Yil fasllari va tabiat hodisalari haqida maqollar
Aziz bo’lmay, maziz bo’lmas. Aziz momo olti kun, Aziz momo olti kun, Aziz aqchasiz ketmas, Asad yo rasad, yo narasad. Asad kirsa, suv oqarar. Asad — rasamat. Asad suvi — asal suvi. Asad, ekinlarni yasat. Asad, g’o’zangni yasat. Asadda oralab ye, Ayamajuz olti kun, Aqrab kelar hayqirib, Aqrab keldi aqirib, Aqrabda jo’xorini sovuq urmasa, Ahman-dahman olti kun, Ahman muzi dahmonday bo’lsa ham, qo’rqma, Bars yili — boylik, Dalv kirdi — davr kirdi. Dalv kirdi, ekinlarga davr kirdi. Daroyi ola bo’ldi, Yoz — yozil, qish — qisil. Yoz yomg’iri yondan o’tar, Yoz yomg’iri — ilon bilan chayon. Yoz kuyungan, qish suyunar. Yoz mevasi — qish xazinasi. Yoz qoqisi — qishga dori. Yoz harakati — soz harakat. Yozgi harakat — kuzgi barakat. Yozda boshi pishmaganning, Yozda jarohat ko’rsang, Yozning gilami — keng. Yozda xotin quturadi, Yozning yozig’i — qishning ozig’i. Yozning yomg’iridan qo’rq, Yozning kuni — yuz turli, Yozning yuvindisi — qishga osh-qatiq. Yolqitsa ham, yog’ yaxshi, Yomg’ir — ekinning joni. Javzodagi yomg’irdan ilon yog’sa yaxshi. Javzoning yarmida suv tagida arpa pishar. Jul keldi — hamal keldi. Juma yog’sa, shanba tinar, Ilib-ilib, yoz bo’lar, It yili eksang, Yil yaxshi kelsa, arqar ketmas. Yilning yaxshi kelishi bahordan ma’lum. Kuzgi qatiq kuyovga bergisiz. Kuzning bir kuni qishning bir oyini boqar. Kun g’amini sahar ye, Laylak kelmay, yoz bo’lmas, Laylak kelsa — yorug’ yoz, Mizon chiqib, aqrab kirsa — qish. Navro’zdan so’ng qish bo’lmas, Oz bo’lmay, yoz bo’lmas, Oy boshida kun yo tuzalar, yo buzilar. Oy chalqancha tug’sa, oy bo’yi ayoz. Oy o’tovlasa, oylik g’amingni ye, Oy qulansa, oyog’ingni uzat, Oyning beshidan qo’rqma, boshidan qo’rq. Oqpon-oqpon olti kun, O’lchab osgan etingga Oqponda ot odimiday kun uzayar. Payti kelsa, daraxt gullar. Payshanbaning kelishi chorshanbadan belgili. Savr bo’lmay, sayron bo’lmas, Savr degan sonli qish, Savr yomg’iri — sari oltin. Savr kelsa, muz turmas, Savr kirdi — ekinlarga davr kirdi. Savr oyi — davr oyi. Savrning sanog’ida qishning yog’ini bor. Saraton — sara ekish, Saratonda suv qo’y, Saratonning o’ni — tegirmonning do’li. Safar oyi — xatar oyi. Savalab yoqqan yomg’ir yomon, Sovuq oyoqdan urar, Soyda yotma, sel olar, Sigir yili — to’qlik, Sumbula tug’ar sumpayib, Sumbula tug’sa, suv sovir, Sumbulada suv soviydi, Sumbulaning suvi tiniq, o’zi sovuq. Sumbulaning suvi — sharob. Sumbulaning tuqqanini suv bilar. Toza havo — dardga davo. Toqqa yog’sa, cho’l obod, Toqqa qalin qor tushgani — Tog’ havosi — dard davosi. To’qson kirsa, to’rg’ay odimicha kun uzayar. To’qson to’lmay, yoz chiqmas. Chilla kirsa — chil oyog’i. Chilla suvi — tilla suvi. Chilla qori — yerning qoni. Chillaga chillaki chidamas. Chillada sug’orilgan bog’, Shanbada bichma, jumada ko’chma. Er tug’ilsa — elning baxti, Ertalabki tuman ochar, Yantoq gullasa, chilgi pishar. Yaxshi yil bahoridan ma’lum, Yaxshi kelsa — hut, Yaxshi kelsa hut — Yomon kelsa hut — Yaxshi kelsa hutni ko’ring, Yomon kelsa, hutni ko’ring, Qavs suvi — jon suvi. Qantar ovsa, qalt etar, Qantar ovsa, qoziqning boshida qor turmas. Qantarda qarg’a odimiday kun uzayar. Qarg’a ketmay, qor ketmas, Qarg’a qag’illasa, qishni chaqirar, Qirqkuyak keldi — kuz keldi. Qirqkuyakda qindagi ham pishar. Qirqkuyakda qirq tomguncha, Qish — oladan, yoz — moladan. Qish o’ldirma, yoz o’ldir, Qish o’tar, qoralik qarg’aga qolar. Qish o’chog’i tor, Qish qattiq kelsa — it yili. Qish qilig’ini qilmay qo’ymas, Qish — qisilmoq, yoz — yozilmoq. Qish qishligini qilmasa, Qish qo’nog’i — o’t. Qishning bir kuni qolsa qo’rq. Qishning kuni qirq turli, Qishning sovug’ida to’ngandan, Qishning qahri — kuzga baraka. Qishning qori — yozga dori. Qor yog’di — don yog’di, Qor — osh bilan non. Qora bulutdan tiniq suv tomar. Qorachaning qori turmas. Quyon yili yut bo’lar. Quruq ayoz — tilsiz yov. G’oz kelgani — yoz kelgani. Hamal kirdi — amal kirdi. Hulkar tug’di — o’t tug’di. Hulkarli oyning bari qish. Hut kirdi, dehqonning ketiga quit kirdi. Hut kirdi, yer ostiga dud kirdi. Hut suviga ho’kizingni sug’orma. Hut — yut. Hutda mol to’ymasa, odam to’ymas.Yil fasllari va tabiat hodisalari haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Qahri kelsa — yetti kun.
Qaltirasa — qatti kun,
Sakransa — sakkiz kun,
To’qransa — to’qqiz kun,
O’qransa — o’n kun.
Qizlar — bo’g’chasiz.
Sunbulada — saralab.
Olti oy qishdan qattiq kun.
Bola-chaqasini chaqirib.
Sovuqlarni chaqirib.
Oxiratda ham urmas.
Qahriga olsa qatti kun.
Kuzning muzi ko’zguday bo’lsa ham, qo’rq.
Quyon yili — qahatchilik.
Daryo bir balo bo’ldi.
Qish yomg’iri — jondan.
Qishda oshi pishmas.
Qishda rohat ko’rasan.
Qishda — burun.
Qishning — qirovidan.
Qishning kuni — qirq turli.
Yondirsa ham, yoz yaxshi.
Shanba tinmasa, qachon tinar.
Sovib-sovib, qish bo’lar.
To’ng’iz yili o’rasan.
Yil g’amini bahor ye.
Qirg’iyak chopmay, kuz bo’lmas.
Turna kelsa — tunuq yoz.
Mizondan so’ng yoz bo’lmas.
Yoz bo’lmay, maz bo’lmas.
Kun o’tovlasa, kunlik g’amingni ye.
Kun qulansa, kuragingni tuzat.
Oy-hoy sening qotuving.
Qo’noq kelsa, qattiq kun.
Sayron bo’lmay, ayron bo’lmas.
Men javzongdan qo’rqaman.
Quda kelsa, qiz turmas.
Qolaversa — tariq ekish.
Asadda tek qo’y.
Maydalab yoqqan qor yomon.
Issiq — boshdan.
Qirda yotma, yel olar.
Qo’y yili — yo’qlik.
Ot semirar qampayib.
Tarozi tug’sa, tong sovir.
Mizonda — kun.
Cho’lga yog’sa, el obod.
Yerning qonib suv ichgani.
Chil botmon uzum berar.
Yomg’ir yog’sa — yerning baxti.
Kechki tuman yopar.
Yaxshi kun — saharidan.
Yomon kelsa — yut.
Kadi-kadi sut.
Qaqshab qolgan put.
Xurma-xurma sutni ko’ring.
Serrayib yotgan putni ko’ring.
Dehqonning ko’zi yalt etar.
Turna kelmay, muz ketmas.
G’oz g’ag’alasa — yozni.
Mizonda bir tomsin.
Qish — sertashvish.
Och o’ldirma, to’q o’ldir.
Tur, uyingga bor.
Yoz yo’rig’ini yo’ymay qo’ymas.
Yoz yozligini qilmas.
Qirqovi ham qiliqli.
Yozning issig’ida o’lgan yaxshi.
Yomg’ir yog’di — osh yog’di.
Yil fasllari va tabiat hodisalari haqida maqollar