqali ifoda etiladi. Kalkalab o`zlashtirishning 2 xil yo`li bor:

1. To`liq kalka. Bu usulda o`zlashtirilayotgan so`zning barcha qismlari o`z til materialidan tuziladi. Masalan: polugramatnıy – chalasavod, vsesoyuznıy – butunittifoq.

2. YArim kalka. Bu usulda o`zlashtirilayotgan so`zning bir qismi aynan saqlanib, bir qismi o`z til orqali beriladi. Traktorist – traktorchi, tabelshik – tabelchi kabi.

YArim kalkada ba’zan o`zlashtirilayotgan so`zning bir qism tashlanib, qolgan qismi aynan olinadi: aktualnıy – aktual kabi.

O`zga til so`zidagi ma’no o`z tildagi so`z bilan berilsa, bu semantik kalka deb ham yuritiladi. Masalan, bo`g`in so`zining ruscha «ponolenie» ma’nosi.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. U.Tursunov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. 1992. 120 – 126 – betlar.

2. SH.SHoabdurahmonov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Toshkent. O‘qituvchi. 1980.118-120 – betlar.

3. O‘zbek tili leksikologiyasi. Toshkent. O‘qituvchi. 1981. 251-258 – betlar.

4. SH.Rahmatullayev, N.Mamatov, R.SHukurov. O‘zbek tili antonimlarining izohli lug’ati. Toshkent. O‘qituvchi. 1984.

Решебники для 7 класса

История 7 класс рабочая тетрадь с комплектом контурных карт (История нового времени 1500-1800) Пономарев М. В.

Автор: Пономарев М. В.
История 7 класс контурные карты Торкунов А.В.
Автор: Торкунов А.В.
История 7 класс контурные карты (История России) Тороп В.В.
Автор: Тороп В.В.
История 7 класс рабочая тетрадь Чернова М.Н.
Автор: Чернова М.Н.
История 7 класс рабочая тетрадь с комплектом контурных карт Симонова Е.В.
Автор: Симонова Е.В.
История 7 класс тесты С. Е. Воробьева
Автор: С. Е. Воробьева
История 7 класс атлас с контурными картами и заданиями (Новая история) Колпаков С.В.
Авторы: Колпаков С.В. Пономарев М.В.
История 7 класс контрольные измерительные материалы (Нового времени) Е. Н. Калачева
Автор: Е. Н. Калачева
История 7 класс контрольные измерительные материалы (История России 17-18 в.) Ю. А. Смирнов
Автор: Ю. А. Смирнов
История 7-8 класс атлас с контурными картами и заданиями (история России) Колпаков С.В.
Автор: Колпаков С.В.
История 7 класс атлас с контурными картами (История России) Курбский Н.А.
Автор: Курбский Н.А.
История 7 класс атлас с контурными картами и заданиями (История России) Колпаков С.В.
Авторы: Колпаков С.В. Пономарев М.В.
История 7 класс контурные карты Курбский Н.А.
Автор: Курбский Н.А.
История 7 класс атлас с комплектом контурных карт (Новая История) Стоялова Н.Д.
Авторы: Стоялова Н.Д. Матиенко Л.В.

История 7 класс рабочая тетрадь История Отечества Бгажнокова И.М. Для обучающихся с интеллектуальными нарушениями

Авторы: Бгажнокова И.М. Смирнова Л.В.
История 7 класс Бгажнокова И.М. Для обучающихся с интеллектуальными нарушениями
Авторы: Бгажнокова И.М. Смирнова Л.В.
История 7 класс контурные карты Мартынова Т.И.
Авторы: Мартынова Т.И. Курбский Н.А.
История 7 класс А.А. Данилов
Авторы: А.А. Данилов Л.Г. Косулина
История 7 класс контурные карты (Нового времени) Тороп В.В.
Авторы: Тороп В.В. Ведюшкин В.А.
История 7 класс контурные карты Лукин П.В.
Автор: Лукин П.В.
История 7 класс атлас и контурные карты Новое время конец XV – XVII веков Гущина Т.А.
Авторы: Гущина Т.А. Курбский Н.А.
История 7 класс О.Н. Акиньшина
Авторы: О.Н. Акиньшина И.А. Артасов
История 7 класс А.Ю. Морозов
Авторы: А.Ю. Морозов Э.Н. Абдулаев
История 7 класс Черникова Т.В.
Авторы: Черникова Т.В. Пазин Р.В.
История 7 класс рабочая тетрадь Т.П. Андреевская
Автор: Т.П. Андреевская

Информатика

Информатика 7 класс ФГОС Л.Л. Босова
Авторы: Л.Л. Босова А.Ю. Босова
Информатика 7 класс рабочая тетрадь Л.Л. Босова
Авторы: Л.Л. Босова А.Ю. Босова
Информатика 7 класс Заборовский Г.А.
Автор: Заборовский Г.А.
Информатика 7 класс икт рабочая тетрадь Л.Л. Босова
Авторы: Л.Л. Босова А.Ю. Босова
Информатика 7 класс контрольно-измерительные материалы Масленикова О.Н.
Автор: Масленикова О.Н.
Информатика 7 класс рабочая тетрадь Угринович Н.Д.
Авторы: Угринович Н.Д. Серегин И.А.
Информатика 7 класс Угринович Н.Д.
Автор: Угринович Н.Д.
Информатика 7 класс контрольные и проверочные работы Залогова Л.А.
Авторы: Залогова Л.А. Русаков С.в.
Информатика 7 класс Семакин И.Г.
Авторы: Семакин И.Г. Залогова Л.А.
Информатика 7 класс рабочая тетрадь Семакин И.Г.
Авторы: Семакин И.Г. Ромашкина Т.В.
Информатика 7 класс Котов В.М.
Авторы: Котов В.М. Лапо А.И.
Информатика 7 класс рабочая тетрадь Овчинникова Л.Г.
Автор: Овчинникова Л.Г.
Информатика 7 класс самостоятельные и контрольные работы Л.Л. Босова
Авторы: Л.Л. Босова А.Ю. Босова
Информатика 7 класс Н.Д. Угринович
Автор: Н.Д. Угринович

ОБЖ

ОБЖ 7 класс рабочая тетрадь Латчук В.Н.
Авторы: Латчук В.Н. Миронов С.Н.
ОБЖ 7 класс рабочая тетрадь Подолян Ю.П.
Автор: Подолян Ю.П.
ОБЖ 7 класс рабочая тетрадь Смирнов А.Т.
Авторы: Смирнов А.Т. Хренников Б.О.
ОБЖ 7 класс Фролов М.П.
Авторы: Фролов М.П. Юрьева М.В.
ОБЖ 7 класс Вангородский С.Н.
Авторы: Вангородский С.Н. Кузнецов М.И.
ОБЖ 7 класс Смирнов А.Т.
Авторы: Смирнов А.Т. Хренников Б.О.

География

География 5-11 класс сборник задач и упражнений Колечкин И.С. Базовый и углубленный уровень
Автор: Колечкин И.С.
География 7 класс рабочая тетрадь Душина И.В.
Авторы: Душина И.В. Смоктунович Т.Л.
География 7 класс рабочая тетрадь Румянцев А.В.
Автор: Румянцев А.В.
География 7 класс тетрадь-тренажер Котляр О.Г.
Авторы: Котляр О.Г. Банников С.В.
География 7 класс А. И. Алексеев
Авторы: А. И. Алексеев В. В. Николина
География 7 класс А.П. Кузнецов
Авторы: А.П. Кузнецов Л.Е. Савельева
География 7 класс рабочая тетрадь с контурными картами
География 7 класс рабочая тетрадь И.П. Галай
Авторы: И.П. Галай Е.И. Галай
География 7 класс практические работы Витченко А.Н.
Авторы: Витченко А.Н. Обух Г.Г.
География 7 класс мой тренажёр В.В. Николина
Автор: В.В. Николина
География 7 класс Душина И.В.
Авторы: Душина И.В. Коринская В.А.
География 7 класс рабочая тетрадь Душина И.В.
Автор: Душина И.В.
География 7 класс тетрадь-экзаменатор Барабанов В. В. Базовый уровень
Авторы: Барабанов В. В. Дюкова С. Е.
География 7 класс тетрадь-практикум Е.С. Ходова
Автор: Е.С. Ходова
География 7 класс Коринская В.А.
Авторы: Коринская В.А. Душина И.В.
География 7 класс Душина И.В.
Авторы: Душина И.В. Смоктунович Т.Л.
География 7 класс рабочая тетрадь И.В. Душина
Автор: И.В. Душина
География 7 класс контрольно-измерительные материалы Жижина Е.А.
Автор: Жижина Е.А.
География 7 класс рабочая тетрадь Домогацких Е.М.
Авторы: Домогацких Е.М. Домогацких Е.Е.
География 7 класс Домогацких Е.М.
Авторы: Домогацких Е.М. Алексеевский Н.И.
География 7 класс Егорина А.В.
Авторы: Егорина А.В. Нуркенова С.Е.
География 7 класс З.Я. Андриевская
Авторы: З.Я. Андриевская И.П. Галай
География 7 класс Кольмакова Е.Г.
Авторы: Кольмакова Е.Г. Лопух П.С.
География 7 класс Контрольные и проверочные работы И.В. Душина
Автор: И.В. Душина
География 7 класс атлас и контурные карты Душина И.В.
Авторы: Душина И.В. Летягин А.А.
География 7 класс атлас с контурными картами и заданиями Душина И.В.
Авторы: Душина И.В. Летягин А.А.
География 7 класс рабочая тетрадь Материки и океаны Баринова И.И.
Авторы: Баринова И.И. Суслов В. Г.
География 7 класс атлас с контурными картами Курбский Н.А.
Автор: Курбский Н.А.
География 7 класс Страноведение Климанова О.А.
Авторы: Климанова О.А. Климанова В.В.

География 7 класс рабочая тетрадь с контурными картами и заданиями для подготовки к ГИА и ЕГЭ Сиротин В.И.

Автор: Сиротин В.И.
География 7 класс рабочая тетрадь Лифанова Т.М. Для обучающихся с интеллектуальными нарушениями
Автор: Лифанова Т.М.
География 7 класс Лифанова Т.М. Для обучающихся с интеллектуальными нарушениями
Авторы: Лифанова Т.М. Соломина Е.Н.
География 7 класс практические работы Дубинина С.П.
Автор: Дубинина С.П.
География 7 класс контурные карты Котляр О.Г.
Автор: Котляр О.Г.
География 7 класс тесты Пятунина О.А.
Авторы: Пятунина О.А. Пятунин Б.В.
География 7 класс контурные карты Румянцев А.В.
Авторы: Румянцев А.В. Гущина Т.А.
География 7 класс контурные карты Банников С.В.
Авторы: Банников С.В. Домогацких Е.М.
География 7 класс контурные карты Полункина Н.Н.
Авторы: Полункина Н.Н. Матиенко Л.В.
География 7 класс контурные карты Карташева Т.А.
Авторы: Карташева Т.А. Павлова Е.С.
География 7 класс рабочая тетрадь Николина В.В,
Автор: Николина В.В,
География 7 класс контурные карты Матвеев А.В.
Авторы: Матвеев А.В. Петрова М.В.
География 7 класс В.А. Коринская
Авторы: В.А. Коринская И.В. Душина
География 7 класс рабочая тетрадь А.Б. Эртель
Автор: А.Б. Эртель
География 7 класс Дронов В.П.
Авторы: Дронов В.П. Баринова И.И. .

Музыка

Музыка 7 класс творческая тетрадь Сергеева Г.П.
Авторы: Сергеева Г.П. Критская Е.Д.
Музыка 7 класс рабочая тетрадь Сольфеджио Калинина Г.Ф.
Автор: Калинина Г.Ф.
Музыка 7 класс Сергеева Г.П.
Авторы: Сергеева Г.П. Критская Е.Д.
Музыка 7 класс домашние задания Золина Е.М.
Автор: Золина Е.М.

Литература

Литература 7 класс рабочая тетрадь Ахмадуллина Р.Г.
Автор: Ахмадуллина Р.Г.
Литература 7 класс рабочая тетрадь Соловьева Ф.Е.
Автор: Соловьева Ф.Е.
Литература 7 класс контрольно-измерительные материалы Зубова Е.Н.
Автор: Зубова Е.Н.
Литература 7 класс дидактические материалы В.Я. Коровина
Автор: В.Я. Коровина
Литература 7 класс Коровина В.Я.
Авторы: Коровина В.Я. Журавлев В.П.
Литература 7 класс Г.С. Меркин
Автор: Г.С. Меркин
Литература 7 класс учебник-хрестоматия Курдюмова Т.Ф.
Автор: Курдюмова Т.Ф.
Литература 7 класс рабочая тетрадь Курдюмова Т.Ф.
Автор: Курдюмова Т.Ф.
Литература 7 класс Ланин Б.А.
Авторы: Ланин Б.А. Устинова Л.Ю.
Литература 7 класс рабочая тетрадь Ланин Б.А.
Авторы: Ланин Б.А. Устинова Л.Ю.
Литература 7 класс Чертов В.Ф.
Авторы: Чертов В.Ф. Трубина Л.А.
Литература 7 класс Савельва В.В.
Авторы: Савельва В.В. Лукпанова Г.Г.
Литература 7 класс Авраменко О.М.
Автор: Авраменко О.М.
Литература 7 класс А.К. Аксенова
Автор: А.К. Аксенова
Литература 7 класс Москвин Г.В.
Авторы: Москвин Г.В. Пуряева Н.Н.
Литература 7 класс рабочая тетрадь Москвин Г.В.
Авторы: Москвин Г.В. Ерохина Е.Л.

Обществознание

Обществознание 7 класс Боголюбов Л. Н.
Авторы: Боголюбов Л. Н. Городецкая Н. И.
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь О. А. Котова
Авторы: О. А. Котова Т. Е. Лискова
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь Соловьева Е.А.
Авторы: Соловьева Е.А. Турчина М.Е.
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь И.С. Хромова
Авторы: И.С. Хромова О.Ю. Скворцова
Обществознание 7 класс Школа 2100 Данилов Д.Д.
Авторы: Данилов Д.Д. Давыдова С.М.
Обществознание 7 класс контрольно-измерительные материалы Волкова К.В.
Автор: Волкова К.В.
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь Соболева О.Б.
Автор: Соболева О.Б.
Обществознание 7 класс Соболева О.Б.
Авторы: Соболева О.Б. Корсун Р.П.
Обществознание 7 класс Никитин А.Ф.
Авторы: Никитин А.Ф. Никитина Т.И.
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь Федорова С.А.
Автор: Федорова С.А.
Обществознание 7 класс Королькова Е.С.
Авторы: Королькова Е.С. Коваль Т.В.
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь Королькова Е.С.
Авторы: Королькова Е.С. Федоров И.Н.
Обществознание 7 класс Котова О.А.
Авторы: Котова О.А. Лискова Т.Е.
Обществознание 7 класс Пушкарева Г.В.
Авторы: Пушкарева Г.В. Судас Л.Г.
Обществознание 7 класс тетрадь-тренажёр О.А. Котова
Авторы: О.А. Котова Т.Е. Лискова
Обществознание 7 класс К.В. Сорвин
Авторы: К.В. Сорвин Н.В. Ростовцева
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь А. С. Митькин
Автор: А. С. Митькин
Обществознание 7 класс тесты Коваль Т.В.
Автор: Коваль Т.В.
Обществознание 7 класс проверочные работы И.А. Лобанов
Автор: И.А. Лобанов
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь С.В. Агафонов
Автор: С.В. Агафонов
Обществознание 7 класс А.И. Кравченко
Авторы: А.И. Кравченко Е.А. Певцова
Обществознание 7 класс О.А. Котова
Авторы: О.А. Котова Т.Е. Лискова
Обществознание 7 класс тематический контроль Лобанов И.А.
Автор: Лобанов И.А.
Обществознание 7 класс А.И. Ковлер
Авторы: А.И. Ковлер О.Б. Соболева
Обществознание 7 класс рабочая тетрадь О.Б. Соболева
Авторы: О.Б. Соболева В.А. Смирнова

Черчение

Черчение 7-8 класс Ботвинников А.Д.
Авторы: Ботвинников А.Д. Виноградов В.Н.

Экология

Экология 7 класс рабочая тетрадь Кучменко В.С.
Авторы: Кучменко В.С. Громова Л.А.

Технология

Технология 7 класс Технологии ведения дома Синица Н.В.
Авторы: Синица Н.В. Симоненко В.Д.
Технология 7 класс контрольно-измерительные материалы Технологии ведения дома Логвинова О.Н.
Автор: Логвинова О.Н.
Технология 7 класс рабочая тетрадь Технологии ведения дома Синица Н.В.
Автор: Синица Н.В.
Технология 7 класс рабочая тетрадь Технологии ведения дома Логвинова О.Н.
Автор: Логвинова О.Н.
Технология 7 класс Индустриальные технологии Тищенко А.Т.
Авторы: Тищенко А.Т. Симоненко В.Д.
Технология 7 класс рабочая тетрадь Индустриальные технологии Тищенко А.Т.
Авторы: Тищенко А.Т. Буглаева Н.А.
Технология 7 класс Синица Н.В.
Авторы: Синица Н.В. Самородский П.С.
Технология 7 класс В.М. Казакевич
Авторы: В.М. Казакевич Г.В. Пичугина

Испанский язык

Испанский язык 7 класс Гриневич Е.К.
Автор: Гриневич Е.К.
Испанский язык 7 класс Цыбулева Т.Э. Повышенный уровень
Авторы: Цыбулева Т.Э. Пушкина О.А.
Испанский язык 7-8 класс Mañana Костылева С. В.
Авторы: Костылева С. В. Морено К. В.
Испанский язык 7-8 класс сборник упражнений Mañana Костылева С. В.
Авторы: Костылева С. В. Лопес Б. И.
Испанский язык 7 класс Кондрашова Н.А. Углубленный уровень
Автор: Кондрашова Н.А.
Испанский язык 7 класс рабочая тетрадь Кондрашова Н.А. Углубленный уровень
Автор: Кондрашова Н.А.
Испанский язык 7 класс Цыбулева Т.Э. Повышенный уровень
Авторы: Цыбулева Т.Э. Пушкина О.А.
Испанский язык 7 класс Редько В.Г.
Авторы: Редько В.Г. Береславська В.И.
Испанский язык 7 класс Редько В.Г.
Авторы: Редько В.Г. Шмигельский И.С.

Искусство

Искусство 7 класс рабочая тетрадь Науменко Т.И.
Авторы: Науменко Т.И. Алеев В.В.

Китайский язык

Китайский язык 7 класс Ван Луся
Авторы: Ван Луся Демчева Н.В.
Китайский язык 7 класс рабочая тетрадь Ван Луся
Авторы: Ван Луся Демчева Н.В.

Кубановедение

Кубановедение 7 класс Трехбратов Б.А.
Авторы: Трехбратов Б.А. Бодяев Ю.М.

Казахский язык

Казахский язык 7 класс Косымова Г.
Авторы: Косымова Г. Рахметова Р.

Седьмой год обучения в школе – это второй переломный момент в жизни учащихся. В 7 классе на место математики приходят сразу два новых предмета: геометрия и алгебра. Появляется сложный предмет – физика. А вот нагрузка при изучении других предметов не уменьшается, а увеличивается. Свободное время сокращается с каждым годом, всё больше его уходит на уроки. Для того, чтобы восстановить баланс и дать больше свободного времени школьникам специалисты считают правильным использование решебников. Сборники ГДЗ для семиклассников утверждены по всем правилам Министерством образования и науки России. Все они помогут ученикам 7 класса успешно и быстро справиться со своими школьными обязанностями , не дадут отстать по учебной программе. С помощью решебников будет проще и быстрее исполнение домашних заданий, ведь под рукой будут ответы и примеры написаний разных сочинений. Решебники помогут с тренингом и изучением иностранного языка, так как в наличии будут под рукой переводы текстов, транскрипция, примеры ответов. С помощью сборников ГДЗ любой из учащихся сможет проверить свои знания и навыки, исправить ошибки. Такой подход к отношению исполнения домашнего задания, по словам многих известных педагогов, имеет массу положительных аспектов. Именно периодическое повторение пройдённых тем всегда приводит к пониманию материала, то есть являются положительным результатом.

7-amaliyot kitob mutolaasi. O‘zbek tili

KITOB MUTOLAASI.
ERKIN VA TURG‘UN BIRIKMALAR. FRAZEOLOGIK BIRLIKLARNING TURLARI
MAVZU REJASI:
1. Kitob – bilimlar xazinasi
2. Kitob tarixi haqida
3. Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi
4. Erkin va turg‘un birikmalar

3.

1. KITOB – BILIMLAR XAZINASI
Kitoblar inson tafakkuri durdonalarini to‘playdi va ularni
avlodlarga yetkazadi.
Oybek
“O‘zbek
tilida so‘z
yasalishi”
Azim Hojiyev
Ilmiy
kitoblar
Badiiy
kitoblar
“Kecha va
kunduz”
Cho‘lpon

4.

KITOB – BILIMLAR XAZINASI
Kitob! Undan qudratliroq bilim va hayot maktabi yo‘q. U insonni
ulug‘laydi, buyuk kashfiyotlarga yo‘l ochadi. Kitob o‘qib-o‘rganmagan, bu bebaho
xazinadan foydalanmagan kishini topish qiyin. Ammo bu imkoniyatdan to‘g‘ri
foydalanmayotganlar ham bor. Ko‘p kitob o‘qish, o‘qiganda ham uni tushunib
o‘qishda hikmat katta. Ayni kunda kitob mutolaasi kerakmi, yo‘qmi, degan savolni
qo‘yish xuddi tashna odamga suv ichasanmi, degan savolni berishga o‘xshaydi. Zero,
o‘qish, ilm olishga intilish azal-azaldan xalqimiz fitratida mavjud. Bugun kitob
mutolaasi, kitoblarni chop etish, ularni tarqatish tizimini takomillashtirish va eng
muhimi, kitob chiqarish va kitobxonlikning davlat siyosati darajasiga ko‘tarilganligi
quvonarli hol.
Kitob – bilim manbai, undan yaxshi do‘st yo‘q. Shuning uchun kitobni asrabavaylaylik, uning ziyosidan boshqalarni ham bahramand etaylik.

5.

2. KITOB TARIXI HAQIDA
Kitob bir nеcha ming yillar avval paydo bo‘lgan, bu davrda u turli xil ko‘rishishlarni olgan.
Bobilliklar, ossuriyaliklar va boshqa qadimgi xalqlar kitobni loydan tayyorlashgan. Buning uchun
yumshoq loydan tayyorlangan plitalarga uchli yog‘och bilan maxsus bеlgilar tushirilgan. So‘ngra uni
oftobda quritishgan yoki olovda pishirishgan. Kitoblar, hatto, kutubxonalar mana shunday maxsus
loy plitalardan tashkil topgan.
Xitoyda esa, dastlab kitobni yupqa bambuk plastinkalarga yozishgan, kеyinchalik esa o‘z
kitoblarini mo‘yqalam (cho‘tkacha) va tush bilan ipakka, milodiy II asrdan boshlab qog‘ozga
yozishgan.
Qadimgi Misrda kitob matnlarini tosh plitalarga o‘yib yozishgan. Kеyinroq papirus ixtiro qilindi.
Jips qilib bostirilgan qamish plastinkalarni bir nеcha o‘n mеtrgacha uzunlikdagi lеnta shaklida
yеlimlaganlar. Ularni o‘rog‘liq holda saqlaganlar. Misr papiruslaridan dеyarli ikki ming yil davomida
Yunoniston va qadimgi Rimda yozish uchun yaxshi matеrial sifatida foydalanishgan.
Miloddan avvalgi II asrda Pеrgan podsholigidagi ustalar yozuv uchun hayvon tеrisidan yangi
matеrial – pеrgamеnt tayyorladilar. Yunoniston va qadimgi Rimda papirus va pеrgamеnt juda
qimmatbaho matеrial bo‘lganligi uchun xomaki matn va xatlarni uchi o‘tkir tayoqcha bilan ustiga
mum surtilgan taxtachaga yozganlar.
XIII asrdan boshlab Еvropada qog‘oz asosiy yozuv matеrialiga aylandi.

6.

Suhbat matni
Men Abdulla Qodiriyga qayin ini bo‘laman, ya’ni u kishining zavjalari Rahbarniso
mening opam bo‘ladilar.
“O‘tkan kunlar” nashr etilishi bilan men uni darrov o‘qib chiqdim. Bir kuni Abdulla
pochchamiz uyimizga mehmonga keldilar. Ziyofat chog‘ida so‘radilar:
— Xo‘sh, mulla Asomiddin, “O‘tkan kunlar”ni o‘qidingizmi?
— Ha, o‘qidim, – dedim g‘ururlanib.
— Necha marta o‘qidingiz?
— Bir marta.
— Hm-m. Bu kitobni bir marta emas, besh marta o‘qish kerak. Shunda siz muomalani,
odobni, hayotni, tarixni, tilni o‘rganasiz, – degandilar. (Asomiddin Rasulmuhammad
o‘g‘li)

7.

Bilimlar maskani
Kutubxona – bu kitoblar to‘plami saqlanadigan, bosma va ayrim qo‘lyozma
asarlardan ommaviy foydalanishni ta’minlovchi, muntazam ravishda bosma asarlar
to‘plash, saqlash, targ‘ib qilish va kitobxonlarga yetkazish, shuningdek, axborotbibliografiya ishlari bilan shug‘ullanuvchi, ommaning madaniy saviyasini
oshirishda eng faol bo‘lgan, barcha savodxon va ijodkorlar uchun madaniy-ma’rifiy
va ilmiy muassasadir. Kitobxonlarga xizmat ko‘rsatish kutubxonaning asosiy
faoliyati bo‘lib, qolgan barcha faoliyatlar(kitob fondini butlash va uni tashkil etish,
fond mazmunini yoritish, uni kitobxonlarga yetkazish kabilar) asosiy faoliyat uchun
xizmat qiladi.
Kutubxonalar yozma yodgorliklarni saqlovchi xazina sifatida juda qadimda
paydo bo‘lgan. Qadimgi davrdagi kutubxonalardan eng mashhuri Aleksandriya
(Iskandariya) kutubxonasidir.

8.

3. Alisher Navoiy nomidagi
O‘zbekiston Milliy kutubxonasi
Vatanimizdagi eng katta kutubxona Alishеr Navoiy nomidagi
O‘zbеkiston Milliy kutubxonasidir. Bu kutubxona 1870-yilda tashkil
etilgan. Kutubxonada dunyoning ko‘pgina tillaridagi besh milliondan ortiq
kitob mavjud. Bundan tashqari bu kutobxonada O‘zbеkiston, O‘rta Osiyo
tarixi, ilm-fani, adabiyoti, madaniyatiga oid bir nеcha minglab noyob
qo‘lyozmalar saqlanmoqda.
Topshiriq: Matnni davom ettiring.

9.

Oliy ta’lim va kutubxona
Oliy ta’lim muassasalarining ajralmas bo‘lagi
axborot resurs markazlaridir. Men Mirzo ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universitetining Xorijiy
filologiya fakultetida tahsil olaman Bizning fakultetimizda ham kutubxona bor. U ikkinchi qavatda
joylashgan. Kutubxonada mutaxassisligimizga oid turli mualliflarning kitoblari jamlangan. Bundan tashqari
falsafa, ma’naviyat asoslari kabi fanlarga oid kitoblar, ilmiy jurnallar, ilmiy maqolalar to‘plamlari,
monografiyalar, badiiy adabiyotlar bor. Kutubxona xodimlari bizga kerakli kitoblarni tezda topib beradilar.
Kutubxonada qiroatxona ham bor. Ba’zan talabalar shu yerda dars tayyorlaydilar. Men deyarli har hafta
fakultet kutubxonasiga borib, qiroatxonada dars tayyorlayman. U yer doim ozoda va jim-jit.
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti rektorati binosida universitet kutubxonasi
joylashgan. U yerda barcha fanlarga oid turli yillarda nashr etilgan ko‘plab ilmiy manbalar jamlangan. Kitob
javonlaridan ilmiy jurnallar, gazetalar ham o‘rin olgan. Juda katta, yorug‘ va shinam qiroatxonada professoro‘qituvchilarni, ilmiy xodimlarni, doktorantlatni hamda talabalarni uchratish mumkin. Xushmuomala va
chaqqon kutubxonachilar kerakli kitoblarni tezda topib berishadi. Bu yer talabalarning eng sevimli maskaniga
aylangan.

10.

Virtual kutubxona
Virtual so‘zining ma’nosi, bu tasavvur qilishdir. Virtual kutubxona bu odatdagi
kutubxonaning abstrakt ko‘rinishidir. Bu kutubxonada kitoblar,jurnallar va ro‘znomalar
kitob javonlarida emas, balki kompyuter xotirasida joylashgan bo‘ladi. Bu
kompyuterlarda yoki kompyuter maxsus qurilmalarida raqamli formatda saqlanadigan
ma’lumotlar to‘plami: bosma, audio, video va multimedia ma’lumotlaridir. Ma’lumotlar
hajmiga qarab serverlar bitta yoki tarmoq bilan bog‘langan bir necha kompyuterlardan
iborat bo‘ladi. Elektron kutubxonada kutubxonachi bo‘lmaydi, shuning uchun zarur
kitob yoki ma’lumotni kompyuter xotirasidan siz o‘zingiz qidirib topasiz.

11.

Matnlar ustida ishlash
O‘qishlar har xil bo‘ladi: birov ermak uchun o‘qiydi, birov hordiq chiqarish
uchun, birov o‘qiyotgan kitobini ilmiy tahlil qilish uchun, birov bo‘lak mashg‘ulot
bo‘lmaganidan vaqt o‘tkazish uchun, birov asardagi voqeaga, qahramonning taqdiriga
qiziqib o‘qiydi. Shuning uchun atrofingizga qarasangiz, har xil kitobxonni ko‘rasiz:
kimdir tramvayda, metroda kitobga tikilgan, kimdir navbatga turganida, sumkasidan
xatcho‘p solingan kitobni olib ochadi, birov xiyobonda, qosh qorayib qolgan bo‘lsa
ham, kitob varag‘idan ko‘z uzmaydi. (A. Muxtor)
Tаriхni o‘rgаnish va mа’nаviyatni оshirishdа kitоbning rоli bеqiyosdir. Kitоb
insоnning eng sаmimiy do‘stidir, u umri dаvоmidа kitоbdаn hаr mаvzugа jаvоb tоpа
оlаdi

12.

Tarjima mashqi
Книги в нашей жизни
Все всегда начиналось с книги. Сначала нам нравилось держать
её в руках, перелистывать страницы, рассматривать картинки и ощущать
тайну, которую скрывали тогда ещё незнакомые письмена. А потом книга понастоящему раскрывалась перед нами, и черные значки на белом фоне
обретали смысл и превращались в нашем сознании в причудливые картины.
Для кого-то книги всегда остаются верными спутниками жизни, а кто-то волей
или не волей утрачивает с ними связь. Мы не знаем, насколько далеко зайдет
научно-технический прогресс, и окончательно ли любовь к чтению погаснет
но мы знаем точно – чтение книг делает нас лучше.

13.

Lug‘at
Bilim – знания
Kitob – книга
Beminnat – бескорыстно
Olihimmat – великодушный
Begaraz – беспристрастный
Qudrat – мощь
Tafakkur qanoti – крылья мысли
Zerikarli – скучный
Ardoqlamoq – беречь, лелеять
Tarbiya – воспитание
Berilgan so‘zlar yordamida gap tuzing

14.

4. Erkin va turg‘un birikmalar
Chinni
Paxta
gulli
Gulli
Piyola
Lola
gulli
Chiroyli
So‘z birikmasida so‘zlar
o‘zaro erkin bog‘langan
bo‘ladi,
tushuncha
anglatadi.
So‘z
birikmalaridagi so‘zlarni
erkin bog‘langani uchun
almashtirish mumkin.

15.

Iboralarning eng asosiy belgilari
• Iboraning tarkibida ikki yoki undan ortiq so‘zlar qatnashgan bo‘ladi
.
• Ibora turg‘un birikma sifatida erkin birikma bilan faqat omonimlik holatda bo‘ladi
• Ibora yaxlit bir lug‘aviy ma’noni ifodalaydi, sintaktik vazifada keladi
.
• Iborani faqat yaxlitligicha almashtirish mumkin
• Iboraning tarkibidagi so‘zlar o‘z leksik ma’nolarini yo‘qotgan bo‘ladi
.
• Iborani boshqa tillarga so‘zma-so‘z tarjima qilib bo‘lmaydi, yaxlitligicha tarjima qilinadi

16.

TURG‘UN(BARQAROR) BIRIKMALAR
Ikki va undan ortiq so‘zlarning barqaror munosabatidan tashkil topgan, nutq
jarayoniga tayyor olib kiriluvchi, til egalari xotirasida imkoniyat darajasida mavjud
bo‘lgan til birliklari barqaror (turg‘un) birikmalar deyiladi. Barqaror birikmalarning
eng xarakterli belgilari quyidagilar:
• nutq jarayoniga qadar tilda mavjudlik: nutqqa tayyor holda olib kiriladi;
• ma’no butunligi;
• tuzilishi va tarkibining barqarorligi.
Barqaror birikmalardan o‘rinli foydalanish nutq go‘zalligini ta‘minlaydi, shuning uchun
ular nutqimiz ko‘rki hisoblanadi. Barqaror birikmalarni o‘rganuvchi tilshunoslik bo‘limi
paremiologiya (lot. parema – “barqaror”, logos – “ta’limot”), barqaror birikmalar
lug‘atini tuzish muammolarini o‘rganuvchi bo‘lim esa paremiografiya (lot. parema “barqaror”, grafho – “yozmoq”) sanaladi

17.

BARQAROR BIRIKMALAR TASNIFI
Frazeologizmlar
(iboralar)
Maqol va
matallar
Hikmatli so‘zlar
(aforizmlar)

18.

FRAZEOLOGIK BIRLIKLARNING TURLARI
Frazeologizmlar gap tarkibida yaxlit holda bitta so‘roqqa javob bo‘ladi va bitta gap bo‘lagi
vazifasida keladi, nutqni ta’sirchan, jozibali qiladi.
Frazeologizmning semantik tuzilishi (ma’no imkoniyatlari) frazeologik ma’no va qo‘shimcha ma’no
bo‘yoqdorligi (ottenka)dan iborat bo‘ladi. Belgi, harakat kabilar haqida frazeologizm ifodalaydigan
ma’lumot frazeologik ma’no deyiladi. Frazeologik ma’no obrazliligi bilan leksik ma’nodan farq
qiladi.
Frazeologizmlar mohiyat e’tibori bilan asosan so‘zlashuv va badiiy nutqqa xosdir. Ulardagi
boshqa uslubga xos chegaralanishlar esa ma’lum muddat
keyin yuzaga keladi. Masalan, birgina
o‘lmoq ma’nosini anglatadigan yuzga
yaqin frazeologizmlar sinonimik qatorining paydo bo‘lishi
ularning vazifaviy chegaralanish imkoniyatini tug‘diradi. Masalan, bu tizimga kiradigan olamdan o‘tmoq,
dunyodan o‘tmoq, omonatini topshirmoq, qulog‘i ostida qolmoq, jon bermoq shakllari so‘zlashuv
uslubida ishlatilsa, vafot etmoq, hayotdan ko‘z yummoq, dunyodan ko‘z yummoq, hayot bilan
vidolashmoq kabilar ilmiy,
ommabop va rasmiy uslublarda uchraydi. Alloh rahmatiga yo‘l tutmoq,
shahodat sharobini ichmoq, dorilfanodan dorilbaqoga rixlat qilmoq singarilar esa badiiy matnga
tegishlidir.

19.

Frazeologizmlar
Sinonim
Yoqasini
ushlamoq –
hayratda qolmoq
Antonim
Yerga urmoq –
ko‘kka ko‘tarmoq
Omonim
Paronim
Boshga ko‘tarmoq
– e’zozlamoq yoki
shovqinsolmoq
Ko‘zi tushdi –
ko‘z tushdi

20.

Topshiriq
Otni qamchilamoq, otning qashqasiday, oshig‘i olchi, popugi
pasaymoq, yuzi yorug‘ bo‘ldi, to‘ydan oldin nog‘ora chalmoq, tuyaning
dumi yerga tekkanda, tuyaning ustida ham it qopadi, to‘nini teskari
kiyib olmoq.
Namuna: Rustamning do‘stlari oldida yuzi yorug‘ bo‘ldi
Berilgan iboralarning ma’nolarini izohlang va gaplar tuzing.

21.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.
2.
1.
2.
3.
Asosiy adabiyotlar:
Abduraxmonova M., Fattoxova D., Xalmuxamedova U., Inogamova N.,
Egamberdiyeva N. O‘zbek tili (o‘quv qo‘llanma). – Toshkent: “Mumtoz so‘z”, 2018.
Husanov N., Xo‘jaqulova R., Dilmurodova N. O‘zbek tili (o‘quv qo‘llanma). –
Toshkent: TMI, 2017. – 336b.
Qo‘shimcha adabiyotlar:
Muhiddinova X., Salisheva Z., Po‘latova X. O‘zbek tili (oliy ta’lim muassasalari rus
guruhlari uchun darslik). – Toshkent: O‘qituvchi, 2012. – 288 b.
Normatova Sh., Abduraxmonova M., O‘zbek tili (darslik). – Toshkent: JIDU, 2014. –
192b.
Yuldasheva Sh., Kabulova D., Sobirova M. O‘zbek tili (o‘quv qo‘llanma). – Nukus:
Bilim, 2013. – 156b.

Qiziqarli malumotlar
Решебники для 7 класса