Fransuz Tili Harflari - MegaBaza.Net

Fransuz tili harflari

Frantsuz tilida so’zlashadigan aholining aksariyati Afrikada yashaydi. Internationale de la Francophonie tashkilotining 2007 yilgi hisobotiga ko’ra, frankofoniyaning 31 mamlakatiga tarqalgan taxminan 115 million afrikalik frantsuz tilida frantsuz tilida gaplashishi mumkin. birinchi yoki a ikkinchi til. [13] Ushbu raqam frankofon bo’lmagan Afrika mamlakatlarida yashovchi, frantsuz tilini chet tili sifatida o’rganganlarni o’z ichiga olmaydi. [13] Afrikada frantsuz tilining ko’payishi tufayli dunyo bo’ylab frantsuz tilida so’zlashadigan aholining umumiy soni 2050 yilda 700 million kishiga etishi kutilmoqda. [49] Frantsuz tili qit’ada eng tez rivojlanayotgan tildir (rasmiy yoki chet tillari bo’yicha). [50] [51] Frantsuz tili asosan Afrikada ikkinchi til hisoblanadi, ammo ba’zi shahar joylarda, masalan, mintaqada birinchi tilga aylandi Obidjon, Fil suyagi qirg’og’i [52] va Librevil, Gabon. [53] Bitta ham yo’q Afrikalik fransuzlar, ammo turli xil mahalliy aholi bilan aloqa qilish orqali ajralib turadigan bir nechta shakllar Afrika tillari. [54] Afrikaning Sahroi osti qismi Ta’limning kengayishi va aholi sonining tez o’sishi sababli frantsuz tili kengayishi mumkin bo’lgan mintaqadir. [55] So’nggi yillarda bu til eng ko’p rivojlangan joy. [56] [57] Afrikadagi frantsuz tilining ba’zi bir mahalliy shakllarini boshqa mamlakatlardan kelgan frantsuzlar uchun tushunish qiyin bo’lishi mumkin, [58] ammo tilning yozma shakllari frantsuz tilida so’zlashadigan boshqa mamlakatlar bilan juda chambarchas bog’liqdir.

Анализ сложных слов с дефисом во французском языке

Mundarija скрыть

Анализ сложных слов с дефисом во французском языке

Ключевые слова:

Аннотация

Ключевые слова:

Аннотация

В этой статье рассмотрены некоторые особенности сложных слов, которые пишутся с дефисом во французском языке. В частности, присущие им грамматические, лексические и семантические особенности помогают различать парадигматические отношения между такими словами. Также в статье проанализирована структурная специфика составных слов, которые пишутся через дефис

Darsxona

Ikki tovush paychasining ochilishi, ularning tebranmasligi va nafas yo’lidan ko’p havo o’qishi natijasida tovushning maxfiy eshitilishidir.

مَهْمُوسَةٌ
(Mahmusa)
Harflari 10 ta:
سَكَتَ فَحَثَّه شَخْصٌ
الْجَهْرُ
( Jahr – tovush paychasi berk bo’ladi, paychalar tebranadi, tovush havosiz, jarangli eshitiladi.)

اَلْجَهْرُ: اَلْوُضُوحُ فِي السَّمْعِ نَتِيجَةَ تَضَامِّ الْوَتَرَيْنِ الصَّوْتِيَّيْنِ وَاهْتِزَازِهِمَا وَانْحِبَاسٍ كَثِيرٍ لِهَوَاءِ النَّفَسِ

Jahr: Ikki tovush paychasining birlashishi, ularning tebranishi va nafasdagi havoning ko’p tutilib qolishi natijasida eshitiladigan aniqlik.

مَجْهُورَةٌ
(Majhuro)
Harflari 19 ta mahmusa harflaridan qolganlaridir.
الشِّدَّةُ

( Shidda – maxraj butunlay yopilib, tovush qamalib qoladi, ya’ni ovoz oqimi to’xtab qoladi, sukunli holatda tez talaffuz qilinadi.)

هِيَ انْحِبَاسُ جَرَيَانِ الصَّوْتِ عِنْدَ النُّطْقِ بِالْحَرْفِ الشَّدِيدِ نَتِيجَةَ غَلْقِ الْمَخْرَجِ

U shadida harflarining talaffuzida maxrajning berkilishi natijasida ovoz oqimining to’xtab qolishidir.

شَدِيدَةٌ
(Shadiida)
Harflari 8 ta :
أَجِدُ قَطٍ بَـكَتْ
الْبَـيْـنِـيَّـةُ

(Bayniyya – maxraj ozgina ochiq bo’ladi, maxrajdan ozgina tovush chiqadi, asosiy tovush boshqa tomondan chiqadi, sukunlida o’rtacha vaqt ketadi.)

اَلْبَيْنِيَّةُ: هِيَ الْجَرَيَانُ الْجُزْئِيُّ لِلصَّوْتِ فِي مَخْرَجِ الْحَرْفِ بِسَبَبِ عَدَمِ كَمَالِ غَلْقِهِ

Maxraji komil berkilmagani sababli harf maxrajida tovushning qisman oqishi.
بَيْنِيَّةٌ
(Bayniyya)
Harflari 5 ta:
لِنْ عُمَرُ
الرَّخَاوَةُ
(Roxoova – maxraj ochiq bo’ladi, tovush bemalol oqib o’tadi, sukunli bo’lganda uzoqroq ushlanadi.)
الرَّخَاوَةُ: الْجَرَيَانُ التَّامُّ لِصَوْتِ الْحَرْفِ الرِّحْوِ عِنْدَ مُرُورِهِ فِي الْمَخْرَجِ
Maxrajda o’tayotgan rixva harfi tovushining to’liq oqimidir.
رِخْوَةٌ
Harflari 16ta shadida va bayniyya harflaridan qolganlaridir.
الِاسْتِعْلَاءُ

(Isti’laa – maxrajdan chiqqan tovush yuqori tanglayga qarab yo’naladi, natijada tovush yo’g’onlashadi.)

يَتَصَعَّدُ الصَّوتُ عِنْدَ النُّطْقِ بِهَا إِلَى الْحَنَكِ الْأَعْلَى
Talaffuz vaqtida tovush yuqori tanglayga ko’tariladi.
مُسْتَعْلِيَةٌ
Harflari 7 ta:
خُصَّ ضَغْطٍ قِظْ
الِاسْتِفَالُ

(Istifaal – maxrajdan chiqqan tovush yuqori tanglayga ko’tarilmay, pastdan chiqib ketadi, tovush ingichka bo’ladi.)

لَا يَتَصَعَّدُ الصَّوتُ عِنْدَ النُّطْقِ بِهَا إِلَى الْحَنَكِ الْأَعْلَى
Talaffuz vaqtida tovush yuqori tanglayga ko’tarilmaydi.
مُسْتَفِلَةٌ
Harflari 22 ta musta’liya harflaridan qolganlaridir .
الْإِطْبَاقُ

(Itbaaq – 4 ta harf tovushi til va tanglay orasida qamalib qoladi, natijada tovush yuqori tanglayga tik yo’naladi.)

يَنْحَصِرُ الصَّوتُ عِنْدَ النُّطْقِ بِهَا بَيْنَ اللِّسَانِ وَالْحَنَكِ الْأَعْلَى
Talaffuz vaqtida tovush tepa tanglay va til orasida qamaladi.
مُطْبَقَةٌ
Harflari 4ta
ص ض ط ظ
الِانْفِتَاحُ

(Infitaah – Itbaq harflaridan tashqari 25 ta harfning tovushi til va tanglay orasida qamalib qolmaydi.)

لَا يَنْحَصِرُ الصَّوْتُ عِنْدَ
النُّطْقِ بِهَا بَيْنَ اللِّسَانِ وَالْحَنَكِ الْأَعْلَى
Talaffuz vaqtida tovush tepa tanglay va til orasida qamalmaydi.
مُنْفَتِحَةٌ
Harflari 25 ta mutbaq harflaridan qolganlaridir.
صِفَاتٌ لَا ضِدَّ لَهَا
Ziddi yo’q sifatlar
Sifat nomi
Sifatning arab tilidagi ta’rifi
Sifatning o’zbek tilidagi ta’rifi
Sifatlanuvchi
الْقَلْقَلَةُ

(Qolqola – jahr va shidda sifatli “qutbijad” harflari maxraj ortida bir muddat qamalib qoladi va keyin maxrajni tebratib ochadi.)

القَلْقَلَةُ: هِيَ إِخْرَاجُ الْحَرْفِ الْمُقَلْقَلِ – حَالَةَ سُكُونِهِ – بِالتَّبَاعُدِ بَيْنَ طَرَفَيْ عُضْوِ النُّطْقِ دُونَ أَنْ يُصَاحِبَهُ شَائِبَةُ حَرَكَةٍ مِنَ الْحَرَكَاتِ الثَّلاَثِ.

Qalqala (iztirob, tebranish): u i kki nutq a’zosi chetlari bir-biridan uzoqlashishi sababli 3 harakatdan birortasi qo’shilmagan holda sukunli bo’lgandagina tebranadigan qalqala harflarining chiqishi dir .

مُقَلْقَلَةٌ
Harflari 5 ta:
قُطْبُ جَدٍّ
الصَّفِيرُ
(Sofiir – sod, siin va zay tovushlarida paydo bo’ladigan hushtaksimon ovoz.)

الصَّفِيرُ: هُوَ حِدَّةٌ فِي صَوْتِ الْحَرْفِ تَنْشَأُ عَنْ مُرُورِهِ فِي مَجْرًى ضَيِّق. وَحُرُوفُهُ ثَلَاثَةٌ: الصَّادُ والسِّينُ والزَّايُ

Sofiyr: u tor yo’lda oqib o’tishidan paydo bo’ladigan harf tovushidagi o’tkirlikdir.
فِيهَاصَفِيرٌ
Harflari 3 ta:
الِانْحِرَافُ

( Inhiroof – tovushning maxrajdan og’ib ketishi. ر va ل tovushi o’z maxrajidan qisman oqadi, asosiy tovushi boshqa tomonga og’ib ketadi. )

الِانْحِرَافُ: هُوَ مَيْلُ صَوْتِ الْحَرْفِ لِعَدَمِ كَمَالِ جَرَيانِهِ بِسَبَبِ اِعْتِرَاضِ اللِّسَانِ طَرِيقَهُ وَحَرْفَاهُ: اللامُ وَالرَّاءُ

Inhirof : u tovush yo’lini til to’sgani sababidan tovush oqimining komil bo’lmagani uchun harf tovushining og’ishidir. (tovush og’ishiga oqimning komil bo’lmagani sabab bo’ladi, oqim komil bo’lmaganiga esa tovush yo’lini til to’sgani sabab bo’ladi)

مُنْحَرِفَةٌ
Harflari 2 ta:
ر va ل
اللِّينُ

(Liin – sukunli و va ي harflaridan oldin fathali harf kelsa, و yoki ي yumshoq o’qiladi . Liin harfidan keyin sukunli harf kelsa, liin harfi mad-lin bo’lib cho’ziladi.)

اللِّين: صِفَةٌ أُطْلِقَتْ عَلَى الْوَاوِ وَالْيَاءِ السَّاكِنَتَيْنِ الْمَفْتُوحِ مَا قَبْلَهُمَا بِسَبَبِ سُهُولَةِ جَرْيِهِمَا فِي الْمَخْرَجِ نَحْوُ:

خَ وْ فٍ ، قَ وْ مُ ، البَ يْ تِ ، قُر َيْ شٍ

Liyn (yumshoq, mayin, yengil): O’zidan avvalgisi fathali bo’lgan sukunli و va ي harflarini yumshoq o’qishlik. Maxrajda bu ikki tovushning oqimi yengil bo’lgani sababli liyn sifati kelib chiqadi. Misol: خَ و ْفٍ، قَ وْ مُ ، البَ يْ تِ ، قُر َيْ شٍ

لِينِيَّةٌ
Harflari 2 ta:
َيْ va َوْ
الِاسْتِطَالَةُ

(Istitoola – tilning cho’zilishi, ya’ni, til yon qirg’og’ining ichkari qismi oziq tishlarga qadaladi, tilning uchi esa assanayyaning ildiziga yetadi.)

الِاسْتِطَالَةُ: هِيَ انْدِفَاعُ اللِّسَانِ مِنْ مُؤَخِّرَةِ الْفَمِ إِلَى مُقَدِّمَتِهِ حَتَّى يُلَامِسَ رَأْسُ اللِّسَانِ أُصُولَ الثَّنِيَّتَيْنِ اْلعُلْيَيَيْنِ ، وَذَلِكَ تَحْتَ تَأْثِيرِ الْهَوَاءِ الْمَضْغُوطِ خَلْفَ اللِّسَانِ

Istitoola (uzaymoq, cho’zilmoq): u tilning og’iz oxiridan og’iz oldiga qadar cho’zilmog’i (intilmog’i). Til uchi tepa 2 tish ildiziga tekkunga qadar cho’ziladi (orasida ozgina joy qoladi). Shu holat til orqasida qisilgan havo ostida hosil bo’ladi.

مُسْتَطِيلَةٌ
Harfi 1 ta:
التَّكْرِيرُ
( Takriir – u ر talaffuzida til oldining yengil bir marta titrashidir. )

التَّكْرِيرُ: هُوَ ارْتِعَادُ طَرَفِ اللِّسَانِ بِالرَّاءِ ارْتِعَاداً خَفِيّاً نَتِيجَةَ ضِيقِ مَخْرَجِهَا وَلِيَحْذَرِ الْقَارِئُ مِنَ الْمُبَالَغَةِ فِي التَّكْرِيرِ الْمُؤَدِّي إِلَى ظُهُورِ أَكْثَرَ مِنْ رَاءٍ

Takrir (qaytarish, takrorlash) – u ر ning maxraji torayishi natijasida til oldining yengil, yashirin titrashi.

Ro ni ko’p qaltiratishga olib keluvchi takrirdan o’quvchi ogoh bo’lsin (oshirib, uzoq r-r-r qilishdan).

Frantsuz tili – French language

Frantsuzcha (Frantsiya [fʁɑ̃sɛ] yoki langue française [lɑ̃ɡ fʁɑ̃sɛːz] ) a Romantik til ning Hind-evropa oilasi. U pastga tushdi Vulgar lotin ning Rim imperiyasi, barcha romantik tillar singari. Frantsuz taraqqiy etgan Gallo-romantik, Lotin tilida so’zlashiladigan Galliya va aniqrog’i Shimoliy Galliyada. Uning eng yaqin qarindoshlari boshqalari langues d’oïl – tarixiy ravishda shimoliy tillarda tillar Frantsiya va janubda Belgiya, qaysi frantsuzcha (Frantsen ) asosan siqib chiqarilgan. Frantsuz ham edi ta’sirlangan mahalliy tomonidan Kelt tillari Shimoliy Rim Galliyasiga o’xshash Galliya Belgika va (vaGerman ) Frank tili Rimdan keyingi davr Frank bosqinchilar. Bugungi kunda, Frantsiya tufayli o’tgan chet elda kengayish, juda ko’p Frantsuz tilidagi kreol tillari, eng muhimi Gaiti kreoli. Frantsuz tilida so’zlashadigan odam yoki millat deb atash mumkin Frankofon ingliz va frantsuz tillarida.

Katta dunyo tili, Frantsuzcha – bu rasmiy til yilda 29 mamlakat ko’p qit’alar bo’ylab, [5] ularning aksariyati Internationale de la Francophonie tashkiloti (OIF), frantsuz tilidan rasmiy foydalanish yoki o’qitishni birgalikda foydalanadigan 84 mamlakat hamjamiyati. Frantsuz tili ham Birlashgan Millatlar Tashkilotida ishlatiladigan oltita rasmiy tillardan biridir. [6] Bu birinchi til sifatida (ma’ruzachilar sonining kamayish tartibida) tilida gapiriladi Frantsiya; Kanada (viloyatlar ning Kvebek, Ontario va Nyu-Brunsvik va boshqalar Frankofoniya mintaqalari ); Belgiya (Valoniya va Bryussel – poytaxt viloyati); g’arbiy Shveytsariya (Romandiya – ning kantonlarining hammasi yoki bir qismi Bern, Fribourg, Jeneva, Yura, Noyxatel, Vaud, Valais ); Monako; ning qismlari Lyuksemburg; Qo’shma Shtatlarning qismlari (shtatlari Luiziana, Meyn, Nyu-Xempshir va Vermont ); shimoli-g’arbiy Italiya (avtonom viloyati Aosta vodiysi ); va boshqa joylardagi turli jamoalar. [7]

2015 yilda frankofon aholisining taxminan 40% (shu jumladan) L2 va qisman ma’ruzachilar) Evropada, 35% Sahroi Afrikada, 15% Shimoliy Afrika va Yaqin Sharqda, 8% Amerikada va 1% Osiyo va Okeaniyada yashagan. [8] Frantsuz tili eng keng tarqalgan ona tilidir Yevropa Ittifoqi. [9] Boshqa tillarda ona tilida gaplashadigan evropaliklarning taxminan beshdan biri frantsuz tilini ikkinchi til sifatida gaplasha oladi. [10] Frantsuz tili Evropa Ittifoqida chet tillari bo’yicha ikkinchi o’ringa ega. Evropa Ittifoqining barcha institutlari ingliz va nemis tillari bilan bir qatorda frantsuz tilini ish tili sifatida ishlatishadi; ba’zi muassasalarda frantsuz tili yagona ishlaydigan tildir (masalan Evropa Ittifoqining Adliya sudi ). [11] Frantsiya ham 18-o’rinni egallaydi eng mahalliy tilda dunyoda, 6-chi ma’ruzachilarning umumiy soni bo’yicha eng ko’p gapiradigan til va dunyo bo’ylab eng ko’p o’rganilgan ikkinchi yoki uchinchi til (120 millionga yaqin hozirgi o’quvchilar bilan). [12] Natijada frantsuz va belgiyaliklar mustamlakachilik XVI asrdan boshlab frantsuz tili Amerika, Afrika va Osiyodagi yangi hududlar bilan tanishdi. Ikkinchi tilda so’zlashuvchilarning aksariyati yashaydi Frankofoniya Afrika, jumladan Gabon, Jazoir, Marokash, Tunis, Mavrikiy, Senegal va Fil suyagi qirg’og’i. [13]

Frantsuz tilida 76 millionga yaqin ona tili borligi taxmin qilinmoqda; taxminan 235 million kunlik, ravon ma’ruzachilar; [14] [1] [15] va bu kabi gapiradigan boshqa 77-110 million ikkinchi darajali ma’ruzachilar ikkinchi til asosan Afrikada turli darajadagi malaka darajalariga. [16] OIF ma’lumotlariga ko’ra, dunyo bo’ylab taxminan 300 million kishi “tilda gaplasha oladi”, [17] ushbu baho mezonlarini yoki u kimni qamrab olishini ko’rsatmasdan. [2] Boshchiligidagi demografik proektsiyaga ko’ra Université Laval va Réseau Démographie de l’Agence universitaire de la Francophonie, frantsuz tilida so’zlashuvchilarning umumiy soni 2025 yilda taxminan 500 millionga, 2050 yilda esa 650 millionga etadi. [18] OIF 2050 yilga kelib 700 millionni taxmin qilmoqda, ularning 80% Afrikada bo’ladi. [8]

Frantsuz tili xalqaro adabiyot tili va ilmiy standartlar sifatida uzoq tarixga ega va ko’plab xalqaro tashkilotlarning, shu jumladan Birlashgan Millatlar Tashkilotining asosiy yoki ikkinchi tili hisoblanadi. Yevropa Ittifoqi, Shimoliy Atlantika Shartnomasi Tashkiloti, Jahon savdo tashkiloti, Xalqaro Olimpiya qo’mitasi, va Xalqaro Qizil Xoch qo’mitasi. 2011 yilda, Bloomberg Businessweek fransuz tili biznes uchun eng foydali til sifatida ingliz va Xitoycha standart Mandarin. [19]

Mundarija

1 Tarix

1.1 Galliyadagi vulgar lotin
1.2 Qadimgi frantsuzcha
1.3 O’rta frantsuz
1.4 Zamonaviy frantsuzcha

2.1 Evropa
2.2 Afrika
2.3 Amerika

2.4 Osiyo

2.4.1 Janubiy Osiyo
2.4.2 Janubi-sharqiy Osiyo

2.4.3 G’arbiy Osiyo

2.4.3.1 Livan
2.4.3.2 Isroil
2.4.3.3 Birlashgan Arab Amirliklari va Qatar

7.1 Otlar

7.2 Fe’llar

7.2.1 Kayfiyat va zamon shakllari

7.2.1.1 Cheklangan kayfiyat

7.2.1.1.1 Indikativ (Indikativ)
7.2.1.1.2 Subjunktiv (Subjonctif)
7.2.1.1.3 Imperativ (Imperatif)
7.2.1.1.4 Shartli (Conditionnel)

12.1 Tashkilotlar
12.2 Kurslar va o’quv qo’llanmalari
12.3 Onlayn lug’atlar

12.4 Grammatika

12.5.1 Raqamlar
12.5.2 Kitoblar
12.5.3 Maqolalar

Tarix

Asosiy maqola: Frantsuz tili tarixi

Frantsuzcha – a Romantik til (bu asosan kelib chiqishi degan ma’noni anglatadi Vulgar lotin ) shimoliy Frantsiyada gaplashadigan Gallo-Romantika shevalarida paydo bo’lgan. Tilning dastlabki shakllariga qadimgi frantsuz va o’rta frantsuz tillari kiradi.

Galliyadagi vulgar lotin

Shuningdek qarang: Gallo-romantik

Rim hukmronligi tufayli lotin tili Galliyadagi aholi tomonidan asta-sekin qabul qilindi va bu til oddiy odamlar tomonidan o’rganilganligi sababli u o’ziga xos mahalliy xarakterga ega bo’ldi, boshqa joylarda aytilgan lotin tilidan grammatik farqlar mavjud bo’lib, ularning ba’zilari grafitlar bilan tasdiqlangan. [20] Ushbu mahalliy xilma-xillik frantsuz va uning eng yaqin qarindoshlarini o’z ichiga olgan Gallo-Romantika tillariga aylandi Arpitan.

Galliyadagi lotincha evolyutsiyasi uning mahalliy aholisidan tashqari yarim ming yillik davomida birga yashashi bilan shakllandi Seltik Gaul tili, uzoq vaqtdan keyin 6-asrning oxirigacha yo’q bo’lib ketmagan G’arbiy Rim imperiyasining qulashi. [21] Aholi kelib chiqishi 90% mahalliy bo’lib qoldi; [22] [23] Rimlashtiruvchi sinf mahalliy bolalarni (Rim ko’chmanchilari emas) tashkil qilgan, ularning bolalari Rim maktablarida lotin tilini o’rganishgan. Imperiya qulagan paytda, ushbu mahalliy elita Gaulishdan asta-sekinlik bilan voz kechgan edi, ammo qishloq va quyi sinf aholisi ba’zan lotin yoki yunon tillarida gaplasha oladigan Gaulish ma’ruzachilari bo’lib qolishdi. [24] Qishloq va quyi sinf aholisi orasida Gaulish tilidan Vulgar lotin tiliga yakuniy til o’zgarishi keyinchalik, ular ham, kirib kelayotgan frankiyalik hukmdor / harbiy sinf ham shahar intellektual elitasining Gallo-Rim vulgar lotin nutqini qabul qilganlarida sodir bo’ldi. [24]

Gaulish tili, ehtimol katta romanizatsiyaga qaramay, Frantsiyada VI asrgacha saqlanib qolgan. [21] Lotin tili bilan bir vaqtda yashagan Gaulish shakllanishiga yordam berdi Vulgar lotin frantsuz tiliga aylangan shevalar, [24] [21] effektlari bilan, shu jumladan kredit so’zlari va kaloriyalar (shu jumladan oui, [25] “ha” so’zi), [26] [25] Gaulish ta’sirida shakllangan tovush o’zgarishlari, [27] [28] va konjugatsiya va so’zlar tartibidagi ta’sirlar. [26] [25] [20] Yaqinda o’tkazilgan kompyuter tadqiqotlari shuni ko’rsatadiki, erta jinslar siljishi Gaulishdagi tegishli so’zning jinsi bilan bog’liq bo’lishi mumkin. [29]

Qadimgi frantsuzcha

Asosiy maqola: Qadimgi frantsuzcha

Galliyadagi frantsuz tilining boshlanishiga mamlakatga nemis bosqinlari katta ta’sir ko’rsatdi. Ushbu bosqinlar mamlakatning shimoliy qismiga va u erdagi tilga eng katta ta’sir ko’rsatdi. [30] Mamlakat bo’ylab tillarga bo’linish avj ola boshladi. Shimolda aholi gaplashdi langue d’oïl janubdagi aholi esa gaplashar edi langue d’oc. [30] Langue d’oíl qadimgi frantsuzcha deb nomlanadigan narsaga aylandi. Qadimgi frantsuzlar davri VIII-XIV asrlarga to’g’ri keldi. Qadimgi frantsuzcha lotin tilida ko’plab xususiyatlarga ega edi. Masalan, qadimgi frantsuz tili lotin tilidagi kabi turli xil so’z birikmalaridan foydalangan unda nominativ sub’ektlar va egri bo’lmagan sub’ektlar o’rtasidagi farqni saqlab qolgan sud tizimi mavjud edi. [31] Davr og’ir bilan belgilanadi superstrat germaniyaliklarning ta’siri Frank tili, bu yuqori sinf nutqida va undan yuqori registrlarda foydalanishni to’liq o’z ichiga olmaydi V2 so’zlar tartibi, [32] so’z boyligining katta qismi (hozirgi zamon frantsuzcha so’z boyligining 15% atrofida) [33] ) shu jumladan shaxssiz birlik kuni (nemis kalkasi) kishi) va tilning o’zi nomi.

O’rta frantsuz

Asosiy maqola: O’rta frantsuz

Qadimgi frantsuz tilida ko’plab lahjalar paydo bo’lgan, ammo Frantsen lahjasi – O’rta frantsuzlar davrida (14-17 asrlar) nafaqat davom etgan, balki rivojlangan. [30] Ushbu frantsuz lahjasidan zamonaviy frantsuzlar o’sib chiqqan. [30] Grammatik ma’noda, O’rta frantsuzlar davrida ismlarning kamayishi yo’qoldi va standartlashtirilgan qoidalar mavjud edi. Robert Estienne fonetikasi, etimologiyasi va grammatikasi haqidagi ma’lumotlarni o’z ichiga olgan birinchi lotin-frantsuz lug’atini nashr etdi. [34] Siyosiy jihatdan Villers-Cotterêtsning farmoyishi (1539) frantsuz tilini qonun tili deb nomlagan.

Zamonaviy frantsuzcha

17-asr davomida frantsuzlar o’rnini egalladilar Lotin diplomatiya va xalqaro munosabatlarning eng muhim tili sifatida (lingua franca ). Taxminan 20-asrning o’rtalariga qadar ushbu rolni saqlab qoldi o’rniga inglizcha chunki Qo’shma Shtatlar quyidagi davlatlardan keyin hukmron global kuchga aylandi Ikkinchi jahon urushi. [35] [36] Stenli Mayzler Los Anjeles Tayms haqiqat ekanligini aytdi Versal shartnomasi ingliz tilida yozilgan, shuningdek frantsuz tiliga qarshi “birinchi diplomatik zarba” bo’lgan. [37]

Davomida Grand Sècle (17-asr), Frantsiya, kabi qudratli rahbarlar hukmronligi ostida Kardinal Richelieu va Lui XIV, Evropa xalqlari orasida farovonlik va mashhurlik davrini boshdan kechirdi. Richelieu tashkil etdi Académie française frantsuz tilini himoya qilish. 1800 yillarning boshlariga kelib, Parij fransuz tili Frantsiyada zodagonlarning asosiy tiliga aylandi.

19-asr boshlariga yaqin Frantsiya hukumati ko’p sonli ozchiliklarni va mintaqaviy tillarni yo’q qilish maqsadidagi siyosatni olib borishni boshladi (patois ) Frantsiyada gaplashgan. Bu 1794 yilda boshlangan Anri Gregoire “Patoilarni yo’q qilish va frantsuz tilidan foydalanishni universallashtirish zaruriyati va vositalari to’g’risida hisobot”. Xalq ta’limi amalga oshirilganda majburiy, faqat frantsuz tili o’rgatilgan va boshqa (patois) tillardan foydalanish jazolangan. Ning maqsadlari Davlat maktablari tizimi kabi mintaqalarda o’quvchilarga dars berish uchun yuborilgan frantsuz tilida so’zlashadigan o’qituvchilarga ayniqsa aniq bo’ldi Oksitaniya va Bretan. Frantsuz rasmiylari tomonidan o’qituvchilarga berilgan ko’rsatmalar Bo’lim ning Finister, g’arbda Bretan, quyidagilarni o’z ichiga olgan: “Gents, esda tuting: sizga Breton tilini o’ldirish uchun sizning mavqeingiz berilgan edi”. [38] Prefekt Bass-Pirene frantsuz tilida Basklar mamlakati 1846 yilda yozgan edi: “Basklar mamlakatidagi maktablarimiz, ayniqsa, ularning o’rnini bosishi kerak Bask tili frantsuz bilan . ” [38] Talabalarga ota-bobolarining tillari pastligi va ular uchun uyalishlari kerakligi to’g’risida tushuntirishlar berildi; bu jarayon oksit tilida so’zlashuvchi mintaqada ma’lum bo’lgan Vergonha.

Kabi frantsuz orfografiyasining tarixiy islohotchilari orasida Lui Mayret, Marle M., Marcellin Berthelot, Filibert Monet, Jak Peletier du Mans va Somaize, bugungi kunda eng yorqin islohot tomonidan taklif qilingan Mikel Korvin, venger kelib chiqishi frantsuz-amerikalik tilshunos, u aksanlar, tovushsiz harflar, qo’shaloq harflar va boshqalarni yo’q qilishni xohlaydi. [39]

Geografik taqsimot

Asosiy maqola: Frantsuz tilida so’zlashuvchilarning geografik tarqalishi

Evropa

Frantsuz tilini bilish Yevropa Ittifoqi va nomzod davlatlar [40]

Evropa Ittifoqi aholisining 19,71 foizi gaplashadigan frantsuz tili Evropa Ittifoqida ingliz va nemis tillaridan keyin eng ko’p tarqalgan til bo’lib, ingliz tilidan keyin ikkinchi o’ringa ega. [9] [41]

Ostida Frantsiya Konstitutsiyasi, 1992 yildan beri frantsuz tili Respublikaning rasmiy tili bo’lib kelgan, [42] bo’lsa-da Villers-Cotterêts farmoni 1539 yilda bu qonuniy hujjatlar uchun majburiy holga keltirildi. Frantsiya frantsuz tilidan rasmiy hukumat nashrlarida, xalq ta’limi va boshqa holatlardan tashqari foydalanish majburiyatini yukladi; reklamalarda xorijiy so’zlarning tarjimasi bo’lishi kerak.

Belgiyada frantsuz tili nemis tili bilan birga federal darajada rasmiy tildir. Mintaqaviy darajada frantsuz tili yagona rasmiy tildir Valoniya (qismining bir qismi bundan mustasno) Sharqiy kantonlar, qaysiki Nemis tilida so’zlashuvchi ) va ikkita rasmiy tildan biri – bilan birga Golland -ning Bryussel-Poytaxt viloyati, bu erda aholining aksariyati (taxminan 80%), ko’pincha ularning asosiy tili sifatida gaplashadi. [43]

Frantsuz tili to’rtta rasmiy tillardan biridir Shveytsariya, bilan birga nemis, italyan va Romansh, va Shveytsariyaning g’arbiy qismida gapirishadi, deyiladi Romandiya, ulardan Jeneva eng katta shahar. Shveytsariyadagi tillar bo’yicha bo’linishlar siyosiy bo’linmalarga to’g’ri kelmaydi va ba’zilari kantonlar ikki tilli maqomga ega: masalan, kabi shaharlar Biel / Bien kabi kantonlar Valais, Fribourg va Bern. Frantsuz tili Shveytsariya aholisining qariyb 23 foizining ona tili bo’lib, u bilan 50 foiz so’zlashadi. [44] aholining.

Lyuksemburg va nemis tillari bilan bir qatorda frantsuz tili ham uchta rasmiy tildan biridir Lyuksemburg, bu erda odatda biznesning va turli xil davlat ma’muriyatlarining afzal tilidir. Bu shuningdek rasmiy tilidir Monako.

Mintaqaviy darajada frantsuz tili rasmiy til sifatida tan olingan Aosta vodiysi Italiyaning mintaqasi, bu erda u aholining taxminan 30 foizining birinchi tili hisoblanadi, frantsuz lahjalari esa ozchiliklar tomonidan gaplashishda davom etmoqda Kanal orollari. Shuningdek, u tilda gaplashadi Andorra va undan keyin asosiy til hisoblanadi Kataloniya yilda El Pas de la Casa. Til nemis tilida asosiy ikkinchi til sifatida o’rgatiladi er ning Saarland, frantsuz tili maktabgacha yoshdan boshlab o’qitiladi va 43 foizdan ortiq fuqarolar frantsuz tilida gaplasha oladilar. [45] [46]

Afrika

Asosiy maqola: Afrikalik fransuzlar

Odatda mamlakatlar Afrikaning Frankofoniyasining bir qismi hisoblangan.
Ularning aholisi 2019 yilda 430,5 million kishini tashkil etdi, [47] prognozlarga ko’ra 845 millionga etadi [48] va 866 mln [47] 2050 yilda.

Mamlakatlar ba’zida Afrikaning frankofoniyasi deb hisoblangan
Frankofon emas, balki uning a’zolari yoki kuzatuvchilari bo’lgan mamlakatlar OIF

Frantsuz tilida so’zlashadigan aholining aksariyati Afrikada yashaydi. Internationale de la Francophonie tashkilotining 2007 yilgi hisobotiga ko’ra, frankofoniyaning 31 mamlakatiga tarqalgan taxminan 115 million afrikalik frantsuz tilida frantsuz tilida gaplashishi mumkin. birinchi yoki a ikkinchi til. [13] Ushbu raqam frankofon bo’lmagan Afrika mamlakatlarida yashovchi, frantsuz tilini chet tili sifatida o’rganganlarni o’z ichiga olmaydi. [13] Afrikada frantsuz tilining ko’payishi tufayli dunyo bo’ylab frantsuz tilida so’zlashadigan aholining umumiy soni 2050 yilda 700 million kishiga etishi kutilmoqda. [49] Frantsuz tili qit’ada eng tez rivojlanayotgan tildir (rasmiy yoki chet tillari bo’yicha). [50] [51] Frantsuz tili asosan Afrikada ikkinchi til hisoblanadi, ammo ba’zi shahar joylarda, masalan, mintaqada birinchi tilga aylandi Obidjon, Fil suyagi qirg’og’i [52] va Librevil, Gabon. [53] Bitta ham yo’q Afrikalik fransuzlar, ammo turli xil mahalliy aholi bilan aloqa qilish orqali ajralib turadigan bir nechta shakllar Afrika tillari. [54] Afrikaning Sahroi osti qismi Ta’limning kengayishi va aholi sonining tez o’sishi sababli frantsuz tili kengayishi mumkin bo’lgan mintaqadir. [55] So’nggi yillarda bu til eng ko’p rivojlangan joy. [56] [57] Afrikadagi frantsuz tilining ba’zi bir mahalliy shakllarini boshqa mamlakatlardan kelgan frantsuzlar uchun tushunish qiyin bo’lishi mumkin, [58] ammo tilning yozma shakllari frantsuz tilida so’zlashadigan boshqa mamlakatlar bilan juda chambarchas bog’liqdir.

Amerika

Kanadada frantsuz tilining tarqalishi
Frantsuz tili asosiy til bo’lgan mintaqalar
Frantsuz tili rasmiy tildir, ammo ko’pchilik ona tili bo’lmagan mintaqalar

The “arrêt” belgilari (Frantsuzcha “to’xtash” ma’nosi) Kanadada inglizcha ishlatiladi To’xta, Frantsiyada va boshqa frantsuz tilida so’zlashadigan mamlakatlarda va mintaqalarda ishlatilgan.

Frantsuz tili Kanadada ingliz tilidan keyin ikkinchi o’rinda turadi va ikkalasi ham federal darajada rasmiy tillardir. Bu 9,5 million kishining yoki 29 foizining birinchi tili, 2,07 millionining yoki Kanadaning barcha aholisining 6 foizining ikkinchi tilidir. [15] Fransuz tili viloyatidagi yagona rasmiy tildir Kvebek 7 millionga yaqin kishi yoki viloyatning deyarli 80% (2006 yilgi aholini ro’yxatga olish) uchun ona tili. Kvebek aholisining 95 foizga yaqini frantsuzchani o’zlarining birinchi yoki ikkinchi, ba’zilari esa uchinchi tillari sifatida bilishadi. Kvebek, shuningdek, shaharning uyidir Monreal Birinchi tilda so’zlashuvchilar soni bo’yicha dunyodagi eng yirik frantsuz tilida so’zlashadigan shahar. [59] Nyu-Brunsvik va Manitoba yagona ikki tilli provinsiyalar, ammo to’liq ikki tilli bilish faqat Nyu-Brunsvikda amalga oshiriladi, bu erda aholining uchdan bir qismi frankofondan iborat. Frantsuz tili ham barcha hududlarning rasmiy tili hisoblanadi (Shimoli-g’arbiy hududlar, Nunavut va Yukon ). Uchlikdan Yukon frantsuz tilida so’zlashadiganlarning ko’pchiligiga ega, bu aholining 4 foizidan kamrog’ini tashkil qiladi. [60] Bundan tashqari, frantsuz tili rasmiy til emas Ontario, Frantsuz tili xizmatlari to’g’risidagi qonun viloyat xizmatlari tilda mavjud bo’lishini ta’minlaydi. Ushbu qonun viloyatning frankofoniya jamoalari mavjud bo’lgan hududlariga, xususan Sharqiy Ontario va Shimoliy Ontario. Boshqa joylarda frantsuz tilida so’zlashadigan ozchiliklar janubiy Manitobada, Yangi Shotlandiya, Shahzoda Eduard oroli va Port-au-Port yarimoroli noyob bo’lgan Nyufaundlend va Labradorda Nyufaundlend frantsuzcha lahjasi tarixiy ravishda gapirilgan. Frantsuz tilida so’zlashadiganlarning kichik cho’ntaklari boshqa barcha viloyatlarda mavjud. Ontarian shahri Ottava Kanada poytaxti, shuningdek, ikki tilli, chunki u frantsuz va ingliz tillarida xizmat ko’rsatishni talab qiladigan federal hukumat ishchilarining ko’p sonli aholisiga ega va Kvebekdan daryoning narigi tomonida, yirik shaharning qarshisida Gatino u bilan bitta metropoliteni tashkil qiladi. [ iqtibos kerak ]

Frantsuz tili Qo’shma Shtatlarda tarqaldi. Ochroq pushti rang bilan belgilangan mamlakatlar – bu aholining 6-12% uyda frantsuzcha gaplashadigan joylar; o’rta pushti, 12-18%; to’q pushti, 18% dan yuqori. Frantsuz tilidagi kreol tillari kiritilmagan.

Amerika Qo’shma Shtatlarining aholini ro’yxatga olish byurosi (2011) ma’lumotlariga ko’ra frantsuz tili to’rtinchi o’rinni egallaydi [61] ingliz, ispan va xitoy tillaridan keyin Qo’shma Shtatlarda frantsuz tilining barcha shakllari birgalikda ko’rib chiqilganda va xitoy tilining barcha shevalari bir xil tarzda birlashtirilganda eng ko’p gapiradigan til. Frantsuz tili shtatlarda eng ko’p gapiradigan ikkinchi til bo’lib qolmoqda Luiziana, Meyn, Vermont va Nyu-Xempshir. Luiziana ko’plab o’ziga xos lahjalarning uyi bo’lib, umumiy nomi bilan tanilgan Luiziana frantsuzcha. Amerika Qo’shma Shtatlarining 2000 yilgi aholini ro’yxatga olish ma’lumotlariga ko’ra, Luiziana shtatida 194000 dan ortiq kishi uyda frantsuz tilida gaplashadigan bo’lsa, har qanday shtat Kreol frantsuzcha chiqarib tashlandi. [62] Yangi Angliya frantsuz, aslida bir variant Kanadalik frantsuz, qismlarida aytiladi Yangi Angliya. Missuri frantsuz tarixiy ravishda tilga olingan Missuri va Illinoys (ilgari nomi bilan tanilgan Yuqori Luiziana ), ammo bugungi kunda deyarli yo’q bo’lib ketgan. [63] Frantsuzlar, shuningdek, ajratilgan cho’ntaklarda omon qolishdi Ko’rfaz sohillari ilgari frantsuz bo’lgan narsalardan Quyi Luiziana, kabi Mon-Luis oroli, Alabama va DeLisl, Missisipi (ikkinchisi faqat 1990-yillarda tilshunoslar tomonidan kashf etilgan), ammo bu navlar jiddiy xavf ostida yoki yo’q bo’lib ketgan deb taxmin qilinadi. Frantsuz tili Gaitining ikkita rasmiy tilidan biridir. Bu yozuv, maktabda o’qitish va ma’muriy foydalanishning asosiy tili. Bu tilni barcha ma’lumotli gaitiliklar gapirishadi va biznes sohasida qo’llaniladi. Shuningdek, u to’y, bitiruv va cherkov massasi kabi tantanali tadbirlarda ham qo’llaniladi. Mamlakat aholisining taxminan 70-80% o’zlarining birinchi tili sifatida Gaiti kreoliga ega; qolganlari frantsuz tilini birinchi til sifatida bilishadi. Ikkinchi rasmiy til – bu yaqinda standartlashtirilgan Gaiti kreoli, deyarli butun Gaiti aholisi gapiradi. Gaiti Kreol biri hisoblanadi Frantsuz tilidagi kreol tillari, so’zlarning katta qismini frantsuz tilidan, G’arbiy Afrika tillari va bir qator Evropa tillari ta’siridan olgan. Gaiti kreoli Luiziana kreoli va kreol bilan chambarchas bog’liq Kichik Antil orollari. [64] Frantsuz tili ikkalasining ham rasmiy tili hisoblanadi Frantsiya Gvianasi Janubiy Amerika qit’asida, [65] va of Sent-Pyer va Mikelon, [66] Shimoliy Amerikadagi Nyufaundlend sohilidagi arxipelag.

Frantsuz mustamlakasi yo’nalishlari

Osiyo

Janubiy Osiyo

Shuningdek qarang: Hind fransuz

Frantsuz tilida gaplashildi Frantsiya Hindiston va hali ham ulardan biri Puducherryning rasmiy tillari. [67]

Janubi-sharqiy Osiyo

Shuningdek qarang: Vetnamda frantsuz tili, Laosda frantsuz tili va Kambodjada frantsuz tili

Frantsuz tili mustamlakaning rasmiy tili edi Frantsuz Hind-Xitoy, zamonaviylardan iborat Vetnam, Laos va Kambodja. So’nggi yillarda uning ta’siri susaygan bo’lsa-da, Laos va Kambodjada ma’muriy til bo’lib qolmoqda. [68] Mustamlaka Vetnamda elita birinchi navbatda frantsuz tilida gaplashar edi, frantsuz uy xo’jaliklarida ishlagan ko’plab xizmatchilar frantsuz pidjini “nomi bilan tanilgan”Tay Bi “(endi yo’q bo’lib ketgan). Frantsiya hukmronligi tugagandan so’ng, Janubiy Vetnam ma’muriyat, ta’lim va savdoda frantsuz tilidan foydalanishni davom ettirdi. [69] Beri Saygonning qulashi va birlashgan Vetnam iqtisodiyotining ochilishi, frantsuz tili asta-sekin inglizcha tanlagan asosiy chet tili sifatida samarali ravishda ko’chirildi. Shunga qaramay, frantsuzlar o’zlarining mustamlakachilik merosini qariyalar va elita aholisi tomonidan ikkinchi til sifatida gaplashish orqali saqlab kelmoqdalar va hozirgi kunda oliy o’quv yurtlarida qayta tiklanmoqda va Vetnamda diplomatik til bo’lib qolmoqdalar. Uchala davlat ham OIFning rasmiy a’zolari. [70]

G’arbiy Osiyo

Livan

Shuningdek qarang: Livandagi frantsuz tili
Shaharga kirish Standart arabcha va kirish qismida frantsuzcha Rechmaya Livanda.

Sobiq frantsuz mandat, Livan belgilaydi Arabcha yagona rasmiy til sifatida, maxsus qonun frantsuz tilidan ommaviy ravishda foydalanish mumkin bo’lgan holatlarni tartibga soladi. Livan Konstitutsiyasining 11-moddasida “Arab tili rasmiy milliy tildir. Qonun frantsuz tilidan foydalanish holatlarini belgilaydi” deb ta’kidlaydi. [71] The Livandagi frantsuz tili orasida keng tarqalgan ikkinchi til hisoblanadi Livan xalqi va ko’plab maktablarda arab va ingliz tillari bilan bir qatorda o’qitiladi. Frantsuz tilida ishlatiladi Livan funti banknotalar, yo’l belgilarida, Livan davlat raqamlari va rasmiy binolarda (arabcha bilan bir qatorda). Bugungi kunda frantsuz va ingliz tillari ikkinchi darajali tillardir Livan, aholining taxminan 40% tashkil etadi Frankofon va 40% anglofon. [72] Biznes va media muhitida ingliz tilidan foydalanish tobora kengayib bormoqda. Taxminan 900 ming o’quvchidan 500 mingga yaqini frantsuz tilidagi maktablarda o’qiydilar, ularda matematika va ilmiy mavzular frantsuz tilida o’qitiladi. [73] Haqiqiy frantsuz tilidan foydalanish mintaqa va ijtimoiy mavqega qarab farq qiladi. Frantsuz tilida ta’lim olgan o’rta maktab o’quvchilarining uchdan bir qismi ingliz tilida so’zlashadigan muassasalarda oliy ma’lumot olish uchun davom etmoqda. Ingliz tili biznes va muloqot tili bo’lib, frantsuzcha ijtimoiy farqlanish elementi bo’lib, uning hissiy qiymati uchun tanlangan. [74]

Isroil

Frantsuz tilida so’zlashadigan muhim jamoat Isroilda, birinchi navbatda, jamoalar orasida mavjud Isroildagi frantsuz yahudiylari, Isroilda Marokash yahudiylari va Livan yahudiylari. Ko’pgina umumta’lim maktablari chet tili sifatida frantsuz tilini taklif qilishadi.

Birlashgan Arab Amirliklari va Qatar

The BAA maqomiga ega Internationale de la Francophonie tashkiloti kuzatuvchi davlat sifatida va Qatar assotsiatsiyalashgan davlat sifatida tashkilotda maqomga ega. Biroq, har ikki mamlakatda ham frantsuz tilida deyarli har qanday aholi yoki mehnat muhojirlari gaplashmaydi, balki frankofoniya mamlakatlariga sarmoya kiritadigan yoki boshqa moliyaviy yoki oilaviy aloqalarga ega bo’lganlarning oz sonli qismi gaplashadi. Ularning tashkilotga mos ravishda kuzatuvchi va assotsiatsiyalashgan davlatlar sifatida kirishlariga tashkilotga va Frantsiyaning o’ziga sarmoyalari yordam berdi. [75] Mamlakatning kuzatuvchi davlat maqomi Internationale de la Francophonie tashkiloti mamlakatga o’z vakillarini tashkilot yig’ilishlariga yuborish va tashkilotga rasmiy so’rovlar yuborish huquqini beradi, ammo ular OIF doirasida ovoz berish huquqiga ega emaslar. [76] Mamlakatning assotsiatsiyalangan davlat maqomi, shuningdek, mamlakatga ovoz berish qobiliyatini bermaydi, lekin assotsiatsiyalashgan davlatlar tashkilot masalalarini muhokama qilishi va ko’rib chiqishi mumkin. [77]

Okeaniya va Avstraliya

Frantsuz tili rasmiy tildir Tinch okeani oroli millati Vanuatu, bu erda aholining 45% gaplashishi mumkin. [78] Frantsuz maxsus kollektivida Yangi Kaledoniya, Aholining 97% frantsuz tilida gaplashishi, o’qishi va yozishi mumkin [79] ichida esa Frantsiya Polineziyasi bu ko’rsatkich 95%, [80] va frantsuz kollektivida Uollis va Futuna, bu 84%. [81] Frantsuz tilini og’zaki va yozma ravishda bilish deyarli universal bo’lib qolgan Frantsiya Polineziyasida va ozroq darajada Wallis va Futunada (mos ravishda 95% va 84%) frantsuzlar tobora mahalliy Polineziya tillarini eng ko’p ishlatiladigan til sifatida almashtirishga intilmoqda. uy. Frantsiya Polineziyasida frantsuz tili uyda eng ko’p foydalanadigan til deb xabar bergan aholining foiz nisbati 2007 yildagi aholi ro’yxatidagi 67 foizdan 2017 yildagi 74 foizga ko’tarildi. [82] [80] Uollis va Futunada frantsuz tili uyda eng ko’p ishlatadigan til deb aytgan aholining foiz nisbati 2008 yildagi aholi ro’yxatidagi 10% dan 2018 yildagi ro’yxatga olishda 13% gacha ko’tarildi. [81] [83]

Kelajak

Frantsuz tilining kelajagi haqida ko’pincha yangiliklar muhokama qilinadi. Masalan, 2014 yilda, The New York Times Nyu-Yorkda frantsuz tilini o’qitishning ko’payganligini, ayniqsa, frantsuz tiliga qaraganda ko’proq mashhur bo’lgan ikkinchi til variantlari bo’lgan ispan va mandarin tillari bo’lgan K-12 dilli dasturlarda. [84] Tomonidan 2014 yil mart oyida nashr etilgan tadqiqotda Forbes, investitsiya banki Natixis 2050 yilga kelib frantsuz tili dunyodagi eng ko’p gapiradigan tilga aylanishi mumkinligini aytdi. Unda frantsuz tili aholisi tez sur’atlarda ko’payib borayotgan joylarda, ayniqsa Afrikaning Sahroi sharqida tarqalayotgani ta’kidlandi. [85] In Yevropa Ittifoqi, 1990-yillarga qadar fransuz tili barcha muassasalarda dominant tildir. Evropa Ittifoqining bir necha marta kengaytirilishidan so’ng (1995, 2004), frantsuzcha Evropa Ittifoqining aksariyat mamlakatlarida keng tarqalgan va o’qitiladigan ingliz tili foydasiga sezilarli darajada yo’qotdi. Hozirda frantsuzcha Evropa Ittifoqining ingliz va nemis tillari bilan bir qatorda uchta ishlaydigan tillaridan biri bo’lib qolmoqda. Bu Evropa Ittifoqi muassasalarida ingliz tilidan keyin eng ko’p qo’llaniladigan ikkinchi til, ammo ba’zi muassasalar yoki ma’muriyatlarning afzal tillari bo’lib qolmoqda Evropa Ittifoqining Adliya sudi, bu yagona ichki ish tili bo’lgan joyda yoki Qishloq xo’jaligi bo’yicha bosh direktsiya. 2016 yildan beri, Brexit frantsuzlar yana Evropa Ittifoqi institutlarida ko’proq rol o’ynashi kerakmi yoki yo’qmi degan munozaralarni qayta tikladi. [86]

Turlar

Asosiy maqola: Frantsuz navlari

Afrikalik fransuzlar

Magreb fransuzcha (Shimoliy Afrika frantsuzcha)

Akad frantsuzcha
Nyufaundlend frantsuzcha
Yangi Angliya frantsuz
Ontario frantsuzcha
Kvebek frantsuzcha

Gian fransuz tili
Meridional frantsuzcha

Dunyoda frantsuz tilining navlari

Hozirgi holati va ahamiyati

Etakchi dunyo tili, Frantsuz tili dunyodagi universitetlarda o’qitiladi va dunyodagi eng nufuzli tillardan biri hisoblanadi, chunki jurnalistika olamlarida keng qo’llanilishi, huquqshunoslik, ta’lim va diplomatiya. [87] Diplomatiyada frantsuz tili Birlashgan Millatlar Tashkilotining oltita rasmiy tillaridan biri hisoblanadi (va ulardan biri BMT kotibiyati faqat ikkita ishlaydigan til [88] ) ning yigirma rasmiy va uchta ish tillaridan biri Yevropa Ittifoqi, rasmiy tili NATO, Xalqaro Olimpiya qo’mitasi, Evropa Kengashi, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti, Amerika davlatlari tashkiloti (ispan, portugal va ingliz tillari bilan bir qatorda), Eurovision qo’shiq tanlovi, o’n sakkizta rasmiy tillardan biri Evropa kosmik agentligi, Jahon savdo tashkiloti va uchta rasmiy tilning eng kam ishlatilishi Shimoliy Amerika erkin savdo shartnomasi mamlakatlar. Kabi nodavlat notijorat tashkilotlarida ham ish tili Qizil Xoch (ingliz, nemis, ispan, portugal, arab va rus tillari bilan bir qatorda), Xalqaro Amnistiya (ingliz tilida eng ko’p ishlatiladigan 32 ta til bilan bir qatorda, undan keyin ispan, portugal, nemis va italyan tillari), Chegaralarni tabiblar sansir (ingliz, ispan, portugal va arab tillari bilan bir qatorda ishlatiladi) va Médecins du Monde (inglizcha bilan bir qatorda ishlatiladi). [89] Afrikaning fransuz tilida so’zlashadigan xalqlarining demografik istiqbollarini hisobga olgan holda tadqiqotchi Paskal-Emmanuil Gobri 2014 yilda frantsuz tili “kelajak tili bo’lishi mumkin” deb yozgan edi. [90]

1997 yilda Jorj Verber nashr etilgan Bugungi til, “Dunyoning eng nufuzli 10 ta tili” nomli keng qamrovli ilmiy tadqiqot. [92] Maqolada Verber frantsuz tilini ingliz tilidan keyin ikkinchi o’ringa qo’ydi ta’sirchan dunyo tili, ispan tilidan oldinroq. [92] Uning mezonlari ona tilida so’zlashuvchilar soni, ikkinchi darajali ma’ruzachilar soni (ayniqsa, boshqa dunyo tillari orasida frantsuz tilida yuqori), bu tildan foydalanadigan mamlakatlar va ularning populyatsiyalari, tildan foydalanadigan mamlakatlarning iqtisodiy qudrati, til ishlatiladigan asosiy sohalar va til nufuzi tilni o’zlashtirish bilan bog’liq (Verber, ayniqsa frantsuz tilining katta lingvistik obro’siga ega ekanligini ta’kidladi). [92] 2008 yilda o’z maqolasini qayta ko’rib chiqishda Verber o’zining topilmalari hali ham to’g’ri degan xulosaga keldi, chunki “birinchi o’ntalikdagi vaziyat o’zgarishsiz qolmoqda”. [92]

Frantsuz tilini bilish ko’pincha Buyuk Britaniyadagi biznes egalari tomonidan foydali ko’nikma deb hisoblanadi; 2014 yildagi bir tadqiqot shuni ko’rsatdiki, ingliz menejerlarining 50 foizi frantsuz tilini o’z bizneslari uchun qimmatli boylik deb hisoblashgan va shu bilan frantsuz tilini nemis (49%) va ispan (44%) dan oldin u erda eng ko’p terilgan chet tili sifatida egallagan. [93] MIT iqtisodchisi Albert Saiz frantsuz tilida ish joyida chet tili bo’lganlar uchun 2,3% mukofot puli hisoblab chiqdi. [94]

Ingliz tilida so’zlashadigan Kanada, Buyuk Britaniya va Irlandiya Respublikalarida frantsuz tili o’qitiladigan birinchi chet tili bo’lib, o’quvchilar soni bo’yicha boshqa tillardan ancha oldinda. Qo’shma Shtatlarda ispan tili eng ko’p maktablarda va universitetlarda chet tili o’qitiladi, ammo frantsuz tili keyingi o’rinda turadi. Mamlakatning frantsuz tilida so’zlashadigan Kvebekka yaqin bo’lgan ba’zi hududlarida bu til ko’proq o’rganiladi.

Fonologiya

Asosiy maqola: Frantsuz fonologiyasi

Ushbu bo’lim o’z ichiga oladi IPA fonetik belgilar. Tegishli bo’lmagan holda qo’llab-quvvatlash, ko’rishingiz mumkin savol belgilari, qutilar yoki boshqa belgilar o’rniga Unicode belgilar. IPA belgilariga oid kirish qo’llanmasi uchun qarang Yordam: IPA.

Og’zaki frantsuzcha (Afrika)

Frantsuz tilidagi undosh fonemalar

Labial	Tish / Alveolyar	Palatal / Postveolyar	Velar / Uvular
Burun		m	n	ɲ	ŋ
To’xta	ovozsiz	p	t	k
To’xta	ovozli	b	d	ɡ
Fricative	ovozsiz	f	s	ʃ	ʁ
Fricative	ovozli	v	z	ʒ	ʁ
Taxminan	tekis	l	j
Taxminan	labial	ɥ	w

Frantsuz tilidagi unli fonemalar

Frantsuzcha mintaqaviy aksanlar ko’p bo’lsa-da, chet ellik o’quvchilar odatda tilning faqat bitta turidan foydalanadilar.

Frantsuz tilida maksimal 17 ta unli bor, ularning hammasi ham har bir lahjada ishlatilmaydi: / a /, / ɑ /, / e /, / ɛ /, / ɛː /, / ə /, / i /, / o /, / ɔ /, / y /, / u /, / œ /, / ø /, plyusda burunlangan unlilar / ɑ̃ /, / ɛ̃ /, / ɔ̃ / va / œ̃ / . Frantsiyada unlilar / ɑ / , / ɛː / va / œ̃ / bilan almashtirishga intilmoqda / a / , / ɛ / va / ɛ̃ / ko’p odamlarning nutqida, ammo farqi / ɛ̃ / va / œ̃ / mavjud Meridional frantsuzcha. Kvebek va belgiyalik frantsuz tilida unlilar / ɑ / , / ə / , / ɛː / va / œ̃ / mavjud.
Ovozli to’xtashlar (ya’ni, / b, d, ɡ / ) odatda to’liq ovoz bilan ishlab chiqariladi.
Ovozsiz to’xtash (ya’ni, / p, t, k / ) so’rilmagan.
Tomir burun / ŋ / oxirgi holatda qarzga olingan (odatda inglizcha) so’zlarda bo’lishi mumkin: to’xtash joyi, lager, belanchak. Palatal burun / ɲ / so’zning boshlang’ich holatida bo’lishi mumkin (masalan, gnon), lekin ko’pincha intervalda, boshlang’ich holatida yoki nihoyat so’zda topiladi (masalan, montagne).
Frantsuzda uch juft gomorganik frikativ mavjud, ular ovoz chiqarib, ya’ni labiodental bilan ajralib turadi / f / ~ / v / , tish / s / ~ / z / va palato-alveolyar / ʃ / ~ / ʒ / . / s / ~ / z / plosivlar singari stomatologik hisoblanadi / t / ~ / d / va burun / n / .
Frantsuzda bitta rotik mavjud, uning talaffuzi karnaylar va fonetik kontekstlar orasida sezilarli darajada farq qiladi. Umuman olganda, u a tovushli fruktiv, kabi [yu] roue, “g’ildirak”. Ushbu segment oldidan unlilar ko’pincha cho’zilib ketadi. Uni taxminiy darajaga tushirish mumkin, ayniqsa oxirgi holatida (masalan, qal’a), yoki ba’zi bir so’z-yakuniy holatlarda nolga tushirilgan. Boshqa karnaylar uchun uvular trill ham keng tarqalgan va apikal trill [r] ba’zi lahjalarda uchraydi.
Yanal va markaziy yaqinlashuvchilar: lateral yaqinlashuvchi / l / ikkala boshida ham e’lon qilinmaydi (lira) va koda pozitsiyasi (il). Boshida markaziy taxminlar [w] , [ɥ] va [j] har biri baland unliga to’g’ri keladi, / u / , / y / va / men / navbati bilan. Bir nechtasi bor minimal juftliklar bu erda yaqin va mos keladigan unlilar farq qiladi, ammo ular erkin o’zgaruvchan holatlar ham ko’p. Qarama-qarshiliklar / j / va / men / kabi oxirgi holatda bo’ladi / pɛj / paye, “to’lash”, va boshqalar. / pɛi / to’laydi, “mamlakat”.

Frantsuz talaffuzi imloga asoslangan qat’iy qoidalarga amal qiladi, ammo frantsuz imlosi ko’pincha fonologiyadan ko’ra ko’proq tarixga asoslangan. Talaffuz qilish qoidalari lahjalar orasida turlicha, ammo standart qoidalar:

Oxirgi bitta undoshlar, xususan s, x, z, t, d, n, p va g, odatda jim. (Bir yoki bir nechta undoshlar ergashgan taqdirda ham, biron bir unli ergashmasa, undosh “oxirgi” deb hisoblanadi.) Oxirgi harflar f, k, qva lammo, odatda, talaffuz qilinadi. Final v kabi ba’zan talaffuz qilinadi bac, sumka, roc lekin singari jim ham bo’lishi mumkin bo’sh yoki estomak. Final r quyidagicha bo’lsa, odatda jim turadi e ikki yoki undan ortiq hecadan iborat so’zda, lekin u ba’zi so’zlarda (hiver, super, saraton va boshqalar.).

Quyidagi so’z unli bilan boshlanganda, ammo jim undosh mumkin ta’minlash uchun yana bir bor talaffuz qilinishi aloqa yoki ikki so’z o’rtasidagi “bog’lanish”. Ba’zi aloqachilar majburiy, masalan s yilda les amants yoki vous avez; ba’zilari ixtiyoriy, bog’liq holda lahjasi va ro’yxatdan o’tish, masalan, birinchi s yilda evro evro yoki evro Irlandiya; ba’zilari esa taqiqlangan, masalan s yilda beaucoup d’hommes aiment. The t ning va boshqalar hech qachon talaffuz qilinmaydi va ismning jimjimador so’nggi undoshi faqat ko’plikda va inda talaffuz qilinadi iboralarni o’rnating kabi al-terre.
Finalni ikki baravar oshirish n va jimgina qo’shib qo’ydi e so’zning oxirida (masalan, chien → chienne) aniq talaffuz qiladi. Finalni ikki baravar oshirish l va jimgina qo’shib qo’ydi e (masalan, jentil → jentil) agar [j] tovushini qo’shsa l oldida harf keladi men.

Yozish tizimi

Alifbo

Asosiy maqolalar: Frantsuz alifbosi va Frantsiya brayl

Fransuz tili asosiy harflarning 26 ta harfi bilan yozilgan Lotin yozuvi, unlilarda to’rtta diakritik paydo bo’lishi bilan (sirkumfleks urg’u, keskin urg’u, jiddiy urg’u, dierez ) va sidil “ç” da paydo bo’ladi.

Ikki bor ligaturalar, “œ” va “æ”, ammo ular ko’pincha zamonaviy frantsuz tilida “oe” va “ae” bilan almashtiriladi, chunki ligaturalar AZERTY frantsuz tilida so’zlashadigan mamlakatlarda ishlatiladigan klaviatura tartibi. Ammo bu rasmiy va badiiy matnlarda nostandart.

Imlo

Asosiy maqolalar: Frantsuz orfografiyasi va Frantsuz orfografiyasining islohotlari

Frantsuz imlosi, ingliz imlosi singari, eskirgan talaffuz qoidalarini saqlab qolishga intiladi. Bu, asosan, qadimgi frantsuz davridan boshlab, imloda tegishli o’zgarishsiz, haddan tashqari fonetik o’zgarishlar bilan bog’liq. Bundan tashqari, lotin orfografiyasini tiklash uchun ba’zi bir ongli o’zgarishlar qilindi (masalan, “qarz” kabi ba’zi inglizcha so’zlar kabi):

Qadimgi frantsuzcha qil > Frantsuzcha doigt “barmoq” (lotin raqamli)
Qadimgi frantsuzcha pirog > Frantsuzcha pied “oyoq” [lotin pes (ildiz: ped-)]

Frantsuzcha – a morfofonemik til. Uning tarkibida 130 ta grafemalar bu faqat 36 ni bildiradi fonemalar, uning ko’plab imlo qoidalari, ehtimol, qo’shimchalar va prefikslarni qo’shish kabi morfemik naqshlarning izchilligi bilan bog’liq. [95] Oddiy morfemalarning ko’plab yozilishi odatda oldindan taxmin qilinadigan tovushga olib keladi. Xususan, berilgan unli birikma yoki diakritik odatda bitta fonemaga olib keladi. Biroq, fonema va bitta tegishli grafemaning bir-biriga aloqasi yo’q, buni qanday ko’rish mumkin tomber va qabr ikkalasi ham / e / fonemasi bilan tugaydi. [96] Bundan tashqari, so’zlarning oxirida undoshlarning talaffuzida ko’plab farqlar mavjud bo’lib, ular x yilda payx oxirida bo’lsa ham talaffuz qilinmaydi Aix bu.

Natijada, tovush asosida so’zlarning yozilishini taxmin qilish qiyin bo’lishi mumkin. Oxirgi undoshlar umuman jim turadi, faqat quyidagi so’z unli bilan boshlangandan tashqari (qarang) Aloqa (frantsuz) ). Masalan, quyidagi so’zlar unli tovush bilan tugaydi: pied, allergiya, les, yakuniy, beaux. Xuddi shu so’zlardan keyin unli qo’shilgan bo’lsa-da, bu misollarda bo’lgani kabi, undoshlar eshitilishi mumkin: Beaux-art, les amis, al-terre.

Frantsuz yozuvlari, har qanday tilda bo’lgani kabi, og’zaki tilga ta’sir qiladi. Qadimgi frantsuz tilida ko’plik hayvon edi hayvonlar. The / als / ketma-ketlik beqaror edi va diftongga aylantirildi / aus / . Ushbu o’zgarish keyinchalik imloda aks etdi: animaus. The Biz Lotin tilida juda keng tarqalgan tugatish, keyinchalik nusxa ko’chiruvchilar (rohiblar) tomonidan harf bilan qisqartirilgan x, natijada yozma shaklda animaks. Frantsuz tili yanada rivojlanib borgan sari, talaffuzi au aylantirildi / u / shunday qilib siz izchilligi uchun orfografiyada qayta tiklandi, natijada zamonaviy frantsuzcha paydo bo’ldi animaux (birinchi bo’lib talaffuz qilinadi) / animos / finalgacha / s / zamonaviy frantsuz tilida tashlangan). Xuddi shu narsa uchun ham amal qiladi cheval sifatida plyuralizatsiya qilingan chevaux va boshqalar. Bunga qo’chimcha, kastel pl. kastellar bo’ldi chateau pl. chateaux.

Burun: n va m. Qachon n yoki m unli yoki diftonga ergashadi, the n yoki m jim bo’lib qoladi va oldingi unlini burunlashiga olib keladi (ya’ni, yumshoq tanglay pastga qarab cho’zilib, havo qismi burun teshigidan chiqib ketishi uchun). Istisnolar qachon bo’ladi n yoki m ikki baravar ko’paytiriladi yoki darhol unli keladi. Prefikslar en- va em- har doim burunlangan. Qoidalar bundan murakkabroq, lekin lahjalar orasida farq qilishi mumkin.
Digraflar: Frantsiya nafaqat foydalanadi diakritiklar to specify its large range of vowel sounds and diftonglar, but also specific combinations of vowels, sometimes with following consonants, to show which sound is intended.
Urug’lanish: Within words, double consonants are generally not pronounced as geminates in modern French (but geminates can be heard in the cinema or TV news from as recently as the 1970s, and in very refined elocution they may still occur). Masalan, xayol talaffuz qilinadi [ilyzjɔ̃] va emas [ilːyzjɔ̃] . However, gemination does occur between words; masalan, une info (“a news item” or “a piece of information”) is pronounced [ynɛ̃fo] , aksincha une nympho (“a nymphomaniac”) is pronounced [ynːɛ̃fo] .

Accents are used sometimes for pronunciation, sometimes to distinguish similar words, and sometimes based on etymology alone.

Accents that affect pronunciation

The keskin urg’u (l’accent aigu) é (masalan, ékole—school) means that the vowel is pronounced / e / instead of the default / ə / .
The jiddiy urg’u (l’accent grave) è (masalan, elèva—pupil) means that the vowel is pronounced / ɛ / instead of the default / ə / .
The sirkumfleks (l’accent circonflexe) ê (masalan, uchunêt—forest) shows that an e talaffuz qilinadi / ɛ / and that an ô talaffuz qilinadi / u / . In standard French, it also signifies a pronunciation of / ɑ / xat uchun â, but this differentiation is disappearing. In the mid-18th century, the circumflex was used in place of s after a vowel, where that letter s was not pronounced. Shunday qilib, o’rmon bo’ldi forêt, kasalxona bo’ldi hôpitalva yotoqxona bo’ldi hôtel.

Diyerezis yoki trema (ë, ï, ü, ÿ): over e, men, siz yoki y, indicates that a vowel is to be pronounced separately from the preceding one: sodda, Noël.

Ning birikmasi e with diaeresis following o (Noël [ɔɛ] ) is nasalized in the regular way if followed by n (Semoëns [wɛ̃] )
Ning birikmasi e with diaeresis following a is either pronounced [ɛ] (Rapaël, Israël [aɛ] ) or not pronounced, leaving only the a (St.aël [a] ) va a is nasalized in the regular way if aë ortidan n (Saint-Saëns [ɑ̃] )
A diaeresis on y only occurs in some proper names and in modern editions of old French texts. Some proper names in which ÿ appears include Ay (a commune in Marne, avval Aÿ-Champagne), Rue des Cloÿs (an alley in Paris), Croÿ (family name and hotel on the Boulevard Raspail, Paris), Château du Feÿ (yaqin Joigny ), Ghÿs (name of Flemish origin spelt Ghĳs qayerda ĳ in handwriting looked like ÿ to French clerks), L’Haÿ-les-Roses (commune near Paris), Pyer Lou (muallif), Moÿ-de-l’Aisne (commune in Aisne and a family name), and Le Blanc de Nicolaÿ (an insurance company in eastern France).
The diaeresis on siz appears in the Biblical proper names Archélaüs, Capharnaum, Emmaus, Ésaüva Saul, as well as French names such as Hauy. Nevertheless, since the 1990 orthographic changes, the diaeresis in words containing guë (kabi ayva yoki ciguë) may be moved onto the siz: aigüe, cigüe, and by analogy may be used in verbs such as j’argüe.
In addition, words coming from German retain their umlaut (ä, ö va ü) if applicable but use often French pronunciation, such as Kärcher (trademark of a pressure washer).

The circumflex does not affect the pronunciation of the letters men yoki siz, nor, in most dialects, a. It usually indicates that an s came after it long ago, as in île (orol, compare with English orol). The explanation is that some words share the same orthography, so the circumflex is put here to mark the difference between the two words. Masalan, dites (you say) / dîtes (you said), or even du (of the) / dû (past participle for the verb devoir = must, have to, owe; in this case, the circumflex disappears in the plural and the feminine).
All other accents are used only to distinguish similar words, as in the case of distinguishing the adverbs là va où (“there”, “where”) from the article la (“the” feminine singular) and the conjunction ou (“or”), respectively.

Some proposals exist to simplify the existing writing system, but they still fail to gather interest. [97] [98] [99] [100]

1990 yilda, a islohot accepted some changes to French orthography. At the time the proposed changes were considered to be suggestions. In 2016, schoolbooks in France began to use the newer recommended spellings, with instruction to teachers that both old and new spellings be deemed correct. [101]

Grammatika

Asosiy maqola: Frantsuz tili grammatikasi

French is a moderately egilgan til. Otlar va eng ko’p olmoshlar are inflected for raqam (singular or plural, though in most nouns the plural is pronounced the same as the singular even if spelled differently); sifatlar, for number and jins (masculine or feminine) of their nouns; shaxs olmoshlari and a few other pronouns, for shaxs, number, gender, and ish; va fe’llar, uchun vaqt, jihat, kayfiyat, and the person and number of their mavzular. Case is primarily marked using so’zlar tartibi va predloglar, while certain verb features are marked using yordamchi fe’llar. According to the French lexicogrammatical system, French has a rank-scale hierarchy with clause as the top rank, which is followed by group rank, word rank, and morpheme rank. A French clause is made up of groups, groups are made up of words, and lastly, words are made up of morphemes. [102]

French grammar shares several notable features with most other Romance languages, including

yo’qotish Lotin tushunchalari
the loss of the neuter gender
the development of grammatical maqolalar lotin tilidan demonstratives
the loss of certain Latin zamonlar and the creation of new tenses from auxiliaries.

Otlar

Every French ism is either masculine or feminine. Because French nouns are not inflected for gender, a noun’s form cannot specify its gender. For nouns regarding the living, their grammatical genders often correspond to that which they refer to. For example, a male teacher is a “enseignant” while a female teacher is a “enseignante”. However, plural nouns that refer to a group that includes both masculine and feminine entities are always masculine. So a group of two male teachers would be “enseignants”. A group of two male teachers and two female teachers would still be “enseignants”. In many situations, and in the case of “enseignant”, both the singular and plural form of a noun are pronounced identically. The article used for singular nouns is different from that used for plural nouns and the article provides a distinguishing factor between the two in speech. For example, the singular “le professeur” or “la professeur(e)” (the male or female teacher, professor) can be distinguished from the plural “les professeurs” because “le”, “la”, and “les” are all pronounced differently. There are some situations where both the feminine and masculine form of a noun are the same and the article provides the only difference. For example, “le dentiste” refers to a male dentist while “la dentiste” refers to a female dentist.

Fe’llar

Asosiy maqola: Frantsuzcha fe’llar

Moods and tense-aspect forms

The French language consists of both finite and non-finite moods. The finite moods include the indikativ kayfiyat (indicatif), the subjunctive mood (subjonctif), the imperativ kayfiyat (impératif), and the shartli kayfiyat (conditionnel). The non-finite moods include the infinitiv mood (infinitif), the hozirgi zamon kesimi (participe présent), and the O’tgan sifatdosh (participe passé).

Cheklangan kayfiyat

Indicative (Indicatif)

The indicative mood makes use of eight tense-aspect forms. Ular orasida hozirgi (présent), the simple past (passé composé va passé oddiy ), the past imperfective (befarqlik ), the pluperfect (plus-que-parfait ), the oddiy kelajak (futur oddiy ), the future perfect (futur antérieur ), va past perfect (passé antérieur). Some forms are less commonly used today. In today’s spoken French, the passé composé is used while the passé simple is reserved for formal situations or for literary purposes. Similarly, the plus-que-parfait is used for speaking rather than the older passé antérieur seen in literary works.

Within the indicative mood, the passé composé, plus-que-parfait, futur antérieur, and passé antérieur all use auxiliary verbs in their forms.

Indikativ
Pressent		Imparfait		Passening kompozitsiyasi		Passe oddiy
Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik
1-shaxs	j’aime	nous aimons	j’aimais	nous aimions	j’ai aimé	nous avons aimé	j’aimai	nous aimâmes
2-shaxs	tu aimes	vous aimez	tu aimais	vous aimiez	tu as aimé	vous avez aimé	tu aimas	vous aimâtes
3-shaxs	il/elle aime	ils/elles aiment	il/elle aimait	ils/elles aimaient	il/elle a aimé	ils/elles ont aimé	il/elle aima	ils/elles aimèrent
Futur simple		Futur antérieur		Plus-que-parfait		Passé antérieur
Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik
1-shaxs	j’aimerai	nous aimerons	j’aurai aimé	nous aurons aimé	j’avais aimé	nous avions aimé	j’eus aimé	nous eûmes aimé
2-shaxs	tu aimeras	vous aimerez	tu auras aimé	vous aurez aimé	tu avais aimé	vous aviez aimé	tu eus aimé	vous eûtes aimé
3-shaxs	il/elle aimera	ils/elles aimeront	il/elle aura aimé	ils/elles auront aimé	il/elle avait aimé	ils/elles avaient aimé	il/elle eut aimé	ils/elles eurent aimé

Subjunctive (Subjonctif)

The subjunctive mood only includes four of the tense-aspect forms found in the indicative: present (présent), simple past (passé composé), past imperfective (imparfait), and pluperfect (plus-que-parfait).

Within the subjunctive mood, the passé composé and plus-que-parfait use auxiliary verbs in their forms.

Subjonctif
Pressent		Imparfait		Passening kompozitsiyasi		Plus-que-parfait
Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik
1-shaxs	j’aime	nous aimions	j’aimasse	nous aimassions	j’aie aimé	nous ayons aimé	j’eusse aimé	nous eussions aimé
2-shaxs	tu aimes	vous aimiez	tu aimasses	vous aimassiez	tu aies aimé	vous ayez aimé	tu eusses aimé	vous eussiez aimé
3-shaxs	il/elle aime	ils/elles aiment	il/elle aimât	ils/elles aimassent	il/elle ait aimé	ils/elles aient aimé	il/elle eût aimé	ils/elles eussent aimé

Imperative (Imperatif)

The imperative is used in the present tense (with the exception of a few instances where it is used in the perfect tense). The imperative is used to give commands to you (tu), we/us (nous), and plural you (vous).

Imperatif
Pressent
Yagona	Ko’plik
1-shaxs	nishonlar
2-shaxs	aime	Aimez

Conditional (Conditionnel)

The conditional makes use of the present (présent) and the past (passé).

The passé uses auxiliary verbs in its forms.

Konditsioner
Pressent		Passe
Yagona	Ko’plik	Yagona	Ko’plik
1-shaxs	j’aimerais	nous aimerions	j’aurais aimé	nous aurions aimé
2-shaxs	tu aimerais	vous aimeriez	tu aurais aimé	vous auriez aimé
3-shaxs	il/elle aimerait	ils/elles aimeraient	il/elle aurait aimé	ils/elles auraient aimé

Ovoz

French uses both the faol ovoz va majhul nisbat. The active voice is unmarked while the passive voice is formed by using a form of verb être (“to be”) and the past participle.

Example of the active voice:

“Elle aime le chien.” She loves the dog.
“Marc a conduit la voiture.” Marc drove the car.

Example of the passive voice:

“Le chien est aimé par elle.” The dog is loved by her.
“La voiture était conduite par Marc.” The car was driven by Marc.

Sintaksis

So’z tartibi

French declarative word order is mavzu-fe’l – ob’ekt although a pronoun object precedes the verb. Some types of sentences allow for or require different word orders, in particular inversiya of the subject and verb, as in “Parlez-vous français ?” when asking a question rather than “Vous parlez français ?” Both formulations are used, and carry a rising inflection on the last word. The literal English translations are “Do you speak French?” and “You speak French?”, respectively. To avoid inversion while asking a question, “Est-ce que” (literally “is it that”) may be placed at the beginning of the sentence. “Parlez-vous français ?” may become “Est-ce que vous parlez français ?” French also uses fe’l – ob’ekt-sub’ekt (VOS) and ob’ekt-mavzu-fe’l (OSV) so’zlar tartibi. OSV word order is not used often and VOS is reserved for formal writings. [31]

Fransuz tilini qanday o’rganish kerak

Fransuz tili butun dunyo bo’ylab taxminan 175 million kishi ravon so’zlashadigan tildir. U Frantsiyadan kelgan bo’lsa-da, bugungi kunda dunyoning turli mamlakatlarida va rasmiy ravishda jami 30 ta tilda so’zlashadi. Bu dunyoda ingliz tilidan keyin ikkinchi eng ko’p o’qitiladigan tildir, shuning uchun uni o’rganish uchun juda ko’p sabablar mavjud. Ushbu qo’llanma sizga frantsuz tilida gapirishga sayohatingizda yordam beradi.

Qadam

4-usul 1: Maxfiy bo’ling

Collins Robert fransuzcha qisqartirilmagan lug’at yoki Larousse qisqacha fransuzcha-inglizcha lug’ati ikkalasi ham yaxshi standartlardir. Albatta, agar siz juda ko’p ishtirok etish haqida o’ylamasangiz, cho’ntak lug’ati etarli.
Aniqroq yondashuv uchun chastota lug’atiga sarmoya kiritishni o’ylab ko’ring. Chastota lug’ati tildagi eng keng tarqalgan so’zlarni o’z ichiga oladi, shuning uchun siz noodatiy lug’atni o’rganishga vaqt sarflamasdan kerakli asosiy lug’atni tezda olishingiz mumkin.
U erda lug’at sifatida ishlaydigan ko’plab veb-saytlar mavjud. Ehtiyot bo’ling! Ular har doim ham to’g’ri emas. Wordreference – boshlash uchun ajoyib joy. To’liq jumlalarni tarjima qilishda doimo ehtiyot bo’ling.

iTunes bepul 24/7 radio stantsiyalari va frantsuz tilida podkastlarni taklif qiladi (ba’zilari yangi boshlanuvchilar uchun!) va ko’pgina kabel paketlarida kamida vaqti-vaqti bilan frantsuzcha dasturlar mavjud.
So’zlarni eslab qolishga yordam beradigan ko’plab mobil ilovalar mavjud – eng mashhuri takroriy intervallarga asoslangan LingLing – har oy 750 ta so’zni eslab qolish uchun kuniga 20 daqiqa sarflashingiz mumkin.
YouTube’da frantsuzcha yangi boshlanuvchilar uchun o’nlab manbalar mavjud.
Amélie u erdagi yagona frantsuz filmi emas. Mahalliy video do’koningizga boring yoki onlayn tadqiqot qiling – ba’zida ko’proq noaniq (yoki hujjatli) filmlarni bepul topish mumkin.
- Sevimli ingliz filmlaringizni frantsuzcha ovozli yoki subtitrlar bilan tomosha qiling. Agar siz frantsuz tilini umuman bilmasangiz ham, o’zingiz biladigan filmni tanlash til uchun kontekst yaratishga yordam beradi.
- Olmoshlarni kiritishni unutmang! Odatda ishlatiladi: erkak va ayol (frantsuz ham gender neytraldir). Keyinchalik olmoshlar bilan murojaat qilmoqchi bo’lsangiz, bu qulay bo’ladi.
  - Aytgancha, bu “la chaise”, “la fenêtre” va “le lit”. Qalamingizni hoziroq oling!
  - l’ordinateur – lor-dee-nah-tur – Kompyuter
  - la chaine hi fi – shen-hi-fi – Stereo
  - la télévision – tay-lay-vee-zee-ohn – Televizion
  - muzlatgich – ray-free-zhay-rah-tir – Muzlatgich
  - le congélateur – kon-zhay-lah-tur – Muzlatgich
  - oshxona – kwee-zeen-yehr – Pechka
  4-usulning 2-usul: Obyekt tarjimonidan foydalanish
  1. Elementlarni skanerlaydigan, taniydigan va keyin tarjima qiladigan ilovadan foydalaning. Shunday ilovalardan biri FlashAcademy. Ularda o’rnatilgan ob’ekt tarjimoni mavjud. Kamerani biror narsaga qaratib, rasmga oling, so‘ng uni tanib oling, so‘ngra ob’ektni istalgan tilga tarjima qiling.Buni amalga oshirishning yaxshi usuli – xonangizdagi narsalarni skanerlash, chunki siz ularni juda yaxshi bilasiz va shunchaki tasodifiy eslab qolishga harakat qilasiz. Bu sizning so’z boyligingizni yaxshilash uchun ajoyib vositadir. Sayohat paytida bo’lishi mumkin bo’lgan ajoyib vosita. Faqat tashqariga chiqing va hamma narsani skanerlang!
  4-usul 3: Ilovani ishga tushiring
  1. O’quv qurolini sotib oling. Ba’zilar katta to’lovni talab qiladi, boshqalari esa yo’q. So’rash une mening yoki do’stingizda kompakt disklar yoki siz qarz olishingiz mumkin bo’lgan dastur bo’lsa. Ommabop variantlar – Rosetta Stone, Pimsleur yoki Mishel Tomas. Har bir dastur har xil turdagi talabalar uchun eng yaxshisidir.
    - Pimsleur sizga kitob bermaydi. Bu kompakt disklar to’plami bo’lib, ular yaxshi talabalar va uzoq masofali qatnovlar uchun. Bu qil ingliz tilidan foydalaning va sizga tarjima qilish imkonini beradi. U talaffuzni mashq qilish uchun “porte”, “la porte”, “-ez la porte”, “Fermez la porte” kabi backchainlardan foydalanadi.
    - Rosetta Stone kompyuter dasturi bo’lib, ingliz tiliga ruxsat bermaydi va tasvirlarga juda bog’liq. U xotira o’yinlarini o’ynaydi va vizual va sensorli talabalar uchun idealdir.
    - Mishel Tomas (CD va YouTube-da) biroz boshqacha o’qitish uslubi tarafdori. U tildagi naqshlarni va kognatlardan foydalanishni ta’kidlaydi. Siz “Je vais au restaurant” (men restoranga boraman.) kabi asosiy ibora bilan boshlaysiz va u sizni “Je vais au restaurant ce soir parce que c’est mon anniversaire”ga olib boradi. (Men bugun tunda restoranga boraman, chunki bu mening tug’ilgan kunim.) Sizning so’z boyligingiz sizda allaqachon mavjud bo’lgan bloklarni qurish orqali kengayadi.
    - Duolingo sizni frantsuz tiliga o’rgatadigan yana bir joy: tarjima (inglizchadan frantsuzchaga; va frantsuzchadan inglizchaga), tinglab tushunish va boshqalarni o’rgatish orqali esda tuting.
  2. Sinfga boring. Til o’rganishning eng yaxshi usuli (albatta, mamlakatda yashashdan tashqari) har kuni boshqalar bilan mashq qilishdir. Sinfga kirish sizning jadvalingizga o’rganishga majbur qiladi, sizni javobgarlikka tortadi va boshqalarda sizda bo’lmagan resurslarni beradi.
    - Mahalliy kollej yoki universitetni tekshiring. Dars qimmatroq bo’lishi mumkin bo’lsa-da, talaba bo’lish va imkoniyatlardan foydalanishning afzalliklari sizning hamyoningizdagi jangni kamaytiradi.
    - Til maktabini toping. Bu sinflar ko’pincha ancha arzon, kichikroq va kechqurun yoki dam olish kunlarida taklif etiladi. Agar siz boshqa hududda yashasangiz, juda uzoqqa bormang.
  3. Repetitor oling. Internet go’zal narsa. Ko’p odamlar haftasiga qo’shimcha 50 dollar topishning oson yo’lini qidirmoqda. Siz o’rganishni jadvalingizga kiritishingiz va o’zingizning o’quv dasturingizni ishlab chiqishingiz mumkin.
    - Hech kim sizning ustozingiz bo’lishiga yo’l qo’ymang. Tilni bilsangiz, uni o’rganishingiz mumkin degani emas. O’rta maktabda to’rt yillik frantsuz tilini bilgan odamni emas, balki ilgari buni qilgan odamni maqsad qiling.
  4. Guruhga qo’shiling. Har qanday demografik va yoshda sizga o’xshagan odamlar juda ko’p. Ma’lumot olish uchun mahalliy kollejlar yoki til institutlariga tashrif buyuring.
    - Biror kishi bilan mashq qiling. Siz onlayn qalam do’stini topishingiz mumkin yoki Alliance Françaisedagi mahalliy bo’limingizga tashrif buyurishingiz mumkin. Sizni oldinga siljitishi mumkin bo’lgan har bir kishi uchun – chet elda o’qigan o’rta maktabdagi do’stingiz uchun onlayn kontaktlaringizga chuqur kirib boring? Sizning amakivachchangiz Alberta Vankuverga ko’chib kelganmi? Muvaffaqiyatni kafolatlash uchun qo’lingizdan kelganini qiling.
  4-usul 4: u bilan davom eting
  1. Har kuni mashq qiling. Til o’rganish boshqa fanlarni o’rganishdan farq qiladi. Sizning bilimlaringiz mustahkamlanishi va iloji boricha o’ziga xos bo’lishi kerak. Har kuni mashq qilish – bu o’z mahoratingizni saqlab qolish va yaxshilashning yagona yo’li.
    - Tadqiqingiz mustahkam bo’lgunga qadar o’rganishingizga integratsiya qiling. Oddiy jumlalarni qanday tuzishni unutgan bo’lsangiz, murakkab jumlalarni tuza olmaysiz.
    - Yarim soat bo’lsa ham, bunga arziydi. Fikringizni frantsuz tilida o’ylang. Rivojlanayotgan odatlar tark etishni qiyinlashtiradi.
  2. Qarindoshlarni o’rganing. Manbaingizga qarab, barcha inglizcha so’zlarning taxminan 30% frantsuz tilidan olingan. Agar siz endigina boshlayotgan bo’lsangiz, sho’ng’ishning oson yo’li – bu tushunchalar bilan tanishish.
    - Ko’pincha “ilg’or” fe’l frantsuz tilida va “normal” fe’l nemis tilida. “Boshlash” va “boshlash” ni o’ylab ko’ring; “yordam” va “yordam”; “tushunish” va “tushunish”. Ushbu fe’llar uchun frantsuz tili ularning infinitiv shaklida “commencer”, “aider” va “comprendre”dir.
    - Ba’zi kelishuvlar frantsuz bo’lgan sovg’alardir. “-ion”, “-ance” yoki “ite” bilan so’zlarni o’ylab ko’ring. Televizor, milliardlar, din, nuans, chidamlilik, granit, aksincha – barchasi Fransuzcha so’zlar. Inglizcha emas. frantsuz. Xo’sh, ingliz.
  3. Yangi jumlalarni yoddan eslang. Hech qachon so’z boyligingiz to’xtab qolishiga yo’l qo’ymang. Bilimingiz o’sib borishi bilan, frasal hovuzingizga yangi iboralarni kiritish uchun vaqt ajrating.
    - Yangi mavzu haqida o’ylang. Agar sizda lug’at etishmayotgan bo’lsa, ushbu bo’limni qayta o’rnating. Agar siz ovqatlarning nomlarini o’rganishingiz kerak bo’lsa, diqqatingizni unga qarating. O’zingizni kengaytiring.
      - Soat nechi bo’ldi? (Soat nechi bo’ldi?)
  Xo’sh, men bilmayman . (Uhh, men bilmayman . )
  - -er fe’lining oddiy sovg’asi bilan boshlang (beshik – yemoq):
    - Je mange – tu manges – il / elle / on mange – nous mangeons – vous mangez – ils / elles mangent
    - Je choisis – tu choisis – il / elle / on choisit – nous choisissons – vous choisissez – ils / elles choisissent
    - Je vends – tu vends – il / elle / on vend – nous vendons – vous vendez – ils / elles vendent
    - Fransuz tili ingliz tiliga kuchli integratsiyalashgan tildir. “Bonjour!”, “Merci beaucoup” yoki “Je ne sais pas” kabi oddiy iboralarni ishlatishdan tashqari, ba’zi odamlar bilishicha, o’zingiz bilan gaplashayotganda biroz qattiqroq foydalaning – yoki xonadoshlaringizga buni qo’lga kiriting!
      - Mening sumkam qayerda? – Mening sumkam qayerda?
      - Men vino sharobini xohlayman. – Men vino ichmoqchiman.
      - Men seni Sevaman. – Men seni Sevaman.
      - Mahalliy aholi bilan suhbatlashing va madaniyat bilan tanishing. Luvr yonidagi McDonald’sda o’tirish (yoki Starbucks) sizga aynan siz izlayotgan ta’lim yoki madaniy tajribani bermaydi.
      - Ko’plab frantsuz tilida so’zlashuvchilarni topish uchun Frantsiyaga sayohat qilishingiz shart emas. Biroq, qaysi dialektni aks ettirishni xohlayotganingizni biling; Kvebekga sayohat sizni frantsuz madaniyati bilan tanishtiradi, lekin siz ko’chada Kvebekani eshitasiz – va buni tushunish qiyin bo’lishi mumkin!
      Jamiyat savollari va javoblari
      
      Frantsuz tilini o’rganish ingliz tili kabi boshqa tillarga bo’lgan qiziqishimni so’ndiradimi?
      
      Majburiy emas. Ko’p odamlar muntazam ravishda bir nechta tilda gaplashadi va yozadi. Fransuz tilini o’rganish, shuningdek, italyan va ispan kabi lotin tiliga asoslangan boshqa tillarni o’rganishni osonlashtiradi.
      
      O’qituvchilari o’quvchilarga yordam bermaydigan maktabda qanday qilib o’qishim mumkin?
      
      Men frantsuz tilini o’rganishim va kitob o’qish orqali mukammal bo’lishim mumkinmi?
      
      Birgalikda fransuz tilini o’rganish uchun qancha vaqt ketishi mumkin?
      
      Yuqorida ‘aksent’ bo’lgan ‘e’ harfini qanday talaffuz qilishim mumkin?
      
      Bolalar o’rganishi mumkinmi?
      
      Men yashayotgan shaharda frantsuz tili o’qituvchilari bo’lmasa nima qilishim mumkin?
      
      Qanday qilib men frantsuzchani tez va oson o’rganaman?
      
      Men frantsuz tilini o’rganmoqchiman, bu qiyinmi yoki osonmi?
      
      Qanday qilib tez o’rganishim mumkin?
      
      Maslahatlar
      - Yaxshi Bescherellega sarmoya kiriting. Bu tez va oson burilish uchun har bir fe’lga ega kitob. Fransuz tilida so’zlashuvchilar bu bilan qasamyod qiladilar.
      - Siz frantsuz tilida so’zlashuvchilarni ko’plab saytlarda topishingiz mumkin, masalan, Dunyo talabalari. Do’stlar orttirish va frantsuz tilini yaxshilash osonroq bo’ladi. Ulardan mahoratingizni oshirishlarini so’rang va buning evaziga siz ularga ingliz tilini o’rgatasiz.
      - Oson ma’lumot olish uchun, siz duch kelgan lug’atni yozishingiz mumkin bo’lgan daftarni saqlang. O’zingiz bilgan so’zlar va iboralar bilan to’ldirilgan ulkan kitobni ko’rish sizga frantsuz tilini o’rganishni va sevishni davom ettirishga ishonch bag’ishlaydi!
      - Do’konda siz aravaga qancha meva qo’yganingizni frantsuz tilida hisoblashingiz mumkin.
      - Kompyuteringizda ko’rgan birinchi narsa frantsuzcha qiling. Bosh sahifangizni frantsuz veb-saytiga aylantiring.
      - Fransuz kalendarini chop eting yoki sotib oling va oddiy taqvimingizni almashtiring. Shunday qilib, sanaga qaraganingizda, frantsuz raqamlarini, kunlarni va oylarni tezda o’rganasiz. Va voqealarga yozayotganda, uni lug’atingizdan qidiring va frantsuz tilida yozing.
      - Kerakli kuch sarflashga harakat qiling va oxir-oqibat siz bunga erishasiz. Lekin bu vaqt talab etadi.
      - Boshqalar qatorida Frantsiya, Belgiya, Shveytsariya, Lyuksemburg, Monako, Jazoir, Tunis, Marokash, Livan, Kvebek, Nyu-Brunsvik yoki Luiziana kabi mamlakatlarni ko’rib chiqing.
      - Til o’rganishni tushunish to’liq vaqtli majburiyatdir. Agar siz u bilan ovora bo’lsangiz va faqat qismlarni o’rgansangiz, frantsuz tilida gapirishni xohlayotganingizda, bundan keyin afsuslanasiz.
      - Ijobiy munosabatda bo’ling. Ba’zan siz tushkunlikka tushib, nima uchun dastlab frantsuz tilida gaplashmoqchi bo’lganingizni unutishingiz mumkin. Dunyo bo’ylab 175 million kishi frantsuz tilida gaplashishi yaxshi motivatsiya. Shuningdek, bugungi kunda qanchalar kam odam bir tilda gaplashayotgani haqida o’ylab ko’ring – ikki yoki undan ortiq tillar tobora ko’proq normaga aylangan.
      - Frantsuz tilini o’rganish qiyinligi ona tilingizga bog’liq bo’lishi mumkin. Masalan, nemis tilida so’zlashuvchilar mahalliy ispan tilida so’zlashuvchilarga qaraganda frantsuz tilini osonroq o’rganishadi.
      Ogohlantirishlar
      - Til o’rganish qiyin, vaqt talab qiladigan ish. Agar siz o’zingizni to’liq bajara olmasangiz, undan hech narsa olmaysiz.
      - Fe’l va sifatlarning mos kelishi uchun erkak va ayol, shuningdek, ko’plik otlariga e’tibor bering.

Qiziqarli malumotlar
Fransuz tili harflari

Анализ сложных слов с дефисом во французском языке

Ключевые слова:

Аннотация

Похожие статьи

Darsxona

Frantsuz tili – French language

Mundarija

Tarix

Galliyadagi vulgar lotin

Qadimgi frantsuzcha

O’rta frantsuz

Zamonaviy frantsuzcha

Geografik taqsimot

Evropa

Afrika

Amerika

Osiyo

Janubiy Osiyo

Janubi-sharqiy Osiyo

G’arbiy Osiyo

Livan

Isroil

Birlashgan Arab Amirliklari va Qatar

Okeaniya va Avstraliya

Kelajak

Turlar

Hozirgi holati va ahamiyati

Fonologiya

Yozish tizimi

Alifbo

Imlo

Grammatika

Otlar

Fe’llar

Moods and tense-aspect forms

Cheklangan kayfiyat

Indicative (Indicatif)

Subjunctive (Subjonctif)

Imperative (Imperatif)

Conditional (Conditionnel)

Ovoz

Sintaksis

So’z tartibi

Fransuz tilini qanday o’rganish kerak

Qadam

4-usul 1: Maxfiy bo’ling

4-usulning 2-usul: Obyekt tarjimonidan foydalanish

4-usul 3: Ilovani ishga tushiring

4-usul 4: u bilan davom eting

Jamiyat savollari va javoblari

Maslahatlar

Ogohlantirishlar