Kattalarda shokoladga allergiya haqida malumot

Ba’zida shokoladdan bosh tortish juda qiyin, ammo shokolad tufayli terining qichishi va toshmalar paydo bo’lishi kabi mutlaqo yoqimsiz holatlar ham yuzaga keladi. Shokoladga allergiya bo’lish mumkinmi, qaysi shokoladni tanlash yaxshiroq va nima uchun shirinliklarni iste’mol qilishda me’yorni bilish juda muhimligi haqida gapiramiz.

Shokolad ko’pchilik uchun sevimli shirinlikdir. Ba’zilar bir nechta shokoladli konfet bilan bir finjon qahvasiz nonushtani tasavvur qila olmaydilar. Kimdir, albatta, muhim uchrashuv yoki imtihondan oldin, «miyani ishga tushirish» uchun bir necha bo’lak shokolad iste’mol qiladi, kimdir uni stress yoki xafagarchilikdan halos bo’lish uchun yeydi.

Dietologlarning ta’kidlashicha, shokolad (me’yorida iste’mol qilinsa) organizmga juda foydali. Uning tarkibida resveratrol mavjud, u tabiiy antioksidant bo’lib, yurak xastaligi, Altsgeymer kasalligi va boshqa surunkali kasalliklarga chalinish xavfini kamaytiradi. Shokolad o’zining tarkibidagi kofein va teobromin tufayli mehnat va miya faoliyatini oshiradi, shuningdek kayfiyatni yaxshilaydi va stressda yordam beradi. Ammo ba’zida sevimli taomingizni iste’mol qilish (ayniqsa ko’p miqdorda) terida qizarish, qichishish va toshmalarga olib kelishi mumkin. Allergiya nima yoki shunchaki me’yorni bilish kerakmi?

Kattalarda shokoladga allergiya bo’lishi mumkinmi

Ko’p turdagi shokoladlar nafaqat kakaodan iboratligini ta’kidlash kerak. Unda boshqa tarkibiy qismlar, shu jumladan oqsil tuzilmalari – sut, tuxum, yong’oq, soya kabilar ham bo’ladi. Shuningdek, shokolad tarkibida xitin bo’lishi mumkin (kakao loviyalarini qayta ishlash jarayonida shokoladning o’ziga tushishi mumkin bo’lgan hasharotlarning qobig’i). Shuning uchun shokolad undagi ingridiyentlar tufayli haqiqiy allergiya alomatlarini ham, psevdoallergik reaksiyalarni ham keltirib chiqarishi mumkin.

Shokolad ko’p komponentli mahsulot bo’lib, uning tarkibiga kakao (kukun yoki yog’ shaklida), sut, tuxum, shuningdek turli xil qo’shimchalar – yong’oq, soya, sitrus mevalari va boshqalar kiradi. Shuning uchun shokolad iste’mol qilish tananing salbiy reaksiyasini keltirib chiqarishi mumkin. Kakaoning o’ziga esa allergik reaksiya juda kam uchraydi.

Ammo shokolad tarkibida tez-tez uchraydigan yong’oq va sutga haqiqiy allergiya bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, mahsulot tannarxini pasaytirish uchun ba’zi ishlab chiqaruvchilar qimmat kakao moyi o’rniga arzon palma yog’i yoki gidrogenizlangan yog’lar aralashmasidan foydalanadi. Tarkibidagi ko’plab sun’iy aromatizatorlar, konservantlar, bo’yoqlar va E-komponentlar psevdoallergik reaksiyaga olib kelishi mumkin (alomatlari haqiqiy allergiyaga o’xshash, ammo tanada e – IgE sinfidagi immunoglobulinlar ishlab chiqarilmaydi).

Shuni ham yodda tutish kerakki, har bir inson o’zining individual ta’sirlanuvchanligi va gistaminni parchalaydigan fermentlarning o’ziga xos darajasiga ega. Shuning uchun, kimdir bir martada bir kilogramm shokolad iste’mol qilishi mumkin va unda hech qanday reaktsiya kuzatilmaydi va kimdirda bir bo’lak shokoladdan keyinoq qizarish va qichish boshlanadi.

Kattalarda shokoladga allergiya qanday namoyon bo’ladi

Yuqorida ta’kidlab o’tganimizdek, shokoladning o’ziga, aniqrog’i kakaoga haqiqiy allergik reaksiya juda kam uchraydi. Ammo shokoladning o’zi gistaminoliberator bo’lganligi sababli, ko’p miqdorda toshma (darhol yoki bir muncha vaqt o’tgach o’zini namoyon qiladigan), qichishish, qizarishga olib kelishi mumkin.

Ba’zida shokoladga reaksiya tumov va ko’z yoshlanishi, bosh og’rig’i yoki oshqozon-ichak traktining buzilishi (og’riq, qorin shishishi) shaklida namoyon bo’ladi.

Agar tilingiz va bo’g’izingiz shishib ketayotganini his qilsangiz, nafas olish qiyinlashsa, yo’tal paydo bo’lsa, sizda anafilaktik shok, ya’ni kuchli allergik reaksiya, rivojlanayotgan bo’lishi mumkin. Bu holatda, shoshilinch tez yordam chaqirish kerak.

Kattalarda shokoladga allergiyani qanday davolash mumkin

Agar siz shokoladni suiiste’mol qilmasangiz va uni me’yordan ko’p yemasangiz, unda davolanish talab qilinmaydi. Ammo toshma yoki qichishishga duch kelsangiz, dorixonada to’g’ri kelgan antigistaminlarni sotib olmang – shifokor bilan maslahatlashing.

Diagnostika

Shifokor anamnezni to’playdi, tekshiruv o’tkazish zarurati va rejasini aniqlaydi. Agar allergik reaksiya aniq taxmin qilinsa, unda prik-testlar o’tkaziladi yoki taxmin qilingan allergenlarning har biri uchun alohida IgE izlanadi. Agar alomatlar paydo bo’lishining yana bir sababi taxmin qilinsa, terapevtik yo’nalishda tekshiruv o’tkazilishi mumkin.

Zamonaviy davolash usullari

Agar shokoladni iste’mol qilgandan keyin paydo bo’ladigan alomatlar (qizarish, qichishish, toshma) o’z-o’zidan o’tib ketishi mumkin. Agar tananing reaksiyasi kuchli bo’lsa va noqulaylik tug’dirsa, shifokor vaziyatga qarab antigistaminlarni buyuradi. Asosiysi, o’zboshimchalik bilan davolanmang, aks holda nafaqat nojo’yi ta’sirga duch kelishingiz, balki kasallikni kuchaytirishingiz mumkin.

Kattalarda shokoladga allergiyani oldini olish

Asosiy profilaktika — bu  me’yorga qat’iy rioya qilish. Odatda, shokoladni iste’mol qilishda qandaydir reaksiyaga ega bo’lgan odamlar o’z dozalarini bilishadi va shokoladni ko’p miqdorda iste’mol qilmaydilar.

Bundan tashqari, sotib olayotganda, arzon palma yog’idan ko’ra, tarkibida haqiqiy kakao bo’lgan yaxshi sifatli shokoladni tanlang. Tarkibida ko’p miqdorda gidrogenizlangan yog’lar, bo’yoqlar, konservantlar va aromatizatorlar bo’lgan mahsulotlardan saqlaning.

Ko’p beriladigan savollar va ularga javoblar

Shokoladga allergiyada asoratlar bo’lishi mumkinmi?

Agar asoratlar haqida gapiradigan bo’lsak, yana barchasi shokolad tarkibidagi ingridiyentlarga bog’liq deymiz. Agar unda haqiqiy allergen bo’lsa, unda bo’g’iz shishishi va bo’g’ilishga qadar jiddiy allergik reaktsiya paydo bo’lishi mumkin. Shokoladning o’zi gistaminoliberator mahsulotidir, lekin bitta konfet yoki bir necha bo’lak shokoladdan hech narsa bo’lmaysiz. Ammo agar siz bir vaqtning o’zida bir kilogramm shokolad iste’mol qilsangiz, unda qizarish va qichishish ehtimoli ko’proq bo’ladi.

Agar shokoladga allergiya bo’lsa, uni o’rniga nima iste’mol qilsa bo’ladi?

Agar u faqat kakaodan iborat shokolad bo’lsa, uni minimal miqdorda iste’mol qilish mumkin. Shokoladdan tashqari juda ko’p turli xil shirinliklar bor, ammo ularni ham me’yorda iste’mol qiling.

Doimiy shokolad iste’mol qilish istagi tanadagi ba’zi moddalarning yetishmasligidan darak beradimi?

Shokolad yeyish istagi shunchaki ovqatlanish odati bo’lishi mumkin. Ammo bu tanada magniy yoki endorfin kabi moddalar yetishmasligidan ham dalolat berishi mumkin.