TAMARAXONIM
TAMARAXONIM (taxallusi; asl ismi va familiyasi Tamara Artyomovna Petrosyan) [1906.16(29).3, hoz. Yangi Margʻilon shaharchasi — 1991.30.6, Toshkent] — qoʻshiqchi va raqkosa, baletmeyster, oʻzbek professional raksi asoschilaridan. Oʻzbekiston xalq artisti (1932). Moskva teatr texnikumida oʻqigan (1923—24). Yoshligidan sanʼatga qiziqqan: dastlab Margʻilon, Fargʻona ayollari orasida raqsga tushib, koʻshik aytgan. Yusufjon qiziq Shakarjonov, Usta Olim Komilovlardan oʻzbek raqs harakatlarini, Hamza, K. Stanislavskiy, NemirovichDanchenko va b. dan qoʻshiqchilik, aktyorlik mahoratini qunt bilan oʻrgandi. Sahna faoliyatini 1919-y. Hamza Hakimzoda Niyoziy truppasida boshlagan. Keyinchalik Yusufjon kiziq truppasida ishlagan. 1921 — 22 y. lar Toshkent rus opera va balet teatrida, 1924-y. dan Muhiddin Qoriyoqubov rahbarligidagi konsert truppasi (1926-y. dan Oʻzbek davlat konsertetnografik ansambli, 1929-y. dan Oʻzbek davlat musiqali teatri)da faoliyat koʻrsatgan. 1925-y. Parijda boʻlib oʻtgan Jahon bezak sanʼati koʻrgazmasida M. Qoriyoqubov bilan birgalikda ishtirok etib, oʻzbek sanʼatini ilk bor Yevropada namoyish etgan. Tamaraxonim oʻzbek lapar va yalla namunalarini sahnaviy ijro sharoitiga moslashtirib, yangicha ifodaviy vositalar (mimika, raqs, dialog va b.) bilan boyitib, ular negizida bir necha kichik musikiy inssenirovkalarni yaratdi, milliy ommabop (estrada) sanʼat rivojiga asos soldi. Tamaraxonim ijrosidagi qoʻshiq va laparlar («Lolaxon», «Qorasoch», «Bilaguzuk», «Oyijon», «Fabrikaning yoʻlidan», «Qizlar, shitobingiz nima?», «Gulyor», «Yetimlar yigʻisi», «Tuygʻunoy», «Erk bolalari» va b.), «Sinaxiroj», «Dilxiroj», «Qarinavo», «Usmoniya» singari raqslari xalqqa manzur boʻlgan.
Ensiklopediya.uz
TAMARAXONIM