Biologiya, 5 sinf, Pratov O‘, To‘xtayev A, Azimova F, Tillayeva Z, 2020

Биология, 5 синф, Пратов У., Тӯхтаев А., Азимова Ф., Тиллаева З., 2020.

Биология, 5 синф, Пратов У., Тӯхтаев А., Азимова Ф., Тиллаева З., 2020

Биология, 5 синф, Пратов У., Тӯхтаев А., Азимова Ф., Тиллаева З., 2020.

Учебник по биологии для 5 класса на таджикском языке.

Ривоҷёбии босуръати илму фан, муносибатҳои иҷтимоӣ ва экологӣ дар замени хрзира, ки доимо омӯхта мешаванд, дар мактабҳои таълими миёнаи умумӣ фанни биологияро аз ҷиҳати мазмун ба талаботи замон дар хрлати мувофиқ таълим додан (8ТЕАМ) дар назди омӯзгорони фан яке аз вазифаҳои нихрят муҳим ба ҳисоб меравад.
Шумо акнун донишҳои аз табиатшиносӣ гирифтаатонро бо фанни нав – биология такомул медиҳед. Биология фан дар бора и организмҳои зинда буда, вай табиатро меомӯзад, олами наботот ва ҳайвонотро тадкиқ мекунад. Аҳамияти фанни биология ба таракёти илму техника ва технология, соҳаҳои истеҳсолӣ ва мавкри он дар ҳаёти ҳаррӯза ифода меёбад.

Шинос шудан бо сохти пурбин ва микроскоп.
Барой омӯзиши сохти организмҳои зинда аз асбобхри калоннишондиҳанда истифода мебаранд. Ба онҳо пурбин (лупа) ва микроскоп дохил мешавад. Пурбин – асбоби аз хама соддаи калоннишондиҳанда буда, аз оина (линза) и ду тарафаш барҷаста иборат аст.

Пурбини дастй (расми 10) чизро 2-20 маротиба калон карда нишон медихад. Пурбин ба организмҳои зиндаи санҷидаистода то дараҷаи аник, намоён шуданаш наздик карда мешавад ва сохти объекти санҷидаистода омӯхта мешавад. Масалан, лорчаҳои тарбуз ё ки помидорро санҷида, онҳо аз ҳуҷайраҳои даврашакл иборат буданашро аниқ кардан мумкин аст.

Микроскоп (заррабин) – ҷиҳози лаборатории ҷисмҳои хурдро калоннишондиҳанда ҳисоб мешавад (расми 11). Дар қисми болоии найчаи биниш – тубус окуляр (мили қисми асбоби оптики), дар қисми поёнаш объектив ҷойгир шудааст. Онҳо ба линзачаҳои калонкунанда соҳиб аст. Ба штатив, тубус ва мизчаи чизгузорӣ маҳкам карда шудааст.

МУНДАРИҶА.
БОБИ I. БИОЛОГИЯ ФАН ДАР БОРАИ ОРГАНИЗМҲОИ ЗИНДА.
§1. Биология – фан дар бораи ҳаёт.
§2. Хусусиятҳои орган измҳои зинда.
§3. Усулҳои омӯзиши биология.
§4. Ҳуҷайра – асоси ҳаёт.
БОБИ II. ГУНОГУНИИ ОРГАНИЗМҲОИ ЗИНДА.
§5. Маълумотҳои умумӣ дар бораи организмхри зинда.
§6. Олами бактерияҳо.
§7. Олами занбӯруғҳо.
§8. Олами растаниҳо.
§9. Растаниҳои дараҷаи паст.
§10. Растаниҳои дараҷаи олӣ.
§11. Растаниҳои шифобахш ва заҳрноки дар Узбекистан васеъ паҳнгашта.
§12. Олами ҳайвонот.
§13. Ҳайвонҳои бемӯҳра.
§14. Ҳайвонҳои мӯҳрадор.
§15. Система и узвхои.
БОБИ III. ОРГАНИЗМ ВА МУҲИТИ БЕРУНА.
§16. Омилҳои экологӣ.
§17. Инсон ва табиат.
§18. Муҳофизат намудани табиат.
ШАРҲИ БАЪЗЕ ИСТИЛОҲҲОИ КИТОБИ ДАРСИ.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Биология, 5 синф, Пратов У., Тӯхтаев А., Азимова Ф., Тиллаева З., 2020 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу

Biologiya, 5 sinf, Pratov O‘., To‘xtayev A., Azimova F., Tillayeva Z., 2020

Biologiya, 5 sinf, Pratov O‘., To‘xtayev A., Azimova F., Tillayeva Z., 2020.

Учебник по биологии для 5 класса на узбекском языке.

Biologiya fanini o‘rganish asosida o‘quvchilar biologiya sohalari, tiriklik xususiyatlari, biologiyani o‘rganish usullari, biologiya fanining rivojlanishiga hissa qo‘shgan o‘zbek olimlari bilan tanishadilar. Tiriklik dunyosi: bakteriyalar, zamburug‘lar, o‘simliklar va hayvonot dunyosi haqida umumiy tushunchalar; dorivor va zaharli o‘simliklar, sporali va urug‘li o‘simliklar haqida umumiy ma’lumotlar, umurtqasiz va umurtqali hayvonlar, o‘simlik va hayvonlar sistematikasi haqida dastlabki tushunchalarga ega bo‘lib boradilar. Darslikning oxirgi bobida ekologik tushunchalar, insonning tabiatga ijobiy va salbiy ta’siri, oziq zanjiri, tabiatni muhofaza qilish, muhofaza qilinadigan hududlar, O‘zbekiston Respublikasi «Qizil kitob»i haqida ma’lumotlarga ega bo‘ladilar.
O‘ylaymizki, biologiya fanini o‘qib chiqqan o‘quvchilar o‘simlik va hayvonot dunyosini asrashga o‘z hissalarini qo‘shadilar.

Tirik organizmlarning xususiyatlari.
Tirik organizmlar jonsiz tabiatdan farqlanib, quyidagi asosiy xususiyatlarga ega:
1. Moddalar almashinuvi – metabolizm ikki xil jarayonning yig‘indisi: 1) assimilyatsiya – sintez reaksiyalari, masalan, oqsil biosintezi, fotosintez. Bu jarayonda energiya sarflanadi; 2) dissimilyatsiya – parchalanish reaksiyalari, masalan, ovqat hazm qilish sistemasida oqsil, yog‘, uglevodlarning o‘z tarkibiy qismlarigacha parchalanishi. Bunda energiya hosil bo‘ladi.

2. Oziqlanish – tirik organizmlar oziqlanishiga ko‘ra 2 guruhga bo‘ linadi: 1) avtotrof – bunga o‘z oziqasini o‘zi sintezlaydigan yashil o‘simliklar va ayrim bakteriyalar misol bo‘ladi; 2) geterotrof – tayyor ozuqa bilan oziqlanadigan organizmlar. Ularga ko‘pchilik bakteriyalar, zamburug‘ va hayvonlar kiradi (3-rasm).

3. Nafas olish – ko‘pchilik tirik organizmlar kislorod yutib, karbonat angidrid ajratadi. Quruqlikda yashovchi organizmlar atmosferadagi kislorod, suvda yashovchi organizmlar esa suvda erigan kislorod bilan nafas oladi.

MUNDARIJA.
So‘zboshi.
I BOB. BIOLOGIYA TIRIK ORGANIZMLAR HAQIDAGI FAN.
1-§. Biologiya – hayot haqidagi fan.
2-§. Tirik organizmlarning xususiyatlari.
3-§. Biologiyaning o‘rganish usullari.
4-§. Hujayra – tiriklikning asosi.
II BOB. TIRIK ORGANIZMLARNING XILMA-XILLIGI.
5-§. Tirik organizmlar haqida umumiy ma’lumot.
6-§. Bakteriyalar dunyosi.
7-§. Zamburug‘lar dunyosi.
8-§. O‘simliklar dunyosi.
9-§ Tuban o‘simliklar.
10-§ Yuksak o‘simliklar.
11-§. O‘zbekistonda keng tarqalgan dorivor va zaharli o‘simliklar.
12-§. Hayvonot dunyosi.
13-§. Umurtqasiz hayvonlar.
14-§. Umurtqali hayvonlar.
15-§. Odam organlari sistemasi.
III BOB. ORGANIZM VA TASHQI MUHIT.
16-§. Ekologik omillar.
17-§. Inson va tabiat.
18-§. Tabiatni muhofaza qilish.
DARSLIKDA UCHRAYDIGAN AYRIM ATAMALAR IZOHI.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Biologiya, 5 sinf, Pratov O‘., To‘xtayev A., Azimova F., Tillayeva Z., 2020 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу