Qazg’oq paydo bo’lishi sabablari va uni davolash haqida malumot

Bosh terisidagi mayda yoki katta teri bo’laklari ajralishi — qazg’oq deyiladi. Ular katta miqdorda bo’lsa, kiyim-kechakka tushib, yoqimsiz tashqi ko’rinishiga sabab bo’ladi. Qazg’oq doim ham yomon shaxsiy gigiena natijasi emas. Aksariyat hollarda terining qurib to’kilishi — kasallik tufayli yuzaga keladi.

Qazg’oq turlari

Teri bo’laklari kichkina bo’lishi va osongina tozalanishi mumkin. Katta bo’laklar ham paydo bo’lishi mumkin, ular bosh terisidan yuqoriga ko’tariladi va tirnalganida parchalanadi. Qazg’oq faqatgina bosh terisida emas, balki yuz, bo’yin va qorin terisiga o’tadigan kulrang-oq rangli o’choqlar paydo bo’lishi mumkin.

Qazg’oq sabablari

Odatda, terining yuqori qatlami (epidermis) muntazam ravishda yangilanadi. Bunday holda, o’lgan hujayralar sekin asta ajraladi, bu deyarli sezilmas darajada sodir bo’ladi. Boshning holatini aniqlash oson: yengil tirnalgan holda, tirnoq ostida oz miqdordagi teri bo’laklari qoladi. Biroq, noqulay omillarga yoki kasallikning rivojlanishiga duch kelganida, o’lik hujayralar soni ko’payishi va klasterlar hosil qilishi mumkin. Teri bo’laklari paydo bo’lishi, ularning o’lchamlari va lokalizatsiyasiga asoslanib, qazg’oq sabablarini taxminan aniqlash mumkin.

Qazg’oqning asosiy sabablari:

• Qazg’oq har doim ham kasallikning alomati emas. Ba’zi hollarda, bu teriga ko’rsatilgan salbiy ta’siridan kelib chiqadi, misol uchun: bu noto’g’ri tanlangan shampun, mo’tadil bo’lmagan parhez, atrof-muhit haroratining keskin o’zgarishi.
• Stress, to’g’ridan-to’g’ri quyosh nurlari, sochlarni bo’yash uchun agressiv vositalardan foydalanish ham qo’zg’atuvchi omillar bo’lishi mumkin. Bunday hollarda ehtiyotkorlik bilan parvarish qilish va zararli omillarni bartaraf etish terining holatini normallashtiradi, bu esa qazg’oq yo’qolishiga yordam beradi.
• Shifokorlar qazg’oqni seboreyali dermatitning alomati deb hisoblashadi, bu holat bir qator omillar ta’sirida rivojlanishi mumkin. Seboreyali dermatitda qazg’oq paydo bo’lishiga patologik jarayonlar sabab bo’ladi: yog’ bezlarining buzilishi, epidermis hujayralarining o’limining tezlashishi va mikroorganizmlarning ko’payishi.

Bosh terisida ko’p miqdordagi yog’ bezlari mavjud. Funksiyalarining o’zgarishi sebum yetishmovchiligiga yoki ortiqcha ishlab chiqarilishiga olib kelishi mumkin.

Yog’ yetishmovchiligi yog’ bezlari sekretsiyasining yopishqoqligi oshishi va uning bez kanallari orqali o’tishi qiyinligidan kelib chiqadi.

Shu bilan birga, bosh terisi quriydi, qichishish, yonish hissi mavjud bo’ladi. Sochlar quruq va mo’rt bo’lib, uchlari bo’linadi.

• Kamdan-kam hollarda sochlaringizni yuvsangiz ham, qazg’oq yo’qolmaydi. Bu quruq seboreyaga xos belgilar. Ko’p sonli po’stlanadigan o’choqlar sochlar o’sish chizig’i bo’ylab joylashadi. Qazg’oq qosh, kiprik, soqol va mo’ylovda ham uchraydi. Qazg’oq rangi oqdan sariq ranggacha o’zgarib turadi. Seboreyali dermatit qishda yomonlashadi, bunga havo harorati va terining qurishi sezilarli o’zgarishi yordam beradi. Kasallik rivojlanishib borishi bilan terida pushti dog’lar paydo bo’lib, oq qazg’oq bilan qoplanadi.

• Yog’li seboreyada sebum ishlab chiqarish ko’payadi va o’lik hujayralar yog’ bilan yopishib konglomeratlar hosil qiladi. Ushbu guruhlarda mikroskopik zamburug’lar ko’payadi, ular odatda bosh terisida oz miqdorda yashaydilar. Zamburug’lar sebum tarkibiy qismlarini iste’mol qilish orqali terini bezovta qiluvchi moddalarni chiqarib yuboradi, bu yallig’lanishga olib keladi.

Issiqlik va yuqori namlik ham zamburug’larning ko’payishiga yordam beradi. Faol qashishda zararlangan terida qobiqlar paydo bo’ladi, ularning ostida patogen bakteriyalar ko’payadi.

Qazg’oq paydo bo’lishining boshqa sabablari

Yog ‘bezlarining buzilishi o’smirlik davrida, homiladorlik paytida yoki menopauzadan keyingi ayollarda gormonal darajasi o’zgarishida kuzatiladi. Yog’ bezlari ishini belgilaydigan testosteron ishlab chiqarishning ko’payishi erkaklarda seboreyaning keng tarqalishini keltirib chiqaradi. Immunitet holatining pasayishi ham qazg’oqni keltirib chiqaradi. OIV bilan kasallangan bemorlarda seboreya normal immunitetga ega odamlarga qaraganda 4-10 marta tez-tez uchraydi. Seboreyali dermatit asab tizimiga zarar yetganda faollashishi qayd etilgan. Falaj, Parkinson kasalligi bo’lgan bemorlarda bu kasallik keng tarqalgan va davolash qiyin.

Qazg’oq paydo bo’lishi mumkin bo’lgan yana bir sabab — bu psoriaz kasalligi. Psoriaz — bu immunitet holatining buzilishiga asoslangan tizimli kasallik.

Psoriazda, odatda begona vositalarni yo’q qiladigan leykotsitlar, o’zlarining to’qimalariga noto’g’ri hujum qilib, yallig’lanishni boshlaydilar.

Bunday kasallik streptokokk infeksiyasidan so’ng, travma, yallig’lanishli ichak kasalligi va disbakterioz tufayli yuzaga kelishi mumkin. Psoriaz odatda 15 yoshdan 45 yoshgacha paydo bo’ladi, ammo u 4 oylikdan boshlab juda yosh bolalarda ham bo’lishi mumkin.

Kasallikning erta boshlanishi yanada og’ir yo’l bilan kechishi va nafaqat terining, balki bo’g’imlarning, yurak va qon tomirlarining zararlanishiga olib kelishi mumkin.

Psoriazning yengilroq shakllari — faqat teriga ta’sir qiladi, belgilar odatda tananing ochiq joylarida va bosh terisida ko’rinadi. Aniq yorqin pushti dog’lar oqargan po’stlar bilan qoplangan bo’ladi. Yallig’lanishning kichik o’choqlari birlashishi mumkin, blyashka hosil bo’ladi. Yozda toshma kamroq bo’ladi, ba’zan esa ular butunlay yo’qoladi, ammo pigmentatsiya o’rnida qoladi. Sovuq mavsumda immunitet, stressning pasayishi bilan psoriaz belgilari yana paydo bo’lishi mumkin.

Qazg’oqni tashxislash

Agar siz shampunni o’zgartirib, qazg’oqdan qutula olmasangiz, uning paydo bo’lishining sabablarini mutaxassis — dermatolog yoki trixolog bilan bog’lanish orqali bilib olish tavsiya etiladi. Shifokor qazg’oq hajmini aniqlaydi, terini tekshiradi (rang o’zgarishi, po’stlanish borligi), bu oldindan tashxis qo’yishga imkon beradi. Vizual tekshiruvdan tashqari, biokimyoviy qon tahlilini o’tkazish kerak, natijalardagi o’zgarishlar oshqozon-ichak traktining noto’g’ri ishlashini ko’rsatishi mumkin.

• Androgen darajasining ko’tarilishi yoki ostrogen darajasining pasayishi ham seboreyali dermatit tashxisini tasdiqlashi mumkin.
• Ba’zi hollarda shifokor bemorni qalqonsimon bez ultratovush tekshiruviga va qalqonsimon bez gormonlarini tekshirishga yuborishi mumkin.
• Seboreyali dermatitning differensial diagnostikasi uchun terining po’stlari yoki bo’laklari gistologik tekshiruvi o’tkaziladi.

• Psoriaz birinchi navbatda kasallikning vizual ko’rinishlari, ya’ni psoriatik uchlik asosida aniqlanadi:

— blyashkaning oq stearik yuzasi;

— po’stloq olingandan keyin qizg’ish porloq plyonka;

— po’stloq olib tashlaganidan keyin qon tomchilari chiqishi — «qon shudringi».

Qazg’oqda qaysi shifokorlar bilan bog’lanish kerak

Teri kasalliklarida dermatolog, soch va bosh terisi kasalliklarini trixolog davolaydi. Psoriaz tashxisi tasdiqlanganda terapevt, endokrinolog, revmatolog, gastroenterolog va immunolog davolanishga qo’shilishi mumkin.

Qazg’oqni davolash

Kasallik alomati bo’lgan qazg’oqdan qutulish usuli — tashxisga bog’liq. Seboreyali dermatitda davolashning asosini dorivor shampunlarning bir qismi bo’lgan zamburug’ga qarshi vositalar tashkil qiladi. Ular gormonal o’zgarishlar dermatitning sababi bo’lmasa samarali bo’ladi.

Ba’zi hollarda shifokor alohida zamburug’ga qarshi dorilarni buyurishi mumkin. Mahalliy davolanish vitaminlar, antigistaminlar va sedativ moddalar bilan to’ldiriladi.

Psoriazni davolash malhamlar, fototerapiya va tizimli dorilar yordamida shifokor nazorati ostida murakkab terapiyani o’z ichiga oladi.

Qazg’oq paydo bo’lganda

Qazg’oq paydo bo’lganda, birinchi navbatda, sochni parvarish qilish mahsulotlariga e’tibor berishingiz kerak. Shampun soch turiga mos kelishi kerak, yuvinishdan keyin yumshatuvchi balzam, maskalar, moylardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Terini tiklashga imkon beradigan soch turmagini yaratish uchun agressiv vositalardan bir muncha vaqt voz kechish kerak.

Darhol dorivor shampunlardan foydalanish tavsiya etilmaydi. Chunki ular faqat seboreyali dermatitning tasdiqlangan tashxisi bilan ishlatilishi mumkin bo’lgan dorilarni o’z ichiga oladi.

Agar bosh terisi qattiq qichiydigan bo’lsa va soch ildizlarida qattiq oq dog’lar bo’lsa, bosh bitlariga tekshirilish kerak.

manba: invitro.ru