Шовқиннинг эшитиш қобилиятига таъсири ҳақида
Эшитиш органи бўлган қулоқ инсоннинг муҳим аъзоларидан бири эканини таъкидлашнинг ҳожати бўлмаса керак. Афсуски, ҳозир кўча-куйда, жамоат жойларида қулоғига қулоқчин (наушник) таққан одамларга, айниқса ёшларга кўп дуч келяпмиз. Улар гўё атрофида ҳеч ким йўқдек гап сотишади ёки баланд овозли мусиқа тинглашади. Шу ўринда ҳақли савол туғилади: мусиқани баланд эшитишнинг, тўғрироғи шовқиннинг қулоққа салбий таъсири йўқмикан?
Қулоқ одамнинг эшитиши ва мувозанатини сақловчи орган ҳисобланади, агар қулоқ орқали эшитиш имконияти бўлмаганида, одамлар бош айланишидан азият чеккан ва нотекис ҳаракатланишдан қийналган бўларди. Маълумотларга кўра, ер юзидаги ҳар ўнта одамдан биттаси кар бўлиб, уларнинг кўпчилиги махсус эшитиш мосламасидан фойдаланади.
Ҳар қандай одам учун қулай товуш миқдори 45-50 децибелл атрофида бўлади. Буни ёнингиздаги одам билан ўртача овозда суҳбатлашганингизда чиқадиган овоз баландлигига қиёсласа бўлади.
Организм паст товушларга у қадар кучли реакция бермайди. Аммо айрим ҳолларда товушлар тушуниб бўлмас безовталик, қулоқ ва умуртқа поғонасидаги оғриқларга сабаб бўлади. Айниқса, кун бўйи шовқин чиқариб ишловчи механизмлар қулоқ учун яширин хавф саналади. Кези келганда такидлаш жоизки, аёллар товушларни эркакларга қараганда яхшироқ илғайдилар. Шу сабабли ҳам аёллар ҳамсухбатининг овозидан унинг кайфиятини тезда англаб оладилар.
Узоқ вақт давом этган ёки жуда баланд шовқин инсон соғлиғига салбий таъсир кўрсатади. Транспорт ва саноатнинг жадал ривожланиши, ишлаб чиқариш ҳамда турмушда янги техникаларнинг кенг қўлланилиши шовқин манбаларининг кўпайишига сабаб бўлмоқда.
Бугунга келиб шовқин касалликлар сонини кўпайтирувчи омил сифатида эътироф этилмоқда. Олимлар асаб, юрак, қон-томир касалликларининг кўпайиб бораётганини шовқин таъсиридан, дея бахолашмоқда. Одам қулоғининг эшитиш ҳужайралари ва асаб толаларига салбий таъсир этадиган кучли шовқинга қарши ҳозирча ҳеч қандай сунъий ҳимоя воситаси йўқ. Шовқин марказий асаб тизимига салбий таъсир кўрсатиб, бош мия пўстлоғи ҳужайраларини ҳолдан тойдиради. Натижада одам яхши уҳлай олмайди, тез чарчаб қолади, диққати сусаяди, ҳаракат уйғунлиги гавда мувозанати бузилади, умумий иш фаолияти пасаяди. Шовқиннинг инсон организмига узоқ вақт таъсир этиши марказий асаб тизими фаолиятининг бузилиши ва гипертония касаллигини келтириб чиқарувчи омиллардан биридир.Яна бир гап: шовқин организмда стресс ҳолатини пайдо қилади. Шу боис шовқин кучайганда, қонда стресс гормонларининг миқдори кескин ошиб, юрак уруши тезлашади ва қон қуюқлашиб, томирларда спазм ҳосил бўлади.
Мутахассисларнинг фикрича, атрофимиздаги ҳар бир дарахт 20 децебеллгача бўлган шовқинни юта олар экан. Демак, теварак-атрофни кўкаламзорлаштириш ва дарахтлар сонини кўпайтириш нафақат шовқиндан ҳимояланишга, балки кислородга тўйинган ҳаводан бахраманд бўлишга ҳам ёрдам беради.
Кизикарли маълумотлар
Шовқиннинг эшитиш қобилиятига таъсири ҳақида