Namoz Kiyimi

Namoz kiyimi

2) Сатри аврат шартига боғлиқ масалалар

Mundarija скрыть

Кундузги нафл намозларини тўрт ракатдан, кечқурунги нафлларни эса икки ракатдан ўқиш суннат амаллардандир. Қиём туришга қодир бўлатуриб ўтирган ҳолда нафл намозлари ўқиш жо-из, лекин савобнинг ярмига эришади. Агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай ҳам намоз ўқиганлар деб ўқиса, ҳам намознинг ҳам суннатга амал қилганнинг савобига эришади. Аммо тик туриб ўқишга қодир бўлмаган кишининг ажри тик туриб ўқи-ган кишининг ажри билан баробар бўлади. Ўтириб ўқийдиган ки-ши агар узри бўлмаса, бошқа намозлардаги ташаҳҳуд ўқиётган ки-шидек чап оёғи устига ўтириб, ўнг оёғини тик қилади. Нафл ўқиш-га киришган кишининг намози агар икки ракатни тўлиқ тугатмай туриб бузилса, унинг қазосини ўқиъб қўйиши вожиб бўлади.

Шундай вақтлар борки, унда нафл намозларини ўқиш макруҳи таҳримий, яъни ҳаромга яқин макруҳ ҳисобланади. Қуйидаги ҳол-ларда нафл намозларини ўқиш макруҳ саналади:

Субҳ вақти киргандан то бомдод ўқилгунга қадар нафл намозларини ўқиш мутлақ макруҳи таҳримийдир. Фақат
субҳнинг икки ракат суннатини ўқишга рухсат бор, холос.
Бомдод ўқилгандан то қуёш чиққунга қадар нафл намозлари-ни ўқиш ҳам макруҳдир. Бу фурсатда умуман нафл намозлари ўқилмайди, гарчи намозхон бомдоднинг ёлғиз суннатини қазо қилган бўлса ҳам. Чунки субҳ суннатининг ёлғиз ўзини ўқий олма-ган киши кейин қазосини ўқимайди. Агар фарзини қўшиб қазо қилганида эди, қуёш найза бўйи кўтарилгач, иккисининг қазосини ўқиган бўлар эди. Бунинг масаласи юқорида ўтди.
Қуёш чиқиб то бир найза миқдори кўтарилгунча ҳам нафл намозларини ўқиш макруҳдир. Қуёш тақрибан ярим соат чамасида бир найза миқдорида кўтарилади.
Қуёш тиккага келгандан то заволга оққунча вақт оралиғида ҳам намоз ўқиш мутлақ жоиз эмас.
Аср намозидан то шом намозини ўқиб бўлгунга қадар ҳам нафл намозларини ўқиш макруҳдир.
Имом хутба ўқиш учун минбарга чиққан вақтда ҳам намоз ўқиш жоиз эмас. Имом хоҳ жума хутбасига чиққан бўлсин, хоҳ ёмғир талаб қилинаётгандаги хутба бўлсин, хоҳ бошқаси бўлсин, барибир ўша фурсатда намоз ўқиш дуруст эмас. (Изоҳ: бизнинг диёрларда имом жума кунлари аввал ваъз қилади ва сўнг жума намозидан олдин хутба ўқиш учун минбарга чиқади. Намоз ўқиш жоиз бўлмаган вақт шу имом минбарга кўтарилган фурсатдир. Аммо имом хутбадан олдин маъруза қилаётган бўлса, масжидга келган намозхон имом турган хонадан бошқа ўринда таҳийятул масжид намозини ўқиб олиши дуруст бўлади. Умуман, имом хутба қилаётганида намоз ўқиш тортишувли масала, чунки бу ҳақда ҳар хил ривоятлар бор. Ҳанафий мазҳабида имом минбарга чиққанидан кейин намоз ўқиш ҳаром. У хутбани бошлаганда эса, саломга алик олиш, акса урганга яхши тилак айтиш, Қуръон ўқиш ва шунга ўх-шаган нарсалар ҳам мутлақо мумкин бўлмайди).
Муаззин фарз намозига такбир айтаётганда ҳам нафл намози ўқиш макруҳдир. Фақат бомдод намозида суннатни ўқиб, фарзга етиб олишига ишонса, шу суннатни такбир айтилаётган вақтда ҳам ўқиш жоиз бўлади. Шунда суннатни имомдан узоқроқ ерда ёки бошқа хонада ўқиб олади. Муҳими, суннатни ўқиб олиб, фарзга етиб олса бўлди.
Масжидда ҳайит намозидан олдин ҳам, кейин ҳам нафл намо-зи ўқиш макруҳ.
Ҳожилар Арафотда пешин билан асрни пешин вақтида жамлаб ўқишади, бу жамъи тақдим, дейилади. Шу пайтда икки жам қилинаётган намоз ўртасида ҳам нафл намозларни, ҳатто пешин-нинг суннатларини ҳам ўқиш макруҳдир. Муздалифада эса шом билан хуфтонни ҳожилар хуфтон вақтида жамлаб ўқишади. Бу жамъи таъхир, дейилади. Шу икки жам қилинаётган намознинг ўртасида ҳам, гарчи шомнинг суннатини бўлса-да, ўқиш макруҳдир.
Фарз намозларидан бирортасининг вақти тор бўлиб қолса ҳам, нафлларни ўқиш макруҳ ҳисобланади.
Хоҳ олди, хоҳ орқа ҳожатларини мажбуран ушлаб туриб намоз ўқиш макруҳдир. Шунингдек, қорин дам бўлганда ҳам елни мажбуран ушлаб ўқилган намоз макруҳ ҳисобланади.
Худди шунингдек, яна хушуъни кетказадиган ҳар қандай муҳим иш ҳозир бўлгандаги ўқилган намозлар макруҳ бўлади. Ниҳоятда оч қолган ёки чанқаган кишига овқат ёки сув олиб ке-линса, ўз нафсини қондириб олиб, кейин намозга туриши керак. Яна қаттиқ чарчаган киши ҳам бироз дам олиб, сўнг намоз ўқиши мақсадга мувофиқ бўлади.

Агар шу юқорида эслаб ўтилган вақтларда нафл намозлар ўқил-са, макруҳи таҳрима билан адо топади. Ким ушбу пайтларда намоз-ни бошлаб қўйса, уни бузиб намоз ўқиш макруҳ ёки ҳаром бўлма-ган бошқа вақтларда ўқиши маъқулдир.

“Мўминнинг меърожи” китобидан

ЎМИ Матбуот хизмати

Namoz kiyimi

Ассаламу алейкум ва рахматуллахи ва баракатух!

Агар инсоннинг кийимига арок (спирт) тукилиб кетса, ёки бавл тушса, уша кийим билан намоз укиса буладими?

Аллох рози булсин!

«Мен жин ва инсонни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим» (Ваз-Зариёт: 56)
11-09-2011, 02:26 PM,
Post: #2
Валейкум ассалам ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ!
Ифлос қийим билан намоз ўқидим .

Савол: Нажас теккан кийим билан намоз ўқиётганини, намоз ўқиётганида билган одамнинг ҳукми нима?
Жавоб: Аллоҳнинг Ўзигагина ҳамдлар, Унинг пайғамбари Муҳаммад ибн Абдуллоҳга, Унинг оиласи ва саҳобаларига салавоту саломлар бўлсин.
Сўнг.
Нажосат теккан устбош билан намоз ўқиётганини намоз ичида ўрганган одам, намозини тўхтатиши ва ифлос кийимини тоза кийимларига алиштириши ёки нажосатни ювиб ташлаши керак. Лекин, нажосат теккан кийим ичида тоза кийими бўлса нажосат теккан кийимни ечиб, тоза кийими билан намозига давом этаверади. Чунки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам, оёқларидаги чориқларига нажосат текканини Жибрил алайҳиссалом айтганида, чориқларини ечиб, намозларига давом этаверганлар.
Тавфиқ Аллоҳдандир. Аллоҳ пайғамбаримиз Муҳаммад ибн Абдуллоҳга, Унинг оиласи ва саҳобаларига салавоту саломлар йўлласин.

Илмий Тадқиқотлар ва Фатво Бериш Доимий Қўмитаси, Фатво № 12428.

Раис: Абдулазиз ибн Абдуллоҳ ибн Боз
Раис ноиби: Абдурраззоқ Афифий
Аъзолар: Абдуллоҳ ибн Ғудайён

عُرضت على السيف خمس مرّات، لا يقال لي: ارْجع عن مذهبك، لكن اسكتْ عمن خالفك، فأقول: لا أسكت. أبو إسماعيل الهروي

Беш мартта қилич остига келтирилдим. Менга: «Йўлингдан қайт», дейилмади. Бироқ: «Сенга хилоф бўлганлардан тилингни тий», (дейилди). Мен эса: «Жим бўлмайман», дедим.

Абу Исмоил ал-Ҳарвий
10-08-2012, 02:07 AM,
Post: #3

Ассаламу алайкум! Кечкурун аёли билан жинсий алока килмай, уйнашиб ётса ва бундан мазий чикса. Эрталаб турганда, мазий чикканини унутиб, факатгина тахорат олиб, намоз укиса, намозини кайта укиши керакми?

Аллоҳ таъоло айтади: “Кимда-ким Аллоҳ нозил қилган дин билан ҳукм қилмас экан, бас, улар кофирлардир.” (Моида, 44)

10-08-2012, 07:12 AM,
Post: #4
Валейкум ассалам ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ!
Намоздан сўнг кийимида нажосат кўрди .

Савол: Мусулмон намоз ўқиб бўлгач кийими ёки баданида нажосат борлигини кўрса нима қилиши керак? Намозини қайта ўқийдими ёки йўқми?
Жавоб: Аллоҳнинг Ўзигагина ҳамдлар, Унинг пайғамбари Муҳаммад ибн Абдуллоҳга, Унинг оиласи ва саҳобаларига салавоту саломлар бўлсин.
Сўнг.
Намоз ўқиб бўлгач кийими ёки баданида нажосат борлигини кўрса ёки уни унутган бўлса, намозини қайта ўқимайди. Чунки, намоз ўқиб турган пайтларида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурига Жибрил алайҳиссолату вассалом келди ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам кийган пойафзалга ифлослик текканидан хабар бердилар. Намозда турган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам оёқ кийимларини ечдилар ва намоз ўқишга давом этдилар.
Тавфиқ Аллоҳдандир. Аллоҳ пайғамбаримиз Муҳаммад ибн Абдуллоҳга, Унинг оиласи ва саҳобаларига салавоту саломлар йўлласин.

Илмий Тадқиқотлар ва Фатво Бериш Доимий Қўмитаси, Фатво № 8314 – 3.

Раис: Абдулазиз ибн Абдуллоҳ ибн Боз
Аъзолар: Абдуллоҳ ибн Қаъуд ва Абдуллоҳ ибн Ғудайён

عُرضت على السيف خمس مرّات، لا يقال لي: ارْجع عن مذهبك، لكن اسكتْ عمن خالفك، فأقول: لا أسكت. أبو إسماعيل الهروي

Hidoyat.uz

Намоз дуруст бўлиши учун қуйидаги йигирма еттита нарса топилиши керак: намозхон ҳадас (таҳоратсизлик, жунублик, ҳайз ва нифос)дан пок бўлиши, танаси, кийими ва (намоз ўқийдиган) жойи нажосатдан пок бўлиши керак (нажосат жуда кам бўлса, авф қилинади, лекин оз нажосатни ҳам ювиб ташлаш вожибдир). Асаҳ қавлда, оёқ, қўл, тиззалари ва пешонаси тегадиган жойда нажас бўлмаслиги лозим.

Намозда авратлар ёпиқ бўлиши керак. Ёқа ёки этакнинг остидан авратларнинг кўриниши намознинг дурустлигига зарар қилмайди.

Намоз шартларидан бири Қиблага юзланишдир. Кўриб турган киши Каъбанинг айни ўзига, уни тўғридан-тўғри кўрмаётган киши, саҳиҳ қавлга кўра, агар Макка шаҳрида бўлса ҳам, Каъба тарафга юзланади.

Вақт, вақт кирганига қатъий ишониб, ниятга муттасил равишда (яъни, орага бошқа амал қўшмасдан) такбири таҳрима айтиш ҳам намознинг шартларидандир. Такбири таҳримани тик турган ҳолда, (имом руку қилиб турганида жамоатга қўшилган одам) рукуга эгилишдан аввал айтади. Ниятни такбири таҳримадан аввал қилинади. Асаҳ қавлга кўра, такбири таҳрима (камида) намозхоннинг ўзига эшитиладиган даражада айтилиши лозим.

Имомга иқтидо қилаётган киши намоз ўқишни ният қилиши билан бирга имомга эргашишини ҳам ният қилади.

Фарз ёки вожиб намозини ўқиётган киши ниятида фарз ёки вожиб намозни ўқиётганини тайин қилади (масалан, бомдод намозининг фарзини ўқишни ният қилдим, деб), нафл (суннат) намозларни ўқишни ният қилганда эса тайин шарт эмас.

Нафлдан бошқа намозларни, яъни, фарз ва вожиб намозларни тик туриб ўқиш фарз ҳисобланади.

Фарз намозларнинг аввалги икки ракатида, нафл ва витр намозининг барча ракатларида, агарчи бир оят бўлса ҳам, қироат қилиш фарздир (Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад наздида қироатнинг фарзи – узун бир оят ёки қисқа уч оятдир). Намознинг дурустлиги учун Қуръондан ҳеч бир сура тайин қилиб қўйилмаган (яъни, қайси сура ўқилса ҳам, фарз адо бўлаверади). Имомга эргашган киши қироат қилмайди, балки имомга (жаҳрий намозларда) қулоқ тутади ва (махфий намозларда) жим туради. Имомга иқтидо этиб ҳам қироат қилиш таҳримий макруҳдир.

Намозда руку қилиш ва пешонани қаттиқ, қимирламайдиган нарса устига қўйиб сажда қилиш ҳам фарз. Агар (қўли ва кийимига сажда қилмоқчи бўлса) қўли ва кийими қўйилган жой тоза бўлса, уларга сажда қилиш дуруст ҳисобланади (лекин ҳеч қандай узрсиз қўлга ва кийимга сажда қилиш макруҳдир). Буруннинг қаттиқ жойи ва пешона билан сажда қилинади. Асаҳ қавлга кўра, фақат бурун билан сажда қилиш дуруст бўлмайди, лекин пешонада узр (касаллик, жароҳат) бўлса, фақат бурун билан сажда қилиш жоиз.

Сажда ўрни оёқлар турган жойдан ярим зироъ (23,1 см)дан ортиқ баландда бўлмаслиги керак. Агар ўртадаги фарқ ярим зироъдан кўпроқ бўлса, сажда дуруст бўлмайди. Одам кўплиги сабабли ўзи билан бир хил намозни ўқиётган кишининг орқасига сажда қилиш дуруст бўлади (бошқа намозни ўқиётган кишининг орқасига сажда қилиб бўлмайди). Яна сажда пайтида, саҳиҳ қавлга кўра, қўллар, тиззалар ерга тегиши ва оёқ панжаларининг бир қисми бўлса ҳам, ерга қўйилиши керак, оёқнинг юза қисмини ерга қўйиш кифоя қилмайди.

(Руку ва сажда дуруст бўлишининг шарти) руку саждадан аввал қилиниши керак.

Асаҳ қавлга кўра, (биринчи) саждадан қайтганда (камида) ўтиришга яқин ҳолатга келиши шартдир. Иккинчи саждага бориш ҳам фарз ҳисобланади.

Яна фарзлардан бири ташаҳҳуд дуосини ўқиш миқдорича охирги қаъдада ўтиришдир. Қаъдаи охир барча арконлардан кейин қилинади. Юқоридаги рукнларни ва бошқа амалларни уйғоқ ҳолда бажариш керак.

Намознинг кайфиятини билиш ҳам шартдир. Бу фарз намозни суннат намоздан ажрата олиш билан бўлади. Ҳаммаси ҳам фарз, деб эътиқод қилиб қолмаслик керак. Чунки намознинг кайфиятини билмаган киши нафл нияти билан фарз намозни ўқиб қўйиши мумкин (натижада намози дуруст бўлмайди).

НАМОЗНИНГ РУКНЛАРИ ВА ШАРТЛАРИ

Юқорида санаб ўтилганлардан тўрттаси рукндир: намозда тик туриш, қироат қилиш, руку ва сажда қилиш. Ташаҳҳуд миқдорида қаъдаи охир қилишни ҳам рукн деганлар бор.

Қолганлари эса шартлардир. Баъзилари намозга киришиш дуруст бўлиши учун шарт бўлса (улар намоздан ташқарида бўлади), баъзилари намознинг дурустлиги давом этиши учун шартдир.

НАМОЗНИНГ ШАРТЛАРИГА ТЕГИШЛИ МАСАЛАЛАР

1) Таҳоратнинг шартлигига тегишли масалалар

Қуйидаги ҳолатларда намоз дуруст бўлади: юқори қисми пок, ост қисми нажас бўлган гиламда намоз ўқиш (чунки гилам қалинлиги сабабли иккита кийим ҳукмида бўлади), астари (ички қисми)да нажас бўлган қавилмаган кийимнинг устида (яъни, шундай кийимни жойнамоз қилиб) намоз ўқиш (қавилмаганлиги сабабли бундай кийимлар иккита кийим ҳукмида бўлади), саҳиҳ қавлга кўра, намозхоннинг ҳаракати билан нажас томони қимирласа ҳам, (гилам, кийим)нинг пок томони устида намоз ўқиш (чунки нажас томон намозхонга тегиб тургани йўқ). Агар салласининг бир тарафи нажас бўлса ва уни ерга ташлаб қўйса, пок томони бошида қолса, намозхон ҳаракатланиши билан нажосат томони қимирламаса, намози дуруст бўлади (нажас намозга тегиб тургани йўқ деб ҳукм қилинади). Агар намозхоннинг ҳаракати билан (салланинг) нажас томони ҳам қимирласа, намоз дуруст бўлмайди (бу ҳолатда ҳукман нажосатни кўтариб турувчи ҳисобланади). Нажосатни кеткизадиган нарса топа олмаган киши нажосат билан бўлса-да намозни ўқийди (чунки таклиф банданинг имкон даражасида бўлади) ва (кейинчалик нажосатни кетказганидан) кейин намозни қайта ўқимайди.

2) Сатри аврат шартига боғлиқ масалалар

Авратини тўсишга ҳеч нарса тополмасдан ипак кийим ёки ўт-ўлан билан авратини тўсиб ўқиган одам ҳам (кийим топганидан кейин) намозини қайта ўқимайди. Намозхон кийим топса, кийимнинг тўртдан бири пок бўлса, кийимсиз намоз ўқиш дуруст бўлмайди. Лекин кийимнинг пок жойи тўртдан бирига ҳам етмаса, намозхон уни кийиб ўқиш ёки кийимсиз ўқишда ихтиёрли бўлади. Ҳамма жойи нажас бўлган кийимда намоз ўқиш кийимсиз намоз ўқигандан кўра яхшироқдир. Агар авратининг бир қисмини ёпадиган нарса топса, ундан фойдаланади, олди ва орқасини ёпади. Агар фақат олдига ёки орқасига етадиган нарса топса, баъзи олимлар орқа авратни, баъзилар эса олд авратни ёпади дейишган. Кийимсиз кишининг ўтириб, оёқларини қибла томонга чўзиб имо-ишора билан ўқиши мандуб (мустаҳаб)дир. Агар кийимсиз киши тик туриб имо-ишора ёки руку-сажда билан намоз ўқиса ҳам, дуруст бўлади.

3) Авратнинг чегараси

Эркакнинг аврати киндигидан токи тиззасининг охиригачадир. Чўрининг аврати ҳам худди шундай, унинг олди ва орқаси ҳам аврат ҳисобланади. Ҳур аёлнинг юзи, кафтлари ва оёқлари (тўпиғидан пасти)дан бошқа жойлари аврат бўлади.

4) Намозда авратнинг очилиши

Аврат аъзоларнинг тўртдан бири очилиши (бир рукнни бажаришга кетадиган вақтга етса) намоз дуруст бўлмайди. Агар турли аврат аъзоларининг оз-оз қисми очилса, уларни жамлаганда очилган энг кичик аврат аъзонинг тўртдан бирига етса, намозни бузади, тўртдан бирига етмаса, намоз дуруст бўлади.

5) Қиблага юзланиш

Ким касаллик, уловдан туша олмаслик ёки душман сабабли қиблага юзлана олмаса, қодир бўлган ва омонда бўладиган томонга юзланади. Кимга қибла ноаниқ бўлса, қибланинг хабарини берадиган киши ҳам, бирор меҳроб (белги) ҳам бўлмаса, бир томонни қибла деб қасд қилади. Шу ҳолатда хато қилса ҳам (қибла аниқ бўлгандан кейин) намозини қайта ўқимайди. Агар қасд қилгандан кейин намоз ўқиётганда қиблани топишда хато қилганини билса, қиблага бурилади ва (намозини келган жойидан) давом эттиради. Агар бир томонни қасд қилмасдан намоз ўқиса, кейин қиблага тўғри ўқиганини билса, намози дуруст бўлади. Намозни қиблани қасд қилмасдан бошлаган киши намознинг ичида тўғри топганини билиб қолса, намози бузилади. Қиблани қасд қилмасдан намозни бошлаган ва намозни тугатгандан кейин ҳам тўғри топганини билмаганнинг ҳам намози бузилади. Агар (қоронғуликда) одамлар турли томонни қасд қилиб намоз ўқисалар ва имомни аҳволини (қайси томонга қараганини) билмасалар ҳам, бу уларга (намознинг дурустлиги учун) кифоя қилади.

Келаси сонда, иншоаллоҳ, “Намознинг вожиблари ва суннатлари” мавзусида сўз юритамиз.

Муаллиф (раҳматуллоҳи алайҳ) “намознинг шартлари” деганда фарзларини назарда тутган (Таржимон).

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво бўлими ходими

Ҳикматуллоҳ ТОШТЕМИРОВ таржимаси

“Ҳидоят” журналининг 2019 йил, 1-сонидан

Qiziqarli malumotlar
Namoz kiyimi