9-mavzu: Milliy istiqlol va O‘zbekistonda madaniy taraqqiyot

23. Ibtidoiy jamoa davrlarida tarbiyaning yuzaga kelishiga sabab bo‘lgan shart-sharoitlar nimalardan iborat?

Milliy istiqlol g’oyasi 9 sinf pdf

В таблице представлен курс валют НБТ на — .

О сервисе VALUTA.TJ

VALUTA.TJ – сервис на котором вы можете узнать актуальные курсы валют в Таджикистане. Просмотреть курс рубля к сомони, к доллару, евро и другим популярным валютам. Информацию о курсе валют предоставляют банк Эсхата, Списаменбанк, Амонатбанк, Алиф Банк и другие. Вам нужно поменять валюту в Таджикистане? Обязательно проверьте курс валют в Таджикистане на сегодня, чтобы знать актуальную информацию. У нас на сервисе она автоматически обновляется каждый час. Используйте встроенный конвертер валют, чтобы, например, перевести 1000 рублей в сомони и узнать актуальную сумму на данный момент. У нас на сервисе вы можете просмотреть курс в банках Душанбе, Худжанда и других городах Таджикистана. Мы гарантируем, что отображается только актуальная информация, которая регулярно обновляется. Нам важно предоставить вам качественный сервис, чтобы вы могли выгодно менять валюту по правильному курсу. Обмен денег должен быть выгодным, и если вы следите за актуальным курсом, всегда можете выбрать удачный момент, чтобы обратиться в обменник или в банк. Наш информационный сервис VALUTA.TJ – это точная, быстрая информация о курсе валют.

9-mavzu: Milliy istiqlol va O‘zbekistonda madaniy taraqqiyot

1. Ma’naviy-ma’rifiy isloxatlar — jamiyat taraqqiyotining ustivor yunalishi sifatida.

2. Ta’lim rivojining o‘ziga xos xususiyatlari.

3. Xozirgi bosqichda madaniy xayot.

Har qanday jamiyat taraqqiyoti, uning u yoki bu vakt va makondagi darajasi ko‘p jixatdan fukarolar ma’naviyati, turmush tarzi, kishilarning ma’naviy-moddiy, ijtimoiy extiyojlari xamda ularning kay darajada kondirilishiga bog‘likdir. Mustaqillik davrigacha va undan keyingi utgan tarixan kiska muddat ichida ruy bergan xolatlar, jamiyat ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy va tarbiyaviy-mafkuraviy soxasidagi o‘zgarishlar bizga sho‘rolar mustabid tuzumi xamda istiklol yillarida O‘zbekistonning real xayotida xolisona javob izlashga va unga erishishga imkon beradi.

Uzok ming yilliklar tarixi shundan dalolat beradiki, uzbek milliy davlatchilik tarixi eng avvalo ma’naviyat-ma’rifatning jamiyat xayotida muxim urin egallaganligi bilan chambarchas bog‘likdir. Ushbu azaliy an’anaga mustakillik yillarida xam aloxida e’tibor berilishi juda axamiyatli bo‘ldi. Kaid etish lozimki, istiqlolning dastlabki davrlarida nomadaniyatning metodologiyasi o‘zgardi.Agarda, sho‘rolar mustabid tuzimi davrida madaniyatning asosiy vazifasi jamiyat a’zolarining kommunistik mafkura va soxta g‘oyaga e’tikodini mustaxkamlashga safarbar etish bo‘lsa, istiklol davrida uning maksadi tamomila o‘zgardi.

Xo‘sh, bular nimalarda ko‘rindi. Xususan, eng avvalo, mamlakat xukumati, Prezidentning ma’naviy-ma’rifiy omillarga nisbatan munosabati shakllandi. Jumladan, ma’naviy-ma’rifiy isloxatlar davlat siyosatining asosiy ustivor yunalishi, deb xisoblandi. Joylarda ma’naviyat bilan bog‘liq shularning amalga oshirilishi uchun butun mas’uliyatning xokimlar, vazirliklar, idoralar, tashkilotlarning birinchi raxbarlari zimmalariga yuklatilishi juda katta ijtimoiy axamiyat kasb etdi.

Ikkinchidan ma’naviyati yuksak millat va davlatnigina kelajagi buyuk bo‘lishi mumkin ekanligi to‘g‘risidagi ijtimoiy fikr shakllana boshlandi. Darxaqiqat iqtisodiy-siyosiy omillarning xar kanday davlat, xayotidagi o‘rni va roli kattadir. Birok ma’naviy omillargina jamiyatda sodir bo‘lgan barcha muammolarni xal etishga qodir omil ekanligi endi xaqiqatdir.

Uchinchidan ma’naviyat va ma’rifat jamiyatni poklantiruvchi kuch ekanligi e’tirof etilmokda, zero sho‘rolar mustabid tizimi davridan qolgan yaramas “ma’naviy” merosdan poklanmasdan turib istiklolga xizmat kiladigan, fukarolar kalbi va ongini yangilashga kodir ma’naviyatni shakllantirish mumkin emas.

To‘rtinchidan istiqlol davri “O‘zbekiston jamiyati ma’naviyatining eng mukaddas maksadlaridan biri – o‘tmish tarixiy-madaniy, ilmiy, axlokiy-mafkuraviy, ijtimoiy-siyosiy qadriyatlariga sho‘ro davrida tarkib topgan munosabat kabi «illat» sifatida emas, aksincha, jamiyatni poklantiruvchi va kelajakni ma’naviy jixatdan mustaxkamlovchi omil asosida karashdan iborat jamoatchilik fikri shakllandi.

Beshinchidan. istiqlol davrida ma’naviyatning xar qanday siyosiy xukmron mafkuralardan xoliligi, muximi, shakllanayotgan milliy mafkuraning ma’naviyat bilan ta’minlandi. Mamlakat Prezidenti Islom Karimov kayd ettanidek mustakillik davrida bajarilishi lozim bo‘lgan eng ustivor vazifa «xalkimiz orasida katta ma’rifiy-amaliy ishlarni olib borib, milliy mafkuramizga kuch-kuvvat beradigan, uni yangi-yangi marralar sari safarbar etadigan, keng ommaga ta’sir o‘tkazishga, xalkni o‘ziga tarafdor etishga xizmat kiladigan siyosiy, ijtimoiy, iktisodiy, ma’naviy manbalarni to‘g‘ri belgilab olishdir.

Xaqiqatdan xam, mustaqillik yillarida ma’naviyat va ma’rifatning ijtimoiy maqsadi aniqlab olindi, uning bajarishi lozim bo‘lgan vazifalari belgilandi. Ana shunday sharoitda jamiyat fukarolari tomonidan bildirilgan ijtimoiy extiyoj ma’naviy-ma’rifiy soxalarda yangi asr va umuman, uchinchi ming yillikdagi bosh g‘oya qanday bo‘lishi aniqdandi.

Xo‘sh, xozirgi va yangi asrda ma’naviyat soxasidagi bosh g‘oyamiz nimalardan iborat? Mazkur savolga javob bera turib, I. Karimov kuyidagilarni yozadi: «Modomiki biz xukukiy demokratik davlat, erkin fukorolik jamiyati kurayottan ekanmiz, ma’naviyat soxasidagi yigirma birinchi asrga mo‘ljallangan xarakat dasturimiz xam ana shundan kelib chikmog‘i darkor.Ya’ni erkin fukaro-ongli yashaydigan, mustakil fikrgya ega bulgan shaxs ma’naviyatini kamol toptirish bizning bosh milliy royamiz bo‘lishi zarur.

Darxakikat, mustaqil O‘zbekistonda istiqlol ma’naviyat soxasida mavjud bo‘lgan vazifalar ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy barqarorlik sharoitida muttasil raviщda bajarilib kelinmokda. Chunonchi, agar istiklolning dastlabki yillarida jamiyat ma’naviy xayotida turgan eng bosh vazifa fukarolarda shurolar davriga xos tafakkurni eskicha fikrlash sarqidlarini bartaraf etish edi. Mazkur masalada qator yutuklarga erishildi. Birok bu borada xali talay ishlarni bajarish lozim.

Ikkinchi, eng muxim vazifalardan yana biri erkin
fukarolik jamiyatining ma’naviyatini shakllantiriщdir, zero
«ozod, uz xak-xukuklarini yaxshi taniydigan,
boqimandalikning xar qanday ko‘rinishlarini uzi uchun or deb
biladigan, uz kuchi va akliga ishonib yashaydigan, ayni zamonda
o‘z shaxsiy manfaatlarini xalk Vatan manfaatlari bilan
uyg‘un xolda ko‘radigan komil insonlarni tarbiyalashdan ibo-
ratdir.

Istiklol yillarida Uzbekiston madaniyati xususida fikrlash asosida aloxida kayd etilish lozim bo‘lgan masalalardan yana biri — ma’naviyat soxasidagi davlat siyosatining tobora konkretlashib borishi, vazifalarni xal etish yullarining oydinlashuvidir.

Ma’naviyat jamiyat a’zolarini ruxan poklantiruvchi, qalban ulg‘aytiruvchi, inson ichki dunyosiga, irodasiga kuch-quvvat beruvchi, milliy vijdonini uyg‘otuvchi va doimiy xarakatdagi konkret kuchdir. Shunday ekan, ma’naviyatga umumiy tarzda munosabatda bo‘lish xatodir, zero xar bir fukaroning ma’naviy-mafkuraviy, komillik darajasi bir xil bulmagani kabi, ularning bunday sifatlarini uygunlashtirib turuvchi ko‘rinishlari xam konkretdir.

Xususan, yangi asr busag‘asida eng asosiy vazifamiz nimadan iborat? Mamlakat Prezidentining ta’kidlashicha, ma’naviyat soxasidagi strategik maqsadimiz – «milliy kadriyatlarimizni tiklash, uzligimizni anglash, milliy g‘oya va mafkurani shakllantirish, mukaddas dinimizning ma’naviy xayotimizdagi urnini va xurmatini tiklash kabi mustakallik yillarida boshlangan ezgu ishlarimizni izchillik bilan davom ettirish, ularni yangi bosqichga kutarish va ta’sirchanligini kuchaytirishdir”.

Yukorida bildirilgan fikrdan tabiiy raviщda kelib chikayotgan xulosa shundan iboratki, istiklolning xozirgi boskichida ma’naviy-ma’rifiy soxadagi ishlarning tashkil etilishidan, endi, bunday ishlarning samaradorligiga erishish muxim axamiyat kasb etmokda. Xush, ma’naviyat soxasidagi ishlarning samaradorligini oshirish deganda nimani tushunish mumkin? Umuman, madaniy-mafkuraviy soxasidagi ishlarimiz jamiyatni ma’naviy yuksaltirishga kodirmi?

Shu urinda kurilayotgan demokratik xukukiy insonparvar jamiyat yuksak ma’naviy va axlokiy kadriyatlarga tayanishini bu jarayon esa milliy g‘oya va milliy mafkuraga, yosh avlodni vatanparvarlik ruxida tarbiyalashga asoslanishini aloxida kayd etish juda muximdir.

Agar, istiqlolning dastlabki yillarida ma’naviy-ma’rifiy tadbirlardan kuzlangan maksad shuro mustabid tizimi asoratlaridan kutulish, jamiyatda ma’naviy yaqqillik yaratishdan iborat bulgan bulsa, endi esa, ijtimoiy xamkorlik komil insonni tarbiyalash ustivor tavsifga ega bulmokda. Ma’naviyatning mamlakatda demokratik xukukiy, kudratli davlat kurish yulidagi muxim omil ekanligi endi xech kimga sir emas.

O‘zbekistonning xozirgi tarakkiyot boskichida ma’naviy omillar xamda millatlararo munosabatlar masalasiga karash xam tubdan uzgardi. Chunonchi, istiklolning dastlabki davrlarida «soxta baynalminallik» oldida yurak oldirib kuygan hamda xadiksirash kasalidan xoli bulmagan xolda xar kanday milliylikni ulug‘lash va xar kanday «baynalminallik» dan kochish xissiyoti yuzaga kelgan edi. Bunday jiddiy va kat’iy kutblilik tabiiyki, jamiyat ijtimoiy tarakkiyotiga, ayniksa, millatlararo munosabatlar masalasiga jiddiy salbiy ta’sir kursatishi mumkin edi.

Shuning uchun xam O‘zbekiston xukumati madaniyatdagi milliylik va baynalmilallik nisbatini saklashga muxim vazifa sifatida munosabatda bula boshladi. Ayni paytda 130 ga millat va elat yashayotgan Uzbekistonda xar bir millat uning barkaror taraqqiyoti, xavfsizligi va yashash kafolotlariga xar kanday taxdidlarning oldini olish, u yoki bu millatga mansub kishilar guruxining xudbinlik kayfiyatlarini mukarrar tarzda boshka millat, xalk imkoniyatlarini zuravonlik va zug‘um bilan chegaralab kuyadigan davlat siyosatining ishlab chikilishi bu boradagi amaliy ishlarning samarasini oshirdi.

O‘zbekistonda istikomat kilayotgan kup millatli xalklarning madaniy taraqqiyoti, ularning uzliklarini anglash jarayonlariga bulgan intilishlarini konuniy-xukukiy asosda kondirish masalalari xam mamlakat xukumati oldidagi eng muxim vazifalardan biri buldi. Shu urinda 1989 yili madaniyat vazirligi xuzurida respublika millatlararo madaniy markazning tashkil etilishini aloxida ta’kidlash lozimdir. Agarda 90-yillarning boshlarida O‘zbekistonda 12 ta milliy-madaniy markaz faoliyat kursatgan bulsa, xozirgi kunga kelib ularning soni 80 dan ortdi. Mustakillik yillarila milliy-madaniy markazlar faoliyagi ustidan muvofiklashtiruvchi ishlarning kulami xam ortdi va 1992 yil yanvar oyida xukumat karori bilan Respublika Baynalmilal Madaniy markazi tashkil etildi.

Ushbu markazning bosh vazifasi kilib esa milliy madaniy markazlarga amaliy va uslubiy yordam kursatish, ular faoliyatini muvofiklashtirish, milliy an’ana, urf-odatlarni kaytadan tiklash, MDX va xorij davlatlaridagi baynalmilal madaniy markazlar bilan xamkorlik alokalarini kuchaytirish, Uzbekistonda millatlararo alokalarni yaxshilash, ijtimoiy barkarorlikni ta’minlash kabi muxim masalalar kiritildi.

Istiqlol yillarida ma’naviyat-ma’rifat masalasiga jiddiy e’tibor xukumat tomonidan bu borada mukammal tarzda ishlab chikalgan dastur asosida ish olib borishni taklif etdi. Shu asnoda 1994 yil 23 aprelda mamlakatimiz ma’naviy xayotida muxim vokea yuz berdi: Prezident Islom Karimov farmoni bilan Respublika Ma’naviyat va Ma’rifat jamoatchilik markazi tashkil etildi.

Ma’lumki, sobik ittifok tugatilishi bilan birga uning kommunistik mafkurasi xam barxam topdi. Bu munofik yakkaxokim mafkuraning achchik saboklaridan achchik saboklaridan xulosa chikarib mamlakatimizning Asosiy Konunida «Xech kaysi mafkura davlat mafkurasi bulishiga yul kuyilmaydi», deb yozib kuyildi. Shu asnoda, jamiyatimiz xech kachon mafkura yakkaxokimligi ro‘y bermasligi uchun zarur bulgan xukukiy poydevor yaratilgan. Ma’naviyat va ma’rifat jamoatchilik markazi ayni shu maksadni kuzda tutib tashkil etildi.

Kaid etish lozimki, ma’naviyat-ma’rifat markazi kiska davr ichida xalkimizning boy ma’naviy merosini urganish, milliy va umuminsoniy kadriyatlar asosida mamlakat va millat kelajagini belgilaydigan ilg‘or g‘oyalarni yuzaga chikarish buyicha yirik ishlarni bajardi. Shu bilan birga, ma’naviyat va ma’rifat masalalarini bevosita jamoatchilik yuli bilan rivojlantirishga aloxida e’tibor berilishi uz samarasini bermokda.

Ushbu yunalishdagi faoliyatni yanada rivojlantirish
maksadida 1996 yil 9 sentyabrda O‘zbekiston Respublikasi Pre-
zidentining «Ma’naviyat va ma’rifat jamoatchilik markazi
faoliyatini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshi-
rish tugrisidagi farmoni jamiyatni ma’naviy
barkarorlashtiriщda muxim axamiyat kasb etadi. Undan mazkur
masalada jiddiy ijobiy uzgarishlar bilan bir katorda ayrim,.
xollarda ma’naviyatning moxiyatini, uning siljishimish, fa-,
rovon jamiyatga tezrok yetishimizdagi kimmatini chukur idrok
etmaslik xolllari mavjudligi, bu ishga daxldor raxbardarda
mas’ullik xislari past ekanligiga e’tibor karatildi jamoatchilik markazi krshida «Oltin meros» xalkaro xayriya jamgarmasi ta’sis etildi.

Bu boradagi ishlarni tartibga keltirish, faoliyat samaradorligini oshirish maksadida Uzbekiston Respublikasi Prezidenti I. Karimov 1999 yil 3 sentyabrda «Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashini kullab-kuvvatlash tugrisida»gi farmonga imzo chekdi. Ushbu farmon ma’naviyat va ma’rifat davlat siyosatining ustivor yunalishi ekanligi tug‘risidagi royani yanada mustaxkamladi va yanada unga kuch berdi.

Xukumat tomonidan kurilgan tadbirlar samarasi natijasida ma’naviyat va ma’rifat jamiyatda ruxiy poklanishga, shaxc ulugvorligini oshirishga, demokratik xukukiy, insonparvarlik davlat kurishga mustaxkam poydevor yaratdi.
2. Ta’lim taraqqiyoti, uning uziga xos xususiyatlari.

Insoniyat tarixida uz ijtimoiy axamiyati jixatdan aloxida e’tiborga loyik xolatlar, kadriyatlar mavjudki, bular u yoki bu millat, elat, xalkning mavjudlik belgisi, taraqqiyot mezoni sifatida baxolanishi mumkin. Millat mavjudligining ana shunday muxim belgilaridan biri ta’lim tizimi xamda yukori malakali mugaxassis kadrlar tayyorlash masalasidir.

Darxakdщat, ta’lim tizimi demokratik tamoyillar bilan uygunlashgan, uning insonparvar jamiyat barpo etish kabi zarur ijtimoiy extiyoj talablariga javob bergandagina u uz oldiga kuygan buyuk maksad — barkamol avlodni tarbiyalash va shakllantirish vazifasini ado etishi mumkin.

Kommunistik «nazariya» tomonidan ta’lim tizimiga kuyilgan asosiy maksad – jamiyat a’zolarini mafkuraviy kullikka, itoatkorlikka majbur kalishdan boshka narsa emasdi. Mafkuraviy bikiklik erkin fikr yuritishdan iborat (shaxc daxlsizligi, demokratik tamoyillarga bepisandlik bilan munosabatda bulish kabi illatlar kishilarda ijtimoiy passivlik xolatini yuzaga keltirdi).

Bularning barisi Uzbekiston mustakilligining dastlabki davridanok barcha soxalarda bulgani kabi ta’lim tizimida xam chukur uzgaripsharni amalga oshirishga, tub isloxatlarni utkazishga undadi. Istiqlol mamlakat fukarolarida erkin fikolashga boltan ijtimoiy extiyojni uygotdi.

Mafkuraviy kullikdan xoli ravishda, mamlakat va xalk manfaatlariga mos tarzda faoliyat kursatishga intilish xissiyotini bemalol, emin-erkin ruyobga chikarish Uzbekiston fukarolari dunyokarashida yangilikka tashnalik kayfiyatini paydo kildi. Bu masala ayniksa, yangi tayyorlanishi, shakllanishi lozim bulgan mutaxassis kadrlarga nisbatan munosabatni uzgartirib yubordi. Istiklolning dastlabki davrlaridanok mamlakat xukumati mavjud ta’lim tizimida tub isloxatlarni utkazishga aloxdsa axamiyat berishga kirshpshni lozimligini anglab yetdi. Mamlakat Prezidenti ta’kidlaganidek «oldimizga kuygan eng ezgu maksadlarimiz bilan uzviy boglangan bugungi kundagi yana bir goyatda qolzarb masala – kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish, bu borada boshlangan ishlarimizni davom ettirish va kuchaytirish bundan buen xam biz uchun ustivor vazifa bulib koldi.

Xush, yukorida kayd etilgan xolatlardan tashkari, yana kanday sabablar ta’lim tizimida tub isloxotlarni utkazishga undadi? Bular, kadrlar tayyorlash tizimining demokratik uzgarishlar va bozor isloxotlari talablariga muvofik emasligi, ukuv jarayonining moddiy-texnika va axborot bazasi yetarli emasligi, yukori malakali pedagog kadrlarning yetishmasligi, sifatli ukuv-uslubiy va ilmiy adabiyot xamda didaktik materiallarning kamligi ta’lim tizimi, fan va ishlab chikarish urtasida puxta uzaro xamkorlik va Uzaro foydali integratsiyaning yuqtigi kabilardir.

Bularning barisi ta’lim tizimini zudlik bilan islox etishni, mazkur soxani chukur insonparvarlashtirishni talab etardi. Tug‘gri, 1992 yil iyulida kabul kilingan «Ta’lim tug‘risida»gi konun va davlatimizning shu asosdagi ta’lim-tarbiya siyosati ishdab chikilgan edi. Unda umumiy ta’lim kuyidagi boskimlar buyicha amalga oshiriladi:

I boskich – boshlangich ta’lim (1-4 sinf);

II boskich – asosiy (tayanch) maktab (4-9 sinf);

III boskich — yukori urta maktab (10-11 sinf);

10-11 sinflar ixtisoslashgan bulib, ukuvchilarni oliy ukuv yurtlariga tayyorlashga xizmat kila boshladi.

Ta’kidlash lozimki, xamdustlik mamlakatlari orasida birinchi bulib respublikamizda «Ta’lim tugrisidagi konunning kabul katanganliti, «Maktabgacha tarbiya», «Umumiy unga ta’lim*, «Maktabdan va sinfdan tashkari tarbiyaviy ishlar», «Yoshlar siyosatiga oid» kabi kator konsegщiyalar va dasturlar yaratilganligini, davlat ta’lim tizimi jaxon amaliyoti talab-lariga muvofik kelishi uchun xorijiy davlatlardagi ilgor tajribalarning urganilayotganligi va shu asnoda 20 dan ortik yunalishlar, fanlar buyicha standartlar loyixali tayyorlandi.

1993-94 ukuv yilida barcha vshtoyatlar, Toglkent shaxri va Korakalpogiston Respublikasi maktablari ukuvchilari bilimlarini tekshirish yuzasidan utkaeilgan test sidyuvlari kuyidagi natijalarni kursatdi. Ushbu sinovga 70 ta tuman va shaxarlarning 400 dan ortik maktablarning ukuvchilari jalb etildi. 9-sinflarda kimyo va adabiyot fanlaridan test sinovi utkazildi.Yakunlar kuyidagi me’yorda baxolandi: 90 foizdan ortik tugri bajarganlarga «5» baxo, 80 foizdan kamiga «4 baxo, 60 foizidan ortigaga esa «3» baxo.

Mazkur sinovlar natijalari ukuvchilarning gumanitar yunalishdagi fanlar buyicha chukur bilim olayotganliklarini kursatdi. Masalan, adabiyot fani buyicha tayanch maktablarining 10186 ukuvchisidan 1275 tasi 90%dan ortik vazifalarni, 2552 ukuvchi 80%dan ortik vazifalarni bajardilar, ya’ni ukuvchilarning turtdan uch kismi fanni yaxshi va a’lo baxolarga uzlashtirganliklarini namoysh etdilar.

Istiklol yillarida umumga’lim maktablarida ona tilini ukitishga muxim e’tiborning karatilishi va «Davlat tili xakida»gi Konunni bajarish yuzasidan olib borilgan ishlar ta’lim-tarbiya jarayonining sifatini yanada oshishiga sabab buldi. Ukish uzbek tilida olib boriladigan maktablarda ona tili va adabiyotiga ajratilgan soatlar xajmi kupayib, 2720 soatga yetdi.Ukish rus tillarida olib boriladigan maktablarda esa uzbek tili faniga ajratilgan soatlar 544 soat urniga 1020 soatga yetdi. Bular ukuvchilarda milliy uzligini anglash xissini kuchaytirdi, uz ulkasiga, tarixiga kizikishini va uz Vatanining gullab-yashnashi yulida faoliyat kursatish xissini uigotdi.

Umuman, 1992 yidda kdbul katingan «Ta’lim tugrisida»gi Konun Uzbekistonda ta’lim tizimini islox kilish ma’lum rol uinadi. Mazkur xujjat shurolar mustabid tizimi davridan «meros» bulib kolgan, kommunistik mafkuraga xizmat kiluvchi mafkuraviy kuchni bartaraf etiщda aloxida axamiyat kasb etdi, jaxon andozalariga mos tizim yaratilishida dastlabki kadam buldi.

Birok kayd etish joizki, mazkur xujjat Uzbekistonning yangi sharoitdagi vazifalariga tulik javob bera olmas edi. Shuning uchun xam Uzbekistan xukumati ta’lim tizimini tulik islox etishga kodir xujjatlarni kabul kilishga e’tiborni kuchaytirdi va bu borada bot isloxogchilik yulini uinadi. Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi IX sessiyasida tamo-mila yangi, sifat jixatdan mukammal «Ta’lim tugrisida»gi Konun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturini ishlab chikdi.

Mamlakat Prezidenti yukorida kayd etilgan xujjatlarni kabul kilishga unxayotgan omillarni e’tiborga olgan xolda kuyidagi fikrni bayon etdi. Birinchidan, biz eski shurolar zamonidan kolgan ta’lim-tarbiya tizimiga xos mafkuraviy Karashlardan va sarkitlardan xali-beri tulik kutulganimiz yuq. Ikkinchidan, barcha amaldagi uzgaripglar va tadbirlar, asosan yuzaki bulib, ta’lim-tarbiya va ukuv jarayonlarining tarkibini, boskichlarini bir-biri bilan uzviy boglash, ya’ni uzluksiz ta’lim-tarbiya tizimini gashkil qanish odammolarini yechib bergan emas.

Uchinchidan, bizning amaldagi ta’lim-tarbiya tizimimiz

bugungi kun zamonaviy, tarakkiy topgan demokratik davlatlar
talablariga javob bera olmasligi kup joylarda yaqqol
kurinmokda33. Mazkur muloxazalar yangi xujjatlar kabul
kilingungacha bulgan davrdagi ta’lim tizimining cheklangan-
ligidan yaqqol dalil beg‘ardi.

«Ta’lim tugrisida”gi Konunning eng ilgor jixatlaridan

biri — unda ta’lim soxasidagi davlat siesatining asosii tamoyillarining bayon etilishi buldi. Ular kuyidagilardan ibo-
rat edi:

– ta’lim va tarbiyaning insonparvar, demokratik xarakter-,

– umumiy urta, shuningdek urta maxsus, kasb-xunar ta’lim

– ta’limning uzluksizligi va izchilligi;

– urta-maxsus, kasb-xunar ta’limining yunalishini: akademik litseyda yoki kasb-xunar kollejida ukishni tanlashning ixtiyoriyligi;

– ta’lim tizimining dunyoviy xarakterda ekanligi;

– davlat ta’lim staddartlari doirasida ta’lim o.chishning xamma uchun ochikligi;

– ta’lim dasturini tanlashga yagona va tabakalashtirilgan yondoshuv;

– bilimli bulishni va iste’dodni g‘arbatlantirish;

– ta’lim tizimida davlat va jamoat boshkaruvini uygunlashtirish.

Masalaga bunday tarzda yondoshuv ta’limning mamlakatda kurilayotgan demokratii xukukiy, insonparvar jamiyat talablariga tulik javob berishi, uning milliy va umuminsoniy kadriyatlarga sodikligidan guvoxdir. Shu bilan birga, umumiy urta ta’lim, urta maxsus, kasb-xunar ta’limi, oliy ta’lim, oliy ukuv yurtidan keyinga ta’lim, kadrlar malakasini oshirish va ularni kayta tayyorlash, makgabdan tapщari ta’lim turlariga asos solindi, mavjudlarini takomillashtirish yullari ishlab chikildi.

Mamlakatimiz raxbariyatining ta’lim-tarbiya soxasida shu darajada katta e’tibor berishi bejiz emasdir. Gap shunxaqi, mamlakatimiz axolisining aksariyat kupchiligi yoshlar, usmirlardan iborat bulib, ular uz kelajaklarini aynan bilim olish bilan boglagandirlar. Xususan, xozirda Uzbekistonda 9,5 mingga yakin umumta’lim maktablari, gimnaziyalar, litseylar, kollejlar, 300 ga yakin urta maxsus muassasalar, 65 ta oliy ukuv yurtlari bulib, ulardan 600 mingdan ortik turli ma-lakadagi pedagoglar mexnat kiladi.

Sunggi yillarda milliy maktablar tizimini yaratshi borasidagi ishlarning tarkibiy kismi sifatida respublikamizda yashayottan va ozchilikni tashkil etgan (mamlakatlar) millatlar farzandlari ta’lim-tarbiyasiga xam e’tibor kuchaytirildi. Uzbekistonda 2,5 mingdan ortik ukuvchisi bulgan 50 ga yakin krim-tatar maktabi, 130 ta ukuvchisiga ega bulgan 2 ta nemis maktabi, 2400 ga yakin ukuvchisiga ega bulgan 24 ta koreys maktabi, 4 ta uygur, 1 dan kurdlar, yaxudiylar maktablari faoliyat kursatmokdalar. Bundan tashkari, 9 mingdan ortik kozok farzandlari, 3000 mingdan ortik tojik farzandlari, 1 mingdan ortik kirgiz farzandlari va 1,5 mingga yakin turkman farzandlari xam uz tillarida ta’lim-tarbiya ola boshladilar34.

‘Uzbekisgon xukumati istiqlol talablariga javob bera oladigan iktidorli yoshlarni tashshb olish, u;shrga fan yulidagi suk>1okshrni sharaf bilan bosib utish borasida xam ishlarni amalga oshirmokda. «Umid» jamgarmasining Uzbekiston Prezidenta tomonidan ta’sis etilishini shu ma’noda tushunish lozim. Jamgarma U^zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 1997 yil 13 yanvar Qarorsha muvofik shp boshladi.

Ma’lumki, mamlakatimizda tarixiy tub uzgarishlarni mu-vaffakiyatli utkaeish, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-iktisodiy isloxotlarni amalga oshirish uchun jaxon andozalari darajasi-da bilim olgan iste’dodli, ruxan barkamol yosh milliy kadrlar zarurdir. «Umid» jamgarmasining uz oldiga kugtgan eng katta maksadi xam xalk xujaligining nufuzli tarmokdarini yukori malakali mutaxassislar bilan ta’lshnlashdan iborat buldi. Xozirgi kunda Uzbekistonlik talabalar uz tanlagan ixtisos-liklari buyicha AKDP, Buyuk Britaniya, Germaniya va Yaponiyaning jaxonga mashxur oliy ukuv yurtlariga muvaffakiyat bilan shugullanmokdalar,

«Ta’lim tugrisidagi konun, kadrlar tayyorlashning milliy dasturi jamiyatni ma’naviy jixatdan barkarorlashtirish juda katta vazifalarni bajarmokda, yoshlarda Vatanga, millatga mexr-muxabbat xissini singdiriщda, jaxon andozalariga mos faoliyat kursatishda muxim omil bulmokda. Shu bilan birga, yangi ta’lim-tarbiya dasturi yoshlarda mafkuraviy e’tikodni mustaxkamlaщda, milliy goya va milliy mafkura moxiyatini anglaщda aloxdla axamiyatlidir, zero, mafkuravii ta’sirlar salbiy okibatlarga olib kelmasligi uchun yoshlarimizning iymon-e’tikodini mustaxkamlash, irodasini bakuvvat kilish, ularni uz mustakil fikriga ega bulgan barkamol insonlar etib tarbiyalash juda zarurdir. I Karimov kayd etganidek eng muxim vazifa «ularning tafakkurida uzligini unugmaslik ota-bobolarning mukaddas kadriyatlarini asrab-avaylash va xurmat kilish fazilatini karor toptirish, ularning men uzbek farzandiman, deb gurur va iftixor bilan yashashita erishiщdir».

Xar qanday sharoitda xam barcha millat va xalklar uzining ma’naviy extiyojlarini kondirishga muxtojlik sezadi. Ma’naviyat — inson uchun mavjudlix belgisi. Ma’naviy boylik — u yoki bu millatni boshka etnik birikmalardan uziga xosligini bildiruvchi, anglatuvchi muxim omiddir. Ma’naviyati yuk xalkning uzi yuk. Shu bilan birga xar bir xalk ma’naviyati xam bir xil darajada emas.

Shu urinda mamlakat yurtboshisining «biz xalkni nomi bilan emas, balki madaniyati, ma’naviyati orkshgi bilamiz, tarixning tag-tomirigacha nazar tashlaymiz, — degan fikolarida juda mantik va ma’no bor. Birok shurolar mustabid tizimi sharoitida uzbek mishshy madaniyati xaddan ortik darajada kup zag‘ar kurdi. Barcha mustamlakachilik kabi kommunistik mafkura maddoxlari xam uzbek xalkini kul kilish uchun eng avvalo shu xalkning milliy madaniyatini yuk kilishga zur berdilar.

Ta’kid etish joizki, ma’naviy madaniyati yuksak uning ildizlari bakuvvat xalkning ijtimoiy ongidan shu xalk madaniyatini xech kachon tamomila yuk kilish mumkin emas. Tugri mustamlakachiliklar natijasida uzbek madaniyatiga katta zag‘ar yetkazildi, uning ma’naviy ildizlarini karkib tashlashga urinildi. Lekin ular buning uddasidan chika olmadilar.

Uzbek xalki katta yukotishlarga karamasdan uzligini, uz milliy madaniyatini saklab kola bildi. Bunga yakin va uzok tarix guvoxdir. Endigi vazifa – ma’naviy xayotdagi barcha yukotshplarning urnini koplashdan iborat buldi. Bu narsa xalklmizning ma’naviyat va ma’rifatga muxtojligi va uning tankdsligi bilan belgilandi. Kishining uzligini anglashi, uz sha’nini ximoya kola olishi va barcha yomonliklardan uzgosh tiya olishi uchun orif bulmogi, kalbining tubida, jinday bulsa-da, ma’rifat shamchiroga yonib turmogi lozim. Ana shunda odam gunoxdan xazar kilish, barcha ne’matlardan akl-idrok va insof doirasida foydalanish yulini tugadi. Nojuya xatti-xarakatlari uchun tavba-tazarruf kilish zarurligini anglay boshlaydi.

Uzbek xalki aynan shu yuldan bordi, uz milliy-tarixiy, madanii merosiga sodikligini kursata bildi. Bu esa mustamla kachiliklar davrida yukotilgan, taptalangan izdaniy merosni tiklash, uzligini anglashga bulgan ragbatni uyg‘otdi.

Istiklol yitыarida uzbek madanii xayoti uygondi, jonlandi va uzining butun mavjud buy-bastini kursata bildi. Teatr, musika san’ati rivojlanishi, madanii alokalar kengaydi, madaniy-ma’rifiy muassasalar faoliyati takomillashdi, muzeylarning ijtimoiy-ma’rifiy axamiyati oshdi; milliy adabiyot ravnak topdi.

Ayniksa, teatr san’atining rivoji gullab yashnadi. Bu bejiz emasdi, zero mustamlakachilik davrida teatrlar kommunistik mafkuranilg xizmatkoriga aylangan, siyosiy maksadlarnipsha bajarmoqchi kuchga aylangan edi.Shu asnoda asosiy e’tibor repertuar masalasini xal etish, tomoshabinlarii bezdiradigan saxna asarlari urniga ularning ma’naviy-ijtimoiy extiyojlarini kondiruvchi spektakllarni fukarolar Xukmiga xavola etishga asosiy e’tibor karatildi.

Xozirgi sharoitda Uzbekistonda faoliyat kursatayotgan 36 ta dramatik musikali drama va komediya, opera va balet, kug‘irchok teatrlari ana shunday vazifalarni bajardilar. 1998 yil 26 martda Uzbekiston Respublikasi Prezidenta I. Karimovning «Uzbekiston teatr san’atini rivojlashirish tug‘risida»gi Farmoni e’lon kilindi. Unta binoan, Uzbekiston tomosha san’atining kup asrlik an’analarini urganish, boyitish va targib kilish, teatr san’atini xar tomonlama rivojlantirish, uning moddiy bazasini yanada mustaxkamlash, mamlakatimizda ma’naviy-ma’rifiy isloxotlarni amalga oshirishda teatr arboblarining faol katnashishini ta’minlash, respublika Madaniyat ishlari vazirligi teatr tashkilotlari negizida va teatr arboblari uyuigmasida baliiy zamonaviy saxnabop asarlar yaratish maksadida Madaniyat ishlari vazirligi tizimida va teatr ijodiy xodimlari uyushmasi koshida «Uzbekteatr» ijodiy-ishlar chikarish birlashmasi tashkil etiddi.

Uzbekteatr birlashmasi uzining teatr tashkilotlari xamda mintakaviy bulimiga ega bulib, mulkchilik shakllaridan va kandaydir muassasaga idoraviy daxldorligidan kati nazar mamlakatdagi barcha davlat teatrlari, teatr studiyalarida xalk Peterburg muzeylariga tashib ketildi. Milliy uzlikni an-glashda bunday yodgorliklarning axamiyati katta ekanligini e’tiborga olib, mustamlakachilar iloji boricha ular ijtimoiy-madaniy axamiyatni kamchitishga xarakat kildilar.

Ammo, mustakillik bunday jirkanch siyosatga barxam berdi. Istiklolning dastlabki davrlaridanok muzeylar, kuriqxonalarning urni va rolini belgilab berishga aloxida axamiyat berildi. Ma’lumki, xozirda birgina Madaniyat ishlari vazirligi tizimida turli soxalar buyicha 68 ta muzey mavjud bulib, bular 21 talkashunoslik 10 ta badiiy, 14 ta memorial, 5 ta adabiy-memorial, 7 ta badiiy, 1 ta tabiiy-ilmiy muzeylardir.

Shu bilan birga Samarkanda Davlat muzey-kurikxonas i, Buxoroda Davlat muzey-kurikxonasi, Xivada «Ichon-Kal’a» davlat muzey-kurikxonalari faoliyat kursatmokda. 1999 yilgi. ma’lumotlarga kura, respublikamizdagi muzeylar fondida 1305786 eksponat saklanmokda. Birgina 1999 yilda ularning asosiy fondiga 7544 ta eksponat kabul kilindi. Shu yilning uzida barcha muzeylarga 1655400 kishi tashrif buyurdi .

Uzbekiston xukumati xalkimizning u milliy uzligini an-glash jarayoniii yanada jadallashtirishni e’tiborga olib, 1994 yil 23 dekabrda Uzbekistan Respublikasi Vazirlar Maxkamasi «Respublika muzeylari faoliyatini yaxshilash chora-tadbirlari tug‘risida»gi, 1999 yil 5 dekabrda esya «Muzeylar faoliyatini kullab-kuvvatlash masalalari tugrisida»gi karorlarni e’lon kildi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 12 yanvardagi «Muzeylar faoliyatini tubdan yaxshilash va takomillashtirish to‘g‘risidagi farmoni esa muzeylar ingada tubdan burilish yasadi. Unga binoan barcha turdagi muzeylar faoliyatini muvofiklashtirish, kullab-kuvvatlash va ularga zarur shashy-uslubiy yordam kursatishni ta’minlash maksadida Madaniyat ishlari vazirligi krshida «Uzbekmuzey» jalg‘armasi tashkil etiddi, uzbek ingliz, rus tillarida chop etiladigan ilmiy-amaliy, ma’naviy-ma’rifiy, rangli «Moziydan sado» jurnali ta’sis etildi. Kurilgan barcha tadbirlar natijasida muzeylarning ijtimoiy-madaniy axamiyati ancha ortdi, ularning uzbek xalki milliy uzligini anglash jarayonidagi roli kuchaydi. Muzeylarga e’tibor xorijlik fukarolarning Uzbekistonga, uning boy va kadimiy madaniyatiga boltan kizikishini oshirdi.

Istiklol o‘zbek xalqiga o‘z milliy adabiyotini kaytarib berdi. Kommunistik mafkuraning jarchisiga aylangan «sovet adabiyoti» vayronlari o‘rniga paydo bo‘lgan o‘zbek milliy adabiyoti tezlikda o‘zining qaddini ko‘tardi, partiyaviylik sinfiylik kabi xatto metodologik asoslardan voz kechila boshlandi. Mumtoz adabiyotga munosabatda diniy adabiyot, feodal-klerikal adabiyot, saroy adabiyoti deyilgan tushuncha va bir millat adabiyotini reaksion va progressiv deb ikkiga bo‘lib o‘rganishdek xatto nazariy cheklashlarning daf etilishi milliy adabiyotning xolisona baxolanishiga imkon yaratdi.

Diniy manbalarning, jadid adabiyotiniig siyosiy-mafkuraviy aqidalarsiz urganilishiga nisbatan bulgan muno-sabatning ijobiy xal etilishi jamiyatni ma’naviy jщatdan barkarorlashtirishga shart-sharoitlar yaratdi.

Shunday kilib, mustaqillik O‘zbekiston ma’naviy xayotini barqarorlashtirish uchun zamin yaratdi, ma’naviy- ma’rifiy xodisalarga munosabatni uzgartirdi. Istiklol tufayli ma’naviy turmushimizdagi kuplab muammolar xal etila boshtandi. Kurilayotgan demokratik xukukiy, insonparvar jalmiyat, bozor munosabatlariga ugish, jaxon xamjamiyati bilan mafkuraviy tazyiklarsiz xalkaro xamkorlik kilish imkoniyati Uzbekiston madaniyagini xalklil kildi. O‘zbekiston, o‘zbek xalqining dunyodagi o‘ziga xos va mos o‘rni borligi, uning jaxon sivilizatsiyasiga qo‘shgan bebaxo xissasining e’tirof etilishi tufayli ma’naviy xayotning gullab-yashashi uchun mustaxkam zamin yaratildi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning

2010 yil 7-dekabr kuni so‘zlagan nutqi
Ta’lim sohasi:

“Barkamol avlod yili” Davlat dasturini amalga oshirishda ta’lim sohasini rivojlantirish, uning moddiy – texnik bazasini mustahkamlash, yangi o‘quv muassasalari qurish va ularni zamonaviy uskunalar bilan jihozlash masalasiga e’tibor yanada kuchaytirildi.

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va Maktab ta’limini rivojlantirish davlat umummilliy dasturining amalga oshirilishi natijasida 1 ming 536 ta akademik litsey va kasb-hunar kolledji, umumta’lim maktablarning qaiyb 9 mingtasi, ya’ni deyarli hammasi, 1 ming 800dan ortiq sport zali namunaviy loyihalar asosida barpo etildi yoki kapital rekonstruksiya qilindi.

Ushbu o‘quv mussasalarining moddiy-texnik bazasini muntazam yangilab borish, tizimli asosda zamonaviy kompyuter texnikasi, o‘quv – laboratoriya uskunalari, mebel va o‘quv anjomlari bilan qayta jihozlash, ularni talab darajasida saqlash hamda yaratilgan bu ulkan salohiyatdan samarali foydalanish maqsadida mutlaqo yangi bir tuzilma – Moliya vazirligi huzurida maxsus jamg‘arma tashkil etildi.

Bu jamg‘armaning hisob raqamiga 2010 yili 315 milliard so‘m mablag‘ ajratilgan bo‘lsa, 2011 yilda 370 milliard so‘m ajratish ko‘zda tutilgan.

2010 yilda Toshkent shahrida Turin politexnika universitetining yangi, zamonaviy o‘quv kompleksining barpo etildi. Ushbu oliy o‘quv yurti mamlakatimizda avtomobil sanoati va boshqa tarmoqlar uchun yuqori malakali kadrlar tayyorlaydi.

Dastur doirasida 2010 yilda 560 ta yetakchi klaster maktablari qiymati qariyb – 6 million AQSh dollari bo‘lgan 13 ming 500 ta kompyuter texnikasi bilan ta’minlandi., 750 dan ortiq qishloq maktabi zamonaviy o‘quv – laboratoriya uskunalari va multimedia vositalari bilan jihozlandi, 1,5 mingta qishloq maktabi o‘qituvchilari umumiy qiymati 13 million AQSh dollari bo‘lgan 3 ming 400 ta shaxsiy kompyuter bilan ta’minlandi.

Ayni paytda mamlakatimizdagi barcha, ya’ni 12 mingdan ortiq ta’lim muassasalari, ilmiy va madaniy – ma’rifiy tashkilotlar 25 mingdan ziyod o‘quv materiallari va resurslarni o‘z ichiga olgan Ta’lim portaliga ulandi. Bu masofadan turib o‘qitish usullarini ta’lim tizimiga keng joriy etish, o‘quvchi va yoshlarga boshqa xil axborot – kommunikatsiya xizmatlari ko‘rsatish imkonini berishi bilan ahamiyatlidir.

“Barkamol avlod yili” Davlat dasturining yana bir ustuvor yo‘nalishi – shu yili oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlar tayyorlash tizimni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida Prezidentimiz qarori qabul qilindi.

Ushbu hkujjatning mohiyati shundan iboratki, ilmiy kadrlar tayyorlashning aspirantura va doktorantura kabi eskirgan shakllari o‘rniga mamlakatimiz oliy o‘quv yurtlari va ilmiy tadqiqot muassasalarida stajyor-tadqiqotchi-izlanuvchilar va katta ilmiy xodim-izlanuvchilar instituti joriy qilindi.

Jismoniy tarbiya va sport:

Bugungi kunda jismoniy tarbiya va sport sohasida, ayniqsa, bolalar sportini yanada rivojlantirish, har bir shahar va qishloqda zamonaviy talablarga javob beradigan, zarur anjomlar bilan jihozlangan sport maydonchalari, inshoot va majmualarni barpo etish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar o‘zning ijobiy samarasini bermoqda.

Istiqlol yillarida yurtimizda 1 ming 200 dan ziyod yangi sport inshooti barpo etilib, ularning mingdan ortig‘i qishloq joylarda qurildi. Bu esa 260 ming nafardan ziyod bolaning sportning ko‘plab turlari bilan muntazam shug‘ullanishi uchun imkoniyat yaratdi.

Mamlakatimizda badiiy gimnastikani rivojlantirish dasturi qabul qilingach, sportning ushbu nafis turi bilan shug‘ullanadigan qizlar soni shu yilning o‘zida 6-7 barobar, ayrim viloyatlarda esa 10-12 barobar ortdi. (M: Xitoyda o‘tkazilgan Osiyo o‘yinlarida qizlarimiz badiiy gimnastika bo‘yicha 2-o‘rin olishdi.)

-2010 yil o‘tkazilgan 42 ta xalqaro musobaqada yurtimizdan ishtirok etgan 500 nafardan ziyod yosh sportchining uchdan bir qismi qizlar tashkil qildi.

-Singapurda bo‘lib o‘tgan 1-o‘smirlar Olimpiya o‘yinlarida 9 ta medalni qo‘lga kiritishdi.

-Xitoyda bo‘lib o‘tgan 16-yozgi Osiyo o‘yinlarida 11 ta oltin, 22 ta kumush, 23 ta bronza medalini qo‘lga kiritishib, umumjamoa hisobida 8-o‘rinni egallashdi.

-Futbol bo‘yicha Osiyo chempionatida O‘zbekiston o‘smirlar terma jamoasi 2-o‘rin olishdi va 2011 yil Meksikada bo‘lib o‘tadigan jahon chempionatida qatnashish huquqini qo‘lga kiritishdi.

-Argentinada bo‘lib o‘tgan nogiron – amputantlar o‘rtasida futbol bo‘yicha jahon chempionatida ikkinchi marotaba chempion unvoniga sazovor bo‘ldilar.

Milliy istiqlol g’oyasi 9 sinf pdf

Hukumatning shu haqdagi qarorida yangi fandan «Milliy g‘oya va huquq» mutaxassisligiga ega o‘qituvchilardan tashqari «Boshlang‘ich ta’lim», «Tarix» va «Dinshunoslik» mutaxassisligi vakillari ham dars berishi mumkinligi ko‘rsatib o‘tilgan. Bu masala qator maktablarda o‘qituvchilar orasida tushunmovchilikka sabab bo‘lmoqda.

Kun’ga kelib tushgan murojaatlarda aytilishicha, ayrim maktablarda yangi o‘quv yili uchun dars soatlari taqsimlanish jarayonida shundoq ham dars soatlari kam bo‘lgan «Tarbiya» darslari boshlang‘ich sinf va tarix o‘qituvchilari o‘rtasida taqsimlanmoqda. Birinchi galda ushbu fanni o‘qitishi kerak bo‘lgan «Milliy g‘oya va huquq» fani o‘qituvchilari esa chetda qolib ketayotgan holatlar uchramoqda.

Aslida «Tarbiya» fanini qaysi yo‘nalish mutaxassislari o‘qitishi kerak? Ushbu savol bilan Respublika ta’lim markazi direktori Shuhrat Sattorovga murojaat qildik.

«Qarorga ko‘ra, «Boshlang‘ich ta’lim», «Tarix» va «Dinshunoslik» mutaxassislari malaka oshirish kurslarida o‘qitiladi va «Tarbiya» fanini o‘qitishlari mumkin bo‘ladi.

Nima uchun faqat «Milliy g‘oya va huquq» fani o‘qituvchilari malaka oshirish kurslarida o‘qitilmayapti, degan savol tug‘ilishi tabiiy. Bunday yo‘l tutilishiga sabab – hozirgi kunda respublikaning ayrim hududlarida «Milliy g‘oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi» yo‘nalishidagi mutaxassislarning yetishmasligidir. Shuning uchun qo‘shimcha yo‘nalish o‘qituvchilarini ham o‘qitish ko‘zda tutilgan.

«Tarbiya» fani yangi ekani, shu bilan birga, «Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari» fani o‘qituvchilariga bo‘lgan ehtiyoj barcha hududlarda ham birday to‘liq qoplanmagani uchun Xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazlarida «Boshlang‘ich ta’lim», «Milliy g‘oya va huquq», «Tarix», «Dinshunoslik» mutaxassisligiga ega fan o‘qituvchilari uchun «Tarbiya» fanidan onlayn shakldagi maqsadli malaka oshirish kurslari tashkil etilmoqda.

«Tarbiya» faniga ajratilgan dars soatlari, avvalo muassasada faoliyat yuritayotgan «Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari» mutaxassislariga taqsimlanib, bir stavkadan ortiqcha dars soati yuzaga kelgandagina yuqorida nomlari keltirilgan va tegishli malaka oshirish kursidan o‘tgan boshqa fan mutaxassislariga berilishi mumkin.

Qarorning 5-bandida keltirilganidek, respublika oliy ta’lim muassasalarining «Boshlang‘ich ta’lim», «Tarix» (mamlakatlar va mintaqalar bo‘yicha), «Tarix o‘qitish metodikasi», «Filologiya va tillarni o‘qitish: O‘zbek tili», «O‘zbek tili va adabiyoti», «Milliy g‘oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi», «Pedagogika va psixologiya», «Dinshunoslik» va Islomshunoslik (Islom tarixi va manbashunosligi)», «Psixologiya (Din sotsiopsixologiyasi)» ta’lim yo‘nalishlari bitiruvchilariga umumiy o‘rta ta’lim maktablarida «Tarbiya» fanini o‘qitish huquqi berilishi esa 2020/21 o‘quv yilidan boshlab, OTMlar o‘quv rejasiga mazkur fan kiritilgandan so‘ng amalga oshiriladi», – deya aniqlik kiritdi Shuhrat Sattorov.

Mustahkamlash uchun savollar

1.«Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar» konsepsiyasi qachon qabul qilindi?

2.Maktabdan tashqari ishlarni tashkil etish usullaridan misollar keltiring?

3.Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarni tashkil etishda о‘qituvchiga qо‘yilgan talablar.

1. Islom Karimovning qaysi asarida “Kadrlar tanlashda vatanparvarlik, xalqparvarlik tuyg‘usi bugun juda katta ahamiyatga egadir” deb ta’kidlagan?

*а) Buyuk maqsad yo‘lidan og‘ishmaylik.

b) Istiqlol va ma’naviyat.

v) O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda.

g) Milliy istiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir.

2. Har bir dars nimalar asosida tuziladi?

*а) Ta’limiy va tarbiyaviy funksiyalari va ta’lim prinsiplari asosida.

b) Ta’lim prinsiplari asosida.

g) Ta’limiy funksiyalar asosida.

*a)Didaktik maqsadlarni amalga oshirish yo‘lida doimiy o‘quvchilar jamoasi bilan aniq belgilangan vaqtlarda jadval asosida mashg‘ulot olib borish.

b) Ta’limiy funksiyalarini amalga oshiruvchi jarayon.

v) O‘quvchilarga o‘z predmetini sismavzutik bayon etishga imkon beruvchi jarayon.

g) O‘quvchilar jamoasining bilish faoliyatiga rahbarlik qilish borasida tashkil etiladigan ish formasi.

4. Bilimlarni tekshirish turlari.

*a) Joriy, yakuniy va mavzutik.

b) Chorak, mustaqil.

v) Frontal, tekshirish.

g) Indvidual tekshirish.

5. O‘quv materiallarini o‘zlashtirishning asosiy bosqichlari.

*a) Bilimlarni qabul qilish, tushunish, idrok etish va amalda tadbiq etish.

b) Diqqat bilan tinglash, topshiriqlarni bajarib borish.

v) O‘qishga, bilimga qiziqish.

g) Qunt bilan ishlash.

6. Ta’limning ikki yoqlama jarayon ekanligini isbotlab bering.

*a) O‘qituvchining ilmiy bilimlar berish, ko‘nikma va malakalar bilan o‘quvchilarni qurollantirish.

b) O‘qituvchi va o‘quvchilarning birgalikdagi faoliyati.

v) Ta’limda o‘qituvchining otaliqdagi roli.

g) O‘qituvchi tushuntirish fanini o‘quvchilar tomonilan qabul kilish.

7. Qaysi olim «Insonning bilish faoliyati bilmaslikdan bilishga qarab boradi» deb aytgan?

*a) Burxoniddin Zarnudjiy.

b) Abu Rayhon Beruniy.

v) Yan Amos Komenskiy.

g) Abu Ali Ibn Sino.

8. Ta’limning maqsadi.

*a) Yosh avlodni ilmiy bilimlar, ko‘nikma va malakalar tizimi bilan qurollantirish.

b) Aniq mavzuni o‘quvchilarga bildirish.

v) Yoshlarni bilimlar bilan qurollantirish.

g) Yoshlar dunyoqarashini shakllantirish.

*a) Maxsus tashkil etilgan pedagogik jarayon bo‘lib, bu jarayon insonni har tomonlama kamol toptirishga qaratilgan bo‘ladi.

b) Axloqiy e’tiqod va xatti-harakatlarni shakllantirish jarayoni.

v) Maxsus tashkil etilgan va ongli amalga oshiriladigan jarayon.

g) Bunda insonlarning bir-biriga tafsif etadigan jarayoni.

10. Islom Karimovning: “Bizga bitiruvchilar emas, maktab ta’lim va tarbiyasini ko‘rgan shaxslar kerak”, – degan iborasi qayd etilgan asarni aniqlang.

*a) Barkamol avlod O‘zbekiston taraqqiyoti poydevori.

b) Barkamol avlod orzusi.

v) Buyuk maqsad yo‘lidan og‘ishmaylik.

g) O‘zbekiston kelajagi buyuk davlat.

*a) Maqsadga qaratilgan jarayon bo‘lib, bunda o‘quvchilar bilimlar tizimini, malaka va ko‘nikmalarni egallab, ilmiy dunyoqarashi shakllanib borish bilan birga, axloqiy fazilatlari kamol topadi.

b) O‘quv ko‘nikmasi va malakasini egallash orqali tarbiyaviy ta’sir o‘tkaziladi.

v) Tarbiyaning bir qismi bo‘lib, bunda bolalar bilimlar tizimini egallab boradilar.

g) O‘quvchilar tomonidan ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish jarayoni.

12. «Ta’lim degan so‘z xalqlar va shaharliklar o‘rtasida nazariy fazilatlarni birlashtirish, tarbiya esa shu xalqlar o‘rtasidagi tug‘ma fazilat va amaliy kasb-hunar fazilatlarini birlashtirish demakdir. Ta’lim so‘z va o‘rgatish bilangina bo‘ladi. Tarbiya esa amaliy ish, tajriba bilan, ya’ni shu xalq shu millatning amaliy malakalaridan iborat bo‘lgan ish harakat, kasb-hunarga berilgan bo‘lishni o‘rganishdir. Ushbu ta’rifning muallifi kim?

13. O‘rta Osiyo mutafakkirlaridan qaysi alloma birinchi marta bolalarni jamoa bo‘lib, maktabda o‘qitishning ahamiyatini ilmiy asoslab bergan?

14. «Juvonmardlik asli 3 narsadir: biri ulkim, aytgan so‘zigni o‘zing qilsang, ikkinchisi ulkim, xayrli ishni ilgari tutsang, odamdan qilgan barcha sifatlar bu uch narsaning ostidadur. Ushbu fikrning muallifi kim?

b) Yusuf Xos Hojib.

v) Ahmad Yugnakiy.

15. Turkiy tilda yaratilayotgan dastlabki ta’limiy-axloqiy asar qaysi?

*a) «Devoni lug‘otit-turk».

b) «Qutadg‘u bilig».

v) «Hibbat-ul haqoyiq».

g) «Mahbub-ul qulub».

16. Didaktika – bu:

*a) Ta’lim nazariyasi.

b) O‘quv tillarini tashkil etishning formalarini takomillashtirish.

v) Ta’lim qonuniyatlari, prinsiplarini va mohiyatini tadqiq etadi.

g) Ilmiy fan bo‘lib, ta’limning nazariy asoslarini o‘rgatadi.

17. «Buyuk didaktika» asari qaysi pedagog olim tomonidan yozilgan?

*a) Yan Amos Komenskiy.

b) Abu Rayhon Beruniy.

v) Abu Ali Ibn Sino.

18. Islom Karimovning O‘zbekiston Respublikasi IX sessiyasida (1997-y) so‘zlagan. “Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori” nutqida tarbiyaning maqsadi qanday ifodalanadi?

*a) Barkamol, erkin fikrlovchi shaxsni tarbiyalash.

b) Tadbirkor shaxsni tarbiyalash.

v) Umuminsoniy va milliy tarbiY.

g) Mehnatsevarlik tarbiyasi.

*a) Kadrlar tayyorlash tizimining bosh sub’ekti va ob’ekti, ta’lim sohasidagi xizmatlarning iste’molchisi va ularni amalga oshiruvchi.

b) Ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimining faoliyatini tartibga soluvchi.

v) Har qanday odam shaxs hisoblanadi.

g) Yangi tug‘ilgan chaqaloq.

20. Shaxs shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar.

*a) Mikro muhit, mezo muhit, makro muhit , irsiyat, ta’lim-tarbiya, shaxsiy faoliyat.

b) Mikro muhit, iste’dod, xotira.

v) Shaxsiy faoliyat, mafkura.

g) Irsiyat, iste’dod, xotira.

21. Nazariya – bu:

*a) Bilimlarning haqqoniy ekanligi.

b) Harakatlar yig‘indisi.

v) Fikrlar tizimi.

g) O‘qituvchi va o‘quvchilarning xususiyatlarini o‘rganish.

22. Dars tiplari.

*a) Aralash darslar, yangi materiallarni bayon etish, takrorlash, bilimlarni tekshirish va baholash, mustahkamlash darsi.

b) Aralash darslar, yangi bilimlarni bayon etuvchi va leksiya darslari.

v) O‘tilgan materiallarni mustahkamlash, umumlashtirish darslari.

g) O‘yin darslari, press-konferensiya, mohir qo‘llar darsi.

23. Ibtidoiy jamoa davrlarida tarbiyaning yuzaga kelishiga sabab bo‘lgan shart-sharoitlar nimalardan iborat?

*a) Ibtidoiy kishilarning mehnat faoliyati va bunda tarkib topgan ijtimoiy munosabatlar.

b) Kohinlar va oqsoqollarning maqsadga muvofiq faoliyati.

v) Bolalarning kattalarga taqlidi.

g) Kishilarning o‘z nasl-nasabini davom ettirishda tabiiy-biologik negizga asoslanishi.

24. Bola o‘zining hayot faoliyati jarayonida, kattalarning ishlariga qatnashib, ular bilan kundalik muomalada bo‘lib tarbiyalanar va ta’lim olar edi. Keyinroq odat bo‘lib, qolganidek hayotga hozirlanibgina qolmasdan, shu bilan birga o‘zi uddalay oladigan faoliyatga bevosita qo‘shilib ham ketaveradi, kattalar bilan birga ularning rahbarligida mehnat qilishga va hayot kechirishga o‘rganar edi. Mazkur fikr qaysi tarixiy davrda bola tarbiyasini yoritayapti?

*a) Ibtidoiy jamiyatda.

b) Quldorlik jamiyatida.

v) Feodal jamiyatda.

g) Ibtidoiy jamoaning yemirilish davrida.

25. Eng qadimgi davrlardagi ma’naviy madaniyatimiz, xususan, bolalar tarbiyasi tizimini o‘rganishda asos bo‘lgan manbani ayting.

v) Ibn Sino. «Axloq haqida risola».

g) Ma’rifatparvarlarning ish asarlari.

26. Xalq ommasi tomonidan yaratilgan va avloddan-avlodga o‘tib kelayotgan ta’lim-tarbiya ishlarini amalga oshirish bobida qo‘llanib kelingan usul, vosita, ko‘nikma va malakalar birligini ifodalovchi tajribalar asosida to‘plangan bilim va ma’lumotlar yig‘indisi.

*a) Xalq pedagogikasi.

v) Tarbiya nazariyasi.

27. «Axloq-odob, rasm-rusum, kasb-hunar, odat va irodani hosil qilish uchun insondan zo‘r kuch va qudrat talab qilinadi. Bu ikki yo‘l bilan, ya’ni ta’lim va tarbiya yo‘li bilan hosil qilinadi. Ta’lim degan so‘z xalqlar va shaharliklar o‘rtasida nazariy fazilatlarni birlashtirish, tarbiya esa shu xalqlar o‘rtasidagi tug‘ma fazilat va amaliy kasb-hunar fazilatlarini birlashtirish degan so‘zdir. Ta’lim so‘z va o‘rgatish bilangina bo‘ladi. Tarbiya esa amaliy ish, tajriba bilan, ya’ni shu xalq, shu millatning amaliy malakalaridan iborat bo‘lgan ish-harakat, kasb-hunarga berilgan bo‘lishi, o‘rganishdir» Bu ta’rifning muallifi kim?

28. Sog‘likni saqlashning asosiy tadbiri badantarbiya bo‘lib, keyin ovqat tadbiri va uyqu tadbiri bo‘lganidan, so‘zni badantarbiyadan boshlaymiz. Badantarbiyaga odam ish jarayonida qiladigan harakatlari va maxsus badantarbiya harakatlari kiradi. Bu yerda biz keyingisi ustida to‘xtalamiz, Chunki shu keyingisi badantarbiya bo‘lib, undan keladigan manfaatlar tufayli u bilan mashg‘ul bo‘ladilar. Badantarbiyaning turlariga kelsak, ular quyidagilardan iborat: tez harakatli, nozik va yengil, kuchli badantarbiya turlari. Mazkur fikrning muallifi kim?

29. Ta’limning qanday turlari uchun Davlat talablari (DT) joriy etiladi?

*a) Maktabgacha, maktabdan tashqari, oliy o‘quv yurtlaridan keyingi, malaka oshirish va qayta tayyorlash.

b) Ta’lim turlarining barchasi uchun.

v) Maktabgacha, malaka oshirish va qayta tayyorlash.

g) Faqat malaka oshirish va qayta tayyorlash.

30. Har bir dars nimalar asosida tuziladi?

*a) Ta’limiy va tarbiyaviy funksiyalar va ta’lim prinsiplari asosida tuzilgan ta’limning tashkiliy formasi.

b) Ta’lim prinsiplari asosida.

g) Ta’limiy funksiyalar asosida.

31. Qaysi qatorda pedagogik fanga taalluqli asosiy bo‘limlar berilgan?

*a) Umumiy pedagogika, ta’lim nazariyasi, tarbiya nazariyasi, maktabshunoslik, pedagogika tarixi.

b) Umumiy pedagogika, ilmiy tadqiqot metodi, ta’lim nazariyasi.

v) Umumiy pedagogika, bolalar ijodini o‘rganish, meditsina pedagogikasi.

g) Umumiy pedagogika, shaxs muammosi, maktabgacha tarbiya pedagogikasi.

32. “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”ning maqsadi nima?

*a) Ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o‘tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to‘la xalos etish, yuqori malakali kadrlar tayyorlash milliy tizimini yaratish.

b) O‘tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to‘la xalos etish.

v) Ta’lim sohasiga o‘zgartirish kiritish.

g) Ta’lim muassasalarini yuqori malakali kadrlar bilan ta’minlash.

33. «As-sahih» to‘plami qaysi muhaddis – vatandoshimiz ijodiga mansub?

*a) Imom Ismoil al-Buxoriy.

b) Imom Ismoil al-Nishopuriy.

v) Imom ibn Mojj.

g) Imom ibn Iso at-Termiziy.

34. Isrof – o‘rinsiz va foydasiz ishlarga pul va mol sarf qilishdir. Isrof natijasida yo‘qchilik, keyin har kimning mol-davlatiga ta’ma va hasad qilish kelib chiqadi. Ushbu pandning muallifi kim?

*a) Abdulla Avloniy.

v) Abdurahmon Jomiy.

g) Alisher Navoiy.

35. Ushbu satrlar qaysi otinning qalamiga mansub va undan ta’lim jarayonida nima uchun foydalanilgan? “Ul nadurkim, poyi yo‘q, yursa boshi birla yurar, yurganda xok surmay ancha ustolik qilar”.

36. Turkiston o‘lkasi chor hukumati tomonidan bosib olinganidan so‘ng yerli aholini savodxon qilishdan asosiy maqsad nima?

*a) Umumiy savodxonlikka erishish.

b) Yerli aholini ruslashtirish.

v) Yerli aholi uchun milliy maktablar tashkil etish.

g) Yangi usul maktabi.

37. Ulug‘bekning buyrug‘i bilan qaysi shaharlarda madrasalar barpo etilgan?

*a) Samarqandda va Shahrisabzda.

b) Samarqand va Qarshida.

v) Samarqand va G‘ijduvonda.

g) Samarqand va Buxoroda.

38. Pedagogika tarixi qanday fan?

*a) Pedagogika tarixi fani ijtimoiy fan.

b) Pedagogika tarixi metodikasi voqea va hodisalarni o‘rgatadigan fan.

v) Pedagogika tarixi maktab tizimi va g‘oyalarini o‘rganadigan fan.

g) Pedagogikaga oid bilimlarni o‘rganadigan fan.

39. Pedagogika tarixi bo‘limining asosiy manbalari qaysilar?

*a) Xalq og‘zaki ijodi, pedagogik qadriyatlar, tarixiy manbalar, ta’lim tarbiyaga doir asarlar, davlat qonun va qarorlari.

b) Davlat hujjatlari, tarixiy g‘oyalar, pedagogik meros.

v) Milliy meros va umumiy qadriyatlar.

g) Buyuk pedagoglar asarlari, xalq pedagogik adabiyotlari.

40. Sharq uyg‘onish davrining yetuk namoyandalari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

*a) Al-Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali Ibn Sino.

b) Abu Ali Ibn Sino, Al-Xorazmiy.

v) Abu Rayhon Beruniy, Amir Temur.

g) Abu Ali Ibn Sino, Al-Xorazmiy, Alisher Navoiy.

41. «Turkiy Guliston yoxud axloq» asarining muallifi.

b) Munavvar Qori.

42. «Qutadg‘u bilig» asarining muallifi.

*a) Yusuf Xos Hojib.

g) Abu Nasr Forobiy.

43. A.Navoiy umrining oxirgi yillarida yozilgan ta’lim-tarbiyaviy xarakterga ega bo‘lgan asar nomi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

*a) «Mahbub ul-qulub».

b) «Hayrat ul-abror».

g) «Farxod va Shirin».

44. «Turkiy Guliston yoxud axloq» asarida komil inson tarbiyasiga oid ilgari surilgan g‘oyalar.

*a) Aqliy tarbiya, axloqiy tarbiya, vijdon tarbiyasi.

b) Vatan muhabbati, inson odobi.

v) Axloqiy tarbiya, vijdon tarbiyasi.

g) Tarbiya, inson odobi.

45. «Birinchi muallim» darsligining muallifi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

b) Munavvar Qori.

g) Said Rasul Aziziy.

46. DTS ni tayyorlash qanday ta’lim muassasalari uchun majburiydir?

*a) O‘zbekiston Respublikasidagi barcha ta’lim muassasalari uchun.

b) Davlat ta’lim muassasalari uchun.

v) Nodavlat muassasalari uchun.

g) Xalq ta’limi hamda Oliy va O‘rta maxsus ta’lim vazirliklari tasarrufidagi ta’lim muassasalari uchun.

47. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturida belgilangan barcha tadbirlarni amalga oshirishning 1-bosqichi qaysi yillar hisoblanadi?

*a) 1997 – 2001 yillar.

b) 1997 – 2000 yillar.

v) 1998 – 2001 yillar.

g) 1996 – 2000 yillar.

48. Aralash dars turining tuzilishi berilgan qatorni toping.

*a) Uy vazifalarini so‘rab, tekshirish, yangi material bayon qilingan yangi matn, uy vazifasini topshirish.

b) Tashkiliy qism, yangi mavzu bayoni, yangi mavzudan uyga vazifa berish.

v) Tashkiliy qismlarning ochib berilishi.

g) Darsni turli o‘yinlar orqali o‘tish.

49. Pedagogik qobiliyat necha turga bo‘linadi?

50. O‘quv dasturi – bu:

*a) Fanning maqsadidan, o‘quv rejasi bo‘yicha ajratilgan soat va bilim hajmi uning tizimi mavjud jamiyatning g‘oyaviy-siyosiy yo‘nalishini o‘zida aks ettiradigan davlat hujjatidir.

b) Fanning maqsadini belgilab beruvchi hujjat.

v) O‘qituvchining faoliyatini belgilab beradigan hujjat.

g) Dars tizimi va uning qonun-qoidalarini belgilab beradigan hujjat.

51. «Mudarris ota-onasining mansabi, boyligiga qarab bolaga muomala qilmasligi kerak». Ushbu fikrlar qaysi Sharq mutafakkirining qalamiga mansub?

52. A.Navoiyning «Mahbub ul-qulub» asarida o‘qituvchi odobiga doir qanday talablar bayon etiladi?

*a) Mudarris ota-onasining mansabi, boyligiga qarab bolaga muomala qilmasligi lozim, mudarris bolaga bilgan narsalarini o‘rgatishi, bilmagan ilmlarini o‘rgatishga urinmasligi kerak.

b) Muallim yaramas ishlardan, nopoklikdan yiroq bo‘lishi kerak.

v) Mudarrislar yomon ishlardan, fisqu-fasoddan o‘zlarini tiya bilishlari kerak.

g) O‘qitish va tarbiyalashni bilmagan mudarris bolalardan uzoqda yurishi kerak.

*a) Har bir insonning o‘zi bir inson yoki jamoa bilan bo‘lgan muloqotida hamda yurish-turishida o‘zini tuta bilishidir.

b) Insonning yurish-turishini belgilab beradi.

v) Insonning muomala odobini belgilab beradi.

g) Insonning kuchli iroda egasi ekanligi.

54. O‘quv rejasiga asosan tuziladigan hujjatlarning nomini ko‘rsating.

*a) O‘quv rejasi asosida tuziladigan hujjat – dars jadvali.

b) Maktabning yillik o‘quv rejasi.

v) Sinf rahbarining tarbiyaviy ish rejasi.

g) Dasturdan tashqari ma’lumotlar jadvali.

55. Pedagogikada jazolash usuli qanday amalga oshiriladi?

*a) Tushuntirish, tanbeh berish, ogohlantirish, qattiq ogohlantirish, uyaltirish.

b) Kaltaklab, urib, haqorat qilib.

v) Haqorat qilib.

56. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturida belgilangan barcha tadbirlarni amalga oshirishning 2-bosqichi qaysi yillar hisoblanadi?

*a) 2001 – 2005yillar.

b) 1997 – 2000 yillar.

v) 1998 – 2001 yillar.

g) 1996 – 2000 yillar.

57. «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonun qachon qabul qilingan?

*a) 1997-yil 9-sessiyada.

b) 1997-yil 11-sessiyada.

v) 1996-yil 11-sessiyada.

g) 1997-yil 8-sessiyada.

58. Shaxs komilligining mezoni – bu:

*a) O‘qib-uqqanligi, aqliy va axloqiy bilimlari saviyasi va ularni hayotda qo‘llay bilish ko‘nikmasini hosil qilganligida.

b) Hayotiy tajriabasining ko‘pligida.

v) O‘zgalar bilan tez muomalaga kirishib keta olishida.

g) Yaxshi fazilatlarni o‘zida mujassam etganligida.

59. Pedagogika fani Konsepsiyasinng asosiy mazmun-mohiyati nimadan iborat?

*a) Pedagogika fanining rivojlanish istiqbollarini belgilashdan.

b) Pedagogika fanining yangi yo‘nalishlarini belgilashdan.

v) Pedagogika fani erishgan yutuqlarni targ‘ib qilishdan.

g) Pedagogika fani erishgan yutuqlarni amaliyotga qo‘llashdan.

60.“Axloqning yaxshi bo‘lishi, taomning pokizaligi, rostlik va omonatga xiyonat qilmaslik shart, dunyoviy ishlardan chetda qolgan bo‘lsangiz ham zarari yo‘qdir”. Ushbu fikr muallifini aniqlang.

*a) Imom ismoil Al Buxoriy.

61. “Odobli inson barcha odamlarning yaxshisidir va barcha xalqlar uchun yoqimlidir. U mansabdor kishilardan go‘zalroq va badavlat odamlardan hurmatliroqdir”. Ushbu fikr muallifini aniqlang.

*a) Alisher Navoiy.

62. IX-XV asrlar davomida pedagogika faniga hissa qo‘shgan olimlar qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

*a) Forobiy, Ibn Sino, Jomiy, Navoiy.

b) Jomiy, Muqimiy.

v) Amir Temur, Mashrab.

g) Ibn Sino, Gulxaniy.

63. Maktab ta’limi qaysi asosiy hujjatlar asosida amalga oshiriladi?

*a) O‘quv predmetlari, o‘quv rejasi, dasturi, darslik.

b) Predmetlar, o‘quv rejasi.

v) O‘quv rejasi va dasturi.

g) Predmet va darsliklar.

64. Prezident Islom Karimovning qaysi asarida milliy istiqlol g‘oyasi va milliy mafkuraning asosiy mohiyati yoritib berilgan?

*a) Milliy istiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir.

b) Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori.

v) O‘zbekiston kelajagi buyuk davlat.

g) O‘zbekistonning o‘z istiqlol taraqqiyoti yo‘li.

65. Pedagogik mahorat – bu:

*a) Izlanish – ijodiy mehnat mahsuli. U bir qolipdagi ish uslubi emas, balki har bir o‘qituvchining o‘z ustida ishlashi, ijodiy mehnati.

b) O‘quvchining ruhiy holatini bilish.

v) O‘quvchini qiyin vaziyatdan olib chiqish.

g) Har qanday holatda ham dars o‘ta olish.

66. XIX asrning 2-yarimi – XX asrda pedagogika faniga hissa qo‘shgan olimlar qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

*a) Avloniy, Fitrat, Behbudiy.

v) Amir Temur, Mashrab.

g) Ibn Sino, Gulxaniy.

67. Bugungi kunda pedagogika sohasida qalam tebratayotgan olimalar kimlar?

*a) R.A.Mavlonova, N.Azizxo‘jayeva, O.Hasanboyev.

b) R.A.Mavlonova, N.Saidaxmedov.

v) N.Azizxo‘jayeva, K.Hoshimov.

g) O.Hasanboyeva, M.Haydarov.

68. Badantarbiya mashqlari tartibi va yo‘li bilan bajarilsa, nimaga erishiladi?

*a) Fikr uyg‘unlashadi, qon yurishadi, hazm yaxshilanadi, asab quvvatlanadi, zehn charxlanadi.

b) Barkamol inson tarbiyalanadi.

v) Komil inson voyaga yetkaziladi.

g) Shaxs shakllanadi.

69. O‘zbekiston Respublikasi “Oila huquqi ”ning asosiy tamoyillari qaysilar?

*a) Oila jamiyat va davlat muhofazasida, ayol bilan erkak teng huquqliligi, ixtiyoriy, erkin nikoh va erkin ajralish.

b) Oila jamiyat va davlat muhofazasida.

v) Ayol bilan erkak teng huquqliligi.

g) Ixtiyoriy, erkin nikoh va erkin ajralish.

70. Maktab ichki nazoratining turlari qaysilar?

*a) Mavzutik va kompleks nazorat.

b) Mavzutik va yakka nazorat.

v) Kompleks va indvidual nazorat.

g) Mavzutik va indvidual nazorat.

71. Ushbu misralar qaysi allomaga tegishli? “Otangga bo‘lmagin arzanda bandi, Bandidan chiqib bo‘l hunar farzandi”.

72. Hadisi Sharifda keltirilgan quyidagi g‘oyalar kimga tegishli? “Mening bolam”, “Sening bolang”, deb ajratmay tarbiya berish hammaning vijdoniy burchidir.

*a) Payg‘ambarimiz (s.a.v).

73. Milliy tarbiya mezonlarini belgilashda nimalar e’tiborga olinadi?

*a) O‘quvchilarning yoshi, aqliy imkoniyatlari.

b) O‘quvchilarning bilish qobiliyatlari.

v) O‘quvchilarning ruhiy holati.

g) O‘quvchilarning umumiy holati.

74. Milliy tarbiyaning ko‘rsatkich va mezonlari qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

*a) Vatanparvarlik, milliy g‘urur, milliy odob, vijdoniylik.

b) Xalqparvarlik, insonparvarlik.

v) Insonparvarlik, vatanparvarlik.

g) Vatanparvarlik, Milliy g‘urur.

75. Ta’lim tamoyillari qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

*a) Ta’lim jarayonining ko‘rsatmali bo‘lishi, bilimlarni puxta va tizimli o‘zlashtirib olish, ta’lim jarayoni va tizimini demokratlashtirish va insonparvarlashtirish, ta’lim jarayonida shaxsiy xususiyatlarni hisobga olish.

b) Ta’limning ilmiy bo‘lishi, nazariya bilan amaliyotning bog‘liq bo‘lishi.

v) Og‘zaki nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish.

g) Ta’limga qiziqishni rag‘batlantirish.

76. Darsga qo‘yiladigan didaktik talablar – bu:

*a) Har bir dars aniq g‘oyaviy, mafkuraviy izlanishga ega bo‘lishi lozim. O‘qituvchi esa ulardan tarbiyaviy maqsadda foydalanmog‘i lozim.

b) Har bir dars aniq maqsadni ko‘zlab, puxta rejalashtirilgan bo‘lishi lozim.

v) Har bir dars ko‘rsatmali vositalar bilan jihozlanmog‘i lozim.

g) Dars uchun ajratilgan soat va daqiqalarni tejash va unumli foydalanish.

77. Tarbiyaning tabiatga uyg‘un bo‘lish prinsipini qaysi pedagog o‘z ishida ta’riflagan?

*a) Slavyan pedagogi Yan Amon Komenskiy.

b) Nemis pedagogi Adolf Disterveg.

v) Fransuz faylasufi Jan Jak Russo.

g) Shvetsar pedagogi Iogani Genrix Pestolotsiy.

78. Shaxs shakllanishiga ta’sir etuvchi ichki omillarga qaysilar kiradi?

*a) Biologik va irsiy omillar.

b) Tabiiy va ijtimoiy hayot.

g) Pedagogik ta’lim.

79. “Inson uchun birinchi baxt uning sog‘ligi, ikkinchisi go‘zalligidir” degan fikr kimning qalamiga mansub?

80. Faoliyat qanday faoliyatga bo‘linadi?

*a) O‘yin, o‘qish, mehnat faoliyatlari.

b) Raqs faoliyati.

v) Kino ko‘rish faoliyati.

g) Dam olish faoliyati.

81. “Avesto” tadqiqotchisini aniqlang.

82. Nafosat tarbiyasini amalga oshirishda eng ko‘p qo‘llanadigan vositani ko‘rsating.

*a) Musiqa, tasviriy san’at, she’riyat va raqs.

b) Dars, ekskursiY.

v) Tanaffus, dars, mehnat.

g) Musiqa, tasviriy san’at.

83. “Zafarnoma” asarining muallifi kim?

*a) Sharafiddin Ali Yazdiy.

v) Abu Ali ibn Sino.

84. Nafosat tarbiyasi nima?

*a) O‘quvchilarni voqelikdagi, san’atdagi, tabiatdagi, jamiyat munosabatlaridagi, go‘zallikni idrok qilish, badiiy didni o‘stirish.

b) O‘quvchilarni did bilan kiyintirishga o‘rgatish.

v) Nozik didli bo‘lish.

g) Go‘zallikni yaratish.

85. Tarbiyaning usullarini sanab o‘ting.

*a) Ibrat-namuna, ishontirish, tushuntirish, uqtirish.

b) Namuna, tushuntirish, uqtirish.

v) Tushuntirish, nasihat berish.

g) Ishontirish, ta’kdirlash.

86. Axloqiy tarbiyaning vazifalari.

*a) Kattalarni hurmat qilish.

b) Ongli, intizomli bo‘lish.

v) Fikrlash qobiliyati keng, tarbiyali bo‘lish.

g) O‘quvchilarga insonparvarlikni singdirish.

87. «Agar dunyoda chang va tutun bo‘lmaganida inson 1000 yil umr ko‘rgan bo‘lur edi» iborasi kimning qalamiga mansub?

*a) Abu Ali Ibn Sino.

b) Abu Rayhon Beruniy.

g) Abdulla Avloniy.

88. O‘qituvchi – bu:

*a) Fundamental va mutaxassislik fanlarini chuqur egallagan yuqori saviyali dars beradigan kishi.

b) Madaniyatli, to‘g‘ri yo‘nalish ola biladigan shaxs.

v) Yuksak madaniyatli, o‘quvchilar qiziqishini qondira oladigan odam.

g) O‘quvchilarga bilim beruvchi shaxs.

89.“Devoni hikmat” asarining muallifi kim?

*a) Ahmad Yassaviy.

v) Ahmad Yugnakiy.

g) Alisher Navoiy.

90. Pedagogikaning predmeti – bu:

*a) Tarbiyaning nazariyasi va amaliyotini tadqiq etadigan va uning mohiyatini aniqlab beradigan fan.

b) Tarbiya va tarbiyalash borasidagi faoliyat.

v) Maxsus tashkil etilgan tarbiyaviy jarayon.

g) Tarbiya qonunlarini tadqiq etadigan fan.

*a) Bu maqsadga qaratilgan jarayon bo‘lib, bunda o‘quvchilar bilimlar tizimini, malaka va ko‘nikmalarni egallab, ularda ilmiy dunyoqarash shakllanib borish bilan birga insonning axloqiy fazilatlari kamol topadi.

b) O‘quv ko‘nikmasi va malakasini egallash orqali tarbiyaviy ta’sir o‘tkazish.

v) Tarbiyaning bir qismi bo‘lib, bunda bolalar bilimlar tizimini egallab boradilar.

g) O‘quvchilar tomonidan ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish jarayoni.

92. Shaxs kamoloti – bu:

*a) Irsiyat, muhit, tarbiya, ichki va tashqi sifatlar, iroda etiladigan va iroda etilmaydigan jarayon.

b) Ichki va tashqi sifatlar.

v) Ma’lumot, o‘qitish va tarbiY.

g) Irsiyat, ma’lumot va tarbiY.

93. Maktab ta’limi o‘z ichiga quyidagilarni oladi:

*a) O‘quv predmetlari, o‘quv plani, dasturi va darsliklari.

b) Predmetlar, o‘quv rejasi.

v) O‘quv rejasi, dastur.

g) Predmet va darsliklar.

94. Ta’lim prinsiplari – bu:

*a) Ta’lim talablaridan kelib chiqib, o‘qitishning borishini belgilaydigan va aniqlaydigan qonun.

b) Ta’lim asosini tashkil etadigan qoidalar.

v) Didaktik talablar tizimi.

95. Ta’lim metodlari qaysilar?

*a) Amaliy, og‘zaki, ko‘rsatmali, o‘quv faoliyatini tashkil etish va rag‘batlantirish, nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.

b) Og‘zaki, ko‘rgazmali, amaliy.

v) Amaliy va og‘zaki.

g) O‘quv faoliyatini rag‘batlantirish, nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish.

96. “Ash-shifo” asarining muallifi kim?

g) Alisher Navoiy.

97. Pedagogika terminining ma’nosi – bu:

*a) Pedagogika – bola yetaklamoq so‘zidan olingan.

b) Pedagogika – bolashunoslik so‘zini anglatadi.

v) Kasbiy mehr va adolat, burch ma’nosini anglatadi.

g) Tashkilotchilik, halollik va rostgo‘ylik ma’nosini anglatadi.

98. Pedagogikaning faoliyat ob’ekti nima?

*a) Bolani o‘rab turgan muhit.

MUNDARIJA
1. Pedagogikaning umumiy asoslari. Pedagoglik kasbining ijtimoiy mohiyati.

2. O‘qituvchining kasbiy sifatlari va qobiliyatlari.

3. Pedagogik mahorat va uni egallash yo‘llari.

4. Pedagogika fani va uning metodlari.

5. Pedagogika fanining boshqa fanlar bilan aloqasi.

6. Pedagogika fanining ilmiy tadqiqot metodlari.

7. Barkamol avlodni tarbiyalashning maqsad va vazifalari.

8. Barkamol avlod tarbiyasida axloqiy, mehnat va estetik tarbiyalarning o‘rni.

9. O‘quvchi shaxsining rivojlanishi va tarbiY.

10. Shaxs rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar va o‘quvchi shaxsining rivojlanish davrlari.

11. O‘zbekistonda ta’lim tizimi.

12. O‘zbekistonda uzluksiz ta’lim tizimi, turlari va ish mazmuni.

13. O‘zbekistonda Oliy,Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim.

14. Didaktikaning predmeti va vazifalari.

15. Ta’lim jarayonining mohiyati.

16. O‘quvchilar bilim egallashining asosiy bosqichlari.

17. Ta’lim mazmuni.

18. Maktabning o‘quv dasturlari.

19. Ta’lim qoidalari va qonuniyatlari.

20. Ta’limning ko‘rsatmalilik, tushunarlilik, puxta va mustahkam o‘zlashtirish qoidalari.

21. Ta’lim metodlari.

22. Ta’lim jarayonining shakllari.

23. O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma, malakalarini hisobga olish va baholash.

24. Tarbiya jarayonining mohiyati.

25. Tarbiya metodlari.

26. O‘quvchilar jamoasi va uning o‘quvchiga ta’siri.

27. Ijtimoiy-siyosiy tarbiya va o‘quvchilarning ijtimoiy faolligini shakllantirish.

28. O‘quvchilarda ilmiy dunyoqarash asoslarini shakllantirish.

29. Barkamol shaxsning estetik tarbiyasi.

30. Barkamol shaxsga ekologik tarbiya berish.

31. Barkamol shaxsga iqtisodiy tarbiya berish.

32. Shaxsning kamol topish tizimida sinfdan va maktabdan tashqari ishlar.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. O‘zbekiston Resiubjkasining Konstitutsiyasi Toshkent, 1992-y.

2. O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida» gi Qonuni. – T, 1997-y.

3. O‘zbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi». – T.,1997-y.

4. I.A. Karimov. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. – T., O‘zbekiston. 2011-y.

5. I.A. Karimov. “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch”. – T., “Ma’naviyat”. 2008-y.

6. I.A. Karimov. “Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari”. – T., O‘zbekiston. 2009-y.

7. I.A. Karimov. Barkamol avlod orzusi. Toshkent: Sharq, 1997-y.

8. I.A. Karimov. O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsyzlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. – T., O‘zbekiston, 1997-y.

9. Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. – T.,O‘zbekiston, 2000-y.

10. Abu Nasr Forobiy. Fozil odamlar shahri. – T., Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 1993-y.

11. Abdulla Avloniy. Turkiy Guliston yoxud axloq. – T., 1996-y.

12. Abu Rayhon Beruniy. Hikmatlar. – T.,Yosh gvardiya, 1973-y.

13. A.Xoliqov. Pedagogik mahorat. – T., Iqtisod-moliY. 2010-y.

14. J.Tulenov, Z.G‘ofurov. Falsafa. – T., O‘qituvchi. 1997-y.

15. A.Minovarov. Pedagogika. – T., O‘qituvchi 1996-y.

16. R.Mavlonova, O.To‘rayeva., K.Xoliqberdiyev. Pedagogika. O‘qituvchi. 2008-y.

17. R.Mavlonova, N.Raxmonqulova, N.Vohidova. Pedagogika nazariyasi va tarixi. Darslik. – T., Fan va texnologiyalar. 2010-y.

18. R.Mavlonova,N.Raxmonqulova. Boshlang‘ich ta’limning integratsiyalashgan pedagogikasi. – T., 2009-y.

19. R.Mavlonova, N.Raxmonqulova. Boshlang‘ich ta’lim innovatsiyasi. – T., 2007-y.

20. J.Yo‘ldoshev va F.Yo‘ldosheva, G.Yo‘ldosheva. Interfaol ta’lim sifat kafolati. – T., 2009-y.

21. J.Xasanboyev, H.Sariboyev, G.Niyozov,O.Hasanboyeva, M.Usmonboyeva. Pedagogika. O‘quv qo‘llanma. Fan. 2006-y.

22. M.Inomova. Oilada bolalarning ma’naviy-axloqiy tarbiyasi. – T., 1999-y.

23. A.To‘xtayev. EkologiY. – T., O‘qituvchi. 1998-y.

24. S.Jo‘raqulov. Pеdagogik mahorat. Toshkent. 2008-y.

25. A.Kosimov, F.Xolikova. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiyalar Toshkent 2004-y.

26. M.Axmedjonov, B.Xo‘jaev, Z.Hasanova. Pеdagogik mahorat. Buxoro. 2008-y.

27. O.Suvonov, S.Astanova. Pedagogik mahorat. Guliston – 2010-y.

Milliy istiqlol g’oyasi 9 sinf pdf

Последние новости с фронта, все о войне с Россией, а также другие актуальные новости Украины. Присоединяйся к УНИАН!

Реклама на канале – @Tavika82

About

Blog

Apps

Platform

УНИАН – новости Украины | война с Россией | новини України | війна з Росією | УНІАН
881K subscribers

На здании Минклоунады рф ЗРК “Панцирь” накрыли маскировочной сеткой

Ну теперь-то уж точно никто не увидит

203.8K views 12:47

А Димон внезапно поменял стиль своих постов и теперь начинает их с описания ситуации в его палате, говоря о себе в третьем лице.

198.3K views 13:00

Темпы вербовки зэков в ЧВК “Вагнер” сильно снизились, – британская разведка

Так, пик вербовки припадал на лето и осень 2022 года, а сейчас ее темпы значительно уменьшились. Такое сокращение может быть связано с конфликтом пригожина с Минобороны рф.

Кроме того, в Минобороны Великобритании сообщают, что помимо снижения масштабов вербовки рф стала меньше прибегать к тактике наступления “живыми волнами” с использованием заключенных.

194.8K views 13:15

Германия ведет переговоры со Швецией о поставках пусковых установок IRIS-T для Украины, – Bloomberg

Как сообщает издание со ссылкой на анонимные источники, помимо пусковых установок Германия также попросила Швецию передать и ракеты для них.

Таким образом, как пишет Bloomberg, Германия придерживается своего плана отправить 3 дополнительные системы IRIS-T в этом году после того, как первая их партия прибыла в Украину в октябре.

191.8K views 13:30

❗️‍♂️ Вчера в сети появились скриншоты, где якобы вывезенного из Украины мальчика задействуют в порно. В Нацполиции опровергли эту информацию

Публикацию также разместил у себя уполномоченный по правам человека Лубинец, призвав Киберполицию начать расследование.Правоохранители выяснили, что ребенок, которого якобы привлекли для участия в порно за деньги, на самом деле родился и живет на россии, работая моделью и рекламируя детскую одежду.

Публикация с фото ребенка появилась на одном из закрытых российских телеграм-каналов. После того, как пост распространился в ряде украинских ресурсов, его удалили из первоисточника.

194.2K views edited 13:45
УНИАН – новости Украины | война с Россией | новини України | війна з Росією | УНІАН pinned a photo

Он основал собственный дом высокой моды Paco Rabanne и стал революционером в мире моды 1960-х годов. Также Рабан известен созданием целой серии парфюмов.

190.8K views edited 13:58
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM

Оккупанты выложили видео безуспешной атаки своего танка на позиции ВСУ

Как обычно на россии, без нюансов не обошлось: наши бойцы дождались момента, когда танк орков проедет дальше и запустили ему в корму гранатометный выстрел.

К сожалению, он прошел по касательной и броня танка выдержала, но в результате танкистам пришлось ретироваться.

Взволнованные крики обос*авшегося руснявого оператора можно слушать вечно

188.3K views 14:13

“Сдавать Бахмут никто не будет. Будем бороться, сколько сможем”, – заявил президент Зеленский по итогам саммита “Украина-ЕС”

189.6K views 14:28

Против участия России в Олимпиаде-2024 выступят 40 стран – министр спорта Польши Бортничук

Комментируя обещания Украины и Латвии бойкотировать Игры в случае участия России, министр отметил, что “это всегда самая сильная карта” и что “они не постесняются её использовать”.

173.7K views 14:43

Десятый пакет санкций ЕС против России подразумевает ограничения на 10 млрд евро – глава Еврокомиссии Урсула фон дер Ляйен

168.5K views 14:53

Российские системы ПВО не смогли отразить 80% атак Украины

Как подсчитали журналисты “Новой газеты Европа”, российские системы противовоздушной обороны отразили только 20% атак Украины в приграничных областях – Белгородской, Курской, Воронежской и Брянской.

158.6K views edited 15:08

Три балтийские страны – Эстония, Латвия и Литва – призвали Запад ускорить поставку вооружения ВСУ

“Ближайшие месяцы будут очень трудными. Они могут даже стать решающими в этой войне. Именно поэтому нам необходимо ускорить и увеличить нашу поддержку Украине, особенно военную помощь“, – заявила глава правительства Литвы Ингрида Шимоните.

Премьер-министр Эстонии Кая Каллас также подчеркнула, что помощь Украине не должна прийти слишком поздно.

“Мы поддерживаем просьбу Украины о предоставлении оборудования, которое позволит им выиграть войну“, – резюмировал глава правительства Латвии Кришьянис Кариньш.

139.2K views 15:25
УНИАН – новости Украины | война с Россией | новини України | війна з Росією | УНІАН

Организаторам пьяных вечеринок в Киеве вручили повестки Соответствующие фото публикуют телеграм-каналы. Самое мерзкое во всей этой истории то, что главный организатор в попытке оправдаться заявил, что выкладывал видео с девушками, желая собрать донаты на…

Одному из организаторов пьяных вечеринок в Киеве избрали меру пресечения

Андрей Ярына, подозреваемый в распространении порноконтента, арестован до 1 апреля без права внесения залога.

124.0K views 15:41

СБУ объявила о подозрении экс-главе Херсонской ОВА Геннадию Лагуте

По версии следствия, весной 2022 года чиновник обратился к местной предпринимательнице с просьбой предоставить ему внедорожник в безвозмездное пользование “для служебных целей”.

В июле 2022 экс-глава ОВА оформил автомобиль на себя и продал своему подчиненному, после чего тот “перепродал” его Лагуте.

110.7K views edited 15:56

Организаторы «пьяных вечеринок» в Киеве вчера получили повестки, но это “не метод наказания“

Таким мнением поделился начальник Печерского районного ТЦК в Киеве полковник Сергей Калугин. Он заявил, что фигуранты дела не получили повесток ранее, так как могли нарушать правила воинского учета.

“Я не считаю, что повестки — это метод наказания. […] Я же говорю: не все сидят дома, не все люди не нарушают правила военного учета на сегодняшний день. Он [призывник] может быть зарегистрирован в любом районе города Киева, а ТЦК и СП он не сообщает, что он переехал, и его нет дома. Я не считаю, что это метод наказания — вручение повесток”, — заявил Калугин.