ИМОМИ АЪЗАМ АБУ ҲАНИФА (Китоб)

Шофеъий бирла Молик ҳам Зуфар,

7-SINF ALGEBRA YECHIMI:] RASMIY 2022 kitob yangisi

Reviews can be left only by registered users. All reviews are moderated by admins.

Oxirgi xabar

2022-09-23 11:11:48 Ajoyib emojilarimiz siz uchun

918 viewsJavohir, 08:11
2022-09-23 02:41:00

Жума куни кимга нимани раво кўрсангиз ўшани юборинг дейишади..

Мен сизларга шу жойларга Ота-онангиз билан бирга боришни сўрайман

ЖУМА айёмингиз муборак бўлсин ҚАДРДОН

1.6K viewsJavohir, 23:41
2022-09-21 17:18:38

Redmi 6
Karobka dakument bor
Simkarta 2tali
Rangi qora
Xolati yaxshi teksirip olasz
Obmen. Bor faqat iphonega
Narxi lic
@kma101404

2.5K viewsKamalv002, 14:18

2022-09-21 16:22:39 https://t.me/daromadli_kunbot?start=2058525066 Qani yordamlashib yuborinachi Keyin adushi Yana misolde qani dostlar kanaliga azo bulib nomerinani tasdiqlab quyasizlar kkmga qaysi misol kk busa yozasla qani go

2.4K viewsJavohir, 13:22

2022-09-21 15:04:14 https://t.me/daromadli_kunbot?start=2058525066

Qani yordamlashib yuborinachi

Keyin adushi Yana misolde qani dostlar kanaliga azo bulib nomerinani tasdiqlab quyasizlar kkmga qaysi misol kk busa yozasla qani go

ИМОМИ АЪЗАМ АБУ ҲАНИФА (Китоб)

Мазкур рисола аҳли суннат ва жамоат таълимотидаги тўрт улуғ мазҳабнинг бири бўлмиш ҳанафийлик мазҳабининг муассиси, буюк мужтаҳид олим Имоми Аъзам Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собит ал-Кўфий (80-150/699-767) раҳимаҳуллоҳ ҳақларидадир. Мазкур мўжаз китобчада мазкур зотнинг ҳаёти ва илмий фаолияти, у зот ҳақларида олимларнинг фикрлари, ҳанафийлик мазҳабига амал қилишнинг зарурати тўғрисида далиллар ва ҳаётий мисоллар орқали қисқача сўз юритилган.

Рисола кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

Масъул муҳаррир: т.ф.н. Ш.Зиёдов

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари қўмитасининг ______-рақамли тавсияси ила чоп этилди.

© “Тошкент ислом университети” нашриёт-матбаа бирлашмаси, 2018.

Мужтаҳид имомлар фазилати ҳақида

Ижтиҳод қилганлар – у имомлар бил!

Эй ҳақ, барчасига ўзинг раҳм қил!

Эдилар Абу Ҳанифа имоми босафо,

“Умматим чироғи” деган Мустафо!

Уни Ҳақнинг фазли айлаб сарафроз,

Шод қилиб шогирдлар руҳларини боз.

Шогирди Абу Юсуф қози эди,

Муҳаммаддан Яратган рози эди.

Шофеъий бирла Молик ҳам Зуфар,

Топди улардан дини Аҳмад зебуфар.

Аҳмади Ҳанбал – мард инсон эди,

Ҳар илмни, билсанг, унга ёд эди.

Руҳлари жаннат аро бўлсин шод-шод

Илмларидан динни ҳам қилгил обод!

БИРЛАМЧИ СЎЗ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.

Оламлар роббиси Аллоҳга шукр қилувчиларнинг ҳамди бўлсин! Унинг аввалу охирдагиларнинг энг мукаррами, гуноҳлар шафоатчиси, оламлар учун раҳмат бўлган расули ва ҳабибига энг яхши саломлар ҳамда энг афзал саловатлар бўлсин! Яна у зотнинг аҳли байтлари, саҳобаларига, миллатнинг уламолари ва умматнинг авлиёларига, хусусан, мужтаҳид имомларга барокатли саломлар бўлсин!

Мен фақир Абу Саид Муҳаммад Амин (уни ва ота-онасини Аллоҳ мағфират қилсин) айтаман:

Бу китобни ёзишимга иккита нарса сабаб бўлди.

Биринчи сабаб шуки, менинг буюк имом Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га ниҳоят даражада муҳаббатим ва ақидам баланддир. Кимнинг Аллоҳ таолонинг дўстларига муҳаббати бўлса ёки Аллоҳ таолонинг дўстлари кимдан рози бўлса, Холиқи коинот (жалла жалолуҳу) ҳам ундан рози бўлади. Фаридуддин Аттор (қуддиса сирруҳу) “Тазкират ал-авлиё” асарининг муқаддимасида бундай ёзади:

“Яҳёи Аммор (қуддиса сирруҳу) вафот қилган вақтда уни тушда кўрибдилар. Ундан: “Сенга нималар бўлди?”, деб сўрашди. У зот жавоб бериб бундай деган эканлар: “Менга Парвардигори олам: “Эй Яҳё! Биз сенга қаттиқ муомала қилар эдик, лекин бир мажлисда сен шундай сўз айтдингки, ўша ерда ўтирган бизнинг дўстимиз сен айтган сўзни эшитиб хушнуд бўлди. Биз мана шу сабабдан сени кечирдик!”, – деб хитоб қилди”. (“Тазкират ал-авлиё” муқаддимаси, 3-бет).

Иккинчи сабаб шуки, баъзи бенасиблар у имом – Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) тўғриларида бўлмағур гаплар айтадилар. Уларни эшитиб дил ларзага келиб, беқарор бўлади. Бундай бош-оёғи йўқ сўзларни Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) даврларидаёқ ҳасадгўйлар айтишган, ҳозирги замонада ҳам ўшаларнинг ҳасадгўй ворислари бемалол айтиб юришибди.

Имом Ибн Ҳажар Маккий (раҳимаҳуллоҳ) “Хайрот ал-ҳисон”да Ҳофиз Абдулбарр (раҳимаҳуллоҳ)дан нақл қилганлар. Аҳли ҳадислардан баъзи бирлари Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳақларида ҳаддан ташқари ортиқча бўлмағур сўзларни ихтиёр этишган (“Хайрот ал-ҳисон”, 174-бет).

Яна у зот: “Улар ўзларининг бу муомалаларини Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг замондошлари ҳасаддан гапирган сўзларига суянган ҳолда қилганлар”, дейдилар (“Хайрот ал-ҳисон”, 174-бет).

Эй Худо! Ҳасад қилувчиларга ўзинг ҳидоят ато қилгин! Чунки, улар хиёнатда шу даражага етишганлигини айтишимиз керак:

Ўша бадбахтлардан бириси бўлган Маҳмуд Ғаззолий деган бир мўътазилий у имом – Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни ёмонлаб бир китоб ёзган. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га ҳасад қилувчилар ҳасаддан Маҳмуд Ғаззолийнинг ўрнига Ҳужжат ал-ислом Муҳаммад Ғаззолий (раҳимаҳуллоҳ)нинг муборак номларини алмаштириб чоп қилишган. Бутун халқ буларнинг макр-ҳийласига алдансин, деган уларнинг ғаразли мақсади бўлган. Зеро, Муҳаммад Ғаззолий (раҳимаҳуллоҳ) аҳли суннат ва жамоатнинг улуғ имомларидандир.

Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллоҳи-л-аълиййи-л-аъзийм!

Ибн Ҳажар Маккий (раҳимаҳуллоҳ) “Хайрот ал-ҳисон”да: “Мен кўрган бу китоб аслида Маҳмуд Ғаззолийнинг ёзган китобидир. Қўлёзмасининг ҳошиясида ҳам уни мўътазилий бўлмиш Маҳмуд Ғаззолий ёзганлиги қайд қилинган. У аҳли суннат ва жамоатнинг имомларидан бўлган Муҳаммад Ғаззолий (раҳимаҳуллоҳ) эмас!”, деб ёзганлар (“Хайрот ал-ҳисон”, 13-бет).

Бундай бўлиши мумкинми?! Ҳолбуки, Ҳужжат ал-ислом Имом Муҳаммад Ғаззолий (раҳимаҳуллоҳ) ўзларининг “Эҳё ал-улум ад-дин” китобларида Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳақларида жуда чиройли сўзлар айтганлар. Ким ҳоҳласа, унга қайтиб, уни ўқисин!

Аллоҳ таоло ҳасад қилувчиларни ҳидоят қилсин. Чунки, улар ўзларини-ўзлари хор қилмоқдалар, улар Аллоҳ таоло дўстларининг олий ва баланд мақомда эканлигини билмаяптилар. Улар бу зотларга ҳеч қандай зарар етказа олмайдилар.

Қуёш нур сочар, унга ит “ав-ав” қилар,

Ҳар киши ўз хулқ-атвори бирла юрар.

Ҳасадгўйлар ўз ҳасадлари сабабли мардуд ва муртад бўладилар, холос. Бунга “Кимки менинг валийимни душман тутса, мен унга уруш эълон қиламан!”, деган маънодаги ҳадиси қудсийси ҳақиқий гувоҳдир.

Аллоҳ таоло билан жанг қилувчиларнинг оқибати нима бўлишини сен яхши биласан!

Бу китобчадаги Мавлавий Абдулали Амритсарийнинг воқеасини ўқиб, мулоҳаза юритинг.

Ҳасбуналлоҳ ва неъма-л-Вакил!

Ўз замонасининг қутби бўлган саййидимиз Абдулваҳҳоб аш-Шаъроний (раҳимаҳуллоҳ) айтадилар:

“Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га қарши бир уламо китобча ёзиб, ўқишим учун менга юборибди. Шу куни тушимда кўрсам, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) етмиш газ баландда қуёш каби нур сочиб турибди. Ҳалиги китобчани ёзган одам эса у имом – Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) қаршиларида қўнғиз каби кўриняпти”.

Яна Имом Шаъроний (раҳимаҳуллоҳ) ёзадилар:

“Имомимиз Имоми Шофеъий (раҳимаҳуллоҳ): “Фиқҳда ҳамма уламолар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) боқимандаларидир!”, деганлар.

Демак, бизга Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га мухолафат қилиш нимага керак?! Бу иш жинниликдан ҳам бадтар бўлса керак!” (“Шавоҳид ал-ҳаққ”, 193-бет).

Яна авлиёуллоҳлардан бири саййидимиз Алий ал-Хавосс (қуддиса сирруҳу) бундай деганлар:

“Бадбахтлардан бири Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) раддиясида бир китобча ёзиб, менинг олдимга келди. Мен унга қаттиқ гапириб, ёзган китобига қарамадим. У бадбахт ноумид қайтиб кетди. Уйига киришда зинадан йиқилиб, бели синибди. Шундай ифлос ҳолатда тагига сийиб, нажосатга ботиб ётарди. У мени кўриб кетишимни сўраб чақиртирарди. Лекин, мен Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га бўлган муҳаббатим сабабли бормадим. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га беадаблик қилган кимсани қандай зиёрат қилиш мумкин?!” (“Шавоҳид ал-ҳаққ фи-л-истиғоса би-Саййид ал-халқ”, 295-бет).

Шунингдек, бенасиблардан бири Ҳабиби Расул бўлмиш аллома Юсуф Набаҳоний (қуддиса сирруҳу)га қарши “Найл ал-амоний фи-р-радди аъла ан-Набаҳоний” деган китобча ёзиб, уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга ошиқ бўлган мадиналик бир зотга берди. У зот солиҳ инсон бўлиб, тушида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак дийдорларини кўриб юрар эди. Ўша китобни уйига олиб бориб қўйгандан кейин Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламни тушида кўрмайдиган бўлиб қолди. Ўша зот бундан ниҳоятда хафа ва изтироб чекди. Бир қанча узоқ муддатдан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дийдорларига мушарраф бўлди. У зот пайғамбаримиз Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламга арз қилиб: “Ё, Расулуллоҳ! Ота-онам Сизга фидо бўлсин! Нима сабабдан мен дийдордан маҳрум бўлдим?!”, деб сўради. Сарвари коинот, фахри мавжудот соллаллоҳу алайҳи ва саллам жавоб бериб: “Менинг дўстим Набаҳонийга таъна қилинган анави китоб уйингда бўла туриб, мени қандай кўрасан?!”, деб марҳамат қилганлар.

Ўша зот: “Уйқудан тургандан кейин мазкур палид китобчани ўтга куйдирдим. Шундан кейин такрор-такрор Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дийдорларига мушарраф бўлдим”, деб айтиб берганлар (“Жомеъ каромот ал-авлиё” муқаддимаси, 8-бет).

Эй, Зулжалол ва-л-икром!

Бизларга Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу дийдор неъматидан мушарраф қил! Шу ҳолдаям, келажакда ҳам, бедорликда ҳам, уйқуда ҳам, марта кетидан неча марталар, такрор изидан неча такрорлар Сен дунё-у охиратда Ҳабиб деб олган Зотнинг жоҳу ҳурматидан бизларни бу дийдор неъматига мушарраф айла!

Аллоҳ таоло у зоти шарифга, аҳли аёлларига ва асҳобларига солату саломлар йўлласин!

Сўзбоши

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.

Аллоҳга ҳамд айтган, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга саловат ва салом йўллаган ҳолда аммо баъд!

Падари бузрукворим Мавлоно Муфтий Муҳаммад Амин (дома зуллуҳум ва афоза алайна мин фуюзотиҳим ва баракотиҳим) урду тилида бир қанча китоблар ёзган эдилар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламга саловат айтиш фазилатлари ҳақида “Оби кавсар” деган рисола тасниф қилганлар. Урду тилида ундан фойдалироқ китобни кўрмадик. У зотнинг асарларини бир жойга тўплаб “Иймон афруз” деган китоб нашр қилганмиз.

Бу аҳли завқ ва аҳли иймоннинг назарига тушган форс тилидаги “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа” номли китобчани ҳам ўқинг, нақадар фойдали эканлигини мулоҳаза қилинг.

Аллоҳ таоло мусаннифга яхшилик ато қилсин ва бизни ундан мустафид ва мустафиз айласин!

Валлоҳу таоло ал-муваффиқ ва-л-ҳодий!

“Султония” кутубхонаси мудири:

Мавлоно Абул Хайр Муҳаммад Ҳабиб Амжад

Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) аҳволидан мухтасар

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.

Аллоҳга ҳамд айтамиз! Унинг мукаррам насабли расули ва улуғ ақлли ҳабибига саловат айтамиз ва салом йўллаймиз! У зотнинг оилалари, саҳобалари ва жами зурриётларига ҳам саломлар бўлсин!

Билиш лозимки, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг бебаҳо номлари Нўъмон ибн Собит, куниялари эса Абу Ҳанифа ва лақаблари Имоми Аъзамдир. Саодатли таваллудлари 80-ҳижрий санада, дунёдан реҳлат қилишлари эса 150-ҳижрий санада юз берган. Умрлари етмиш ёш эди (“Хайрот ал-ҳисон”).

1. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг катта бобалари ўғли Собит (раҳимаҳуллоҳ)ни ёшлик пайтида илм шаҳрининг дарвозаси бўлмиш Ҳайдари каррор Амир ал-мўъминин Али ибн Абу Толиб (разийаллоҳу анҳу)нинг хизматларига олиб келган. Ҳайдари каррор Али (каррамаллоҳу важҳаҳу) Имоми Аъзамнинг падарлари Собит (раҳимаҳуллоҳ)нинг ҳаққига ва авлодлари ҳаққига дуои хайр қилиб, Аллоҳ таолодан баракот сўраганлар. Дуои хайр шундай самара кўрсатдики, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) бутун дунёнинг чор атрофида шуҳрат қозонди (“Хайрот ал-ҳисон”).

Эй, Аллоҳ! Бизларга у зотнинг файзларидан етказгин!

1. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га шогирд бўлишни миллатнинг улуғлари, авлиёи киромлар ихтиёр қилганлар. Жумладан, Иброҳим ибн Адҳам, Шақиқ Балхий, Маъруф Кархий, Фузайл ибн Иёз, Абдуллоҳ ибн ал-Муборак, Вакеъ ибн Жарроҳ, Абу Бакр Варроқ, Султон ал-орифин Боязид Бастомий ва бошқа зотлар бор.

Аллоҳ уларни раҳмат айласин ҳамда бизларга уларнинг файзу барокотларидан насиб қилсин.

Агар ўша зотлар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)да бир шубҳа ёки озгина хатолик кўрганларида эди, ҳаргиз у зотга тобеъ бўлмаган ва иқтидо қилмаган бўлардилар (“Дурр ал-мухтор”).

1. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га минг-минглаб, балки миллионлаб авлиё, абдол, ақтоблар тақлид қилганлар, уларнинг авлиёликлари бутун жаҳонни тутган. Масалан, саййидлар саййиди, авлиёлар имоми Саййид Али Ҳужвирий, Хожалар хожаси Саййид Муиниддин Чиштий, замона ғавси Закариё Мўлтоний, Хожа Фаридуддин Ганжшакар, Хожа Муҳаммад Баҳоуддин Шоҳ Нақшбанд Бухорий, инс-у жин шайхи Имоми Раббоний Мужаддиди алфи соний Сирҳиндий ва бошқа авлиёи киромларнинг номларини келтириш мумкин. Уларнинг барчаларидан Аллоҳ рози бўлсин.

Демак, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) авлиёларнинг ҳам, абдол, автод ҳамда ақтоб (қутб) билан ғавсларнинг ҳам имоми эканлар.

Бас, юз шукрки, биз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га тақлид қилувчилармиз!

Эй, Аллоҳ! Бизларни шу йўлда собитқадам қилгин ва бизларни шу йўлда вафот қилдиргин!

Эй азизим, мана шундай улуғ зотлар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га эргашганликлари, шогирд бўлганликлари сенга ибрат ва гўзал ўрнак эмасми?!

Ваҳолонки, бу зотлар умматнинг пешволари, шариат, тариқат, ҳақиқат ва маърифатни жамлаган зотлар бўлганлар. Агар улар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)да озгина нуқсон ва камчилик кўрганларида ҳаргиз-ҳаргиз унга эргашмаган, унга тобеъ бўлмаган бўлардилар. Бу зотлар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га эргашганлари боис кароматлар билан сийланган ҳазратлардир. Кимки ўша зотларга бу ишда мухолиф бўлса, раҳмат эшигидан мардуд, тўғри йўлдан узоқ, Аллоҳ неъматларидан маҳрум, шайтон макрига алданган, қиёмат кунида ғазабга учраган ва ақлида нуқсон бордир.

Ҳасбуналлоҳ ва неъма-л-Вакил! Ва ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳи-л-алиййи-л-азийм! Ва соллаллоҳу таоло ъала ҳабибиҳи раҳматан ли-л-оламийн, ва ъала олиҳи ва асҳобиҳи ва саллим!

Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳақларида улуғларнинг айтганлари

1. Имомлар имоми Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) Имоми Молик (раҳимаҳуллоҳ)нинг хизматларига борганларида, у зот Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни ниҳоятда ҳурматини жойига қўйдилар. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) кетганларидан кейин Имоми Молик (раҳимаҳуллоҳ) шу ердагиларга: “Бу кишини танийсизми?”, дедилар. Улар: “Билмаймиз” дейдилар. У зот: “Билингки, бу киши Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собитдир. У агар мана бу устунни олтиндан деса, ўшанга далил келтира олади!” (“Хайрот ал-ҳисон”).
2. Саййидимиз Имом Шофеъий (раҳимаҳуллоҳ): “Жумла улуғ фақиҳлар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг маънавий боқиманданларидир. Мен Абу Ҳанифадан фақиҳроқ кимсани кўрмадим!”, деганлар (Хайрот ал-ҳисон”).
3. Имом Шофеъий (раҳимаҳуллоҳ): “Мен Абу Ҳанифадан баракат ҳосил қиламан. Қачонки, менга бир ҳожат тушса, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг мозорларига бораман. Қабри мубораклари ёнида икки ракъат намоз ўқиб Аллоҳ таолога дуо қиламан. Дуойим дарров қабул бўлади!”, деганлар (“Дурр ал-мухтор” ва “Радд ал-муҳтор”).
4. Суфён ибн Уйайна (раҳимаҳуллоҳ): “Менинг кўзим Абу Ҳанифага ўхшаш кимсани кўрмаган!”, деганлар (“Хайрот ал-ҳисон”).
5. Авлиёлар имоми, саййидимиз Али Ҳужвирий (қуддиса сирруҳу) ва Ато Ганжбахш Лоҳурий (қуддиса сирруҳу): “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) имомлар имоми ва халқ пешвоси эди. Фақиҳлар учун шараф, уломолар учун эса иззат ва эҳтиром эди!”, деганлар (“Кашф ал-маҳжуб”).
6. Ибн Ҳажар Маккий (раҳимаҳуллоҳ) баъзи зоҳидларнинг сўзларини келтириб бундай дейди: “Ҳамма мусулмонларга намоздан кейин Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳақларига дуои хайр қилишлари вожибдир! Кимки залолат ва жаҳолат қаъридан чиқишни хоҳласа, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) китобларини ўқисин!” (“Хайрот ал-ҳисон”).
7. Мисъар ибн Кидом (раҳимаҳуллоҳ): “Кимки Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни Жаноби Рабб ал-оламин жалла шаънуҳуга васила қиладиган бўлса, умид қиламанки, унга бирорта хавф етишмайди!”, деганлар (“Хайрот ал-ҳисон”).
8. Ҳофиз Абдулазиз ибн Абу Равод (раҳимаҳуллоҳ): “Кимнинг Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га муҳаббати бўлса, у аҳли суннат ва жамоатдандир. Ким у зотга адовати бўлса, у бадмазҳаб ва аҳли суннатдан хориждадир!”, деганлар (“Хайрот ал-ҳисон”).
9. Саййидимиз Довуд Тоий (қуддиса сирруҳу) Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг эслар эканлар, бундай дердилар: “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) нурафшон юлдуздир. Қоронғи кечада кетаётган одам у зотдан йўл топади!” (“Хайрот ал-ҳисон”).
10. Имомларнинг биридан: “Нима учун ҳар хос-у авом бошқаларни эмас, айнан Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни мадҳ ва тавсиф қилаверади?”, деб сўрашибди. У зот саволга бундай жавоб берган экан: “Сабаб шуки, бошқаларнинг мақоми Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)никидек эмас. Бутун инсоният Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг илмидан истифода этади. Бошқаларнинг илми бунчалик эмас. Шунинг учун худойимнинг халқи у зотга муҳаббатли бўлар экан, у зотнинг ҳаққига дуои хайр қилар эканлар, мен ҳам у зотнинг зикрини қилавераман!” (“Хайрот ал-ҳисон”).
11. Азҳар ибн Кайсон (раҳимаҳуллоҳ) бундай деганлар: “Мен Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га хуш эътиқодли эмас эдим. Бир куни тушумда Сарвари оламиён, Шафиъи мужримон (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг дийдорларига мушарраф бўлдим. Саййид ал-оламийн (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ёнларида Абу Бакр Сиддиқ (разийаллоҳу анҳу) ва Умари Форуқ (разийаллоҳу анҳу) ўтирибдилар. Мен икки саҳобага арз қилдим. “Аё, мен Ҳабиби Худо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан бир нарса сўрамоқчи эдим!”. Улар: “Сўрай қол, фақат паст овоз билан сўра!”, дедилар. Шунда, мен Фахри олам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан: “Абу Ҳанифанинг илми қандай?”, деб сўрадим. Шоҳи кавнайн (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) марҳамат қилдилар: “Абу Ҳанифанинг илми Хизрнинг илмидир!” (“Роҳи нажот”, “Хайрот ал-ҳисон”).
12. Абу Муофий Фазл ибн Холид (раҳимаҳуллоҳ)дан қуйидагича ривоят қилинган: “Мен тушимда Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг дийдорларига мушарраф бўлдим. “Эй, Расулуллоҳ! Абу Ҳанифанинг илми тўғрисида нима дейсиз?”, деб сўрадим. У зот бундай деб марҳамат қилдилар: “Абу Ҳанифанинг илми шундай илмки, одамлар унга муҳтождирлар!” (“Роҳи нажот”, “Хайрот ал-ҳисон”).
13. Мусаддад ибн Абдураҳмон Басрий (раҳимаҳуллоҳ) айтадилар: “Мен Маккаи мукаррамада саҳар пайти ухлаётган эдим. Ногоҳ Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг дийдорларига мушарраф бўлдим. У зотнинг хизматларида туриб, Раҳмати оламиён, шафиъи мужримон бўлган Зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га бундай деб арз қилдим: “Ё, Расулуллоҳ! Кўфада чиққан Нўъмон ибн Собит номли киши ҳақида нима дейсиз? Мен унинг олдида илм таҳсил қилсам бўладими?”. Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ундан илм ҳосил қил! Унинг илми билан амалингни устувор айла!”, деб марҳамат қилдилар. Энг қизиғи, мен яна туш кўрдим: мен тикка туриб одамларни Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) тарафга йўллаяпман экан. Шундан сўнг, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га нисбатан бўлган фосид гумонларимдан тавба-ю истиғфор қилдим” (“Роҳи нажот”, “Хайрот ал-ҳисон”).
14. Ибн Абдулбарр (раҳимаҳуллоҳ): “Одамлар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га ҳасад қиладилар. У зотга нисбатан масхараомуз сўзлар ва айтиб бўлмайдиган гапларни айтадилар. Булар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг мартабаси ва мақомига лойиқ эмас!”, деганлар (“Хайрот ал-ҳисон”).
15. Исмоил ибн Ражо (раҳимаҳуллоҳ): “Мен мазҳаб соҳибларидан Имом Муҳаммад (раҳимаҳуллоҳ)ни тушимда кўрдим”, деганлар. Ундан: “Аллоҳ таоло сенга нисбатан қандай йўл тутди?”, деб сўрадим. У зот: “Парвардигори олам мени авф этди!”, деди. Яна ундан: “Имом Абу Юсуф (раҳимаҳуллоҳ) қайси мақомда?”, деб сўрадим. У: “Мендан икки даража юқорида”, деди. Яна ундан: “Абу Ҳанифа қайси мақомда?”, деб сўрадим. У зот: “Ундан нимага сўрайсан?! У аълойи иллиййин мақомидадир!”, деб жавоб бердилар (“Дурр ал-мухтор”).
16. Саййидимиз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) 40 йил бомдод намозини хуфтон намозининг таҳорати билан адо қилдилар, 55 марта ҳаж қилдилар. Уйқуларида 100 бора Парвардигори оламнинг дийдорларига мушарраф бўлдилар (“Дурр ал-мухтор”).
17. Ибн Абдулбарр (раҳимаҳуллоҳ): “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳақида туҳмат сўз айтма. Агар биров у зот ҳақларида бўлмағур гап айтсалар, уни тасдиқ қилмагин. Зеро, Худо ҳаққи, мен Абу Ҳанифадан фазилатлироқ, фақиҳроқ ва парҳезроқ кимсани кўрганим йуқ!”, деганлар (“Радд ал-муҳтор”).
18. Саййидимиз Суфён Саврий (раҳимаҳуллоҳ) Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг олдиларидан келган кимсаларга: “Сиз ер юзидаги энг обид инсоннинг олдидан келдингиз!”, дер эдилар (“Радд ал-муҳтор”).
19. Шубҳасиз, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ўз даврининг буюк имоми эдилар. Зеро, у зот 4000 ҳадис шайхларидан илми ҳадисни олгандилар. Шунинг учун, Имом Заҳабий (раҳимаҳуллоҳ) Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни “Ҳофизлар табақаси” номли асарида эслаб ўтганлар (“Радд ал-муҳтор”).
20. Ҳар иккала имом, яъни, саййидимиз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ва Суфён Саврий (раҳимаҳуллоҳ) ҳажга бордилар. Ҳар ерда Суфён Саврий (раҳимаҳуллоҳ) буюк имом Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни ўз олдида муқаддам тутар эдилар. Ўзи унинг орқасидан борарди. Биров ундан шаръий масала сўраб қолса, ўзи жавоб бермасдан Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) унга жавоб берарди (“Хайрот ал-ҳисон”).
21. Бир куни Суфён Саврий (раҳимаҳуллоҳ) Абдуллоҳ ибн ал-Муборак (раҳимаҳуллоҳ)нинг олдиларида Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг васф ва мадҳини баён қилиб, бундай дедилар: “Абу Ҳанифадан ўзга кимсадан саҳиҳ ҳадис олиш керак эмас. У зот Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳадисларидан носих ва мансухини (ҳукми бекор бўлган ва бекор қилувчи ҳадисларни) яхши биладилар” (“Хайрот ал-ҳисон”).
22. Бир киши Ҳофиз Яҳё ибн Маъин (раҳимаҳуллоҳ)дан: “Аё, Суфён Саврий Абу Ҳанифадан ҳадис ривоят қилганми?”, деб сўради. У зот: “Ҳа, албатта! Чунки, Абу Ҳанифа фиқҳ ва ҳадисда ишончли ҳамда тўғрисўздирлар!”, деб жавоб бердилар. (“Хайрот ал-ҳисон”).
23. Абдуллоҳ ибн Муборак (раҳимаҳуллоҳ) айтдилар: “Мен Ҳасан ибн Амморани кўрганман. У зот Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг маркабларининг олдини ушлаб олганди. “Худо ҳаққи, мен фиқҳни баён қилишда Абу Ҳанифадан ўзга кимсани сабрли, балоғат соҳиби, ҳозиржавоб кўрмадим. Шак-шубҳасиз, у фақиҳлар саййидидир. У зотга мухолафат қиладиган кимсалар ҳасаддан қиладилар, холос”, дегандилар (“Хайрот ал-ҳисон”).
24. Муҳаммад ибн Маймун (раҳимаҳуллоҳ): “Абу Ҳанифа замонида ҳеч ким у зотдан кўра илмда, зуҳдда, маърифатда юқорироқ эмасди. Худо ҳаққи, менга 100 минг динор ҳосил қилгандан кўра Абу Ҳанифадан бир ҳадис эшитган кўпроқ шодлик бағишлайди”, деганлар (“Хайрот ал-ҳисон”).
25. Асад ибн Ҳаким (раҳимаҳуллоҳ): “Абу Ҳанифани фақат жоҳилгина ёмонлай олади!”, деганлар (“Хайрот ал-ҳисон”).
26. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) пайғамбаримиз Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг даргоҳларига ҳозир бўлган вақтларидан Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг равзалари ичидан “Ассалому алайкум, ё имом ал-муслимин!”, деган нидо эшитилди (“Тазкират ал-авлиё”).
27. Абу Осим Нубайл (раҳимаҳуллоҳ)дан ривоят қилинган: “Мен умид қиламанки, Абу Ҳанифага ҳар кеча сиддиқлик савоби ҳосил бўлгай!”. (“Фазойили Имоми Аъзам”).
28. Бир киши Имом Вакеъ (раҳимаҳуллоҳ) олдиларида: “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)дан ғалатлик ўтган”, деди. Шунда, муҳаддис Вакеъ (раҳимаҳуллоҳ) ҳазратлари уни уришиб берди ва: “Кимки Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га шундай деса, у баҳойимга (ҳайвонга) ўхшайди”, дедилар.

“Ана ўшалар чорполар кабидир, балки улардан ҳам хорроқдир”, деган мазмундаги оят бор. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) нимага ғалат қилар эканлар?! Ҳолбуки, у зотнинг ҳузурларида фиқҳ имомлари, ҳадис ва луғат имомлари, зуҳд-у тақво пешволари мавжуд бўлсалар.

1. Фузайл ибн Иёз (қуддиса сирруҳу): “Мен тобеъинларни ҳам, табъа тобеъинларни ҳам кўрдим. Лекин, намоз ўқишда Абу Ҳанифадан ўтадиган, чиройли ўқийдиган кимсани кўрмадим!” (“Хайрот ал-ҳисон”).
2. Хожалар хожаси Фаридуддин Ганжшакар (қуддиса сирруҳу): “Абу Ҳанифа мазҳаблари батамом тўғридир. Бунда хатолик эҳтимоли йўқ!”, деганлар (“Роҳат ул-қулуб”).
3. Яна у зот бундай деганлар: “Юз шукрки, биз Абу Ҳанифа мазҳабидамиз!”.
4. Аллоҳ азза ва жалла Каъбаи муаззамада Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)ни шарафлаб, башорат берган: “Мен сени ва сенга тобеъ бўлганларни бахшида айладим!” (“Роҳат ул-қулуб”).

Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) мазҳабларининг

Қуръон ва суннатга мувофиқлиги ва бундан бошқача эмаслигининг баёни

Ҳанафий мазҳаби айнан Қуръон ва суннатга мувофиқдир. Бу иш далиллар билан собитдир. Тавфиқ Аллоҳдандир!

Саййидимиз Имом Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) Қуръон ва суннатни Худо берган фаросати ва илмий басирати ила Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳукми билангина баён қилиб бердилар. Бизнинг кўз олдимизда у ҳанафий мазҳаби суратида мавжуддир.

Қуръон ва суннатнинг баракати билан у Имомга тақлид қилувчи, ҳанафий мазҳаби йўлида юрувчи юзлаб, балки минглаб, минг-минглаб зотлар валоят, қутбият ва ғавсият авжига етганлар. Масалан, имом ул-авлиё Саййид Али Ҳужвирий, Ато ганж бахш Лоҳурий, хожаи хожагон Саййид Муиниддин Чиштий, Хожа Қутбиддин Бахтиёр Кокий Деҳлавий, Хожа Баҳо ул-ҳаққ Ғавс Мўлтоний, Хожа Фаридуддин Ганжшакар Покистоний, Шоҳ Нақшбанд номи билан танилган махдум ул-авлиё Хожа Муҳаммад Баҳоуддин Бухорий, инсу жиннинг шайхи Имом Раббоний Мужаддиди алфи соний каби бошқа авлиё, абдол, ақтоб ва ағвослар борки, уларнинг сон-саноғи йўқ. Аллоҳ таоло барчаларидан рози бўлсин.

Бас, диққат қилмоқ керакки, агар Имоми Аъзам Абу Ҳанифанинг (раҳимаҳуллоҳ) мазҳаби баъзи оқибатини ўйламайдиганлар айтганидек, Қуръон ва суннатга хилоф бўлганда эди, ушбу авлиёи киром ҳазратлар қандай қилиб валоят, қутбият ва ғавсият мартабасидан файз топардилар?! Зеро, Қуръон ва суннатга мухолиф бўлган кимса мусулмон эмас, унинг валоят мартабасига етиши қандай бўларди?!

Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳи-л-азийм!

Демак, шак-шубҳасиз у Имомнинг мазҳаби Қуръон ва суннатга мувофиқ дейилур! Ҳанафий мазҳаби Расули Худо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) келтирган айни исломдир! Агар ундай бўлмаганда, акси лозим бўларди.

Аллоҳумма, иҳфазнаа мин вартоти-ш-шайтони-л-лаъин ва кайдиҳи-л-маҳийн!

Улуғларнинг Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳақида айтган гаплари

У зот ўз мазҳабларини Раҳмати оламиён ва Шафеъи мужримон (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳукми ила Қуръон ва суннатга мувофиқ устувор айлаб, халқ олдига қўйгандир.

1. Имоми ул-авлиё Саййид Али Ҳужвирий (қуддиса сирруҳу) ва Ато ганж бахш Лоҳурий (қуддиса сирруҳу) “Кашф ул-маҳжуб” номли муборак китобларида ёзганлар: “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) имомлар имоми, инсоният муқтадоси, раҳнамоси, фақиҳлар шарафи, уламолар иззати Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собити Хаззор (раҳимаҳуллоҳ) бўлиб, у зотнинг қадамлари ибодат ва мужоҳадада ростдир, тўғридир”. Ушбу усулда у зотнинг йўлларини улуғ ҳисоблаганлар. (“Кашф ул-маҳжуб”).
2. Яна Саййид Али Ҳужвирий (қуддиса сирруҳу) айтадилар: Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳол ибтидосида узлатни қасд қилдилар. Халқ орасидан ташқари кетиб, дилни халқнинг раёсату шуҳратидан покиза қилишни хоҳладилар, ҳақ мазҳабда турмоқчи бўлдилар. Бир кечаси тушларида Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг устухонларини лаҳаддан олиб жам қилаётганларини, бир-биридан ажратиб тўплаётганларини кўрдилар. Унинг ҳайбатидан уйқудан уйғониб кетдилар. Муҳаммад ибн Сирин (раҳимаҳуллоҳ)нинг шогирдларининг биридан бу ҳақда сўради. У шундай деди: “Сен Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг илмида ва суннатнинг ҳифзу ҳимоятида улуғ даражага етурсан. Уни шундайин тасарруф қилурсанки, саҳиҳни сақим (ғариб, мавзуъ)дан ажратурсан”. (“Кашф ул-маҳжуб”).
3. Яна ўша сарвари авлиё ёзади: “Яна бир бор Пайғамбарни (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) тушда кўрдилар. У зоти шариф марҳамат қилдилар: “Эй Абу Ҳанифа, сени менинг суннатимни тирилтиришга сабаб қилдилар. Узлатни қасд қилмагин!”. (“Кашф ул-маҳжуб”).

Демак, юқорида мазкур бўлган иборалардан равшан бўлдики, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ўз мазҳабларини Қуръон ва ҳадисдан Расули Худо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг кўрсатмаси билан аҳли шариат учун олганлар. Саҳиҳ ҳадисларни заифларидан алоҳида қилиб, унинг устига ўз мазҳабларини устувор қилганлар. Карим мавлоси ундан рози бўлсин!

1. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) фано фир-расул мартабаси файзини топган эди. Чунончи, Расули Худо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) хатодан маъсум эдилар, Имоми Аъзам ҳам Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) баракотидан хатодан маҳфуз бўлдилар. Буни Имом ул-авлиё Саййид Али Ҳужвирий (қуддиса сирруҳу) ўзларининг китобларида ёзганлар: “Мен Али ибн Усмон Жулобийман (Аллоҳ менга тавфиқ берсин). Шомнинг Дамашқида Расули Худонинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) муаззинлари Билолнинг (разийаллоҳу анҳу) нинг мозорлар ёнида ухлаб ётган эдим. Ўзимни Маккада кўрдим. Тушда Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Бану Шайба эшигидан кириб келдилар. Худди ёш болани қучоғига олгандек, бир қари одамни қучоқлаб олганлар. Мен у зоти шарифнинг олдиларига югуриб бордим-да, қўлу оёқларидан бўса қилдим. У зот ким эканлигидан таажжубда эдим. Бу ҳолат нима экан? У зоти шариф (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) менинг ботиним ва андишамдан хабардор бўлиб, менга айтдилар: “Бу сенинг ва диёринг аҳлининг Имомидир!”. Менда ўша туш сабабидан ўз диёрим халқи учун улуғ умид пайдо бўлди. Ўша тушдан маълум ва ҳақиқат бўлдики, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) фонийсифат бўлганлардан эканлар, шариат ҳукмларида боқий ва унда қойим эканлар. Зеро, у зотни олиб борувчиси, етакловчиси Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) эдилар. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг боқий сифатлари билан у зот ҳам фоний сифатдирлар. Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) да хато сурат боғламаганидек, у зот қойим бўлган нарсада ҳам (ҳаргиз) хато бўлмагай. Бу латиф ишдир. (“Кашф ул-маҳжуб”).

Бас, бу воқеадан тубандаги ишлар равшан ва аниқ бўлди:

1. Саййидимиз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) фано фир-расул мартабасига етган эканлар.
2. Расули Худодан, Саййиди анбиёдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ғалат ва хатолик ўтмайди! Демак, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) дан ҳам ғалат ва хатолик юз бермайди.
3. Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) динга хизмат қилганликлари баракотидан Имоми Расулон (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шафқатларига лойиқ бўлдилар.

Алҳамдулиллоҳи робби-л-ъаламийн. Ва-с-Солату ва-с-салому ъала ҳабибиҳи роҳматан ли-л-ъаламийн. Ва ъала олиҳи ва асҳобиҳи ажмаъин.

1. Имом ул-авлиё Саййид Али Ҳужвирий (қуддиса сирруҳу) ёзишларича, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) бундай деганлар: Навфал ибн Ҳиббон (раҳимаҳуллоҳ) вафот қилган вақтларида мени уйқу элитди. Кўрдимки, қиёматдир. Жумла халойиқ маҳшаргоҳда турибдилар. Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳовуз олдида енг шимариб турибдилар. Ўнг тарафларида улуғ машойихлар бор. Бир ёши улуғ зотни кўрдим, чиройли юзли, сочлари оппоқ. Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) га елкалари тегиб турибди. Унинг қаршисида Навфал турганини кўрдим. Мени кўриб, ёнимга келдилар. Салом бердилар. Унга: “Менга сув (ҳавзи кавсардан) беринг!”, дедим. У зот: “Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дан изн сўрайин”, дедилар. Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бармоқлари ила ишорат қилдилар. Менга сув берилди. Ўша сувдан ичдим, ўз асҳобларимга ҳам бердим. Жомдаги сув ҳеч озаймасди. Мен: “Эй, Навфал! Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг ўнг тарафларида турган анави чол ким?” деб сўрадим. У зот: “Иброҳим халил ар-Раҳмон, наригиси эса Абу Бакр ас-Сиддиқ” деб, сўраганимдек, айта бошладилар. Бармоқларимни юмиб турар эдим, то 17 кишини сўрадим. Бедор бўлганимда ўн етти бармоқ санаб юмиб ётган эканман”. (“Кашф ул-маҳжуб”).

Азизим, диққат қилгин! Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг ишоралари билан ҳавзи кавсарларидан сув ичиб, Қуръон ва ҳадисни баён қилдилар. Уларнинг устига ўз мазҳабларини барпо айладилар. Бу мазҳаб қандай қилиб савоб ва саҳиҳ бўлмасин?!

Эй, Худойи зул жалол! Бизни, бу мазҳабда қойим қил! Ушбу маслакни мҳкам ушлаш тавфиқини бизларга ато қил! Ҳабибинг, Раҳматан лил-оламийн, шафеъ ал-музнибийн (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳурмати ва шарафидан ушбу дуомизни қабул айла!

Ҳанафий мазҳаби улуғлар назарида қай даражада

эканлигининг баёни

1. Хожа Низомиддин Маҳбуби Илоҳий (раҳимаҳуллоҳ) “Роҳат ул-қулуб” асарида ёзганлар: “Бир куни мен Шайх ул-ислом Хожа Фаридуддин Ганжишакар (қуддиса сирруҳу) ҳазратларининг хизматларига борган эдим. Ўшанда у зотдан шундай деганларини эшитдим: “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) нинг мазҳаби бутунлай тўғри ва савобдир. Унда хатоликнинг эҳтимоли ҳам йўқ!”. (“Роҳат ул-қулуб”).
2. Яна Хожа Фаридуддин Ганжишакар (қуддиса сирруҳу) бундай деганлар: Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳаж учун Маккаи мукаррамага борган эдилар. Ҳаж маносикларидан фориғ бўлганларидан сўнг Каъбанинг калитбардорига: “Менга рухсат беринг. Мен Каъбаи муаззамада кечаси туриб, Аллоҳ таолога ибодат қилай!”, дедилар. Калитбардор деди: “Биз бундан аввал ҳеч кимга изн бермаган эдик. Сизга бутун аҳли ислом иқтидо қилган, шунинг учун Сизга изн берамиз”. Каъбанинг дарбони Каъба эшигини очди. Бас, имомлар имоми, умматнинг чироғи Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳазратлари Байтуллоҳга кирдилар. Бир оёғида туриб Қуръони каримнинг ярмини ўқидилар, кейин бошқа оёғида туриб ярмини ўқиб, Қуръони каримни тамом қилдилар. Ибодатдан фориғ бўлгандан сўнг Жаноби Илоҳийга дуо қилдилар: “Эй, Пайвардигорим! Ибодатинг ҳаққини лойиқ адо қилмадим, ўз раҳматинг ила менинг нуқсонимни ўт!”. Ҳотифдан (ғойибий овоз) эшитдилар: “Эй, Абу Ҳанифа! Сенинг ибодату хизматингни қабул қилдим. Мен сени мағфират айладим. Қиёмат куни сенга эргашганларни ҳам кечиргум!”. (“Роҳат ул-қулуб”).

Эй азизим, тафаккур қилмоқ керак. Ҳанафий мазҳабини ихтиёр қилишда на қадар динда улуғлик мавжуд. “Меҳмон азиз экан, сабабчиси ҳам азиздир!”, деб тўғри айтишган.

1. Шунинг учун Шайх ул-ислом Хожа Фаридуддин Ганжишакар (қуддиса сирруҳу) бу воқеани баён қилиб марҳамат қилганлар: “Юз шукрки, биз Абу Ҳанифа мазҳабининг муқаллидларимиз!” (“Роҳат ул-қулуб”).

Эй Исломий биродарлар, Худой таоло биз-у сизни шайтоннинг макр-у ҳийласидан омон сақласин. Ибрат олинг, хожалар хожаси Шайх ул-ислом Фаридуддин Ганжишакар (қуддиса сирруҳу) ҳазратларининг иродат этакларини минглаб балки миллионлаб одамлар тутишган.

У зотнинг валийликлари оламнинг тўрт томонида ҳам машҳур. Шу билан бирга, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу)нинг тақлид ҳалқаларига ўз арқонларини ташлаганлар. Мана шунга шукри неъмат, Борий таолонинг ҳамдин адо қилурлар.

Эй азизим , кўргин: бу хожаи хожагон оми эмасдилар, балки дин илмида дарёи беканор эдилар. Чунончи, ҳазратнинг фатволар тўпламлариан иборат 25 та китоблари бор. (“Малфузоти Хожа Ғийлон”).

Субҳаноллоҳ! Қуръон, суннат ва Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га нисбатан тақлиддан иборат қанчалар илм бор уларда!

Яна диққат қилмоқ керак: ўша замонда баъзи нодонлар турли ривоятларни авомлар олдида ўқиб, нотўғри баён қилиб, авом халқни гумроҳ қилганлар. Буюк зотларни (мазҳабга тақлид қилдилар деб) авлиёлар гуруҳидан чиқариб, шайтон гуруҳида деб туҳмат қилдилар. Бундай гап-сўзлар уммат пешволари назарида бўлмаган эди. Раббоний уламолар, уммат акобирлари, миллат авлиёлари ўз мақсаларини тўғри деб биладилар. Уларнинг тарихий ривоятлардан, носих ва мансух илмлардан хабарлари бор. Шу сабабдан Ҳақ йўлда қойим бўлдилар.

Бир воқеани баён қилайин, токи ибрат олинглар:

1. Воқеа. Бир куни хожаи хожагон Боқий Биллоҳ Деҳлавий (қуддиса сирруҳу) ҳадис китобларининг мутолаасига машғул эканлар. Ушбу ҳадиси муборак назарларига бир неча бор учрабди: “Кимки намозда сураи фотиҳа ўқимаса, унинг намози йўқ!”.

Буни ўқиб, у зот: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларини тарк қилмоқ ва намозда имомга эргашиб жим турмоқ қандай мусулмонлик, қанақа ақлмандлик?!”, деб фикр қилибдилар. Кейин ўз-ўзларига: “Мен имомга иқтидо қиладиган бўлсам, имом орқасида фотиҳа ўқийман!”, дебдилар. Бас, у зот бу аҳдни ўзларига берган ондаёқ, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу) олами мисолдан унинг олдиларида ҳозир бўлибдилар ва шундай дебдилар:

– Эй хожа, диққат қилинг, эътибор беринг! Қанчадан-қанча одамлар ҳанафий мазҳабига амал қилиб валийлик, қутблик ва ғавслик даражаларига етишдилар. Уларнинг ҳаммаси ҳанафий бўлиб, имом орқасида иқтидо қилганда фотиҳани тарк қилганмидилар? Бас, Сиз ўйлаганингиздек, ҳадисга қарши иш тутган бўлсалар, қандай қилиб валий, қутб, ғавс бўлганлар?!

У хожа (қуддиса сирруҳу) буни эшитиб, фикрга чўмдилар. Бу жавобсиз саволдир.

Кейин Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу) яна марҳамат қилдилар:

– Эй, Хожа! Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларининг ҳаммаси Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳадисларидир. Уларнинг баъзисини олиб, баъзисини олмаслик қандай мусулмонлик?! Эй, Хожа, эшитинг. Биз “Фотиҳаи китобни ўқимаган кимса учун намоз йўқ!” мазмунли гапнинг Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадислари эканига таслиммиз. Бироқ, бошқа бир ҳадис ҳам бор: “Кимнинг имоми бўлса, имомнинг қироати унинг учун ҳам қироатдир!” деган гап ҳам Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларидир. Шунинг учун, биз ҳар иккала ҳадиси муборакка амал қиламиз. Агар якка ўқувчи ёки имом намозда фотиҳани тарк қилса, унинг намози (макруҳи таҳримий бўлганлиги учун) нораво (ноқис) бўлиб, қайтариб ўқиш вожибдир. Яъни, “Фотиҳаи китобни ўқимаган кимса учун намоз йўқ!” ҳадисининг ҳукмига кўра намозни қайта ўқиши вожибдир. Агар бир киши имомга иқтидо қилиб намозни адо қилса, фотиҳани ўқимайди. У киши “Кимнинг имоми бўлса, имомнинг қироати унинг учун қироатдир!” ҳадисининг ҳукмига биноан иш тутади. Имомнинг қироати ҳам иқтидо қилувчининг қироатидир. Имомга ҳақиқий қироат, иқтидо қилувчига эса ҳукмий қироат. Демак, фотиҳани ҳеч ким тарк қилмади, имом ҳам иқтидо қилувчи ҳам.

Буни айтиб Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу) ғойиб бўлибдилар. У хожа ўзларига аҳд қилиб: “Мен Имоми Аъзам Абу Ҳанифа сўзини ҳеч бир ҳолатда тарк қилмайман!”, дебдилар (“Хожа Таваккулшоҳ асари”дан).

Ушбу воқеани саййидимиз Имом Раббоний Мужаддиди алфисоний (қуддиса сирруҳу) “Мабдаъ ва-л-маод” асарида мухтасар келтирганлар (“Мабдаъ ва-л-маод”, 32-бет).

Танбеҳ: Хожа Боқий Биллоҳ (раҳимаҳуллоҳ)нинг: “Мен ҳеч бир ҳолатда Имоми Аъзамнинг гапини тарк қилмайман!” деган сўзларидан мурод асло “Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг сўзларини тарк қилиб, ўз имомимнинг сўзини оламан!” дегани эмас! Зеро, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисини инкор қилувчи мусулмон эмас. Балки, Боқий Биллоҳ (раҳимаҳуллоҳ) ҳазратларининг сўзларидан мурод бу:

Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) динда нимаики буюрган бўлсалар, уларнинг ҳаммаси Қуръон ва ҳадисдан олингандир. Биз Имоми Аъзамнинг диёнатлари, омонатдорликлари, тақвоси, чуқур илми ва ижтиҳодига ишонамиз!

Яна биз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу) нафсоний ғаразлардан, табиъий сифатлардан пок эканликларига таслиммиз! У зотни Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) пок қилганлар. Чунончи, Саййид Али Ҳужвирий (қуддиса сирруҳу) ва Ато Ганжибахш (раҳимаҳуллоҳ) сўзларида ўтган эди.

Бас, маълум бўлдики, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг мазҳаблари Ҳабиби Худо Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) баргоҳларида ҳам манзур бўлгандир. Ва-л-ҳамду лиллоҳи робби-л-ъаламийн!

Юз шукрки, биз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу) мазҳабларига тақлид қилувчилармиз!

Худоё, бизни мана шу мазҳабда қоим қил. Шу мазҳабда бизга ўлим бер. Бизларни қиёматда ҳанафийлар билан ҳашр қил!

1. Инсу жининг шайхи саййидимиз Имом Раббоний мужаддиди алфи соний (қуддиса сирруҳу) “Мабдаъ ва маод” асарида айтганлар:

“Шайх учун олдига биров мурид бўлиш хизматига келганда, унга насиҳат қилмоғи лозим. Мурид ўз ақидасини нажот топган фирқа – аҳли суннат ва жамоатга мувофиқ қилсин. Яна муридга зарурий диний аҳкомни бирор фақиҳдан ўрганиб унга амал қилишини таъкидласин” (“Мабдаъ ва маод”).

1. Яна Имом Раббоний мужаддиди алфи соний (раҳимаҳуллоҳ) мужаддидий мактубларида ёзганлар: “Одамзотга лозимки, ўз ақидасини нажот топган гуруҳ ақидасига, яъни аҳли суннат ва жамоатга мувофиқ айласин. Илми фиқҳни ҳосил қилиб, фақиҳнинг (мужтаҳиднинг) хукмларига мувофиқ амал қилмоқ зурурийдир. Токи руҳ қуши бу икки қанот ила олами қудс тарафга парвоз қилгай. (“Мактубот”, 1-дафтар, 91-мактуб, 2-ҳисса).
2. Яна мужаддид алфи соний Сирҳиндий (қуддиса сирруҳу) марҳамат қилганлар: “Ўз ақидасини аҳли суннат ва жамоат ақидасига мувофиқ қилмоқ лозим! Зайд-у Амр ва бошқаларнинг сўзларига қулоқ тутмаслик керак. Чунки бошқаларнинг сўзларига қулоқ тутиш ва уларга эътибор бериш ўзни ҳалокатга ташламоқдир. Бас, аҳли суннат ва жамоатга тақлид қилмоқ зарурийдир. Токи нажот умиди пайдо бўлсин. Акс ҳолда, ҳаммаси шамолга совурилгай” (“Мактубот”, 1-дафтар, 251-мактуб, 4-ҳисса).

Азизим, Имоми Раббонийнинг (қуддиса сирруҳу) ҳар учала гапларига диққат назари ила эътибор беринг. Имом Раббоний (қуддиса сирруҳу)нинг зоҳирий ва ботиний илмларининг файзидан бутун олам мунаввар бўлган. Ўзлари Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га тақлид қилиб, бошқаларни ҳам тақлид учун тарғиб қилганлар. Бас, сизу бизга нима ҳисоб-китоб?!

Валлоҳу таоло ал-Ҳодий, ва неъма-л-Вакил!

1. Яна Имом Раббоний (раҳимаҳуллоҳ) айтганлар: “Нажотнинг қуввати аҳли суннат ва жамоатга тобеъликдадир. Хоҳ гап-сўз ва амалларда бўлсин, хоҳ асл далиллар ва қўшимча ҳукмларда бўлсин. Зеро, мана шу гуруҳгина нажот топувчидир. Бундан бошқа гуруҳлар ҳалокат ёқасидадир. Бугун бу нуқтани биров билади, биров билмайди. Лекин қиёмат кунида ҳамма билади, аммо у кунда билиш фойдасиздир”.

Яна у зот ёзадилар: “Ҳақиқий иш шуки, аввало аҳли суннат ва жамоат ақидасидаги уламолар фикрига мувофиқ ақидани тўғриламоқ лозим! Чунки, улар нажот топувчи гуруҳлардир. Иккинчидан, фиқҳий ҳукмлар тақозасига кўра илму амал керак бўлади. Ушбу амалий ва эътиқодий икки қанотни ҳосил қилгандан сўнггина олами қудсга парвоз қилиш мумкин. Иш мана шудир! Бундан бошқаси ҳечдир!” (“Мактубот”, 91-мактуб, 1-дафтар, 2-ҳисса).

1. Яна Имом Раббоний (қуддиса сирруҳу) айтадилар: “Улуғ зотларга эргашмасдан туриб нажотни тасаввур қилиш мумкин эмас. Агар бир мўй қадар мухолафат бор – хатар устига хатардир!”.

Бу гап саҳиҳ кашф-у каромат ва аниқ илҳомий сўз билан айтилган, албатта. Бунда бошқа эҳтимоллар йўқ. Бас, аҳли суннат ва жамоатга тобеълигига муваффақ бўлган, уларнинг тақлидига мушарраф бўлган кимсага хушҳоллик ва бахту саодат бўлсин! Уларга хилоф бўлган, улардан бир тарафга чиққан, бошқа ёққа майл қилган, уларнинг чиқарган қонунларини қўйиб, уларнинг гуруҳларидан айрилган кимсанинг ҳолига вой! Бас, бундай кимсалар гумроҳ бўлган, бошқаларни ҳам гумроҳ қилишга уринганлардир! (“Мактубот”, 59-мактуб, 1-дафтар, 2-ҳисса).

1. Яна саййидим санадим Имом Раббоний (қуддиса сирруҳу) айтганлар: “Такаллуф ва таассубсиз айтиш мумкинки, ҳанафий мазҳабининг нуронийлиги ва мисоли кашфий назар билан қараганда, улуғ дарё кабидир. Бошқа мазҳаблар эса ҳовузга ўхшайди. Бир қарашдаёқ шундоқ кўради. Зоҳиран мулоҳаза юритганда ҳам аҳли исломнинг саводи аъзами (энг кўп жамоаси) Абу Ҳанифа тобеъларидир. (Ҳаммаларидан Аллоҳ рози бўлсин!). Бу мазҳаб бошқа мазҳабларга нисбатан усулу фуруъда кўпчиликни ўзига тобеъ қилган ва шу ила мумтоздир, ўз истинбот ва истихрожлари ила алоҳида услубга эга. Ҳақиқатдан ҳам шундайдир! Имом Абу Ҳанифа суннатга тақлид қилишда ҳаммадан пешқадам эканлиги бунданда ажиброқ! Абу Ҳанифа (қуддиса сирруҳу) ҳазратлари мурсал ҳадисларни ҳам муснад ҳадислар ўрнида эргашишга лойиқ ва шоён деб биладилар. Ўз раъйидан муқаддам билганлар. Шунингдек, саҳобаларнинг сўзларини ҳам Хайр ул-башар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суҳбатининг барокати сабабли ўз раъйларидан муқаддам санаганлар. Бошқалар эса бундоқ эмас. Шундай бўлса ҳам мухолифлари у зотни “Раъй соҳиби” дейдилар. Беадабона гаплар билан у зотга таъна қиладилар” (“Мактубот”, 54-мактуб, 2-дафтар, 7-ҳисса).
2. Валийи комил Ҳожа Таваккул шоҳ Анболавий (раҳимаҳуллоҳ) айтадилар: “Бир куни мазҳабга тақлид масаласида сўз очилди. Бир киши Хожа Мамдуҳ (қуддиса сирруҳу)дан сўради: “Эй Хожа, Имом Шофеъий (раҳимаҳуллоҳ) Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларига амал қиладилар. Лекин, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) фиқҳга амал қилади, фиқҳга кўра фатво беради. Нимага шундай кўринади?”. Хожа Мамдуҳ (раҳимаҳуллоҳ) жавоб бердилар: “Эшитиб ол, Имом Шофеъий (раҳимаҳуллоҳ) мазҳаб имоми эканликларига таслиммиз! Эҳтиромга жуда-жуда лойиқ зотлар. Лекин, Аллоҳ таоло жалла шаънуҳу Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га марҳамат қилган илмга бошқалар ета олмаганлар!”.

Яна гапларини бундай давом қилдирдилар: “Бир куни муроқабада ўтирган эдим. Қарасам, жуда катта ҳовуз бор кан, суви эса ям-яшил. Жудаям чуқур. Мен унда жуда кўп шўнғидим, тагини топишга ҳаракат қилдим. Лекин, фойдаси бўлмади. Яна ўша ҳовуздан бир қанча анҳорлар чиққанини кўрдим. Ўша ҳовузнинг бўйига чархпалак ўрнатилган экан. Ҳовузнинг суви анҳорлар ва чархпалак воситасида чиқиб кетаркан. Ўша ҳовуз сувидан минглаб халойиқ фойда оларкан. Лекин, унинг суви камаймасди. “Бу ҳовуз кимники?” деб сўрадим. “Бу ҳовуз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг илмидир. Агар қиёматгача мана шу сувдан фойдалансалар ҳам суви тамом бўлмагай!” деган овоз келди. Мен яна бошқаларнинг ҳовузини, масалан, Имом Молик (раҳимаҳуллоҳ) ҳовузини, Имом Шофеъий (раҳимаҳуллоҳ) ҳовузини ҳам кўрдим. Улар ўз ҳолига каттадир, лекин Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) ҳовузи олдида кичикроқдир. Бу воқеани кўрганимдан кейин менда Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)га нисбатан баёнига тил ожиз даражада муҳаббат ва ихлос пайдо бўлди. Мен яна анҳорлар ҳақида ҳам сўрадим. Менга улар Абу Юсуф (раҳимаҳуллоҳ)нинг ариғи, буниси эса Имом Муҳаммад (раҳимаҳуллоҳ)ники, буниси эса Имом Зуфар (раҳимаҳуллоҳ)ники деб айтишди. Шунингдек, менга ушбу мазҳабнинг бошқа уламоларининг ариқларини ҳам кўрсатишди. Аллоҳ ҳаммаларини раҳмат қилсин. Ўша ҳовузнинг ранги яшил эди. Мен фаҳмладимки, шариати мустафавиянинг барча нурлари ушбу ҳовузга тўпланган экан. (“Зикри хайр”).

Эй исломий биродарлар, мен улуғ зотларнинг китобларидан бир қанча нарсаларни териб олиб, бу китобчада сизлар учун нақл қилдим. Сизларга насиҳат тарзида айтайин, буларни диққат ила ўқинглар! Гўрингиз фикрини қилиб олинг, эртага фикрга муҳлат бермайдилар.

Эй, дариғо! Умри ту рафта ба-хоб,

Андаке монда аст, уро зуд ёб!

(Во дариғ, умринг уйқу (ғафлат) ила ўтиб кетди. Ҳалиям бўлса озгинаси қолган, уни тезда топ, қадрига ет!).

Аллоҳ таоло жалла шаънуҳу биз билан сизни буларнинг гуруҳида, яъни, улуғ авлиёлар ила ҳашр қилсин. Уларнинг маслагида юрмоқни насиб қилсин. Ҳабиби мукаррам соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳурмати ила омин!

Эътирозлар ва жавоблар

1. Агар бир киши: “Бошқалар ҳам Қуръон ва ҳадисдан гапиради. Қуръон ва суннатга амал қилади. Нимага барҳақ (тўғри) йўлда эмаслар?”, деса, унга жавоб мана бу:

Бошқалар ҳам Қуръон ва ҳадис ўқишлари жуда тўғри. Ўз мазҳабини ва маслагини барпо қилишлари ҳам тўғри. Лекин, ҳақиқат шуки, улар Қуръон ва ҳадисдан нотўғри хулоса оладилар. Натижада, ўзлари ҳам гумроҳ бўладилар, ўзгаларни ҳам гумроҳ қуладилар.

Эй азизим, Қуръон ва ҳадис нурли ойнадир. Унда ҳар ким ўз юзини – ўз аксини кўради. Ҳақиқат аҳли Қуръон ва ҳадисдан ўз юзини, яъни ҳақ ва савобни кўради. Эгри ва иллатли йўлдагилар ҳам ўз юзини кўради-да, гумроҳ бўладилар. Бу ҳақиқатни Қуръони каримнинг ўзи эълон қилган: “У сабабли кўплар гумроҳ бўлади, у сабабли кўплар ҳидоят топади!”.

Шунингдек, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳадислари ҳам баъзиларга ҳидоят ато қилади, баъзиларни эса (нотўғри талқин қилганларни) гумроҳликда саргардон қилади. Чунончи, Суфён ибн Уяйна (раҳимаҳуллоҳ) айтганлар: “ҳадис адаштирувчидир илло фақиҳлар адашмайди” (“Иқомат ал-қиёмат” ҳошияси).

Мана шу сабабдан дин улуғлари аҳли ботилдан сақланганлар. Чунончи, “Фатвойи Ҳарамайн”да келган: бир куни Муҳаммад ибн Сирин (раҳимаҳуллоҳ) хизматларига олимлардан икки киши ҳозир бўлди. Қуръони каримдан озроқ баён қилишни хоҳлашиб, изн сўрадилар. У зот рад қилдилар. Яна улар: “Биз (ҳеч бўлмаса) Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларидан гапириб берайлик”, дейишди. У зот яна: “Йўқ!” дедилар. Яна у зот: “Ё сизлар туриб кетинг ёки мен туриб кетаман!” ҳам дедилар. Хуллас, келган икки киши ноумид туриб кетди. Кейин Муҳаммад ибн Сирин (раҳимаҳуллоҳ)нинг шогирдларидан баъзиси у зоти шарифга қараб: “Эй хожа, бизлар ҳайратда қолдик. Сиз Қуръон ва ҳадис эшитишни рад қилдингиз! Бу бизнингча нотўғри иш”, дейишди. Муҳаммад ибн Сирин (раҳимаҳуллоҳ) уларга бундай дедилар: “Эшитиб олинг, Қуръони карим Раббулоламиннинг (жалла жалолуҳу) каломидир. Ҳадис эса Раҳматан лил-оламиннинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) каломидир. Лекин, уларни айтувчи бадмазҳаб эди! Агар мен уларга муҳлат берганимда, улар Қуръон ва ҳадисдан нотўғри хулоса ва тушунчалар олиб баён қиларди. Ундан менинг дилим таъсирланар ва мен гумроҳ бўлиб қолардим. Шу сабабдан ундан эшитишни рад ва инкор қилдим!”.

Бу воқеани баён қилиб, улуғ зотлардан бири шундай деди: “Кўринг, диққат қилинг! У қадри буюк дин олими, туш таъбир қилувчилар имоми, муҳаддис шунчалик эҳтиёт бўлдиларки, Қуръон ва ҳадисни бошқалардан (нопоклардан) эшитишни ўзларига раво кўрмадилар. Бу замонда Қуръон ва ҳадисни ҳар бир жоҳилдан ҳам, ҳар кимдан ҳам эшитиш лозим, дейишаяпти. Тафовутни энди кўраверинг! Қаердан қаергача эшитарканлар?! Улар шаксиз гумроҳ бўладилар!

Ҳасбуналлоҳ, ва неъма-л-Вакил!

Муҳаммад Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг: “Мен умматим учун дажжолдан ҳам кўра адаштирувчи уламолардан қўрқувчироқман!”, деган сўзлари мана шунга далолат қилади. Яна оламлар саййиди (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ёмон олимлардан умматимнинг ҳолига вой!”, деганлар. Яна у зоти шариф: “Тили ўткир, гапга чечан ҳар бир мунофиқнинг умматимга хавф соладиган нарсасидан қўрққайман!”, деб марҳамат қилганлар (“Фатовойи Ҳарамайн”).

Бошқалар (аҳли суннат ва жамоатдан ташқари фирқадагилар) Қуръон ва ҳадисдан хато хулоса оладилар, деган сўзнинг изоҳи учун яна бир воқеани ёзай. Ўқиб, ўз иймонингизни асранг! Бир иймондор шахс ваъз-насиҳат эшитиш учун бошқаларнинг мажлисига борди. У ерда воиз: “Ҳеч ким ҳирсдан омонда эмас. Ҳатто Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳам қутулолган эмас. Бунга ушбу ҳадис далил: “Сизнинг дунёнгиздан менга маҳбуб саналди…”, деб кўрсатганини эшитиб қолди. Ўша иймондор диндор унга қараб: “Эй, беғайрат! Сен Аллоҳ таолодан ҳаё қилмайсанми? Сен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “аҳбабту” (“Яхши кўрдим, муҳаббат қилдим”) демасдан, балки “ҳуббиба” (“маҳбуб саналди”) деганликларини билмайсанми?”, деди. Бас, бу мунозара тортишувгача борди. Ўша иймондор паришон ва ҳайрон бўлиб уйига қайтди. Шу ҳолатда (яъни, ғамгин) кўзи уйқуга кетди. Насибаси эса бедор бўлди! У Раҳматан ли-л-оламин, шафиъ ал-мужримийн (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг дийдорларига мушарраф бўлди. Аллоҳнинг ҳабиби (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Эй, азизим! Сени ҳайрон ва паришон кўряпман”, деб марҳамат кўрсатдилар. У бўлган воқеани айтиб берди. Шунда икки олам саййиди (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) унга таҳсинлар айтдилар ва марҳамат қилдилар: “Ўша воизга, биз ўзимиз кифоят қилурмиз”. Бас, ушбу диндор киши уйқудан беҳад шодлик билан уйғонди. Бир неча кундан кейин эса ўша беадаб воизни бир киши ўлдириб кетганини эшитди (Тафсири “Руҳ ул-баён”, “Нажм” сураси).

Пайғамбарлар ва уларнинг меросхўрлари авлиё ва уламоларга қарши “тил узайтириш”дан Аллоҳ таоло паноҳ берсин! Худоё, бизларнинг барчамизни боадаб зотлар этагини ушлашга насиба бергин! Беадаблардан ўзинг паноҳ бер! Имонимизни сақлаган ҳолда ўлим бер! Ва ма залика ъалаллоҳи би-азиз!

1. Агар бир киши: “Бирор иборада ёки баъзи сўзларда инсоннинг ақлига паришонлик юз бериши мумкин! Диний уламолар эса била туриб ҳам сўзларни бузиб ёки олиб ташлаб нотўғри талқин қилишлари мумкинми?”, деб сўраса, унга жавоб мана бу:

Қуръони карим тарафга диққат назарини қаратмоқ керак. Аллоҳ таоло “Бақара” сурасида хабар берган. Яъни, яҳудий уламолар тушуниб, била туриб, уни таҳриф (нотўғри талқин) қиладилар. Ўзлари мана шунинг таҳриф эканлигини биладилар ҳам. Лекин, калимагўйлар, яъни Муҳаммад Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг умматларидан ҳеч ким бу ишни қилмайди.

“Диний уламолар била туриб сўзларни бузиб ёки олиб ташлаб нотўғри талқин қилишлари мумкин эмас!”, деган хулосанинг хато эканлигига бир воқеани ёзмочиман. Ўқиб, ўзингиз ибрат олаверинг:

Ибн Обидин Шомий (раҳимаҳуллоҳ) “Радд ул-муҳтор” номли асарларида ёзганлар: агар ҳанафийлардан бўлган бирор кимса ўз мазҳабини тарк қилиб, шофеъий мазҳабини ихтиёр қилса, унга таъзир (3даррадан 39 даррагача) уриш лозим. Мана шунинг изоҳида у зот бир ҳикоя келтирадилар:

Яъни, Шайх Абу Бакр Жузжоний (раҳимаҳуллоҳ) замонасида ҳанафий мазҳабида бўлган бир киши аҳли ҳадиснинг қизини никоҳ учун совчи қўйди. Ўша аҳли ҳадис ўз қизини қачонки бу ҳанафий ўз мазҳабидан чиқиб (қайтиб), имом орқасида “Фотиҳа” сурасини ўқишини, “рафъи ядайн” қилишини (яъни, рукуъга кетаётганда ва саждага бораётганда такбирда икки қўлни кўтариш) ва бошқаларни (масалан, “омин”ни жаҳрий айтиш, қироат савобини ўликларга бағишламаслик кабиларни) бажариши шарти билан никоҳига беришини айтди. Ҳанафий унинг шартларини қабул қилиб, қизни никоҳ қилиб олди. Кейин Шайх Абу Бакр Жузжоний (раҳимаҳуллоҳ)дан: “Бу никоҳ дурустми ёки йўқми?”, деб сўрашди. У зот муроқаба қилиб туриб, сўнг: “Никоҳ жоиздир! Лекин, мен ўша ҳанафийнинг иймонсиз ўлим топишидан қўрқаман. Зеро, сассиқ дунё учун ҳақ бўлиб турган ўз мазҳабини тарк қилди!”, деганлар.

Бу воқеани ўқиб, ҳар бир ақл соҳиби Ибн Обидин (раҳимаҳуллоҳ)нинг уни нима мақсадда зикр қилганини билади. Ҳақ мазҳабни тарк қилишлик гуноҳини билсинлар, деган у. Лекин, айрим калимагўйлар хиёнат йўлини тутиб, уни бошқача келтирганлар. Натижада, мақсад ва хулоса бошқа тарафга ўзгариб кетган. Ўқинг, бошқаларнинг диёнатини андоза қилинг! “Фатвойи Саноийя”да мазкур “Радд ул-муҳтор”дан ушбу ибора нақл қилинган:

“Ҳикоят қиладиларки, Абу Бакр Жузжоний замонида ҳанафийлардан биттаси аҳли ҳадисга совчи қўядиган бўлди. Яъни, унинг қизини никоҳ учун талаб қилди. Шунда, аҳли ҳадис: “Йўқ! Башарти, сен ҳанафий мазҳабини тарк қилиб, имом орқасида фотиҳа ўқийсан, рукуъга кетар пайтда иккала қўлингни кўтарасан ва ҳакозо ишларни қилсанг, қизимни бераман”, деди. Ўша ҳанафий шартни қабул қилиб, никоҳ қилиб олди. Шунда Абу Бакр Жузжонийдан сўрабдилар: “Бу никоҳ дурустми ёки йўқми?”. У зот муроқаба қилиб, сўнг: “Никоҳ жоиз!”, дебдилар (“Фатвойи саноийя”, 2-жилд, 70-бет. “Ишоати диния” матбааси).

Эй, исломий биродарлар! Аллоҳ олдида инсоф қилинг, кўринг! Бу мисолдан ҳам ўтадиган қабиҳроқ хиёнат ва қирқиб ўзгартириш бўладими?! Ибн Обидин Шомий (раҳимаҳуллоҳ) маълум мақсадда келтирган юқоридаги иборани “Фатвойи Саноийя” муаллифи кесиб, охирги жумлани олиб ташлаган. Буни ўз мазҳабини ёлғон-ёшиқ билан ривожлантириш мақсадида қилган.

Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳи-л-ъалиййи-л-ъазийм!

Бу мусулмонликми?! Агар бу мусулмонлик бўлса, биз унга узоқдан салом бериб ўтаверамиз!

Ҳасбуналлоҳ, ва неъма-л-Вакил!

Демак, кундузги чароғон офтобдек равшан бўлдики, бошқалар таржимада, ҳавола ва иқтибосларда аёвсиз хиёнатлар қиладилар. Шу билан авомларни гумроҳ қиладилар. Бас, эй, мўъмин мард ўғлон! Ҳушёр бўл!

1. Агар бир киши: “Бошқалар ҳам Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларига амал қиладилар. Бу эса мақтовли ва матлуб иш-ку!”, деса, унга жавобимиз мана бу:

Даъво бошқа нарса, ҳақиқат бошқа нарса! Ҳақиқатда эса ҳадисга амал қилувчилар аҳли суннат ва жамоатдирлар, бошқалар эмас. Диққат қилинг, ақл тарозусида тортиб кўринг: муқаллидларнинг мазҳабида авлиё, абдол, автод, ақтоб, ағвослар бўлишган, ғайри муқаллидлар мазҳабида йўқ. Агар сен бу ишга диққат назари билан фикр юритсанг, сенга тезда ҳақиқат аён бўлади. Муқаллидлар мазҳабида авлиё, абдол, ақтоб ва ағвослар бўлишган, уларнинг валийликлари жумлаи жаҳонда шуҳрат топган. Уларнинг баъзисини китоб аввалида зикр қилдик. Агар ушбу ҳазратлар Қуръон ва ҳадисга амал қилувчи бўлмаганларида эди, валоят, қутбият ва ғавсият мартабасига қандай етардилар?! Эй азизим, уларга мана шу авлиёлик инъомлари Қуръон ва ҳадисга амал қилганликларидан ҳосил бўлган, бошқача бўлиши мумкин ҳам эмас.

Яна айтамизки, ҳадисга амал қиламиз, деб даъво қилиш осон, лекин унга мувофиқ амал қилиш мушкил. Бир ҳикоят нақл қилайин:

Менинг устозим (раҳимаҳуллоҳ) айтган эдилар:

Амритсар (Ҳиндистон) шаҳрида аҳли ҳадис уламоларидан бири бор эди. “Биз аҳли ҳадисмиз! Ҳадисга амал қилувчимиз! Биз Қуръон ва ҳадисдан соч толасичалик қадар ташқари чиқмаймиз. Биз қиёсни динга киритмаймиз!”, деб даъво қилар эди. Бир шахс ўша аҳли ҳадиснинг олдига борди ва “Сиз ҳадисга амал қиласизми?”, деди. “Бу борада шак-шубҳа бўлиши мумкин эмас!”, деб жавоб берди у. “Динда қиёс қилиш қандай?” деб сўради яна ўша кимса. “Бу асло жоиз эмас!” деди аҳли ҳадис. Ўша киши сўради:

— Мавлоно, мен бир масала сўрамоқчиман. Башарти, қиёс билан эмас, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳадисидан жавоб берсангиз.

— Нимани хоҳласанг, сўрайвер. Худонинг фазли ила ҳадисдан жавоб бераман!

• Имом намозда “Валаззоллийн” деганда, иқтидо қилувчи “Омин!” дейдими ёки йўқми?

• Айтмоқ зарур! Зеро, ҳадисда: “Қачон имом “ғойри-л-мағзуби ъалайҳим валаззоллийн” деса, бас, “Омин!” денглар”, деган ҳукм келган.
• Имом орқасида “Сураи Фотиҳа” ўқиладими ёки йўқми?
• Иқтидо ҳолатида “Фотиҳа” ўқимоқ лозим! “Фотиҳа” ўқимасдан туриб намоз жоиз бўлмайди. Чунки, ҳадисда: “Қуръон фотиҳасини ўқимаган кимса учун намоз йўқ!”, деб келтирилган.

Ўша киши яна сўради:

— Агар бир киши имомнинг намозига имом “Фотиҳа”нинг ярмини ўқиган пайтда келиб қўшилди. Иқтидо қилувчи сиз айтган “Қуръон фотиҳасини ўқимаган кимса учун намоз йўқ!”, деган ҳадис ҳукмига кўра “Фотиҳа” ўқишни бошлади. У “Фотиҳа”нинг ярмини ўқиган пайтда имом: “валаззоллийн” деди. У “Омин!” дейдими ёки йўқми? Агар “Омин!” деса, “Фотиҳа”нинг ўртасида “Омин!” деган бўлади. “Фотиҳа”нинг ўртасида “Омин!” нима қилади?! Агар “Омин!” демаса, сиз айтган “Қачон имом “ғойри-л-мағзуби ъалайҳим валаззоллийн” деса, бас, “Омин!” денглар”, дейилган ҳадисни тарк қилган бўлади. Шунда у нима қилади? Жавобни Қуръон ва ҳадисдан беринг, қиёсдан эмас. Зеро, қиёсдан бир нарса десангиз, ўз мазҳабингиз ботил бўлади.

Аҳли ҳадис буни эшитиб ҳайратда қолди. Жавобдан ложавоб бўлди. “Эй биродар, менинг табъим носоз бўлиб турибди. Сен аҳли ҳадиснинг фалон олими олдига боришинг керак. У Вазирободда яшайди, аҳли ҳадис маслагида улуғ олимдир”, деди. Ўша савол қилувчи ишора қилинган олим олдига кетди. Юқоридаги масалани сўрай бошлади. Аввалига у ҳам ҳадисга амал қилиш даъвосини қилди ва батафсил эшитгандан кейин ложавоб бўлди. “Эй биродар, менинг иситмам чиқиб турибди. Шунинг учун, сен Мўлтондаги фалон олимнинг олдига бор. У аҳли ҳадис олимларининг энг аъламидир”, деди. Савол берувчига ўша жойдан рухсат тегиб, Мўлтонга – кўрсатилган олимнинг ҳузурига кетди. Мазкур масалани ундан сўради. Аввалига у ҳам ҳадисга амал қилиши даъвосини қилди. Савол эгаси ўша масалани батафсил баён қилгандан кейин у ҳам ложавоб бўлиб, “Мен озроқ бетоб бўлиб турибман, ҳозир табъим ҳам носозроқ!” деб, жавобдан ўзини халос қилди. То шу кунгача бу масала ечилган эмас.

Ҳозир ҳам, агар аҳли ҳадис уламоларидан биттаси бу масалани Қуръон ва ҳадисдан баён қилиб берса, бизнинг кўзимиз равшан, дилларимиз шод бўлади. Агар аҳли ҳадис уламоларидан бирови: “Биз қиёс қиламиз, мана бундоқ, мана шундоқ қиламиз!” деса, биз унга: “Эй биродарим, агар сизнинг қиёсингиз Муҳаммад Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг динида эътиборли бўлса, имомлар имоми Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг қиёси динда нимага эътибор топмайди экан?! Ҳолбуки, Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ)нинг илми олдида сизнинг илмингиз мактаб боласичалик, балки олими раббоний тўшагидаги жоҳил кабидир!”, деймиз.

Эй, ақл эгалари! Эътиборли бўлинглар!

Биз ҳанафийлар олдида бу масала ечими жуда осон. Иқтидо қилувчи имомининг қироати унга ҳукмий қироат бўлганлиги учун имом орқасида “Фотиҳа” ўқимайди. Имом “валаззоллийн” деса, иқтидо қилган намозхон Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадислари тақозасига кўра “Омин!” дейди, холос. Шу сабабдан айта оламиз, ҳадисга амал қилувчилар биз ҳанафийлармиз, ўзларини “аҳли ҳадис” дегувчилар эмас.

Алҳамдулиллаҳи робби-л-ъаламин. Вассолату вассалому ъала ҳабибиҳи ва росулиҳи раҳматан ли-л-ъаламин, ва ъала олиҳи ва асҳабиҳи ва саллим!

1. Яна агар “Сизлар ўзингиздан бошқаларни Қуръон ва ҳадисдан нотўғри хулоса олишади, дейсизлар. Улар ҳам сизларни шундай дейдилар”, деган савол берилса, бу эътирознинг жавоби қандай бўлади?

Биз бу саволга агар биз улуғ неъмат берилганлар, яъни, раббоний олимлар этагига ёпишсак, ҳақ йўл равшанлашади, деб жавоб берамиз. Улуғ ва буюк Аллоҳнинг изни ила ўқинг, амал қилиб жаннатга киринг!

Инсу жиннинг шайхи Имом Раббоний мужаддиди алфи соний (қуддиса сирруҳу) “Мактуботи мужаддидийя” асарида бундай ёзганлар:

“Китоб ва суннатни уламойи барҳақнинг жумҳури, яъни аҳли суннат ва жамоат олимларининг мутлақ кўпчилиги китоб ва суннатдан фаҳмлаган маъноларга мувофиқ ишлатмоқ зарур! Чунки, улар фаҳм қилган маъноларга хилоф маънолар эътибордан соқит нарса! Зеро, ҳар бир мубтадеъ ва залолатга кетган шахс ўз эътиқодининг дастурини китоб ва суннатдан деб билади ва ўз фаҳмлаганига кўра аҳли суннат ва жамоат маъноларини тўғри эмас, деб тушунади.

“Кўплар Қуръон оятлари билан адашади, кўплар у билан ҳидоят топади!”. Аҳли ҳақ уламолари тушунган маънолар мўътабардир, унга хилофлари эса мўътабар эмас. Бунга сабаб шуки, аҳли ҳақ ўша маъноларни саҳобалар ва салафи солиҳийн хабарларига эргашиб олганлар. Шунинг учун абадий нажот уларга хос бўлди, туганмас нажот уларга насиб бўлди. “Ана ўшалар Аллоҳнинг гуруҳидир. Эй, огоҳ бўлинг, Аллоҳнинг гуруҳи – уларгина нажот топувчилардир!” (“Мактубот”, 286-мактуб, 1-дафтар).

Эй азизим, юқорида зикр қилинган ибораларни иймон кўзи билан ўқиб чиқ! Сенда қалб таскинлиги ҳосил бўлади. Маъно ва матлабларни тўғри баён қилган уламойи ҳақ, яъни аҳли суннат ва жамоат олимлари сироти мустақимдадир, ҳақ йўлдадир. Унинг хилофи бошдан-оёқ саробдир, азобдир. Оқибати хусрон ва гуноҳдир.

Тўғри, авлиёларнинг суҳбатидан дили холи ва бўш бўлган кишининг шак-шубҳалари ҳеч ҳам ҳал бўлмайди. Фақат улар гўрдагина ечилади.

Ҳасбуналлоҳ ва неъма-л-Вакил! Ва ла ҳавла ва ала қуввата, илла биллаҳи-л-ъалиййи-л-ъазим! Ва соллаллоҳу таъала ъала ҳабибиҳи саййиди-л-анбиёи ва-л-мурсалин, ва ъала олиҳи ва асҳабиҳи ажмаъин!

Мужтаҳид имомлардан бирига тақлид қилиш баёни

Азизим, бу замонда дин имомларидан бирига тақлиди шаръий қилмоқ, яъни шариатда эргашмоқ зарурийдир! Эргашмасдан бошқа чора ва нажот йўқ! Чунки, авом, яъни олимлардан бошқалар Қуръон ва ҳадис илмини тўлиқ билмайдилар. Улар қайси ҳадис саҳиҳ, қайсиниси заиф; қайси бири носих – бекор қилувчи, қайси бирининг ҳукми мансух – бекор қилинган; қайси ҳадис олдин айтилган-у, қайси ҳадис кейин айтилганини билишмайди. Демак, уламолар тарафга мурожаат қилишдан ўзга чора йўқ! Зотан, Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Агар билмасангиз, зикр аҳлидан сўранг!”, деган. Шу оятга биноан бир шахсга эргашиш (мазҳабда юриш) мўъминларнинг йўли бўлиб қолди. Чунки, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳижратидан икки юз йил ўтар-ўтмас барча авлиёлар, абдоллар, ақтоб ва ағвослар тўрт нафар имомдан бирига тақлид қила бошлаганлар. Шоҳ Валийуллоҳ муҳаддис Деҳлавий (раҳимаҳуллоҳ) “Инсоф” китобларида буни айтиб ўтганлар.

1. “Икки юз йилдан кейин таниқли мужтаҳид имомларнинг мазҳаблари юзага келди. Муайян бир мужтаҳид имомнинг мазҳабига суянмайдиган кимса қолмади!” (“Ҳидоят ат-тариқ”).

Демак, тўрт нафар имомнинг бирига эргашмоқ мусулмонларнинг йўли экани маълум бўлди. Мусулмонларнинг йўлига хилоф қилиш эса ўз бўйнини ҳалокатга ташламоқдир! Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай деган: “Кимга ҳидоят аниқ бўлгандан кейин Пайғамбарга мухолифлик қилса ва мўминлар йўлидан ўзгасига эргашса, Биз уни ўзи кетаётган йўлига қўйиб берамиз ва (охиратда) уни жаҳаннамда куйдирамиз. Нақадар нохуш жой у!”.

Шунингдек, тўрт нафар имомдан бирига эргашмоқ саводи аъзамдир. Саводи аъзамга эргашмоқ вожиб ҳисобланади. Демак, бир шахсга эргашмоқ ҳам вожиб бўлади.

1. Шоҳ Валийуллоҳ муҳаддис Деҳлавий (раҳимаҳуллоҳ) “Ақди жаййид” асарида бундай деганлар: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай деб марҳамат қилдилар: “Саводи аъзамга эргашинглар!”. Мазҳаблар емирилиб, бир-бирига киришиб, фақатгина мана шу тўрт мазҳаб қолди. Уларга эргашмоқ саводи аъзамга эргашмоқдир. Ушбу мазҳаблардан чиқиш эса саводи аъзамдан чиқмоқдир!” (“Ақд ал-жаййид”).
2. Шу жиҳатни эътиборга олиб, “Танвир” муаллифи Имом Таҳовий (раҳимаҳуллоҳ)нинг бундай деганини нақл қилганлар: “Айрим муфассирлар бундай деганлар: “Эй, мўъминлар! Аҳли суннат ва жамоат деб аталган нажот топувчи фирқага эргашишни ўзингизга лозим тутинг! Чунки, Аллоҳ таолонинг ёрдами, ҳифзу ҳимояти ва тавфиқи уларга мувофиқ яшамоқдадир. Хор-зорлик, ғазаб ва бенасиблик эса уларга мухолиф бўлмоқдадир. Ушбу нажот топувчи тоифа бугун тўрт мазҳабда жам бўлган. улар ҳанафийлар, моликийлар, шофеъийлар ва ҳанбалийлардир. Кимки ушбу тўрт мазҳабдан ташқари чиқса, у бидъат ва дўзах аҳлидан бўлади!” (“Муқаддима ал-Бариқа”).

Аллоҳ таоло тўрт мазҳабдан ташқари чиқишдан ўзи асрасин!

1. Яна Шоҳ Валийуллоҳ муҳаддис Деҳлавий (раҳимаҳуллоҳ) “Ақди жаййид” асарида бундай ёзганлар: “Билгинки, ушбу тўрт мазҳабни ушлашда жуда улуғ маслаҳат бор, улардан юз ўгиришда эса жуда катта фасод мавжуд!”.

Имом Муслим (раҳимаҳуллоҳ) ўзларининг саҳиҳ ҳадислар тўпламида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қуйидаги ҳадиси шарифларини келтириб ўтганлар. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Дин хайрихоҳликдир!” деб марҳамат қилганлар. биз эса: “Бу ким учун?”, дедик. У зоти шариф: “Аллоҳ учун, Унинг расули учун, мусулмонларнинг имоми ва уларнинг оммаси учундир”, дедилар. Бу ҳадиснинг шарҳида Имом Нававий (раҳимаҳуллоҳ) “Шарҳи Саҳиҳи Муслим” асарида бундай деганлар: “Бу ўз ичига дин уламолари бўлмиш имомларни қамраб олади. Уларга нисбатан хайрихоҳлик уларнинг ривоят қилган нарсаларини қабул этмоқ ва ҳукмларда уларга тақлид қилиб эргашмоқ ҳамда уларга нисбатан гўзал гумон қилмоқдир!” (“Нававий шарҳи Муслим”).

Билмоқ лозимки аҳли ҳадислар икки хил бўлади:

1) Боадаб аҳли ҳадислар бўлиб, уларни муҳаддислар дейилади.

2) Беадаб аҳли ҳадислар. Уларни ғайри муқаллидлар (бирон бир мазҳабга тақлид қилмайдиганлар) ва ваҳҳобийлар деб аталади.

Ушбу икки тақсим ҳақида муҳаддис Муғийра (раҳимаҳуллоҳ) бундай деганлар: “Бир пайтлар одамларнинг энг яхшиси ҳадисларни талаб қилиб, ўрганар эдилар. Бугун эса одамларнинг энг ёмони ҳадисларни талаб қиладиган бўлиб кетди. Агар ишимни янгидан бошлаганимда эди, ҳадис излаб давом қилдирмаган бўлардим!” (“Фиқҳ ал-фақиҳ”).

Иккинчи қисм аҳли ҳадислар тўғрисида Имом Аъмаш (раҳимаҳуллоҳ) бундай деганлар: “Дунёда аҳли ҳадисдан кўра ёмон қавм йўқ!” (“Фиқҳ ал-фақиҳ”).

Яна муҳаллис Муғира (раҳимаҳуллоҳ) бундай деганлар: “Агар менинг итларим бўлганда эди, уларни аҳли ҳадисга қарши қўйиб юборган бўлардим!”.

Аҳли ҳадислар тўғрисида охирги бир ҳикоятни келтириб ўтаман. Токи аҳли ҳадислар тўғрисида Имом Аъмаш (раҳимаҳуллоҳ) ва муҳаддис Муғира (раҳимаҳуллоҳ) каби улуғлар айтганидек огоҳлик ҳосил бўлсин. Аҳли ҳадис деганда ҳақиқатни билмоқ ва огоҳ бўлмоқ лозим. Бу Мавлавий Абдулжабборнинг ҳикояси. У аҳли ҳадисдан бўлиб, Амритсарда “Ғазнавия” номли диний мадраса очган эди. Ушбу мадрасада Абдулалий деган ваҳҳобий аҳли ҳадис талаба ўқир эди. У Амритсар ҳокими қурдирган жомеъ масжидида имомлик ҳам қиларди. Бир куни Абдулалий: “Мен Имом Абу Ҳанифадан кўра афзалман, чунки ундан кўра кўпроқ ҳадисни ёдда биламан. Абу Ҳанифа ўн еттитагина ҳадисни ёдда билган”, деб қолди. Мавлавий Абдулжаббор авлиё ва уламоларга адабли эди. Унинг беадабона айтган гапини эшитиб, бу беадаб Абдулалийни мадрасадан ҳайдаб юборишни буюрди ва “Бу Абдулалий яқинда муртад бўлиб кетса керак!”, деди. Абдулалийни мадрасадан ҳайдаб юбордилар. Бир қанча вақт ўтиб, у муртад бўлиб, қодиёний бўлди. У имомлик қилган масжиддан уни хорлик ва расволик билан ҳайдаб солдилар. Шу воқеалардан кейин Мавлавий Абдулжаббордан: “Сиз унинг муртад бўлишини қаердан билдингиз?”, деб сўрашди. У бундай деди: “Мен унинг қилмиши ва беадаблигини эшитган онда “Саҳиҳи Бухорий”даги Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қуйидаги ҳадиси шарифига кўзим тушди: “Кимки менинг валийимга душманлик қилса, мен унга уруш эълон қиламан!”. Менинг назаримда Имом Абу Ҳанифа авлиёуллоҳлардандир! Агар Аллоҳ таолодан жанг эълони бўлар экан, Аллоҳ неъматларининг энг улуғи имон қандай сақланиб қолади?! Шунинг учун, айтганим содир бўлди!” (Мавлоно Довуд Ғазнавийнинг китоби).

Аллоҳда паноҳ сўраймиз!

Худовандо, бизларни беадаблардан ўзинг асра! Бизларни адаблилар билан бирга ҳашр қил! Аллоҳдан ўзга азиз йўқ!

Абу Саид Муҳаммад Амин.

Хотима

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.

Аллоҳга ҳамд айтамиз, унинг мукаррам расулига, аҳли байтлари ва саҳобаларига салом йўллаймиз.

Эй, исломий биродарлар! Авлиёларнинг этакларидан ўшлаш даркор. Чунки, икки дунё саодати уларнинг этакларига боғланган. Айрим муҳаддислар Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қуйидаги ҳадисларини ривоят қилганлар: “Меҳрбон авлиёларнинг паноҳларида кун кечиринглар. Чунки, уларда менинг раҳматим бор!”.

Фано мартабасига эришиш ушбу ҳазратларнинг воситасида бўлади. Раҳмат ёмғирининг ёғиши уларнинг баракатидандир. Мусибатларнинг йўқ бўлиши уларнинг ҳоллари сафосидан, дин душманларига нисбатан мусулмонларда фатҳ-нусратнинг ҳосил бўлиши эса улар сабабидан, ризқ ёғилиши уларнинг қадамлари баракасидандир. Саҳоба Уббода разийаллоҳу анҳу анбиёлар саййиди (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан қуйидаги ривоятни келтирганлар: “Умматим ичидаги абдоллар ўттиз нафардир. Улар сабабли Ер обод бўлади, улар сабабли ёмғир ёғади, улар сабабли нусрат топасизлар” (Табароний ривояти).

Ибн Асокир (раҳимаҳуллоҳ) ривоятида: “Улар сабабли Ер аҳолисидан бало-офатлар даф қилинади, ғарқ бўлишдан нажот топилади”, дейилган (“ал-Амн ва-л-уло”).

Билингки, авлиёлар билан муомала қилиш Холиқ билан муомала қилмоқ демакдир. Зотан, “Кимки менинг валийимга душманлик қилса, мен унга уруш эълон қиламан!” ҳадис шунга далолат қилади.

Азизим! Ҳар қандай кимса, гарчи у ит бўлса ҳам, авлиёларнинг этагини тутса, жаннатга киради. Аллома Ҳаққий (раҳимаҳуллоҳ) “Руҳ ул-баён” тафсирида Ибн Муқотил (раҳимаҳуллоҳ)нинг: “Асҳоби Каҳфнинг ити мўъминларга кўшилиб жаннатга киради”, деган гапларини келтирганлар. Яна “Руҳ ул-баён”да Шайх Саъдий (раҳимаҳуллоҳ) нинг шеъри келтирилган:

Саги асҳоби каҳф рўзе чанд,

Пайи некон гирифт-у мардум шуд.

(Асҳоби каҳфнинг ити бир неча кун яхши инсонлар отидан юриб, одамга “айланди”).

Нақл қилишларича, асҳоби каҳфнинг ити одамлар билан бирга қўчқор шаклида жаннатга киради (“Руҳ ул-баён”, 5-жилд).

Билгинки, авлиёларга муҳаббат қилмоқ ибодатдир. Имом Ёфиъий (раҳимаҳуллоҳ) Шоҳ Шужоъ Кирмоний (қуддиса сирруҳу)нинг гапини келтирганлар: “Банда Раҳмоннинг авлиёларига муҳаббат қилганчалик улуғроқ ибодат қилган эмас!” (“Равз ар-раёҳин”).

Билгинки, авлиёларга мункир бўлиш уларнинг баракасидан маҳрум қолишдир. Уларга нафрат қилувчининг ўлиш вақти имонсиз қолишидан хавф қиламиз. Аллоҳ сақласин, Аллоҳ асрасин!

Имом Ёфиъий (раҳимаҳуллоҳ): “Шайхлар айтишганки, солиҳ зотларни инкор қилувчининг энг кам уқубати уларнинг баракасидан маҳрум бўлишидир. Унинг оқибати бехайр бўлишидан қўрқилади”, деганлар (“Равз ар-раёҳин”).

Шу сабабдан Аллоҳнинг маҳбуб дўстларига таъна қилувчилар дунёдан имонсиз кетадилар. Ўтган саҳифаларда Амритсарлик Мавлавий Абдулалийнинг воқеаси бунга мисол бўла олади.

Иккинчи воқеани Ажмирлик машойихлар шайхи, Ҳинд олими Саййид Муиниддин Чиштий (қуддиса сирруҳу) нақл қилганлар:

Ўтган замонда бир кимса Аллоҳнинг дўстларига адоват қилиб, авлиёлардан нафратланиб юрар экан. Ҳасад юзасидан бирорта аҳлуллоҳни – сўфийни кўрса, ундан юз ўгирарди. У вафот қилгандан кейин қабрга қўйилганда юзи қибладан бурилиб қолаверди. Ғоибдан овоз келди: “Эй, мусулмонлар! Нимага машаққат чекасизлар. Унинг юзи қиблага асло юзланмайди. Чунки, у дунёда дўстларимдан юз ўгирганди. Кимки менинг раҳматимдан юз ўгирса, у малъун бўлади. Қиёматда чўчқа суратида тирилади” (“Далил ал-орифин”).

Ҳасбуналлоҳ, ва неъма-л-Вакил!

Санжор шаҳрида бир киши авлиёуллоҳларга таъна қилиб юрарди. У ўлим тўшагида бемор ётганида, тилига ҳар қандай сўз келарди-ю, лекин, “калимаи тоййиба”ни айта олмасди. Одамлар “калимаи тоййиба”ни қанчалик талқин қилсалар ҳам, лекин фодаси йўқ эди. Ортидан қолаётган қариндошлар жуда ташвишга тушиб қолдилар. Чопиб, Саййид Савод Санжорий (қуддиса сирруҳу)нинг олдига бордилар. Унинг ҳолатини гапириб бердилар. Саййид Савод Санжорий (қуддиса сирруҳу) унинг олдига келиб, муроқаба қилиб ўтирди. Бир муддатдан кейин бошларини кўтариб, беморга меҳрбонлик билан қарадилар. Ўша кимса такрор-такрор калимасини айтар эди. Саййид Савод Санжорий (қуддиса сирруҳу): “Бу кимса авлиёуллоҳларга беадаб ҳолда таъна қилаверар экан. Шунинг учун “калимаи тоййиба”ни тилидан чиқишини ман қилинган. Мен муроқабада ўтириб, Аллоҳ таолога арз қилдим. Агар авлиёлар уни кечирса, уларнинг ҳурмати ҳаққи, мен ҳам албатта ундан рози бўламан, дедим. Шунда менга Хожа Маъруф Кархий, Хожа Сарий Сақатий, Хожа Жунайд Бағдодий, Хожа Боязид Бастомий (ризвонуллоҳи алайҳи ажмаъин) руҳлари кўрсатилди. Мен улар олдида буни авф қилишини сўрадим. Улар авф қилдилар. Ўзимга келиб, кўзимни очсам, бу бечора “калимаи тоййиба”ни тилида айтар эди”, дедилар. Шунда, ўша кимса: “Сиз менга “калимаи тоййиба”ни талқин қилсангиз, мен сизнинг орқангиздан уни такрор қилсам. Мен беадаб эдим, тавба қилдим, мени авлиёуллоҳлар кечирсин!”, деди. Сўнг унинг юзи нурга чўмди, “Мени авлиёлар кечирибди!”, деди ва калимаи шаҳодатни такрор-такрор айтиб, дунёдан ўтди (“Қалоид ал-жавоҳир”.ю 255-бет).

Азизим! Тафаккур қилиб, мазкур воқеадан ибрат олмоқ лозим. Чуқур ўйлаб кўринг, бу кимса улуғ авлиёларга беадаблик қилгани боис дунёдан имонсиз кетишига оз қолди. Иккинчидан, Аллоҳ таолонинг унга раҳмати ёғилди, лекин бу авлиёнинг воситаси билан бўлди. Учинчидан, Аллоҳ таоло мутлақ ихтиёрлидир, мутлақ ирода соҳибидир, барчадан беҳожатдир. Нимани хоҳласа, ўз иродасига кўра амалга оширади. Бироқ, унинг муҳаббатининг қонуни шуки, дўст ва маҳбублар рози бўлмаса, у ҳам рози бўлмайди. Яна шуни ўйлаш керак: ҳамма жойда ҳам комил валийни излаб топиш мушкил. Улуғ авлиёлардан авф сўраб бера оладиган авлиёни топиш мушкил!

Бунинг акси ўлароқ, авлиёларга муҳаббат қилган ва уларга нисбатан ақидаси тўғри бўлиб, адаб сақлаганлар, Аллоҳ таолонинг фазли билан дунёдан имон билан кетадилар, улар дунёда ҳам, гўрда ҳам, қиёматда ҳам саодатли бўладилар. Бу ерда бир қанча ҳикоятларни келтираман, уларни ўқиб, ибрат олинг:

1. Ўта кетган фосиқ киши бор эди. Дажла дарёсига бориб, юз-қўлини ювмоқчи бўлиб турди. Аҳли исломнинг имоми Аҳмад ибн Ҳанбал (раҳимаҳуллоҳ)ни пастроқда таҳорат олаётганини кўриб қолди. У ўз-ўзига: “Мен бу ерда юз-қўлимни ювсам, ювиндим мусулмонлар имомига оқиб бориши жуда беадаблик бўлади”, деб туриб, секин Аҳмад ибн Ҳанбал (раҳимаҳуллоҳ) таҳорат қилаётган жойдан пастроққа бориб, юз-қўлини ювиб, уйига қайтиб кетди. У вафот қилганидан сўнг солиҳ инсонлардан бири уни тушида кўрди. Ундан: “Сенга қандай муомала қилдилар?”, деб сўради. У: “Юз шукр, мени мағфират қилдилар”, деди. Унинг сабабини сўраганда, “Бунинг сабаби, мен Имом Аҳмад ибн Ҳанбалга қилган эҳтиром ва одобимдир”, деб туриб, воқеани сўзлаб берди (“Тазкират ул-авлиё”).
2. Шайхулислом Хожа Фаридуддин Ганжишакар (қуддиса сирруҳу) айтиб берганлар: Мўлтонда бир фосиқ кимса вафот қилгандан кейин бир киши уни тушида кўрди. Ундан: “Сенга қандай муомала қилдилар?”, деб сўради. У: “Мени мағфират қилдилар”, деди. Унинг сабабини сўраганда, “Бир куни Хожа Баҳоулҳақ Закариё Мўлтонийнинг кетаётганларини кўриб қолдим. Мен дарҳол бориб, унинг қўлини ўпгандим. Шунга менинг барча гуноҳимни кечирдилар”, деди (“Хулосат ул-орифин”).
3. Фосиқ, фожир ва бадкирдор шахс бор эди. У шу даражада эдики, одамлар унга “Бадбахт” деб ном қўйиб олган эдилар. Бир куни у хожалар хожаси саййид ут-тоифа Жунайд Бағдодий (қуддиса сирруҳу)нинг ҳузурига бориб ўтирди. Дастурхон атрофида у зотнинг бир-икки хизматини қилди. У зотнинг ҳузуридан чиқиб кетгандан сўнг бир киши уни “Бадбахт” деб чақирди. Ғоибдан овоз эшитилди: “Уни “Бадбахт” деб атама! Чунки, у менинг валийим Жунайд Бағдодийнинг ҳузурида бир муддат ўтирди. Кимки унинг хизматида бўлса, у бадбахт эмас, бахтли инсон бўлади!” (“Зикри хайр”).
4. Мағриб мамлакатидан бир киши бор эди. У султон ул-орифин Хожа Боязид Бастомий (қуддиса сирруҳу) ходимларидан эди. Хожа Боязид Бастомий (қуддиса сирруҳу) вафотида кейин у дўстлари билан ўтирган эди, даврада вафот қилган киши учун аввалги кеча энг оғири бўлиши, Мункар-Накирнинг саволига берилган жавобга қараб муомала қилиниши тўғрисида гап айланиб қолди. Ўша мағриблик киши: “Ўша ҳолат юз берганда, мен нима деб жавоб беришимни биласизми?”, деди. Унинг дўстлари: “Сенинг нима жавоб беришингни биз қаердан биламиз?!”, дейишди. У: “Агар буни билишни хоҳласангиз, мен ўлсам, гўримга келинглар!”, деди. Бир куни ажали етиб, ўша мағриблик вафот топди. Мусулмонлар уни қабрга дафн қилиб орқага қайтишди. Унинг гапини эшитган дўстлари қайтиб кетишмади, қабр олдида ўтириб олишди. Аллоҳ таоло ўша ходимнинг айтганини ижобат қилиб, дўстлар нима бўлишини ўз қулоқлари билан эшитишлари учун барча пардаларни очиб ташлади. Бир вақт, Мункар-Накир кириб келдилар ва ўша кишидан “Раббинг ким?”, деб сўрадилар. Мағриблик ходим уларга жавоб бериб, “Эй, Аллоҳнинг фаришталари! Сизлар мендан савол сўрайсиз, мен бўлсам Хожа Бастомийнинг чопонини кўтариб юрганман!”, деди. Унинг тилидан Хожа Бастомий (қуддиса сирруҳу)нинг номи чиққан заҳоти Аллоҳдан нидо келди: “Эй, фаришталарим! Уни тинч қўйинглар. У бизнинг дўстимизнинг номини тилга олди”. Фаришталар у ердан чиқиб кетдилар. У мағфират қилинди (“Руҳ ул-баён” тафсири, 90-бет).

Биродарлар, буни чуқур ўйласангиз, дилингизда Аллоҳнинг авлиёларининг мақом-мартабаси ўрнашади. Сизлар саодатманд бўласиз. Тафаккур қилинг, валийуллоҳга мансуб биргина чопоннинг баракасидан не чоғлик инъомлар ҳосил бўлди? Валийнинг ўзи нақадар барака ва инъомлар ҳосил қилишини ўйланг. Ана энди, ўйланг: авлиёуллоҳларнинг валийлик мартабасига етишувига сабабчи бўлган оламларга раҳмат бўлмиш Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нақадар раҳмат, баракат ва содатга боисдирлар!

1. Яҳё Аммор вафот топганидан кейин уни тушда кўрдилар. “Сенинг ҳолинг қандай?”, деб сўрашди. У бундай деди: “Аллоҳ таоло менга хитоб қилиб, “Эй, Яҳё! Мен сенни жуда қаттиқ жавобгар қилмоқчи эдим. Лекин, сен бир куни бир мажлисда шундай гапирдингки, ўша гапингдан у ерда ўтирган дўстларимдан бири жудаям хурсанд бўлди ва шодланди. шунинг учун сени мағфират қилдим!” (“Тазкират ул-авлиё” муқаддимаси).
2. Қутбулиршод Ғавси Аъзам Саййид Абдулқодир ал-Жийлоний (қуддиса сирруҳу)нинг ходимларидан бири киши бор эди. Ғавси Аъзамнинг кийимлари ювиш унинг зиммасида эди. У вафот топганида, қабрига Мункар-Накир кириб келди. Ундан: “Парвардигоринг ким?” деб сўрадилар. У: “Мен фақат шуни биламанки, Ғавси Аъзамнинг кийимларини беш йил давомида ювиш билан машғул бўлдим!”, деди. Уни эшитган фаришталар Аллоҳ субҳонаҳу ва таолонинг ҳукми билан қабрни тарк қилдилар (“Малфузоти Хожа Фазлурраҳмон Муродободий”).

Юқоридаги олтита ҳикоятни ўқиган айрим кишилар: “Бизга ҳикоятлардан эмас, Қуръон ва ҳадисдан далил кўрсат!”, дейишлари мумкин. “Уларнинг отаси солиҳ эди” деган мазмундаги ояти карима шунга ишора қилади. Яна Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадисларига келсак, Абу Саид ал-Худрий (разийаллоҳу анҳу) ривоят қилган ҳадисни айта оламиз. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) марҳамат қилганлар:

Ўтган умматлар орасида фосиқ ва фожир бир кимса бор эди. У 99 нафар одамни ноҳақ ўлдирган эди. Бир куни у: “Мени давримизнинг энг олими олдига олиб боринглар. Мен тавба қилмоқчиман!”, деди. Уни бир роҳибнинг олдига олиб келдилар. Ўша кимса: “Мен гуноҳкор ва хатокор инсонман. Менинг қўлимдан 99 нафар одам ноҳақ ўлиб кетган. Менинг тавбам қабул бўладими ёки йўқми?”, деди. Ўша олим: “Йўқ, тавбанг ҳаргиз қабул бўлмайди!”, деди. Ўша кимса ғазабланиб, ўша олимнинг гарданига шамшир солди ва ўлдирди. Шу билан у юз нафар одамни ноҳақ ўлдирди. Бир неча кунлар ўтиб, ўз ишидан пушаймон бўлди. Яна одамлардан энг олим кишини сўради. Одамлар кўрсатган эътиқоди тўғри олимнинг ҳузурига йўллашди. Мазкур кимса: “Мен гуноҳкор, юзи қора кимсаман. Менинг қўлимда юз нафар инсон ноҳақ ўлган. Менинг тавбам қабул бўладими ёки йўқми?”, деб сўради. Дин олими унга: “Албатта, тавбанг қабул бўлади. Ким ҳам меҳрбон Аллоҳнинг раҳматига тўсиқ бўла оларди?! Сен фалон қишлоққа бор. У ерда Аллоҳнинг дўстлари ва соф бандалари бор. Улар Раҳмонга ибодат қилиш билан машғуллар. У ерга бориб, Аллоҳга ибодат қил!”, деди. Мазкур киши ўша қишлоққа равона бўлди. Бу икки қишлоқнинг қоқ ўртасига етиб келганида, ўлим фариштаси Азроил (алайҳиссалом) келиб, унинг жонини олди. Шу ерда ҳар икки гуруҳ фаришталар – раҳмат ва азоб фаришталари тортишиб қолишди. Раҳмат фаришталари: “Биз буни жаннатга олиб кетамиз. Чунки, у тавба қилиш мақсадида Аллоҳ томон кетаётувди”, дейишди. Азоб фаришталари эса: “Биз буни дўзахга олиб кетамиз. Бу ҳеч ҳам яхшилик қилган эмас!”, дейишди. Фаришталарнинг тортишуви жанжал даражасига чиқди. Шу вақт, Аллоҳ таоло ир фаришта юборди. Барча фаришталар унинг ҳукмига кўнадиган бўлди. У: “Ҳар икки қишлоқ орасидаги масофани ўлчанг. Агар келаётган қишлоғи яқин бўлса, уни азоб фаришталари олиб кетади. Агар тавба қилиш учун кетаётган Аллоҳнинг дўстлари бор қишлоқ ораси яқин бўлса, у ҳолда уни раҳмат фаришталари ўзлари билан бирга олиб кетади”, деб ҳукм чиқарди. У ҳар икки қишлоқнинг қоқ ўртасида вафот топган эди. Бироқ, Аллоҳ таоло келаётган қишлоқ масофасидан бир парчасига узайишни, кетаётган қишлоқ масофасидан бир парчасига эса қисқаришни амр этди. Масофалар ўлчанган вақтда тавба қилиш учун кетаётган, Аллоҳ таолонинг дўстлари ибодат билан машғул қишлоқ ораси бир қарич яқин бўлиб чиқди. Ўша гуноҳкор шу жиҳатдан, яъни Аллоҳнинг дўстларига нисбати бўлгани боисидан мағфират қилинди, ўша қишлоқда яшовчилар қаторидан жой олди (“Риёз ус-солиҳин”, “Саҳиҳи Бухорий”, “Саҳиҳи Муслим”, “Мишкоти шариф”).

Бу муборак ҳадисдан бир қанча ибратомуз ҳикматлар ҳосил бўлади. Аввало, авлиёларнинг мақоми Аллоҳ субҳонаҳу ва таолонинг ҳузурида нақадар аҳамиятли экан. Иккинчидан, мансублик мартабаси худди ўша нисбатдаги киши каби бўлади. Учинчидан, меҳмон азиз бўлганидек унинг сабабкори ҳам азиздир!

Ушбу муборак ҳадис ва ҳикоятлардан равшан бўлдики, Аллоҳ таолонинг дўстларига ақидани тўғри қилиш, уларга муҳаббат қилиш абадий саодатдир. Унинг акси эса, Аллоҳнинг дўстларига беадаблик қилмоқ икки дунёда хор-зорликдир. Бу ҳақида аҳли ҳадис бўлмиш Абдулали Амритсарий ҳикоясида сўз юритилди. Энг таажжубланарлиси, улар бу беадабликни ва ахлоқсизликка “тавҳид” деб ном қўйиб олишган.

Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳи-л-ъалиййи-л-ъазим!

“Зикри хайр” номли китобда келтирилган. Бир куни саййидуттоифа Хожа Жунайд Бағдодий (қуддиса сирруҳу)нинг дилига Иблис билан учрашиш орзуси тушди. Аллоҳ таолога дуо қилди. У зотнинг дуоси қабул бўлди. Бир куни масжиддан чиққан эди, рўпарасидан бир кимса чиқиб қолди. У зот қўрқиб кетиб, унинг кимлигини сўради. “Мен сенинг муродингман. Яъни, Иблисман!”, деди. Жунайд Бағдодий (қуддиса сирруҳу) унга: “Эй, Иблис! Сени одамзотга сажда қилишдан нима ман қилди?”, деди. Иблис (алайҳиллаъна) жавоб бериб, “Тавҳид ман қилди!”, деди. Жунайд Бағдодий (қуддиса сирруҳу) бу жавобдан ҳайратга тушди. Лекин, Аллоҳ таолонинг тавфиқи ёр бўлиб, бундай деди: “Эй, каззоб! Ёлғон гапирдинг! Эй, мардуд! Агар сен Аллоҳ таолога ҳақиқий банда бўлганингда, унинг ҳукмидан бўлйин товламаган бўлардинг!”. Иблис бу гапни эшитиб, “Мен куйдим. Мен куйдим!”, дея учиб кетди (“Зикри хайр”).

Бу ҳикоятдан кундек равшан бўлдики, тавҳид икки хил бўлар экан: тавҳиди малакий ва тавҳиди шайтоний. Бу дунёда ҳар икки гуруҳ ҳам мавжуд. Раҳмон гуруҳи ва шайтон гуруҳи. Аллоҳ таоло ҳам бу икки гуруҳ ҳақида Қуръони каримда айтиб ўтган. Биринчи гуруҳ: “Кимки Аллоҳни, Расулни ва имон келтирганларни дўст тутса, албатта, Аллоҳнинг (бу) ҳизби чинакам ғолиблардир”. Иккинчи гуруҳ: “Уларни шайтон эгаллаб олиб, уларга Аллоҳнинг зикрини унуттирди. Ана ўшалар шайтоннинг ҳизби (гуруҳи)дирлар. Огоҳ бўлингки, албатта, шайтоннинг ҳизби зиён кўрувчидир!”.

Демак, биринчи гуруҳнинг қўлида “тавҳиди малакий” мавжуд. Иккинчи гуруҳнинг қўлида эса “тавҳиди шайтоний” бор. Иблиси лаиннинг ўзи Жунайд Бағдодий (қуддиса сирруҳу) нинг олдида бунга иқрор бўлди ва “Мени тавҳид гумроҳ қилди!”, деди. Бу гуруҳ энг аввало бир қанча ҳийлалар билан мусулмонларни ўз гуруҳларига киритиб оладилар. Улар мўъминларга: “Авлиё ва сўфийлардан узоқ бўлинг. Уларнинг гапларини инобатга олманг!”, деб ўргатадилар (“Тақвият ул-имон”).

Ҳолбуки, авлиёуллоҳларнинг гаплари имонни мустаҳкамловчи омилдир. Уларнинг ҳкиматлари Аллоҳ таолонинг маърифатини ҳосил қилувчидир. Яна “Аллоҳнинг китобидан таълим олинг, бошқаларнинг китобларини қўйинг!”, дейдилар (“Тақвият ул-имон”).

Ҳолбуки, бошқаларга таслим бўлиш имоннинг шартларидан биридир. Қуръонда: “Барчаси Аллоҳга, унинг фаишталарига, китобларига ва пайғамбарларига имон келтирдилар”, дейилган.

Анавилар эса мўъмин-мусулмонларни авлиёларнинг давраларидан узоқлаштирадилар ва шайтоний жамоатларига жалб қиладилар. Чунки, ким авлиёлар даврасини кўрган бўлса, у шайтоннинг макр-ҳийлаларидан омонда бўлади. Кимки авлиёларнинг этагидан қўлини тортса, ундан Аллоҳ таолонинг раҳмати безор бўлади. Ундайларни шайтоннинг гуруҳига киритиш осонроқ бўлиб қолади.

Азизим! Сен шайтоний тавҳиддан узоқ бўл, узоқ бўл, узоқ бўл! Гўрда ҳасрат билан чапак чалиб қолишдан нима фойда?! Тургин-да, Аллоҳнинг дўстлари ва маҳбубларининг қўлини тут. Токи, уларнинг сабабидан жаннатга киргайсан!

Бизнинг мурод насиҳат қилмоқ эди,

Ҳавола Аллоҳга этмоғ-у кетмоқ эди!

Дуои хайр

Худовандо, эй зулжалол вал-икром! Бизларга одоб-ахлоқ тавфиқини бер! Эй, Парвардигор! Бизларга ўзингнинг дўстлар ва маҳбубларингга муҳаббат қилмоқ насибасини бер! Уларга нисбатан беадаблик ва ахлоқсизлик қилмоқдан ўзинг асра! Чунки, беадаблик икки дунёда хорликдир. Эй, Аллоҳ! Кимки Сенинг дўстларингга муҳаббат қилган бўлса, у Сенинг ўзингга муҳаббат қилган бўлади. Кимки Сенинг дўстларингни икром қилган бўлса, Сенга икром кўрсатган бўлади. Бу ҳабибинг, раҳматан лил-оламин шафеъи музнибин (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг воситасида бизларга маълум қилинган: “Соқоли оқарган мусулмонни икром қилиш, ғулувга кетмаган ва жафо ҳам қилмаган Қуръон қорисини ҳурмат этиш ҳамда адолатли подшоҳни икром этиш Аллоҳни улуғлаш жумласидандир!” (“Мишкоти шариф”).

Худовандо, кимки Сенинг дўстларингни рози қилса, демак у Сени рози қилибди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким отасини рози қилса, у Аллоҳ таолони рози қилибди!”, деганлар. Ҳолбуки, ота билан боланинг орасида ота-болалик нисбати бор, холос. Авлиёуллоҳларни рози қилган кимса эса Сени рози қилиши ундан кўра яхшироқ бўлиши, шубҳасиздир.

Худовандо, бизни авлиёларга муҳаббатли айла ва қиёматда улар билан бирга қил!

Солиҳларни севаман, гарчи улардан эмасман!

Шояд, Аллоҳ мени яхши инсон қилса!

Китобни PDF вариантини юклаб олиш!

Фақир Абу Саид Муҳаммад Амин.

25 зулқаъда, 1408 ҳижрий йил.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
ICHKI ISHLAR VAZIRLIGI

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ichki ishlar organlari boshqaruv, nazorat va shaxsiy tarkib bilan ishlashning samarali tizimini joriy etish bo’yicha chora-tadbirlar to’g’risida”gi 2018 yil 23 avgustdagi PQ–3919-son qarori va Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o’rta ta’lim muassasalarida “Tarbiya” fanini bosqichma-bosqich amaliyotga joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 2020 yil 6 iyuldagi 422-son qaroriga muvofiq, ichki ishlar organlariga xizmatga qabul qilish bo’yicha o’tkaziladigan tanlovlarning yakuniy bosqichini yanada soddalashtirishni nazarda tutgan tartib joriy etildi.

Yakka tartibdagi yakuniy suhbat nomzodlarning aqliy salohiyati, xizmat o’tashga ruhan tayyorligi, kirishimliligi, shuningdek xodim uchun zarur bo’lgan boshqa ma’naviy-axloqiy va kasbiy jihatdan muhim xislatlarni baholash uchun huquqshunoslik va tarbiya fanlari bo’yicha bilimlari hamda kasbiy kompetentsiyadan kelib chiqib umumiy dunyoqarashini aniqlash maqsadida og’zaki savol-javob tarzida o’tkaziladi.

Yakka tartibdagi yakuniy suhbatning huquqshunoslik va tarbiya fanlari hamda kasbiy kompetentsiyadan kelib chiqib nomzodlarning umumiy dunyoqarashini aniqlash bo’yicha savollar ofitserlar va safdorlar tarkibi uchun alohida-alohida ishlab chiqiladi va Ichki ishlar vazirligining rasmiy veb-saytiga joylashtirib boriladi.

Yakka tartibdagi yakuniy suhbat davomida nomzodni baholashda uning savol mazmuni va mohiyatini ochib berishi, javobni mantiqan va ketma-ketlikda izchil ifodalashi, mustaqil va ijodiy fikrlashi hamda savolni yoritishda ishonchli dalillar yoki normativ-huquqiy hujjatlarga murojaat qilishi inobatga olinadi.

Nomzodlarga yakka tartibdagi yakuniy suhbat o’tkaziladigan auditoriyaga o’zlari bilan suhbat davomida foydalanish imkonini beruvchi buyumlar, jumladan kitoblar, uyali telefon, axborot-kommunikatsiya vositalari va shpargalkalar olib kirish ta’qiqlanadi.

Yakka tartibdagi yakuniy suhbatdan o’ta olmagan nomzodlar uchun yakuniy suhbat takroran topshirilishiga yo’l qo’yilmaydi.

Nomzod yakka tartibdagi yakuniy suhbatga fuqarolik pasporti (harbiy guvohnoma) bilan kelishi shart.

Yakka tartibdagi yakuniy suhbatda nomzod ixtiyoriy ravishda tanlab olgan bilet 3 ta savoldan iborat bo’lib, ularga ixtiyoriy ketma-ketlikda javob beradi.

Har bir biletda:

birinchi savol – huquqshunoslik fanlari bo’yicha;

Ofitserlar uchun

1. Insonga Konstitutsiya nima uchun kerak?
2. Konstitutsiyani nima uchun asosiy qonun deb ataydilar?
3. Konstitutsiyaviy huquq nima?
4. Konstitutsiyaviy huquqning Konstitutsiyadan farqi nimada?
5. Huquqning boshqa tarmoqlari bilan konstitutsiyaviy huquqning o’zaro bog’liqligi nimalarda namoyon bo’ladi?
6. Huquq deganda nimani tushunasiz?
7. Huquqiy tartibot tushunchasiga tarif bering?
8. O’zbekiston Respublikasining huquq tarmoqlarini sanab bering va ulardan birini sharhlang?
9. Konstitutsiyaviy huquq normalarini qaysi manbalardan topish mumkin?
10. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga o’zgartirish kiritish tartibini tushuntiring?
11. Mahalliy hokimiyat organlarining buyruq va qarorlarida mamlakat Konstitutsiyasiga muvofiq bo’lmagan qoidalar bo’lishi mumkinmi?
12. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qabul qilinishi to’g’risida gapirib bering?
13. Konstitutsiya muqaddimasida nimalar aks ettirilgan?
14. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining ustunligi deganda nima tushuniladi?
15. Siyosiy plyuralizm nima?
16. Davlat suvereniteti deganda nimani tushunasiz?
17. Davlat suverenitetining asosiy printsiplarini aytib bering?
18. O’zbekiston Respublikasi suveren davlat sifatida qanday elementlarga ega?
19. Xalq hokimiyatchiligi atamasini tariflang?
20. Demokratiya – bu.
21. Demokratiyaning qanday shakllari mavjud va ularni sharxlang?
22. Referendum deganda nimani tushunasiz?
23. O’zbekiston Respublikasida xalq hokimiyatchiligi shakllarini aytib bering?
24. Hokimiyatning bo’linishi printsipi deganda nimani tushunasiz?
25. Davlat suvereniteti uning hokimiyati cheklanmaganligini anglatadimi?
26. Davlatning tashqi siyosati deganda nima tushuniladi?
27. Xalqaro huquq bu – qanday huquq tarmog’i?
28. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Nizomi qanday maqsadda imzolangan?
29. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga a’zo davlatlar qanday majburiyatlarni oladilar?
30. O’zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining asosiy printsiplarini sanab bering?
31. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari qanday zaruriyatdan tuziladi?
32. Hokimiyat nima?
33. Hokimiyatning vazifalarini aytib bering?
34. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida kafolatlangan shaxsiy huquq va erkinliklarini aytib bering?
35. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida kafolatlangan siyosiy huquqlarini aytib bering?
36. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida kafolatlangan iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarini aytib bering?
37. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida kafolatlangan moliyaviy huquqlarini aytib bering?
38. Huquqda erkinlik deganda nima tushuniladi?
39. Gender tengligi tushunchasini tariflab bering hamda bu borada yurtimizda qanday ishlar amalga oshirilmoqda?
40. «Shaxsiy hayot» deyilganda nima tushuniladi?
41. Turar joy daxlsizligi huquqi deganda nimani tushunasiz?
42. So’z erkinligi tushunchasiga ta’rif bering?
43. Dunyoviy davlat deganda qanday davlat tushuniladi?
44. Mehnat qilish huquqi yuzasidan nimalarni bilasiz?
45. Voyaga etmaganlarning mehnat qilish huquqi to’g’risida nimalarni bilasiz?
46. Ijtimoiy ta’minot olish huquqi to’g’risida nimalarni bilasiz?
47. Siyosiy huquqlar fuqarolarga nima uchun kerak?
48. Fuqarolar qonun loyihalarining umumxalq muhokamasida qanday huquqlarga ega?
49. Qonun loyihalarining umumxalq muhokamasidan o’tkazilishini tushuntiring?
50. Miting deganda nima tushuniladi?
51. Yig’ilishlar erkinligi huquqini tushuntirib bering?
52. Miting va namoyishning bir-biridan farqini aytib bering?
53. Insonga fuqarolik nima uchun kerak?
54. Diskriminatsiya deganda nima tushuniladi?
55. Fuqaroligi bo’lmagan shaxslarda qanday huquqiy cheklovlar mavjud bo’ladi?
56. O’zbekiston Respublikasi fuqaroligi to’g’risidagi ishlarni idora qiluvchi davlat organlarini sanab bering?
57. Fuqarolikni olish uchun nima asos bo’la oladi?
58. Biometrik pasport bu .
59. 15 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan fuqarolarning chet elga chiqish tartibini tushuntiring?
60. O’zbekiston Respublikasi fuqaroligidan mahrum etish asoslarini aytib bering?
61. 14 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan bolalarning fuqaroligi qanday belgilanadi?
62. Ajnabiy fuqarolar va fuqaroligi bo’lmagan shaxslar fuqaroligi bo’lgan shaxslar bilan bir xildagi huquqlarga ega bo’ladilarmi?
63. «Insonning huquqiy maqomi» tushunchasiga izoh bering va uning xususiyatlarini sanab bering?
64. Inson huquqi va erkinliklari Konstitutsiyada qanday kafolatlangan?
65. Sudyaga ish faoliyatida nimalar taqiqlanadi?
66. Inson huquqlari bo’yicha milliy institutlarni sanab bering?
67. Inson huquqlari bo’yicha Vakillik instituti – Ombudsman haqida gapirib bering?
68. Inson huquqlari bo’yicha Vakillik instituti – Ombudsmanning inson huquqlari bo’yicha huquqlarini aytib bering?
69. Inson huquqlari bo’yicha Milliy markazning asosiy vazifalarini aytib bering?
70. Jismoniy va yuridik shaxslarnıng murojaatlari to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuniga ko’ra murojaatlarga qo’yiladigan talablarni aytib bering?
71. O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining asosiy burchlarini sanab bering?
72. «O’zbekiston Respublikasi tabiatini muhofaza qilish to’g’risida»gi Qonuniga ko’ra fuqarolar qanday burchlarni bajarishi lozim?
73. Voyaga etmagan qonunbuzarlarga nisbatan qanday jazo turlari qo’llanishi mumkin?
74. Voyaga etmaganlar ishlari bo’yicha idoralararo komissiyalar voyaga etmaganlarga nisbatan qanday ta’sir chorasini qo’llashi mumkin?
75. O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksiga muvofiq jinoiy jazo tizimi nechta jazodan iborat va ular qaysilar?
76. Voyaga etmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan jarima jazosi to’g’risida aytib bering?
77. Jinoiy jazolardan asosiy va qo’shimcha jazo choralarini aytib bering?
78. Voyaga etmaganga nisbatan axloq tuzatish ishlari jazosi tayinlash to’g’risida tushuntirish bering?
79. Voyaga etmaganga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlash to’g’risida tushuntirish bering?
80. Jamoat birlashmalari deb nimaga aytiladi va qanday jamoat birlashmalarini bilasiz?
81. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra jamoat birlashmalari deb qanday birlashmalar e’tirof etilgan?
82. Jamoat birlashmalarini tashkil qilish va faoliyat yuritish printsiplarini aytib bering?
83. Qanday jamoat birlashmalarining tuzilishi va faoliyati taqiqlanadi?
84. Ommaviy axborot vositalarining faoliyati Konstitutsiyada qanday belgilangan?
85. Tsenzura deganda nima tushuniladi?
86. Qonunga muvofiq ommaviy axborot vositalaridan foydalanishga yo’l qo’yilmaydigan holatlarni sanab bering?
87. Siyosiy partiya deganda nimani tushunasiz va mamlakatimizda nechta siyosiy partiya mavjud?
88. Siyosiy partiyalarni tuzish va ularning faoliyat ko’rsatish printsiplarini aytib bering?
89. Siyosiy partiyaga a’zo bo’la olmaydigan shaxslarni aytib bering?
90. Siyosiy partiyalarning vakillari qanday ishlarni amalga oshirishini so’zlab bering?
91. Siyosiy partiyalar to’g’risida Konstitutsiyamizda nimalar deyilgan?
92. Siyosiy partiyalarni tuzish va ularning faoliyat ko’rsatish printsiplari haqida so’zlab bering?
93. Oilaviy munosabatlar sohasidagi konstitutsiyaviy printsiplarni aytib bering?
94. Oilaviy munosabatlarda davlat qanday majburiyatlarni o’z zimmasiga oladi?
95. Nikoh tuzish shartlarini aytib bering?
96. Nikoh tuzish taqiqlanadigan holatlarni aytib bering?
97. O’zbekiston Respublikasining «Bola huquqlari kafolatlari to’g’risida»gi Qonuniga ko’ra bolalarning huquqlarini aytib bering?
98. Davlat tuzilishi shakli deganda nima tushuniladi?
99. Davlat tuzilishi shakli nimalarda namoyon bo’ladi?
100. Qoraqalpog’iston Respublikasining davlat tuzilishi haqida nimalar bilasiz?
101. O’zbekiston Respublikasining davlat tuzilish shaklidagi federativ elementlarni aytib bering?
102. Davlat tuzilishining u yoki bu shakli nimaga bog’liq bo’ladi?
103. Hokimiyatlarning bo’linishi printsipi haqida gapirib bering?
104. Aholining xulq-atvori nimalarga asoslanadi?
105. O’zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi to’g’risida Konstitutsiyada nimalar deyilgan?
106. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi (quyi palata) haqida gapirib bering?
107. Oliy Majlis Senati (yuqori palata) haqida gapirib bering?
108. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qonunchilik yuzasidan birgalikdagi vakolatlarini aytib bering?
109. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining ichki siyosatdagi birgalikdagi vakolatlarini aytib bering?
110. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining hududiy o’zgarish yuzasidan birgalikdagi vakolatlarini aytib bering?
111. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining davlat boshqaruvi organlari sohasidagi vakolatlarini aytib bering?
112. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining tashqi siyosatdagi vakolatlarini aytib bering?
113. O’zbekiston Respublikasining Qonunchilik palatasi mutlaq vakolatlariga nimalar kiradi?
114. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati mutlaq vakolatlarini aytib bering?
115. Qonunchilik tashabbusi huquqi haqida gapirib bering?
116. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 83-moddasiga muvofiq qonunchilik tashabbusi huquqiga kimlar ega?
117. Qonunchilik jarayoni bosqichlarini aytib bering?
118. Davlat boshlig’ining asosiy vazifasini aytib bering?
119. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 93-moddasiga muvofiq O’zbekiston Respublikasi Prezidentining vakolatlarini aytib bering?
120. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga qo’yiladigan talablarni aytib bering?
121. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qanday vazifani amalga oshiradi?
122. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining vakolatlarini aytib bering?
123. Xalq deputatlari Kengashi faoliyati nimaga yo’naltirilgan?
124. Viloyatlar, tumanlar va shahar hokimlari faoliyati haqida gapirib bering?
125. Mahalliy vakillik va ijroiya hokimiyati boshlig’ini tayinlash va ozod etish to’g’risida gapirib bering?
126. Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari deganda nima tushuniladi?
127. Fuqarolar yig’ini haqida gapirib bering?
128. Fuqarolar yig’inining organlarini sanab bering?
129. Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari huzuridagi komissiyalarni aytib bering?
130. Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarishi tushunchasini tushuntirib bering?
131. Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish huquqi deganda qanday huquq tushuniladi?
132. Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari faoliyatining asosiy printsiplarini sanab bering?
133. O’zbekiston Respublikasi sud tizimining bosh vazifalarini aytib bering?
134. O’zbekiston Respublikasining sudlov tizimi haqida gapirib bering?
135. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi haqida gapirib bering?
136. O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi haqida gapirib bering?
137. Birinchi instantsiya sudi deganda nima tushuniladi?
138. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi, Qoraqalpog’iston Respublikasi Konstitutsiyaviy nazorat qo’mitasi vazifalari va vakolatlarini aytib bering?
139. Aybsizlik prezumpsiyasi deb nimaga aytiladi?
140. Odil sudlovni amalga oshirishdagi asosiy talablarni aytib bering?
141. Sudyalikka qo’yiladigan talablarni aytib bering?
142. Sudyaning vakolatlari qanday hollarda muddatidan avval to’xtatilishi mumkin?
143. Konstitutsiyaviy sudning vakolatlari haqida gapirib bering?
144. Saylov tizimi deganda nima tushuniladi va qanday saylov tizimlarini bilasiz?
145. Majoritar saylov tizimi to’g’risida gapirib bering?
146. Proportsional (mutanosiblik) saylov tizimi to’g’risida gapirib bering?
147. Demokratik saylov printsiplari to’g’risida nimalarni bilasiz?
148. Demokratik saylov printsiplaridan biri hisoblangan umumiylik to’g’risida batafsil gapirib bering?
149. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq O’zbekiston Respublikasida o’tkaziladigan saylov haqida gapirib bering?
150. Ovoz berish deganda nimani tushunasiz?
151. Saylov jarayonlari bosqichlari to’g’risida gapirib bering?
152. Prokuror deganda nimani tushunasiz?
153. O’zbekiston Respublikasi prokuratura organlarining asosiy vazifalari nimalardan iborat?
154. O’zbekiston Respublikasi prokuratura organlari to’g’risida gapirib bering?
155. Prokuratura organlari tizimi qanday shakllangan?
156. Prokuror nazoratiga oid hujjatlar turlariga qanday hujjatlar kiradi?
157. Prokurorning protesti deganda qanday hujjat tushuniladi?
158. Prokuror qanday holda qaror chiqaradi?
159. Prokuror qanday holda taqdimnoma chiqaradi?
160. Prokuror qanday holda ogohlantirish chiqaradi?
161. O’zbekiston Respublikasida prokuratura organlarining to’liq mustaqil bo’lishi masalasida qanday chora-tadbirlar belgilangan?
162. Prokuratura organlari ish faoliyati nimaga qaratilgan?
163. Huquq va iqtisodiyot qanday bir-biri bilan o’zaro bog’liq?
164. Huquq iqtisodiyotga qanday ta’sir o’tkazadi?
165. Davlatning moliya tizimiga nimalar kiradi va moliya tizimi nima uchun zarur deb o’ylaysiz?
166. Davlatning moliyaviy-iqtisodiy faoliyati yo’nalishlari haqida gapirib bering?
167. Moliya va moliya tizimi deganda nima tushuniladi?
168. O’zbekiston Respublikasining pul tizimi haqida nimalarni bilasiz?
169. Bank deganda nimani tushunasiz?
170. O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining faoliyati to’g’risida gapirib bering?
171. Soliq deganda nimani tushunasiz?
172. Soliqqa tortishning qanday turlari mavjud?
173. Soliqlar nega kerak?
174. Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarini aytib bering?
175. Davlat moliya va kredit tizimining asosiy manbalarini ayting?
176. Agressiya nima?
177. Impichment deganda nima tushuniladi?
178. Ombudsman so’ziga ta’rif bering?
179. Tsenzura so’ziga ta’rif bering va O’zbekiston Respublikasida tsenzuraga yo’l qo’yiladimi?
180. Federatsiya so’zining lug’aviy ma’nosini aytib bering?
181. Viza deganda nimani tushunasiz?
182. O’zbekiston Respublikasi ichki va tashqi siyosatining asosiy yo’nalishini kim belgilaydi?
183. Mustaqil davlat qanday huquqlarga ega bo’ladi?
184. Yurtimizda so’nggi yillarda amalga oshirilayotgan islohotlarning bosh g’oyasi – maqsadi nimadan iborat?
185. BMT Bosh Assambleyasi tomonidan 1948 yilda qabul qilingan «Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi»ning tarixiy ahamiyati nimadan iborat?
186. Mustaqillik O’zbekiston Respublikasiga qanday huquqlarni berdi?
187. Mamlakat mustaqil bo’lishi uning har bir fuqarosi uchun qanday ahamiyatga ega, «Mustaqil inson» deganda siz qanday insonni tushunasiz?
188. Inson huquq va erkinliklarini kafolatlari bosh qomusimizning qanday normalari bilan belgilagan?
189. «Ijtimoiy adolat» deganda nimani tushunasiz?
190. Shaxs tushunchasiga ta’rif bering?
191. «Inson kapitali» deganda nimani tushunasiz?
192. «Insonning ma’naviy boyligi» deganda nimani tushunasiz?
193. «Jamiyat» deganda nimani tushunasiz?
194. Davlat deganda nimani tushunasiz?
195. Ilk davrlarda odamlar jamoalarida qonunchilik va huquq tartibotning vujudga kelishi haqida nimalarni bilasiz?
196. Davlatning ibtidoiy, urug’chilik jamiyatidan ajratib turadigan belgilari nimalardan iborat?
197. Davlat va jamiyat tushunchalarining umumiy va farqli tomonlarini aytib bering?
198. Davlatchilikning dastlabki ko’rinishlari haqida aytib bering?
199. «Davlatning funktsiyalari» deganda nimani tushunasiz?
200. Davlatning funktsiyalari qanday mezonlarga ko’ra tasniflanadi?
201. Davlatning ichki funktsiyalariga oid vazifalariga nimalar kiradi?
202. Davlatning iqtisodiy vazifalariga nimalar kiradi?
203. Davlatning ijtimoiy vazifalariga nimalar kiradi?
204. Davlatning siyosiy-huquqiy vazifalariga nimalar kiradi?
205. Davlatning madaniy-ma’rifiy vazifalariga nimalar kiradi?
206. Davlatning moliyaviy vazifalariga nimalar kiradi?
207. Davlatning xavfsizlik va himoyalash borasidagi vazifalariga nimalar kiradi?
208. Davlatning tashqi funktsiyalariga nimalar kiradi?
209. Mustaqil davlatning jahon hamjamiyati tomonidan tan olinishi omillarini aytib bering?
210. Boshqaruv shakliga ko’ra davlatlar qanday turlarga bo’linadi?
211. «Davlat shakllari» deganda nimani tushunasiz?
212. «Davlat boshqaruv shakllari» deganda nimani tushunasiz?
213. Davlat boshqaruvining monarxiya shaklining belgilarini aytib bering?
214. «Mutlaq monarxiya» va «cheklangan monarxiya»ning farqi hamda umumiy tomonlarini sanab bering?
215. Temuriylar davlatchiligida boshqaruv qanday asosda yo’lga qo’yilgan edi?
216. Davlat boshqaruvining respublika shaklining mohiyati va belgilarini aytib bering?
217. Prezidentlik respublikasi va parlamentar respublikaning farqlari hamda umumiy tomonlarini sanab bering?
218. Davlatning tuzilish shakli deganda nimani tushunasiz va uning qanday ko’rinishlari mavjud?
219. «Unitar davlat» deganda nimani tushunasiz va ularga qanday misollar keltira olasiz?
220. Unitar davlatning belgilarini aytib bering?
221. «Federativ davlat» deganda nimani tushunasiz va unga qanday misollar keltira olasiz?
222. Federativ davlatning belgilari nimalardan iborat?
223. «Konfederativ davlat» deganda nimani tushunasiz va qanday misol keltira olasiz?
224. Federativ va konfederativ davlatlarning ayrim paytlarda parchalanib ketishiga sabab bo’ladigan omillarni aytib bering?
225. «Siyosiy tartibot» deganda nimani tushunasiz?
226. Siyosiy tartibot turlarini aytib bering?
227. «Demokratik tartibot» deganda nimani tushunasiz?
228. «Demokratik tartibot»ning asosiy belgilarini sanab bering?
229. «Nodemokratik tartibot» deganda nimani tushunasiz?
230. Demokratiyaning qanday turlarini bilasiz?
231. «Totalitar tartibot» tushunchasi va belgilarini aytib bering?
232. «Fashistik tartibot» tushunchasi va belgilarini aytib bering?
233. «Davlat organi» tushunchasi va mohiyatini aytib bering?
234. Davlat organlarining turlarini sanab bering?
235. Davlat mexanizmi haqida nimalarni bilasiz?
236. «etatik davlat»ning belgilarini aytib bering?
237. «Huquqiy davlat» deganda qanday davlat tushuniladi?
238. Huquqiy davlatning asosiy belgilarini sanab bering?
239. Abu Nasr Forobiy «Fozil odamlar shahri» asarida adolatli jamiyatni qanday tavsiflaydi?
240. «Fuqarolik jamiyati» deganda nimani tushunasiz?
241. Fuqarolik jamiyatining asosiy belgilarini sanab bering?
242. Fuqarolik jamiyati iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy sohalarda qanday namoyon bo’ladi?
243. O’zbekistonda fuqarolik jamiyatini o’zida aks ettiruvchi qanday tuzilmalar mavjud?
244. O’zbekistonda fuqarolik jamiyatining taraqqiy topishi qanday asosiy yo’nalishlarda kuzatilmoqda?
245. O’zbekistonda fuqarolik jamiyatini rivojlantirish borasida qanday ishlar amalga oshirilmoqda?
246. «O’zbekiston suverenitetining huquqiy asosi» deganda nimani tushunasiz?
247. «Hokimiyat vakolatlarini taqsimlash printsipi» deganda nimani tushunasiz?
248. Davlat boshqaruvining mamlakat fuqarolari uchun qanday ahamiyati bor?
249. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida davlat boshqaruvi qanday normalar bilan belgilangan?
250. «Hokimiyatlar bo’linishi» konstitutsiyaviy printsipining mohiyatini aytib bering?
251. O’zbekiston Respublikasida qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati tarkibini aytib bering?
252. Mamlakatimizda xalq bilan muloqot qilish, uning hayotiy muammolarini hal qilish bo’yicha qanday yangi tizim yaratilgan?
253. «Mamlakat Prezidenti» deganda nimani tushunasiz?
254. O’zbekiston Respublikasining Prezidentiligiga saylanish tartibi qanday?
255. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining huquqiy maqomi va vakolatlarini aytib bering?
256. O’zbekiston Respublikasida kim Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh Qo’mondoni hisoblanadi va unga qanday vakolatlar berilgan?
257. Qanday hollarda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tarqatib yuborilishi mumkin?
258. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti prezidentlik faoliyati davomida boshqa qanday faoliyat bilan shug’ullanishi mumkin emas hamda vakolati tugagan Prezident qanday faoliyat bilan shug’ullanadi?
259. Oliy Majlis qanday hokimiyatni amalga oshiradi?
260. Oliy Majlis ikki palatadan iborat qilib tashkil qilinganing sababi va ahamiyatini aytib bering?
261. «O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi to’g’risida»gi konstitutsiyaviy qonun haqida nimalarni bilasiz?
262. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatini shakllantirish tartibini aytib bering?
263. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi tarkibini aytib bering?
264. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati tarkibiga kimlar kiradi?
265. Qonunchilik palatasi qay tartibda saylanadi?
266. Oliy Majlisning faoliyati qanday tashkil qilinadi?
267. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi sessiyasining mohiyati va o’tkazilishi tartibini aytib bering?
268. «O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi deputati va Senati a’zosi daxlsizlik huquqi» deganda nimani tushunasiz?
269. Oliy Majlis qanday ishlarni amalga oshiradi?
270. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning nazorat qilish faoliyati haqida tushuntirib bering?
271. O’zbekiston Respublikasi ijro etuvchi hokimiyati tizimini aytib bering?
272. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining asosiy vazifalarini aytib bering?
273. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qanday tartibda shakllantiriladi?
274. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining tarkibini aytib bering?
275. O’zbekiston Respublikasi Hukumati qanday normativ-huquqiy hujjatlarni qabul qilish vakolatiga ega?
276. O’zbekiston Respublikasida markaziy ijro etuvchi hokimiyat vakolatlarini bozor tamoyillariga muvofiqlashtirishning ahamiyatini aytib bering?
277. O’zbekiston Respublikasida davlat boshqaruvining o’ziga xos xususiyatlarini aytib bering?
278. «Sud hokimiyati» deganda nimani tushunasiz?
279. O’zbekiston Respublikasining sud tizimini aytib bering?
280. «Sudlarning mustaqilligi kafolatlanishi» deganda nimani tushunasiz?
281. O’zbekiston Respublikasida sud ishlari qanday tillarda yuritiladi?
282. O’zbekiston Respublikasida sud-huquq tizimini izchil demokratlashtirish va liberallashtirish bo’yicha so’nggi yillarda olib borilgan ishlar haqida nimalarni bilasiz?
283. Sudlar va sud`yalarning mustaqilligini ta’minlashning mohiyatini aytib bering.
284. O’zbekiston Respublikasida Sud`yalar oliy kengashi qanday maqsadda tashkil qilindi?
285. Konstitutsiyaviy sud qanday vakolatlarga ega?
286. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev tomonidan sud-huquq tizimini isloh qilish bo’yicha qanday farmonlar qabul qilindi?
287. Amir Temur davlatidagi sud tizimi haqida nimalarni bilasiz?
288. «Axloq» deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
289. «Huquq» deganda nimani tushunasiz, qanday belgilari mavjud?
290. «Ob’ektiv huquq» va «sub’ektiv huquq» deganda nimani tushunasiz?
291. Huquqning funktsiyalarini aytib bering?
292. Huquqning tartibga solish funktsiyasi deganda nimani tushunasiz?
293. Huquqning qo’riqlash funktsiyasining mohiyatini aytib bering?
294. Huquqning tarbiyalash funktsiyasining mohiyatini tushuntiring?
295. Axloq bilan huquq tushunchalarining o’zaro farqini aytib bering?
296. «Huquq normasi» deganda nimani tushunasiz?
297. Huquqiy normaning tarkibiy elementlarini aytib bering?
298. Huquqiy normaning tarkibiy elementi – «gipoteza» deganda nimani tushunasiz?
299. Huquqiy normaning tarkibiy elementi – «dispozitsiya» deganda nimani tushunasiz?
300. Huquqiy normaning tarkibiy elementi – «sanktsiya» deganda nimani tushunasiz?
301. Huquq normasining belgilarini aytib bering?
302. O’zbekiston Respublikasi tomonidan xalqaro xujjatlarni ratifikatsiya qilish deganda nimani tushunasiz va uning tartibi qanday?
303. «Huquq tizimi» deganda nimani tushunasiz?
304. «Huquqiy tartibga solish predmeti»ning mazmunini aytib bering?
305. «Huquqiy tartibga solish usuli» deganda nimani tushunasiz?
306. Huquqiy sohalarning qanday asosiy turlari mavjud?
307. Konstitutsiyaviy huquq sohasining mohiyatini aytib bering?
308. Fuqarolik huquqi sohasining mohiyatini aytib bering?
309. Jinoyat huquqi sohasining mohiyatini aytib bering?
310. Protsessual huquqiy sohalar orqali qanday faoliyat tartibga solinadi?
311. Fuqarolik protsessual va jinoiy protsessual huquqiy sohalarining asosiy farqlari nimada?
312. Jinoyat protsessual huquqiy sohasi qanday vazifalarni bajaradi?
313. «Huquq institutlari» deganda nimani tushunasiz?
314. Xalqaro huquqning tarkibiy qismlari (sohalari) deganda nimani tushunasiz va ularga misollar keltiring?
315. «Huquqiy munosabatlar» deganda nimani tushunasiz?
316. Huquqiy munosabatlarning ob’ekti va sub’ektini aytib bering?
317. Huquqiy layoqat va muomala layoqati o’rtasida qanday farqlar mavjud?
318. «Huquqiy odat» deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
319. «Huquqiy pretsedent» deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
320. «Huquq manbai» deganda nimani tushunasiz va uning nechta shakli mavjud?
321. «Normativ-huquqiy hujjat» tushunchasi va mohiyatini aytib bering?
322. Normativ-huquqiy hujjatning belgilarini aytib bering?
323. Normativ-huquqiy hujjatning qanday turlarini bilasiz?
324. «Xalqaro shartnoma» tushunchasi va mohiyatini aytib bering?
325. O’zbekistonda huquq manbalari nimalardan iborat?
326. Xalqaro huquqiy manbalar nimalarni o’z ichiga oladi?
327. O’zbekiston Respublikasi qonunlari qanday asosiy guruhlarga bo’linadi?
328. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining alohida ahamiyatini aytib bering?
329. «Konstitutsiyaviy qonunlar» deganda nimani tushunasiz va ularning oddiy qonunlardan qanday farqi bor?
330. Qoraqalpog’iston Respublikasining qonunlari hududlarda qanday amal qiladi?
331. Qonunning kuchga kirishi va o’z kuchini yo’qotishi vaqtlarini aytib bering?
332. Qonunning zamonda va makonda amal qilishini aytib bering?
333. «Qonunosti hujjatlari» deganda nimani tushunasiz?
334. «Huquqiy ong» deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
335. «Huquqiy madaniyat» deganda nimani tushunasiz, uning ahamiyatini aytib bering?
336. Huquqiy madaniyatni shakllantirishda O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qanday rol` o’ynaydi?
337. «Huquqbuzarlik» tushunchasi va mohiyatini aytib bering?
338. Huquqbuzarlikning qanday belgilari mavjud?
339. Ijtimoiy xavflilik qanday holatlarda vujudga kelishi mumkin?
340. Huquqqa zidlik tushunchasining mohiyatini qanday tushunasiz?
341. «Ayblilik» deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
342. Jazolanish, javobgarlik va jazo deganda nimani tushunasiz?
343. Huquqbuzarlikning qanday turlari mavjud?
344. Intizomiy huquqbuzarlik bilan fuqarolik huquqbuzarligi, ma’muriy huquqbuzarlik bilan jinoiy huquqbuzarlik o’rtasidagi farqlarni aytib bering?
345. Intizomiy huquqbuzarlik deganda nimani tushunasiz?
346. Fuqarolik huquqbuzarlik deganda nimani tushunasiz?
347. Ma’muriy huquqbuzarlik deganda nimani tushunasiz?
348. Huquqbuzarlik ob’ekti deganda nimani tushunasiz?
349. Huquqbuzarlik sub’ekti deganda nimani tushunasiz?
350. Yuridik javobgarlik deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
351. Yuridik javobgarlikning qanday turlari mavjud?
352. Yuridik javobgarlikni amalga oshirish tartibini aytib bering?
353. Intizomiy jazo qaysi holatlarda belgilanadi va uning qanday turlari mavjud?
354. Fuqaroviy javobgarlik deganda nimani tushunasiz?
355. Ma’muriy jazo turlarini aytib bering?
356. Jinoiy jazolarning turlarini aytib bering?
357. «Huquqni muhofaza qiluvchi organ» deganda nimani tushunasiz, ushbu tizimga qaysi organlar kiradi?
358. Prokuratura organlarining bosh vazifasini aytib bering?
359. Qonun hujjatlarida prokuratura organlariga qanday vazifalar yuklatilgan?
360. Davlat xavfsizlik xizmatining huquqiy maqomini aytib bering?
361. Davlat xavfsizlik xizmati tizimidagi islohotlar haqida nimalarni bilasiz?
362. Davlat soliq tizimidagi islohotlar to’g’risida nimalarni bilasiz?
363. Davlat soliq qo’mitasining asosiy vazifalarini aytib bering?
364. Davlat bojxona organlarining huquqiy maqomini aytib bering?
365. O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi qanday organ?
366. Adliya organlari tizimini aytib bering?
367. Adliya organlarining asosiy vazifalarini sanab bering?
368. Davlat xizmatlari markazlari qanday maqsadlarda tashkil qilingan?
369. Advokatura qanday organ, uning vazifalarini aytib bering?
370. Notarial idoralarning huquqiy maqomini aytib bering?
371. Notarial idoralarning asosiy vazifalarini aytib bering?
372. Notarius faoliyati deganda nimani tushunasiz?
373. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining mohiyatini aytib bering?
374. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari qanday tarkib topgan?
375. Harbiy xizmat deganda nimani tushunasiz?
376. Yoshlarni harbiy vatanparvarlik ruhida tarbiyalash kontseptsiyasi nima maqsadda qabul qilingan?
377. Yoshlarni harbiy vatanparvarlik ruhida tarbiyalash kontseptsiyaning bosqichlari va vazifalarini aytib bering?
378. Fuqarolik huquq va burchlari qay tartibda vujudga kelishini aytib bering?
379. Voyaga etmaganlarning muomala layoqatini belgilashda nimalar inobatga olinadi va u qachondan vujudga keladi?
380. Voyaga etmaganlar qanday bitimlar tuza olishlari mumkin?
381. emansipatsiya nima?
382. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Qoraqolpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat, tuman, shahar hokimliklari huzuridagi Voyaga etmaganlar ishlari bo’yicha komissiyalarning maqsad va vazifalari nimalardan iborat?
383. Jinoyat qonunchiligi deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
384. Jinoyat uchun javobgarlik deganda nimani tushunasiz?
385. Voyaga etmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan jazo turlarini aytib bering?
386. Voyaga etmaganlik tushunchasining jinoyat sub’ekti yoshi tushunchasidan farqi nimada?
387. Voyaga etmaganlarga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish jazosini qo’llash tartibini aytib bering?
388. Jinoyat qilguniga qadar o’n sakkiz yoshga to’lmagan shaxsning jinoyati haqidagi ishlar bo’yicha aniqlanishi lozim bo’lgan holatlarni aytib bering?
389. Voyaga etmaganlarning sodir etgan jinoyatlari yuzasidan ularga nisbatan olib boriladigan protsessual harakatlarning ahamiyatli jihatlarini aytib bering?
390. Voyaga etmaganlarning sodir etgan jinoyatlari yuzasidan ularga nisbatan qo’llaniladigan ehtiyot choralari turlarini aytib bering?
391. Bolaning o’z oilasidagi huquqlarini aytib bering?
392. Bolaga ism qo’yish, uning ismi va familiyasini o’zgartirish tartibini aytib bering?
393. Ota-onaning voyaga etmagan bolasiga tegishli yoki bolaning ota-onasiga tegishli mulkka egalik qilish tartibini aytib bering?
394. Voyaga etmagan bolalarning mehnat qilish tartibini aytib bering?
395. Bolalarning qay sharoitlarda mehnat qilishlariga yo’l qo’yilmaydi?
396. Bolalarning ish vaqti qonunchilikda qanday belgilangan?
397. Ham o’qib, ham mehnat qiluvchi voyaga etmaganlarga qanday imtiyozlar beriladi?
398. O’zbekiston Respublikasida ratifikatsiya qilingan voyaga etmaganlarni mehnatga jalb qilish va bolalar mehnatidan foydalanishni tartibga soluvchi xalqaro-huquqiy hujjatlarni aytib bering?
399. 14 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan voyaga etmaganlar ota-onalari, farzandlikka oluvchilari yoki homiylarining yozma roziliklarisiz qanday harakatlarni amalga oshirishga haqli?
400. Jazo deganda nimani tushunasiz, maqsadi va mohiyatini aytib bering?
401. Qidiruv deganda nimani tushunasiz?
402. Umumiy saylov huquqi deganda nimani tushunasiz, mohiyatini aytib bering?
403. Konstitutsiyaviy davlatning asosiy printsiplari haqida ma’lumot bering?
404. Oila kodeksining asosini tashkil qiluvchi g’oya haqida qanday ma’lumotga egasiz?
405. Oila to’g’risidagi qonun hujjatlarining asosiy vazifalari nimalardan iborat?
406. Oilaviy munosabatlarni tartibga solish deganda nimani tushunasiz?
407. Oilaviy-huquqiy munosabatlar deganda nimalarni tushunasiz?
408. er va xotinning nikoh davomida orttirgan umumiy mulklari deganda nimani tushunasiz?
409. Fuqarolarning O’zbekiston Respublikasi oila qonunlarida nazarda tutilgan huquqlari, erkinliklari va majburiyatlari tarkibiga nimalar kiradi?
410. O’zbekiston Respublikasi Oila kodeksining predmeti haqida nimalarni bilasiz?
411. Oila huquqining sub’ektlari deganda nimani tushunasiz?
412. Oilaviy munosabatlarda fuqarolarning teng huquqliligi deganda nimani tushunasiz?
413. Nikoh tushunchasiga ta’rif bering?
414. Nikoh tuzish deganda nima tushuniladi?
415. Ixtiyoriylik asosida nikoh tuzish qanday ahamiyatga ega?
416. O’zbekiston Respublikasida belgilangan nikoh yoshi va uni istisno etuvchi holatlar haqida nimalarni bilasiz?
417. Nikoh tuzilishiga monelik qiladigan holatlar haqida nimalarni bilasiz?
418. Qanday hollarda nikoh haqiqiy emas deb topilishi mumkin?
419. Nikoh yoshi to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun belgilangan javobgarlik haqida gapirib bering?
420. Kimlar o’rtasida nikoh tuzilishi mumkin emas?
421. er va xotinning familiya tanlash huquqi haqida nimalarni bilasiz?
422. Ota-onaning bolalarga ta’lim-tarbiya berishga oid huquq va majburiyatlari qanday va nimalarda aks ettirilgan?
423. er va xotinning umumiy mulkiga nimalar kiradi?
424. er va xotinning shaxsiy foydalanishidagi buyumlari deganda nimani tushunasiz?
425. er va xotinning shaxsiy mulklari sirasiga nimalar kiradi?
426. er va xotinning umumiy mol-mulkini taqsimlanishi qanday tartibda amalga oshiriladi?
427. BMT Bosh Assambleyasining 1993 yil 20 sentyabrdagi qarori asosida Xalqaro Oila kunini nishonlashdan maqsad nima?
428. er va xotinning umumiy mol-mulki hisobidan o’rtadagi voyaga etmagan bolalar nomiga qo’yilgan omonatlar er-xotinning umumiy mol-mulkini bo’lish paytida e’tiborga olinadimi?
429. er va xotinning umumiy mol-mulki ular nikohda bo’lgan davrda bo’linishi mumkinmi?
430. Nikoh shartnomasi nima?
431. Nikoh shartnomasiga er-xotin qanday qoidalarni kiritishi mumkin?
432. er va xotin nikoh shartnomasida qanday tartiblar belgilanishi mumkin?
433. Notarial shaklning nikoh shartnomasiga ta’siri qanday?
434. Nikoh shartnomasiga er va xotin qanday qoidalarni kiritishga haqli?
435. Nikoh shartnomasining asosiy jihatlari nimada?
436. Qanday holatda nikohni FHDYo organlari tomonidan bekor qilish mumkin?
437. Nikohni tugatish deganda nimani tushunasiz?
438. Nikohdan ajralish tushunchasiga ta’rif bering?
439. Nikohdan sud tartibida ajratish tushunchasiga ta’rif bering?
440. Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlarida nikohdan ajratish tartibi haqida nimalarni bilasiz?
441. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi jinoyat huquqining asosiy manbai sifatidagi ahamiyati nimalarda ko’rinadi?
442. O’zbekiston Respublikasida jinoyat huquqi printsiplarining asosini nima tashkil qiladi?
443. Jinoyat huquqining asosiy printsiplariga qaysilar kiradi?
444. Jinoyat huquqining qonuniylik printsipi haqida gapirib bering?
445. Jinoyat huquqining fuqarolarning qonun oldida tengligi printsipi haqida gapirib bering?
446. Jinoyat huquqining demokratizm printsipi haqida gapirib bering?
447. Jinoyat huquqining insonparvarlik printsipi haqida gapirib bering?
448. Jinoyat huquqining odillik printsipi haqida gapirib bering?
449. Jinoyat huquqining javobgarlikning muqarrarligi printsipi haqida gapirib bering?
450. Jinoyat huquqi huquqning boshqa sohalaridan qaysi jihatlari bilan farq qiladi?
451. Jinoiy huquq normalari o’z mazmuniga ko’ra qanday qismlarga bo’linadi?
452. Jinoiy qilmish haqida nimalarni bilasiz?
453. Jinoyat tarkibi haqida nimalarni bilasiz?
454. Jinoyat tarkibining birinchi elementi haqida nimalarni bilasiz?
455. Jinoyat tushunchasiga ta’rif bering?
456. Jinoyat tarkibining ob’ektiv tomon elementi haqida nimalarni bilasiz?
457. Jinoyatning sub’ekti haqida nimalarni bilasiz?
458. Jinoyat tarkibining sub’ektiv tomon elementi haqida nimalarni bilasiz?
459. Jinoyat boshqa huquqbuzarliklardan qaysi belgilari bilan farqlanadi?
460. «Jinoyat» tushunchasi ilk marotaba qaysi davlat manbasida uchratilgan?
461. Jinoyat huquqi tarixida jinoyat tushunchasiga ta’rif birinchi marta qaysi manbaada va qanday mazmunda berilgan?
462. Jinoyatning sub’ektiv tomoni o’zida nimalarni aks ettiradi?
463. Jinoyatning qasddan sodir etilishi deb nimaga aytiladi?
464. Jinoyat qonunchiligidagi to’g’ri yoki egri qasd degan tushunchalar haqida so’zlab bering?
465. Barcha jinoyatlarning umumiy ob’ekti deganda nimani tushunasiz?
466. Sub’ektiv tomonning mazmunida nimalar o’z aksini topgan?
467. Jinoiy oqibat deganda nimani tushunasiz?
468. Jinoyat sub’ektining shartlari qanday?
469. Aqli rasolik deganda nimani bilasiz?
470. Jinoyat sub’ektining zaruriy belgilariga nima kiradi?
471. Jinoyat qonunidagi ishtirokchilik tushunchasi haqida nimalarni bilasiz?
472. Jinoyat qonunida ishtirokchilikning turlari haqida gapirib bering?
473. Jinoyatni bajaruvchilar deb nimaga aytiladi?
474. Jinoyatni ishtirokchisi deb nimaga aytiladi?
475. Jinoyatni tashkilotchisi deb nimaga aytiladi?
476. Jismoniy shaxslarning javobgarligi tushunchasiga ta’rif bering?
477. Jinoyatni dalolatchisi va yordamchisi deb nimaga aytiladi?
478. Jazo tushunchasiga ta’rif bering?
479. Jazo qanday maqsadda qo’llaniladi?
480. Majburiy jamoat ishlari kimlarga nisbatan qo’llaniladi?
481. Jarima jazo turi haqida nimalarni bilasiz?
482. Afv deb nimaga aytiladi va kim tomonidan qo’llaniladi?
483. Amnistiya haqida nimalarni bilasiz?
484. Afv etishning ijrosi va huquqiy oqibati haqida nimalarni bilasiz?
485. Amnistiyaning ijrosi va huquqiy oqibati qanday?
486. Shaxsning ozodligi, sha’ni va qadr-qimmatiga qarshi jinoyatlarga nimalar kiradi?
487. Odamlarni ekspluatatsiya qilish deganda nimani tushunasiz?
488. Fuqarolik va siyosiy huquqlar to’g’risidagi xalqaro paktning mazmuni nimalardan iborat?
489. Odam savdosi jinoyati bo’yicha jabrlanuvchilarning ekspluatatsiya jarayoni nimalarda o’z aksini topgan?
490. Odam savdosi jinoyati nima maqsadda sodir etiladi?
491. Ayolni erga tegishga yoki nikohda yashashni davom ettirishga majbur qilish deganda nimani tushunasiz?
492. Fuqarolik va siyosiy huquqlar to’g’risidagi xalqaro paktda insonlarni tengligi haqida nimalar bayon etilgan?
493. Odam o’g’rilash jinoyati haqida gapirib bering?
494. Zo’rlik ishlatib g’ayriqonuniy ravishda ozodlikdan mahrum qilish jinoyati haqida nimalarni bilasiz?
495. Odamni o’g’rilash tushunchasiga ta’rif bering?
496. Tuhmat jinoyatiga ta’rif bering va u nimalarda o’z aksini topgan?
497. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 27-moddasida qanday huquq va erkinliklar qayd etib o’tilgan?
498. Haqorat qilish jinoyati haqida nimalarni bilasiz?
499. Insonning qadr-qimmati deganda qanday tushunchaga egasiz?
500. Fuqarolarning konstitutsiyaviy huquq va erkinliklariga qarshi jinoyatlar haqida nimalarni bilasiz?
501. Fuqarolar teng huquqliligining buzilishi haqida qanday ma’lumotga egasiz?
502. Fuqarolarning teng huquqliligini buzish deganda nimani tushunasiz?
503. Shaxsiy hayot daxlsizligini buzish deganda nimani tushunasiz?
504. Fuqarolarning turar joyi daxlsizligini buzish deganda nimani tushunasiz?
505. Xat-yozishmalar, telefonda so’zlashuv, telegraf yoki boshqa xabarlarning sir saqlanishi tartibini buzish deganda nimani tushunasiz?
506. Fuqarolarning murojaatlari to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzish deganda nimani tushunasiz?
507. G’ayriqonuniy ravishda bostirib kirish tushunchasi bo’yicha nimalarni bilasiz?
508. Vijdon erkinligini buzish nima va unga Konstitutsiyamizda qanday ta’rif berilgan?
509. Voyaga etmagan shaxslarni diniy tashkilotlarga jalb etish jinoyati haqida nimalarni bilasiz?
510. Saylov yoki referendum tashkil qilish, ularni o’tkazish to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzish jinoyatining konstitutsiyaviy asoslari haqida gapirib bering.
511. Saylov yoki referendum tashkil qilish, ularni o’tkazish to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzish jinoyati haqida nimalarni bilasiz?
512. Saylov huquqining yoki ishonchli vakil vakolatlarining amalga oshirilishiga to’sqinlik qilish jinoyatining ob’ekti haqida nimalarni bilasiz?
513. Mehnat qilish huquqini buzish jinoyatining konstitutsiyaviy asoslari haqida nimalarni bilasiz?
514. Mehnat qilish huquqini buzish jinoyatining ob’ekti nima?
515. Mualliflik yoki ixtirochilik huquqlarini buzish jinoyati haqida gapirib bering?
516. Voyaga etmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyati va uning ob’ekti haqida gapirib bering?
517. Voyaga etmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyati nimalarda ifodalanadi?
518. Voyaga etmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyatini sodir qilish usuli qanday?
519. Voyaga etmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyatining sub’ekti kim?
520. Voyaga etmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyati tushunchasiga ta’rif bering?
521. Ota-onani moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyati haqida gapirib bering?
522. Ota-onani moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash jinoyatining sub’ektiv tomoni haqida nimani bilasiz?
523. Voyaga etmagan shaxsni g’ayriijtimoiy xatti-harakatlarga jalb qilish jinoyati haqida gapirib bering?
524. Voyaga etmagan shaxsni g’ayriijtimoiy xatti-harakatlarga jalb qilish deganda nimani tushunasiz?
525. Voyaga etmagan shaxsni g’ayriijtimoiy xatti-harakatlarga jalb qilish jinoyatining ob’ekti haqida gapirib bering?
526. Tilamchilik tushunchasi va uning uchun belgilangan javobgarlik haqida nimalarni bilasiz?
527. Voyaga etmagan shaxsni g’ayriijtimoiy xatti-harakatlarga jalb qilish jinoyatining sub’ektiv tomoni qanday sodir etiladi?
528. Tinchlik va insoniyatning xavfsizligiga qarshi jinoyatlar haqida gapirib bering?
529. Tinchlik va insoniyatning xavfsizligiga qarshi jinoyatlarning ob’ektiv tomoni nimalarda aks ettirilgan?
530. O’zbekiston Respublikasiga qarshi jinoyatlar haqida gapirib bering?
531. O’zbekiston Respublikasiga qarshi jinoyatlarning ob’ekti haqida gapirib bering?
532. O’zbekiston Respublikasiga qarshi jinoyatlarning ob’ektiv tomoni haqida gapiri bering.
533. O’zbekiston Respublikasi Prezidentiga tajovuz qilish uchun qanday javobgarlik belgilangan?
534. O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga tajovuz qilish jinoyati haqida gapirib bering?
535. O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga tajovuz qilish jinoyatining ob’ekti haqida qanday ma’lumotga egasiz?
536. O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga tajovuz qilish jinoyatining ob’ektiv tomoni haqida qanday ma’lumotga egasiz?
537. O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga tajovuz qilish jinoyatining sub’ektiv tomoni haqida qanday ma’lumotga egasiz?
538. O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga tajovuz qilish jinoyati qachondan e’tiboran tugallangan hisoblanadi?
539. Fitna tushunchasiga ta’rif bering?
540. Mulk tushunchasi va uning konstitutsiyaviy asoslari haqida nimalarni bilasiz?
541. O’zgalar mulkini talon-taroj qilish jinoyati haqida qanday ma’lumotga egasiz?
542. O’zgalar mulkini talon-taroj qilishning ob’ektiv tomoni deganda nimani tushunasiz?
543. O’zgalar mulkini talon-taroj qilish jinoyatining sub’ekti va sub’ektiv tomoni haqida gapirib bering?
544. O’zgalar mulkini talon-taroj qilish jinoyatining ob’ektiv tomoni haqida gapirib bering (bosqinchilik misolida).
545. Talon-taroj qilishning yashirinligi haqida nimalarni bilasiz?
546. Tovlamachilik jinoyatining ob’ektiv tomoni haqida nimalarni bilasiz?
547. Talonchilikning ijtimoiy xavfliligi nimada va uning tarkibiy elementlari haqida gapirib bering?
548. O’g’rilik jinoyati tushunchasi va uning elementlari haqida nimalarni bilasiz?
549. Huquqqa xiloflik degani nima?
550. Talon-taroj qilish jinoyatining zaruriy belgisi nimalarda ifoda etilgan?
551. Soxta bankrotlik haqida qanday ma’lumotga egasiz?
552. Soliqlar yoki boshqa majburiy to’lovlarni to’lashdan bo’yin tovlash jinoyati haqida gapirib bering?
553. elektr, issiqlik, gaz yoki suv ta’minotidan foydalanish qoidalarini buzish jinoyati haqida gapirib bering?
554. O’zbekiston Respublikasida davlat hokimiyati necha turga bo’linadi?
555. Boshqaruv tartibiga qarshi jinoyatlarning ob’ektiv tomoni nimalarda aks ettirilgan?
556. Hokimiyatni yoki mansab vakolatini suiiste’mol qilish haqida nimalarni bilasiz?
557. Pora olish jinoyatining tarkibiy elementlari haqida so’zlab bering?
558. Pora olish jinoyatining sub’ektiv tomoni haqida gapirib bering?
559. Pora berish tushunchasi haqida nimalarni bilasiz?
560. Yolg’on vositachi tushunchasi (pora jinoyatida) haqida nimalarni bilasiz?
561. Pora va vositachi tushunchalari haqida nimalarni bilasiz?
562. Pora bilan bog’liq jinoyatning sub’ektiv tomoni haqida so’zlab bering?
563. Mansabdor shaxs tomonidan o’z mansab mavqedan foydalanish haqida gapirib bering?
564. Mehnatni muhofaza qilish qoidalarini buzish jinoyati haqida nimalarni bilasiz?
565. Mehnatni muhofaza qilish qoidalarini buzish jinoyatining tarkibiy elementlari haqida gapirib bering?
566. Sanitariyaga oid qonun hujjatlarini yoki epidemiyaga qarshi kurash qoidalarini buzish jinoyatining tarkibiy elementlari haqida nimalarni bilasiz?
567. Ommaviy kasallanish haqida gapirib bering?
568. Yong’in xavfsizligi qoidalari deganda nimani tushunasiz?
569. Yong’in xavfsizligi qoidalarini buzish jinoyatining ob’ekti va ob’ektiv tomoni haqida so’zlab bering?
570. Axborot tushunchasiga ta’rif bering?
571. Axborotdan erkin foydalanish huquqi haqida gapirib bering?
572. Axborotlashtirish qoidalarini buzish deganda nimani tushunasiz?
573. Axborotdan foydalanish qoidalarini buzish jinoyati haqida gapirib bering?
574. Yuridik va jismoniy shaxslarning axborot tizimlarini xalqaro axborot tarmoqlariga qonunga xilof ravishda ulash deganda nimani tushunasiz?
575. Axborotlashtirish qoidalarini buzish jinoyatining tarkibiy elementlari haqida nimalarni bilasiz?
576. Moliya atamasi tushunchasi va uning vujudga kelishi haqida nimalarni bilasiz?
577. Konstitutsiya – moliya-kredit huquqining asosiy manbai deganda nimani tushunasiz?
578. Davlatning moliyaviy faoliyati haqida gapirib bering?
579. Moliyaviy munosabatlarning guruhlari haqida nimalarni bilasiz?
580. O’zbekiston Respublikasi moliya tizimi qanday bo’g’inlardan tarkib topgan?
581. Markazlashgan va markazlashmagan fondlar haqida gapirib bering?
582. Davlatning moliyaviy faoliyati qanday printsiplar asosida amalga oshiriladi?
583. Moliyaviy huquqiy munosabat haqida nimalarni bilasiz?
584. Moliyaviy munosabatlarning asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
585. Moliyaviy-huquqiy munosabatlarning turlari haqida aytib bering?
586. Moddiy va protsessual huquqiy munosabatlar haqida gapirib bering?
587. Moliya huquqiy sub’ektlarining ijtimoiy-hududiy tuzilmasi haqida gapirib bering?
588. Moliya huquqiy sub’ektlarining jamoa sub’ektlari tuzilmasi haqida gapirib bering?
589. Moliya huquqiy sub’ektlarining individual sub’ektlar tuzilmasi haqida gapirib bering?
590. Byudjet huquqi deganda nimani tushunasiz?
591. Byudjet tushunchasi va huquqi haqida gapirib bering?
592. Byudjetning asosiy vazifalari nimalardan iborat?
593. Byudjet to’g’risidagi qonun hujjatlari haqida nimalarni bilasiz?
594. Byudjet jarayoni tushunchasiga ta’rif bering?
595. Byudjet so’zi qaysi tildan olingan va uning ma’nosi nima?
596. Byudjet jarayoni ishtirokchilari deganda nimani tushunasiz?
597. O’zbekiston Respublikasining byudjet tizimi qanday printsiplarga asoslanadi?
598. Davlat byudjeti va uning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati haqida nimalarni bilasiz?
599. Byudjet tashkiloti haqida gapirib bering?
600. Davlat byudjeti qanday darajadagi byudjetlardan tashkil topadi?
601. Hududiy moliya organlari tushunchasiga ta’rif bering?
602. Moliyaviy majburiyatlar deganda nimalarni tushunasiz?
603. Moliya yili deb nimaga aytiladi?
604. Davlat daromadlari haqida gapirib bering?
605. Markazlashgan daromadlar haqida gapirib bering?
606. Davlat daromadlari va ular o’rtasida yuzaga keladigan munosabatlar haqida nimalarni bilasiz?
607. Davlatning markazlashtirilmagan daromadlari tushunchasiga ta’rif bering?
608. Soliq turlari haqida nimalarni bilasiz?
609. Majburiy to’lovlar jumlasiga nimalar kiradi?
610. Soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning elementlariga nimalar kiradi?
611. O’zbekistonda soliq solishning soddalashtirilgan tartibidagi qanday soliq turlari qo’lanilmoqda?
612. Soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning elementlari haqida gapirib bering?
613. Soliq huquqi munosabatlari qanday xususiyatlarga ega?
614. Soliq sohasidagi huquqiy munosabatlar deganda nimalarni tushunasiz?
615. Davlat krediti deb nimaga aytiladi?
616. ekologiya huquqining manbalari deganda nimani tushunasiz?
617. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida jismoniy va yuridik shaxslarning ekologiya sohasidagi huquqi, burchlari va erkinliklarini ifoda etishlari uchun qanday qoidalar belgilangan?
618. Ekologiya huquqi deganda nimani tushunasiz?
619. ekologik javobgarlik deganda nimani tushunasiz?
620. Jinoyat-protsessual huquq deganda nimani tushunasiz?
621. Xalqaro huquq printsiplarining jinoyat-protsessual qonun hujjatlarida e’tirof etilishi haqida nimalarni bilasiz?
622. Jinoyat-protsessual qonun hujjatlarining vazifalariga nimalar kiradi?
623. Jinoyat protsessi deganda nimani tushunasiz?
624. Jinoyat protsessining vazifalari deganda nimani tushunasiz?
625. Jinoyat protsessida ishtirok etuvchi shaxslar deganda kimlar nazarda tutiladi?
626. Jinoyat protsessi bosqichlari deganda nimani tushunasiz?
627. Qanday hollarda sudya, shuningdek xalq maslahatchisi, prokuror, tergovchi, surishtiruvchi, tergovga qadar tekshiruvni amalga oshiruvchi organning mansabdor shaxsi, sud majlisining kotibi jinoyat ishini yuritishda ishtirok etishga haqli emas va o’zini o’zi rad qilmog’i lozim?
628. Sudning jinoyat ishini yuritishda qatnashishini inkor etuvchi holatlar deganda nimani tushunasiz?
629. Dalil deb nimaga aytiladi?
630. Dalillarning aniqlanishi deganda nimani tushunasiz?
631. Isbot qilishda qanday holatlar aniqlanadi?
632. Tergov yoki sud harakatlari jarayonida olib qo’yiladigan narsalar va hujjatlar qanday tartibga solinadi?
633. So’roq qilish tergov harakati deganda nimani tushunasiz?
634. Isbot qilishda taqiqlanadigan holatlar nimalardan iborat?
635. 2017–2021-yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasidagi «Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilishning ustuvor yo’nalishlari»ga muvofiq amalga oshirilishi lozim bo’lgan tadbirlarni sanab bering?
636. «Huquqiy ong» tushunchasiga tarif bering?
637. «Huquqqa hurmatsizlik» qilish qanday oqibatlarga olib kelishi mumkin?
638. Huquqiy madaniyat poydevori insonning qanday fazilatlaridan tashkil topadi?
639. Qonunni bilish insonga nima beradi?
640. «Xalqaro shartnoma» tushunchasiga tarif bering?
641. Xalqaro huquq funktsiyalari deganda nimani tushunasiz?
642. Xalqaro huquqning asosiy funktsiyalarini sanang va ularni sharhlab bering?
643. Xalqaro huquqning «barqarorlashtiruvchi» funktsiyasini tushuntirib bering?
644. Xalqaro huquqning «tartibga soluvchi» funktsiyasini tushuntirib bering?
645. Xalqaro huquqning «muhofaza etuvchi» funktsiyasini tushuntirib bering?
646. Xalqaro huquqning «axborot-tarbiyalovchi» funktsiyasini tushuntirib bering?
647. «Xalqaro huquq printsiplari» tushunchasiga ta’rif bering?
648. Xalqaro huquq tamoyillarini sanab bering?
649. «Xalqaro munosabatlar» tushunchasiga ta’rif bering?
650. «Xalqaro ommaviy huquq» tushunchasiga ta’rif bering?
651. «Xalqaro shaxsiy huquq» tushunchasiga ta’rif bering?
652. Dunyoda nechta huquq tizim oilalari mavjud va ularga ta’rif bering?
653. Roman-german yoki kontinental «huquqiy oila»si haqida so’zlab bering?
654. Ingliz-Amerika «huquqiy oila»si yoki «umumiy huquq» tizimi haqida so’zlab bering?
655. Inson huquqlari bo’yicha xalqaro hujjatlarning o’ziga xos xususiyatlarini aytib bering?
656. «2017–2021 yillarda O’zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi»da tashqi siyosatning qanday choralari nazarda tutilgan?
657. BMT Ustavi tasdiqlangan vaqti va uni imzolagan davlat haqida gapirib bering?
658. O’zbekistoning BMTga a’zoligi hamda hozirgi kunda BMTda nechta davlat ishtirok etishi haqida ma’lumot bering?
659. BMTning harbiy kuchlaridan qaysi holatlarda foydalanish mumkin?
660. BMTga a’zo davlatlar o’z harakatlarini qanday tamoyillarga asosan amalga oshiradi?
661. BMTning asosiy maqsadlari haqida so’zlab bering?
662. BMT tuzilmasi haqida nimalarni bilasiz?
663. «Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi» qachon qabul qilingan?
664. BMT Bolalar Fondi (YuNISEF) qachon tashkil topganligi va uning asosiy vazifalari haqida ma’lumot bering?
665. «Bola huquqlari deklaratsiyasi» va uning asosiy maqsadlari haqida ma’lumot bering?
666. Bolalar huquqlari haqidagi Konventsiya qabul qilingan vaqt va unda nazarda tutilgan 18 yoshga to’lmagan shaxslarning elementar huquqlari haqida nimalarni bilasiz?
667. «Fuqarolik» tushunchasiga ta’rif bering?
668. O’zbekiston Respublikasida xorijiy fuqarolar va fuqaroligi bo’lmagan shaxslarning huquq va erkinliklari nimaga asosan ta’minlanadi?
669. O’zbekiston Respublikasi fuqaroligini olish asoslarini aytib bering?
670. O’zbekiston Respublikasi fuqaroligidan chiqish mumkin bo’lmagan holatlarni aytib bering?
671. O’zbekiston Respublikasi fuqaroligini yo’qotishning asoslari haqida gapirib bering?
672. Inson huquqlari va erkinliklarini himoyalash bilan bog’liq davlat ichki mexanizmining asosiy bo’g’inlari haqida gapirib bering?
673. Mamlakatdagi inson huquqlari bo’yicha qo’shimcha milliy muassasalar haqida gapirib bering?
674. «Fuqaroligi bo’lmagan shaxslar» tushunchasiga ta’rif bering?
675. «Huquq» tushunchasiga ta’rif bering?
676. «Huquqiy davlat» tushunchasiga ta’rif bering?
677. «Konstitutsiyaviy huquq» atamasi qanday ma’nolarda qo’llaniladi?
678. Konstitutsiyaviy huquqning fan sifatidagi ahamiyati haqida nimalarni bilasiz?
679. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining tuzilishi haqida gapirib bering?
680. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining kirish qismi — muqaddimasida nima haqida yozilgan?
681. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining birinchi bo’limida nimalar haqida so’z yuritiladi?
682. Insonparvarlik printsipi haqida so’zlab bering?
683. O’zbekiston Respublikasi hududida o’lim jazo chorasi qachon bekor qilingan?
684. «Demokratiya» tushunchasiga ta’rif bering?
685. O’zbekiston Respublikasi davlat hokimiyatida xalqning o’rni haqida gapirib bering?
686. O’zbekiston Respublikasida xalq hokimiyatchiligi haqida so’zlab bering?
687. Vakolatli organlarga ariza, taklif va shikoyatlar bilan murojaat qilish huquqi deganda nimani tushunasiz?
688. O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining siyosiy huquqlari haqida gapirib bering?
689. Qanday hollarda shaxs konstitutsion erkinliklardan to’liq foydalana olmaydi?
690. Fuqarolarning konstitutsiyaviy majburiyatlarini sanab o’ting?
691. «Ma’muriy huquq» tushunchasiga ta’rif bering?
692. Ma’muriy huquq qanday munosabatlarni tartibga soladi?
693. Ma’muriy huquq tamoyillarini sanab bering va ularni izohlab bering?
694. Ma’muriy huquq manbalariga nimalar kiradi?
695. Ma’muriy huquq sub’ektlarini sanab bering?
696. Jamoat birlashmalari ijtimoiy muammolarni hal qilishda qanday o’rin tutadi?
697. Huquqiy javobgarlikning maqsadi?
698. O’zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi kodeksi haqida nimalarni bilasiz?
699. Ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi qonun hujjatlarining vazifalari haqida gapirib bering?
700. «Ma’muriy majburlash» tushunchasiga ta’rif bering?
701. «Ma’muriy huquqbuzarlik» tushunchasiga ta’rif bering?
702. Ma’muriy jazo choralarining turlarini sanab bering?
703. Asosiy va qo’shimcha ma’muriy jazo choralarini aytib bering?
704. «Ma’muriy jazo» tushunchasi va maqsadi haqida aytib bering?
705. Ma’muriy javobgarlik sub’ektlari haqida so’zlab bering?
706. Ma’muriy jarima jazo chorasi haqida so’zlab bering?
707. «Musodara qilish» ma’muriy jazo chorasi haqida gapirib bering?
708. «Maxsus huquqdan maxrum qilish» ma’muriy jazo chorasi haqida gapirib bering?
709. Ma’muriy huquqbuzarliklar to’g’risidagi ishlarni kimlar ko’rib chiqish huquqiga ega?
710. «Ma’muriy qamoq» ma’muriy jazo chorasi haqida gapirib bering?
711. O’zbekiston Respublikasining fuqarolik huquqi manbalariga nimalar kiradi?
712. Fuqarolik qonun hujjatlari qanday munosabatlarni tartibga soladi?
713. O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi haqida gapirib bering?
714. Fuqarolik-huquqiy munosabatlar sub’ektlari haqida so’zlab bering?
715. Fuqarolik-huquqiy munosabatlardagi fuqarolarning huquqlari haqida aytib bering?
716. «Yuridik shaxs» tushunchasiga ta’rif bering?
717. «Huquqiy layoqat» va «muomala layoqati» tushunchalariga ta’rif bering?
718. «Huquqiy layoqat» va «muomala layoqati» o’zaro farqlarini aytib bering?
719. Muomala layoqati haqida nimalarni bilasiz?
720. Fuqorolik-huquqiy munosabatlarda voyaga etmaganlar qanday bitimlar tuza olishadi?
721. Muomalaga layoqatsiz deb tan olish asoslari va tartibi haqida ma’lumot bering?
722. O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksiga muvofiq bitimlarga qanday talablar qo’yilgan?
723. «Bitimlar» tushunchasini ta’riflab, ularning turlarini sanab bering?
724. Qanday hollarda bitimlar haqiqiy emas deb topiladi?
725. «Vakillik» tushunchasiga ta’rif bering?
726. «Ishonchnoma» tushunchasiga ta’rif bering va u haqida nimalarni bilasiz?
727. Fuqarolar va yuridik shaxslarning qanday harakatlari bitim deb tan olinadi?
728. Mulk huquqi, mulkdan foydalanish va mulkga egalik qilish tushunchalariga ta’rif bering?
729. Foydalanish va egalik qilish tushunchalarining bir-biridan farqi nimada?
730. Mulk huquqining vujudga kelish asoslarini sanab bering?
731. Mulk huquqining bekor qilinishi haqida gapirib bering?
732. Mulk huquqining bekor qilinishi xususiyatlari haqida gapirib bering?
733. O’zbekistonda qanday mulkchilik shakllari mavjud va ularga egalik qilish huquqining sub’ektlari kim hisoblanadi?
734. «Shartnoma» tushunchasiga ta’rif bering?
735. Fuqarolik-huquqiy shartnomaning asosiy belgilarini sanab bering?
736. Shartnomani tuzishning asosiy qoidalari haqida gapirib bering?
737. Xayr-ehson shartnomasining hadya shartnomasidan farqini aytib bering?
738. Ayirboshlash (almashish) shartnomasi haqida gapirib bering?
739. Iste’molchi va sotuvchi tushunchalariga ta’rif bering?
740. Kassa cheki va tovar cheki tushunchalariga ta’rif bering?
741. O’zbekiston Respublikasining 1996 yil 26 apreldagi «Iste’molchilar huquqlarini himoya qilish to’g’risida»gi Qonuniga muvofiq tovarlar haqidagi ma’lumotlarda nimalar ko’rsatilishi lozim?
742. Muvofiqlik sertifikati va ishlab chiqaruvchi tushunchalariga ta’rif bering?
743. Past sifatli yoki nuqsonli tovar sotilgan taqdirda, iste’molchi nimalarni talab qilishga haqli?
744. Tovarni ayni shunday rusumli (modelli, artikulli) maqbul sifatli tovarga almashtirib berish, tovarni boshqa rusumdagi (modelli, artikulli) ana shunday tovarga almashtirib, uning xarid narxini qayta hisob-kitob qilish, xarid narxini nuqsonga mutanosib ravishda kamaytirish, shartnomani bekor qilib, ko’rilgan zararni tiklash harakatlarni tushuntirib bering?
745. Iste’molchilarning majburiyatlarini aytib bering?
746. Tovarning yaroqlilik kafolati va muddati haqida gapirib bering?
747. Tovarni qabul qilishdagi majburiyatlar haqida so’zlab bering?
748. Tovarning narxi haqida ma’lumot bering?
749. Tovarni sug’urtalash majburiyati haqida so’zlab bering?
750. Mamlakatimizda iste’molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta’minlaydigan idoralarni aytib bering?
751. Mamlakatimizda iste’molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta’minlaydigan idoralarning majburiyatlari haqida gapirib bering?
752. Iste’molchilar birlashmalari haqida so’zlab bering?
753. Iste’molchilar huquqlarini sud orqali himoya qilishi haqida aytib bering?
754. Intellektual mulk tushunchasiga ta’rif bering?
755. Mualliflik huquqi tushunchasiga ta’rif bering?
756. Mualliflik huquqining yuzaga kelishi haqida so’zlab bering?
757. Mualliflik huquqi manbalarini sanab bering?
758. Nimalar mualliflik huquqi ob’ektlari hisoblanmaydi?
759. Mualliflik huquqining amal qilish muddatlari haqida gapirib bering?
760. Mualliflik shartnomasi tushunchasiga ta’rif bering?
761. Mualliflik huquqlarining xalqaro muhofazasi haqida so’zlab bering?
762. Sud majlisini o’tkazish tartibi haqida gapirib bering?
763. Fuqarolik ishlari bo’yicha sud ishi qatnashchilari haqida so’zlab bering?
764. Fuqarolik ishlari bo’yicha sud ishini ko’rish bosqichlarini aytib bering?
765. Sud hukmi bo’yicha shikoyatlar berish tartibi haqida so’zlab bering?
766. Mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlari haqida nimalarni bilasiz?
767. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyada mehnat qilish huquqi qanday tartibga solingan?
768. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va Mehnat kodeksiga muvofiq mehnatni huquqiy tartibga solishning tamoyillari haqida gapirib bering?
769. Mehnat huquqi va mehnatga oid munosabatlar tushunchasiga ta’rif bering?
770. Mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlarining vazifalari haqida gapirib bering?
771. Mehnat qonun hujjatlarining manbalarini sanab bering?
772. Mehnatga oid munosabatlar ishtirokchilari (sub’ektlari)ni sanab bering?
773. Mehnat huquqining asosiy tamoyillari haqida gapirib bering?
774. Mehnat kodeksiga muvofiq qanday hollarda ishlash majburiy hisoblanmaydi?
775. Xodimlarning manfaatlarini qaysi tashkilotlar himoya qiladi?
776. «Mehnat shartnomasi» tushunchasiga ta’rif bering?
777. Ish beruvchi bo’lish shartlarini aytib bering?
778. Mehnat shartnomasiga asosan xodimning majburiyatlarini sanab bering?
779. Mehnat shartnomasiga asosan ish beruvchining majburiyatlarini sanab bering?
780. Mehnat shartnomasi haqida nimalarni bilasiz?
781. Voyaga etmaganlarni ishga qabul qilish xususiyatlari haqida nimalarni bilasiz?
782. Voyaga etmaganlarni ishga qabul qilishdagi qo’shimcha kafolat va imtiyozlar haqida nimalarni bilasiz?
783. 15 yoshdan 16 yoshgacha bo’lgan voyaga etmaganlarni ishga joylashish uchun zarur bo’lgan hujjatlarni sanab bering?
784. 16 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan voyaga etmaganlarni ishga joylashish uchun zarur bo’lgan hujjatlarni sanab bering?
785. 18 yoshdan ishga joylashish uchun zarur bo’lgan hujjatlarni sanab bering?
786. Ishga qabul qilinib ish faoliyatiga kirishgunga qadar amalga oshiriladigan harakatlarni aytib bering?
787. Ish faoliyati davrida tibbiy ko’rikdan o’tish taribini tushuntirib bering?
788. Ishga qabul qilishda kimlardan sog’lig’i to’g’risida tibbiy ma’lumotnoma talab qilinadi?
789. Mehnat daftarchasi haqida ma’lumot bering?
790. Sinov muddati deganda nimani tushunasiz?
791. Kimlarga nisbatan sinov muddatini belgilash mumkin emas?
792. Mehnat haqi miqdorini belgilash haqida nimani bilasiz?
793. Ish haqi tushunchasiga ta’rif bering?
794. Voyaga etmagan shaxsning mehnatiga haq to’lash tartibi haqida gapirib bering?
795. O’zbekiston Respublikasida mehnatga haq to’lashning asosiy shakllari haqida gapirib bering?
796. Mehnat haqining miqdori qanday tartibda belgilanadi?
797. Ish vaqtidan tashqari ishlar hamda dam olish va bayram kunlaridagi ishlar uchun haq to’lashning xususiyatlari haqida gapirib bering?
798. Ishchi mehnat intizomini buzganligi uchun unga qanday ta’sir choralari qo’llanishi mumkinligi va uning tartibini tushuntirib bering?
799. Intizomiy jazoning amal qilish muddati va uni rasmiylashtirish tartibi haqida gapirib bering?
800. Mehnat ta’tilini berish muddatlari haqida gapirib bering?
801. Mehnat shartnomasi taraflarining moddiy javobgarligi haqida so’zlab bering?
802. Mehnatga ijodiy munosabatda bo’lganligi va ishdagi yuqori ko’rsatkichlari uchun xodimga qanday rag’batlantirish choralari qo’llanilishi mumkin?
803. Mehnat qonunchiligiga asosan ish vaqtining taqsimoti haqida gapirib bering?
804. Mehnat qonunchiligiga asosan «dam olish vaqti» tushunchasiga ta’rif bering va uning taqsimoti haqida gapirib bering?
805. Mehnat shartnomasining bekor qilinishi tartibini tushuntiring?
806. Ishsizlar tushunchasiga ta’rif bering.
807. «Neustoyka (jarima)» tushunchasiga ta’rif bering xamda mehnat shartnomasini bekor qilish asoslari haqida gapirib bering?
808. Mehnat qonunchiligiga asosan mehnat shartnomasi ish beruvchining tashabbusi bilan bekor qilinishi holatlarini sanab bering?
809. Mehnat nizolari tushunchasini ta’riflang va ularning turlari haqida gapirib bering?
810. Mehnat nizolarini kim va qanday tartibda ko’rib chiqadi?
811. Mehnat nizolarini ko’rib chiqish tartibi haqida gapirib bering?
812. Mehnat nizolari komissiyasi ishtirokchilarining vazifalari haqida gapirib bering?
813. Ushlash, ushlab turish, hibs tushunchalariga ta’rif bering?
814. Korruptsiya tushunchasiga ta’rif bering?
815. Kompensatsiya tushunchasiga ta’rif bering?
816. Deklaratsiya tushunchasiga ta’rif bering?
817. «Vandalizm» tushunchasiga ta’rif bering?
818. Jismoniy va yuridik shaxs tushunchasiga ta’rif bering?
819. O’zbekiston Respublikasi qonunchiligiga asosan yuridik shaxsning huquqiy javobgarligi nazarda tutilganmi?
820. Ayblanuvchi tushunchasiga ta’rif bering?
821. Aqli noraso shaxs deganda kimni tushunasiz?
822. Tuxmat va haqorat qilishning farqlari va ushbu harakatlar uchun qanday javobgarlik belgilangan?
823. Voyaga etmaganlarning huquqiy javobgarligi haqida gapirib bering?
824. «Taomil, odat» tushunchasiga ta’rif bering?

1. O’zbekiston Respublikasi mustaqil davlat sifatida qanday huquqlarga ega?
2. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra shaxsning huquqiy maqomini tushuntirib bering?
3. Davlat tushunchasiga ta’rif bering?
4. Davlatning tashqi funktsiyalariga nimalar kiradi va ularni ta’riflang?
5. Davlatning ichki funktsiyalariga nimalar kiradi va ularni ta’riflang?
6. Davlat shakllari deganda nimani tushunasiz va boshqaruv shakliga ta’rif bering?
7. Respublika boshqaruv shakli qanday turlarga bo’linadi, ularga ta’rif va misollar keltiring?
8. Davlat organlari qanday turlarga bo’linadi va ular haqidagi tasavvuringizni ayting?
9. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga binoan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga nomzod bo’lgan shaxslarga qanday talablar qo’yilgan?
10. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qanday vakolatlarga ega?
11. O’zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi qanday vakillik organi hisoblanadi va uni ikki palatali qilishdan maqsad nima?
12. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik va Senati palatalarining asosiy vazifalari?
13. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi deputati, shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati a’zosi bo’lishi uchun nomzodlarga qanday talablar qo’yiladi?
14. Oliy Majlisning mutloq vakolatlari nmalardan iborat?
15. Kimlar Oliy Majlisda Qonunchilik tashabbusi huquqiga ega va bu huquq qanday amalga oshiriladi?
16. O’zbekiston Respublikasining sud tizimini ayting va ularga ta’rif bering?
17. Sud-huquq tizimini izchil demokratlashtirish va liberallashtirish bo’yicha so’nggi yillarda olib borilgan ishlar nimalardan iborat?
18. Huquq normasi nima va uning vazifalarini ayting?
19. Huquqiy norma tuzilishiga ko’ra bir-biri bilan bog’liq bo’lgan qanday tarkibiy qismdan tashkil topishi mumkin?
20. Konstitutsiyaviy huquq sohasida qanday munosabatlarni tartibga soladi?
21. Jinoyat huquqi sohasi orqali qanday munosabatlar tartibga solinadi va unga misollar keltiring?
22. Huquq institutlari nima va unga misollar keltiring?
23. Huquqiy munosabatlar deganda nimani tushunasiz va unga misollar keltiring?
24. Huquqiy munosabat tuzilishiga ko’ra qanday elementlarni o’z ichiga oladi va bu elementlarni misollar orqali tushuntiring?
25. Huquqiy munosabatlarda ishtirok etuvchilar, ya’ni sub’ektlar qanday layoqatlarga ega bo’lishlari talab etiladi va ularni ta’riflang?
26. Huquqiy odat nima va bunga misollar keltiring?
27. Yuridik pretsedent nima va u qaysi davlatlarning huquq manbai hisoblanadi?
28. Normativ-huquqiy hujjat nima, u qanday qoidalarni o’z ichiga oladi?
29. Normativ-huquqiy hujjatlarning qanday turlari mavjud?
30. O’zbekiston Respublikasi qonunlarini qanday guruhlarga bo’lish mumkin?
31. Konstitutsiyaviy qonunlar qanday qonunlar hisoblanadi va ular qanday qabul qilinadi?
32. Kodekslashtirilgan qonun bu nima, unga misollar keltiring?
33. Qonun vaqt bo’yicha qanday tartibda kuchga kiradi?
34. Qonun vaqt bo’yicha qanday tartibda kuchini yo’qotadi va qonunni orqaga qaytish kuchi qo’llaniladimi?
35. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti davlat boshlig’i sifatida qanday normativ-hujjatlar chiqaradi va ularni tavsiflab bering?
36. Qonun osti hujjatlari qaysi turdagi hujjatlar kiradi va ular kimlar tomonidan qabul qilinadi?
37. Huquqiy ong nima va u qanday shakllanadi?
38. Huquqbuzarlik tushunchasi va turlari?
39. Huquqbuzarlikning qanday belgilari mavjud va ularni ta’riflab bering?
40. Intizomiy huquqbuzarlik nima, unga misollar keltiring?
41. Fuqarolik huquqbuzarlik nima, unga misollar keltiring?
42. Jinoyat va jinoiy javobgarlik deganda nimani tushunasiz?
43. Ma’muriy huquqbuzarlik deganda nimani tushunasiz va unga misollar keltiring?
44. Huquqbuzarlikning ob’ekti deganda nimani tushunasiz?
45. Huquqbuzar kim, huquqbuzarlik sub’ekti deganda nimani tushunasiz?
46. Yuridik javobgarlik nima va uning turlarini ta’riflab bering?
47. Yuridik javobgarlik qanday tartibda amalga oshadi va uning qanday turlari farqlanadi?
48. Intizomiy javobgarlik qaysi kodeks bilan tartibga solinadi va bu javobgarlikning qanday turlari bor?
49. Fuqaroviy javobgarlik nima va u qanday tartibda amalga oshiriladi?
50. Ma’muriy javobgarlik nima va uning qanday jazo turlari bor?
51. Jinoiy jazolar qaysi kodeksda berilgan va ularning turlarini yoritib bering?
52. Jinoiy javobgarlikning asosiy va qo’shimcha jazo choralarini ayting?
53. Nima uchun O’zbekistonda o’lim jazosi bekor qilindi va uning o’rniga qanday jazolar joriy etish belgilandi?
54. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organi deganda nimani tushunasiz?
55. O’zbekiston Respublikasida huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari tizimini, asosan nimalar tashkil qiladi va ularni ta’riflang?
56. Prokuratura organlari va ularning xodimlari hisoblangan prokurorlarning vazifalari nimalardan iborat?
57. Majburiy ijro byurosi qachon tashkil etildi va uning zimmasiga qanday vazifalar yuklatildi?
58. O’zbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati qanday vazifalarni amalga oshiradi?
59. O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi qanday organ va maqsadlari nima?
60. Davlat soliq qo’mitasining asosiy vazifalari nimalardan iborat?
61. Bojxona organlarining asosiy vazifalarini ayting?
62. Adliya organlari tizimi qandayligini ayting?
63. Adliya organlari faoliyatiga kim rahbarlik qiladi va u qanday tayinlanadi?
64. Adliya organlarining asosiy vazifalari nimalardan iborat?
65. Yagona darcha nima va u nima maqsadda tashkil etildi?
66. Advokat so’zi qanday ma’noni anglatadi va kimlar advokatlik faoliyati bilan shug’ullanishi mumkin?
67. Qanday shaxslarni advokatlik faoliyati bilan shug’ullanishga yo’l qo’yilmaydi?
68. Qonunga ko’ra advokatlar qanday turdagi yuridik xizmatlarni ko’rsatadilar?
69. Notarial idoralar qaysi organ tomonidan tashkil etiladi va kimlar notarius bo’lishi mumkin?
70. Notarial idoralari vazifalari nimalardan iborat?
71. O’zbekiston Respublikasining Qurolli Kuchlari nima maqsadda tuzilgan?
72. Fuqarolik huquqi sohasi qanday munosabatlarni tartibga soladi?
73. Shaxsning muomala va huquqiy layoqati deganda nima tushunasiz?
74. 14 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan voyaga etmaganlar qanday fuqarolik huquqlariga ega?
75. 6 yoshdan 14 yoshgacha bo’lgan kichik yoshdagi bolalar qanday fuqarolik huquqlariga ega?
76. Huquqbuzarliklarning xususiyati va belgilariga qarab qanday guruhga ajratish mumkin va ularga ta’rif bering?
77. O’n sakkiz yoshga to’lmasdan jinoyat sodir etgan shaxslarga qanday jazolar qo’llaniladi?
78. Voyaga etmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan jinoiy javobgarlik turiga kiruvchi jarima jazosi haqida ma’lumot bering.
79. Voyaga etmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan jinoiy javobgarlik turiga kiruvchi axloq tuzatish ishlari jazosi haqida ma’lumot bering.
80. Voyaga etmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan ozodlikni cheklash, majburiy jamoat ishlari jinoiy jazosi haqida ma’lumot bering.
81. Voyaga etmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan jinoiy javobgarlik turiga kiruvchi ozodlikdan mahrum qilish jazosi haqida ma’lumot bering.
82. Jinoyat qilgunga qadar o’n sakkiz yoshga to’lmagan shaxsning jinoyati haqidagi ishlar bo’yicha nimalar aniqlanishi lozim?
83. O’n besh yoshga to’lgan bolalar qanday tartibda ishga qabul qilinadi?
84. Mehnat qonunchiligiga ko’ra ish vaqti voyaga etmaganlarga qancha etib belgilangan?
85. Jinoyat sodir etilgunga qadar 14 yoshga to’lgan shaxslar qanday jinoyatlar uchun javobgarlikka tortiladilar?
86. Jazo qanday maqsadda qo’llaniladi?
87. Afv deb nimaga aytiladi va kim tomonidan qo’llaniladi?
88. Amnistiya haqida nimalarni bilasiz?
89. Konstitutsiya so’zi qanday ma’noni anglatadi va unda nimalar belgilab qo’yiladi?
90. Konstitutsiya bilan konstitutsiyaviy huquq o’rtasidagi farqli jihatlarni ayting.
91. Huquq tushunchasiga ta’rif bering?
92. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi loyihasi qachondan boshlab ishlab chiqilgan?
93. Konstitutsiya muqaddimasida nimalar aks ettirilgan?
94. Suverenitet nima, davlat suvereniteti deganda nimani tushunasiz?
95. Xalq hokimiyatchiligi atamasi qanday ma’noni anglatadi va u birinchi bo’lib qaerda paydo bo’lgan?
96. Demokratiyaning qanday shakllari bor, ularni yoritib bering?
97. Hokimiyatning bo’linish printsipini tushuntirib bering, bu printsip nima uchun kerak?
98. Tashqi siyosat deganda qanday faoliyatni tushunasiz?
99. BMT qachon tashkil topgan va O’zbekiston unga qachon a’zo bo’lgan?
100. O’zbekiston qanday xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik olib bormoqda?
101. Fuqarolarning huquq va erkinliklari qanday guruhlarga bo’linadi?
102. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra fuqarolar qanday siyosiy huquqlarga ega?
103. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra shaxsiy huquq va erkinliklarga nimalar kiradi?
104. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarga nimalar kiradi?
105. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra madaniy huquqlarga nimalar kiradi?
106. erkinlik (huquqda) tushunchasiga ta’rif bering?
107. “O’zbekiston Respublikasida o’lim jazosini bekor qilish to’g’risida”gi Farmon qachon kuchga kirgan va uning o’rniga qanday jazolar qo’llaniladi?
108. So’z erkinligiga ta’rif bering.
109. Turar joy daxlsizligi huquqi deganda nimani tushunasiz?
110. Dunyoviy davlat deganda nimani tushunasiz?
111. Mehnat qilish huquqi va uning ahamiyatini tushuntirib bering?
112. Voyaga etmaganlar qanday tartibda ishga qabul qilinadilar?
113. Ijtimoiy ta’minot olish huquqi deganda nimani tushunasiz?
114. Malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqi deganda nimani tushunasiz?
115. Ta’lim olish huquqi deganda nimani tushunasiz?
116. Ilmiy va texnikaviy ijod erkinligi va madaniyat yutuqlaridan foydalanish huquqi nima?
117. Siyosiy huquqlar fuqarolarga nima uchun kerak?
118. O’zbekiston Respublikasida yashayotgan fuqaroligi bo’lmagan shaxslar qanday huquqlarga ega?
119. O’zbekiston Respublikasida yashayotgan chet el fuqarolari qanday huquqlarga ega?
120. Ariza, taklif, shikoyat nima?
121. Shaxsiy huquq va erkinliklarga (O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 24-31 moddalari) nimalar kiradi?
122. Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarga (O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 36-42 moddalari) nimalar kiradi?
123. Madaniy huquqlarga (O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 41-42 moddalari) nimalar kiradi?
124. “O’zbekiston Respublikasida o’lim jazosini bekor qilish to’g’risida”gi Farmon qachon kuchga kirgan va uning o’rniga qanday jazolar qo’llaniladi?
125. Voyaga etmaganlar qay tartibda ishga qabul qilinadilar?
126. Ta’lim olish huquqi deganda nimani tushunasiz?
127. Gender tengligiga ta’rif bering.
128. “O’zbekiston Respublikasida o’lim jazosini bekor qilish to’g’risida”gi Farmon qachon kuchga kirdi va o’lim jazosi o’rniga qanday jazo turlari joriy etildi?
129. Hozirgi vaqtda Oliy Majlis Qonunchilik palatasida nechta siyosiy partiya vakillari ishtirok etmoqda?
130. O’zbekiston Xalq demokratik partiyasi (XDP) qachon tuzilgan va maqsadi nima?
131. “Adolat” sotsial-demokratik partiyasi qachon tuzilgan va maqsadi nima?
132. O’zbekiston “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi qachon tuzilgan va maqsadi nima?
133. Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati – O’zbekiston liberal-demokratik (O’zLiDeP) partiyasi qachon tuzilgan va maqsadi nima?
134. O’zbekiston ekologik partiyasi qachon tuzilgan va maqsadi nima?
135. Davlat huquqiga ta’rif bering?
136. Demokratiyaga ta’rif bering.
137. Federativ davlatlar qanday belgilarga ega va misollar bilan tushuntirib bering?
138. Fuqarolik jamiyati nima?
139. Ma’muriyat tushunchasiga ta’rif bering.
140. Muqobil saylov nima?
141. Ombudsmanga ta’rif bering.
142. Referendumga ta’rif bering.
143. Saylovchilar bloki nima?
144. Viza tushunchasiga ta’rif bering?
145. O’zbekiston Respublikasining pul tizimi haqida nimalarni bilasiz?
146. Litsenziya so’zi qanday ma’noni anglatadi?
147. Jinoyat protsessual huquqidagi qidiruv tushunchasiga ta’rif bering.
148. Yuridik javobgarlik nima?
149. Umumiy saylov huquqi deganda nimani tushunasiz?
150. Dam olish vaqti deganda nimani tushunasiz?
151. Adliya so’ziga ta’rif bering.
152. Mehnat qonunchiligiga ko’ra ish vaqti qancha soat etib belgilanadi?
153. O’n olti yoshga to’lguncha voyaga etmagan bolaning familiyasi o’zgartirilishi mumkinmi?
154. Kimlar siyosiy partiyalarga a’zo bo’la olmaydi?
155. Oilaviy munosabatlar sohasidagi konstitutsiyaviy printsiplarni ayting.
156. Oila huquqida davlat qanday majburiyatlarni o’z zimmasiga oladi?
157. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga oilaga qanday ta’rif berilgan?
158. O’zbekistonda nikoh yoshini va nikoh tuzish shartlarini aytib bering?
159. Qanday hollarda nikoh tuzishga yo’l qo’yilmaydi?
160. Oila huquqining sub’ektlari deganda nimani tushunasiz?
161. Oilaviy munosabatlarda fuqarolarning teng huquqliligi deganda nimani tushunasiz?
162. Nikoh tushunchasiga ta’rif bering?
163. Nikoh tuzish deganda nima tushuniladi?
164. Ixtiyoriylik asosida nikoh tuzish qanday ahamiyatga ega?
165. O’zbekiston Respublikasida belgilangan nikoh yoshi va uni istisno etuvchi holatlar haqida nimalarni bilasiz?
166. Nikoh tuzilishiga monelik qiladigan holatlar haqida nimalarni bilasiz?
167. Qanday hollarda nikoh haqiqiy emas deb topilishi mumkin?
168. Nikoh yoshi to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun belgilangan javobgarlik haqida gapirib bering?
169. Kimlar o’rtasida nikoh tuzilishi mumkin emas?
170. er va xotinning familiya tanlash huquqi haqida nimalarni bilasiz?
171. Ota-onaning bolalarga ta’lim-tarbiya berishga oid huquq va majburiyatlari qanday va nimalarda aks ettirilgan?
172. er va xotinning umumiy mulkiga nimalar kiradi?
173. er va xotinning shaxsiy foydalanishidagi buyumlari deganda nimani tushunasiz?
174. er va xotinning shaxsiy mulklari sirasiga nimalar kiradi?
175. er va xotinning umumiy mol-mulkini taqsimlanishi qanday tartibda amalga oshiriladi?
176. “Bola huquqlari to’g’risida”gi Konventsiya qachon va qaysi tashkilot tomonidan qabul qilingan?
177. Bola huquqlari O’zbekiston Respublikasining qaysi qonunida mustahkamlab qo’yilgan?
178. Bolalarning huquqlariga nimalar kiradi?
179. Davlat tuzilish shakli deganda nimani tushunasiz?
180. Unitar davlatga ta’rif bering.
181. Konfederatsiya nima?
182. Davlatimizning ma’muriy-hududiy tuzilishi nima uchun kerak?
183. Qoraqalpog’iston Respublikasining Konstitutsiyasi qachon qabul qilingan?
184. O’zbekiston Respublikasi qonunlarining Qoraqalpog’iston Respublikasi hududida qanday amal qilishini tushuntirib bering?
185. Hokimiyat tushunchasiga ta’rif bering.
186. Konstitutsiyaga muvofiq hokimiyat nechtaga bo’linadi?
187. Hokimiyatlarning bo’linish printsipi deganda nimani tushunasiz?
188. Aholining xulq-atvori nimalarga asoslanadi?
189. Oliy Majlis qanday hokimiyatni amalga oshiradi va u qanday palatalardan iborat?
190. Qonunchilik palatasi haqida ma’lumot bering?
191. Oliy Majlis Senati a’zolari qanday saylanadi?
192. Kimlar Qonunchilik palatasi deputati va Oliy Majlis Senati a’zosi bo’lishi mumkin?
193. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining birgalikdagi vakolatlari nimalardan iborat?
194. O’zbekiston Respublikasining Qonunchilik palatasi mutlaq vakolatlariga nimalar kiradi?
195. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati mutlaq vakolatlariga nimalar kiradi?
196. Qonunlar qachon kuchga kirgan hisoblanadi?
197. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko’ra “ishonchsizlik votumi” nima?
198. O’zbekistonda Prezidentlik lavozimi qachon joriy etilgan va Prezident so’zining ma’nosi?
199. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining vakolatlarini aytib bering?
200. Hokimlar qanday tayinlanadi?
201. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qanday saylanadi?
202. Prezidentlik saylovi qaysi qonunga asosan o’tkaziladi?
203. Prezident qancha muddatga saylanadi va muddat tugaganidan so’ng qanday lavozimni egallaydi?
204. Vazirlar Mahkamasi qanday hokimiyat organi?
205. Vazirlar Mahkamasi qanday boshqaruv organlari tizimini boshqaradi?
206. Vazirlar Mahkamasi o’z ish faoliyatida kimlarning oldida javobgar hisoblanadi?
207. Vazirlar Mahkamasi vakolatlariga nimalar kiradi?
208. Vazirlar Mahkamasi o’z faoliyatida qanday printsiplarga tayanadi?
209. Vazirlar Mahkamasining tarkibiga kimlar kiradi?
210. Hokimlar faoliyati qanday asosda amalga oshiriladi?
211. Qanday holatlarda tuman va shahar hokimlarini Prezident o’z qarori bilan lavozimidan ozod etishga haqli?
212. Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarishi qanday faoliyat hisoblanadi?
213. Fuqarolar yig’inining organlariga nimalar kiradi?
214. O’zbekiston Respublikasi sud tizimining bosh vazifalari nimalardan iborat?
215. Sud hokimiyatiga ta’rif bering?
216. Konstitutsiyaviy sud qanday ishlarni ko’rib chiqadi?
217. Konstitutsiyaviy sud qanday saylanadi?
218. Oliy sud haqida nimalarni bilasiz?
219. Oliy sud qanday nazoratni amalga oshiradi?
220. Konstitutsiyaviy sud sud`yalari qanday saylanadi?
221. Konstitutsiyaviy sudning asosiy vazifalari?
222. Umumxalq saylovlari deganda nimani tushunasiz?
223. Kimlar saylovlarda ishtirok eta olmaydilar?
224. O’zbekiston Respublikasining saylov tizimining qaysi modelidan foydalaniladi?
225. Saylov tizimining negizi qaysi qonunlar hisoblanadi?
226. Saylovlar qachon o’tkaziladi?
227. Saylovlarni o’tkazish va tashkil etish uchun qanday komissiya tuziladi?
228. O’zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi o’z faoliyatida qanday qonunlarga amal qiladi?
229. Prokuror so’ziga ta’rif bering?
230. Prokuratura organlari kimlarning manfaatlarini himoya qiladi?
231. Prokuror sud majlisida qanday faoliyatni amalga oshiradi?
232. Qaysi holatlarda prokuratura faoliyatiga aralashuv taqiqlangan?
233. Moliya tizimi deganda nimani tushunasiz?
234. Qachon so’m pul birligi muomalaga kiritildi?
235. Bank so’ziga ta’rif bering?
236. Markaziy bank qanday siyosatni ishlab chiqadi va yuritadi?
237. O’zbekiston Respublikasida naqd pullarni muomalaga chiqarish va muomaladan olib qo’yishning mutlaq huquqi kimga tegishli?
238. Soliq kodeksi qanday munosabatlarni tartibga soladi?
239. Soliqlar yig’imisiz mamlakat mavjud bo’ladimi?
240. Konstitutsiyaga muvofiq respublikamizda o’z fikrini bildirish erkinligi cheklanganmi?
241. Miting deganda nima tushuniladi?
242. Hokimiyat organlari miting, yig’in va namoyishlar o’tkazishni taqiqlashga haqqi bormi?
243. Ota-ona voyaga etmagan bolalarning mol-mulkiga egalik qilish huquqiga egami?
244. Voyaga etmagan bolalarning xususiy mulki nimalar hisoblanadi?
245. O’zbekiston Respublikasi voyaga etmaganlarni mehnatga jalb qilishni tartibga solish va bolalar mehnatidan foydalanishni cheklash bo’yicha qanday xalqaro huquqiy hujjatlarga qo’shilgan?
246. Bola o’z huquqi va qonuniy manfaatlarini himoya qilish huquqiga egami?
247. Oilada bolaning manfaatlariga taalluqli har qanday masala hal qilinayotganda bola o’z fikrini ifoda qilishga haqlimi?
248. Huquqiy ong nima?
249. Xalqaro shartnomaga ta’rif bering.
250. Xalqaro munosabatlarga ta’rif bering.
251. Shaxsiy huquq qanday munosabatlarni tartibga soladi?
252. Agressiya nima?
253. BMT harbiy kuchlari nima uchun xizmat qiladi?
254. BMTning asosiy maqsadlarini ayting.
255. BMT Bosh Assambleyasi haqida ma’lumot bering.
256. YuNISEF qanday faoliyat bilan shug’ullanadi?
257. Bola huquqlari deklaratsiyasini maqsadi nima?
258. Agar ota-onasidan biri O’zbekiston fuqarosi bo’lmasa ham, farzand O’zbekiston fuqaroligini olishga haqlimi?
259. Huquqiy davlatga ta’rif bering?
260. Siyosiy huquq va erkinliklar deyilganda nimani tushunasiz?
261. Ma’muriy huquqqa ta’rif bering.
262. Ma’muriy huquq manbalarini ayting.
263. Ma’muriy jazo nima va uning turlari.
264. Ma’muriy huquqbuzarliklar to’g’risidagi ishlarni kimlar ko’rib chiqadi?
265. O’zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi kodeksi haqida nimalarni bilasiz?
266. «Ma’muriy huquqbuzarlik» tushunchasiga ta’rif bering?
267. Ma’muriy jazo choralarining turlarini sanab bering?
268. «Ma’muriy jazo» tushunchasi va maqsadi haqida aytib bering?
269. Ma’muriy javobgarlik sub’ektlari haqida so’zlab bering?
270. Ma’muriy jarima jazo chorasi haqida so’zlab bering?
271. «Musodara qilish» ma’muriy jazo chorasi haqida gapirib bering?
272. «Maxsus huquqdan maxrum qilish» ma’muriy jazo chorasi haqida gapirib bering?
273. Ma’muriy huquqbuzarliklar to’g’risidagi ishlarni kimlar ko’rib chiqish huquqiga ega?
274. «Ma’muriy qamoq» ma’muriy jazo chorasi haqida gapirib bering?
275. Fuqarolik kodeksi haqida ma’lumot bering?

1. Yuridik shaxslarga ta’rif bering.
2. Huquqiy layoqat nima?
3. Muomala layoqati nima?
4. Muomala layoqati qanday paydo bo’ladi?
5. Bitim deb nimaga aytiladi?
6. Qanday holatlardan tashqari majburiy mehnat taqiqlanadi?
7. Mehnat huquqiga ta’rif bering.
8. Mehnatga oid munosabatlar deganda nimani tushunasiz?
9. Mehnat shartnomasiga ta’rif bering.
10. Mehnat shartnomasi qachon tuzilgan hisoblanadi?
11. Kimlar ish beruvchilar bo’lishi mumkin?
12. Ish beruvchi huquqlarini ayting.
13. Mehnat shartnomasi qanday muddatlarga tuziladi?
14. Insonning mehnatga layoqati qachondan boshlanadi?
15. Vaqtbay ish haqi nima?
16. Ishbay ish haqi nima?
17. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarni sanab bering.
18. Yillik asosiy ta’til qancha vaqtdan so’ng beriladi?
19. Kimlarga qanday holatlar hisobga olinib, yillik uzaytirilgan asosiy ta’til beriladi?
20. Xodim tomonidan mehnat shartnomasini bir tomonlama bekor qilish shartlarini ayting.
21. Mehnat nizolari nima?
22. Aqli norasolikka ta’rif bering.
23. Aqli rasolikka ta’rif bering.
24. Ayblanuvchiga ta’rif bering.

ikkinchi savol – tarbiya fani bo’yicha;

1. “Millat” deganda nimani tushunasiz?
2. Islom dinida “Qur’on”dan keyingi muhim manba bo’lib hisoblanadigan kitob qaysi va uning muallifi haqida nimalarni bilasiz?
3. Ma’naviyat deganda nimani tushunasiz?
4. Samarqand shahridagi Registon maydonida joylashgan 3 ta muhtasham tarixiy obidalarni sanab o’ting va ularning ahamiyatini tushuntirib bering?
5. Sharq rivoyatlariga ko’ra kimlar bilan do’st bo’lish kerak?
6. Hadis deganida nimani tushunasiz va hadislardan namunalar keltiring?
7. “Vatan” tushunchasiga ta’rif bering va ulug’ ma’rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniy Vatanga qanday ta’rif bergan?
8. Sohibqiron bobomiz Amir Temur haqida nimalarni bilasiz?
9. O’zbekiston jahondagi davlatlarning xalqaro uyushmasi – Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qachon qabul qilindi va u bilan qaysi yo’nalishlarda hamkorlik amalga oshirilmoqda?
10. Demokratiya tushunchasiga ta’rif bering?
11. “Mahalla” va “Qishloq” tushunchalariga ta’rif bering?
12. “Shahar” tushunchasiga ta’rif bering va yurtimizdagi tarixiy shaharlarni sanab bering?
13. “Mustaqillik maydoni” qachon tashkil etilgan va bu maydon haqida nimalarni bilasiz?
14. Mustaqillik maydonining to’rida joylashgan Mustaqillik va ezgulik monumenti haqida nimalarni bilasiz?
15. “Avesto” kimlarning muqaddas kitobi va Avestoda qayd etilgan inson hayotining asosiy qoidasi bo’lishi kerak bo’lgan g’oyalarni sanab bering?
16. Kosmopolitlar kimlar va “O’troq hayot” deganda nimani tushunasiz?
17. Chingizxonga qarshi kurashlarda jasorat ko’rsatib, uni lol qoldirgan vatandoshimiz kim va u haqida nimalarni bilasiz?
18. Ikkinchi jahon urushi yillarida yurtimizga fashistlar bosib olgan hududlardan ko’chirib keltirilgan millatlar haqida nimalarni bilasiz?
19. 9 may – Xotira va qadrlash kuni qaysi yildan buyon yurtimizda keng nishonlanib kelinmoqda va bu bayram nima maqsadda tashkil etilgan?
20. Ikkinchi jahon urushi arafasida O’zbekistonda qancha aholi yashagan va shundan qanchasi Ikkinchi jahon urushidagi janglarda ishtirok etgan?
21. “Tinchlikning qadri” deganda nimani tushunasiz?
22. Vatan tuyg’usi deganda nimani tushunasiz va bir umr Vatan tuyg’usi bilan yashagan, Hindiston o’lkasida podsholik qilgan Zahiriddin Muhammad Boburning qabri qaysi shaharda joylashgan?
23. “Alloma” deganda nimani tushunasiz va Vatan tuyg’usi har ishda, har qadamda madadkor bo’lsin deb o’z ismi shariflariga tug’ilgan joylarining nomini qo’shib yozgan mutafakkirlardan kimlarni bilasiz?
24. Qaysi yillarda sobiq SSSR hududida mudhish ommaviy siyosiy qatag’onlar amalga oshirilgan va buning O’zbekistonga ta’siri qanday bo’lgan?
25. “Oila” tushunchasiga ta’rif bering va oilaning tayanch ustunlari haqida nimalarni bilasiz?
26. “Tarbiya” tushunchasiga ta’rif bering va bola tarbiyasida ko’proq nimalarga e’tibor berish lozim?
27. Vatanimiz bayrog’ini jahon arenalarida yuqoriga ko’targan yosh shaxmatchilar Nodirbek Abdusattorov hamda aka-uka Javohir va Islombek Sindorovlar haqida nimalarni bilasiz?
28. Mardlik, fidoyilik va ezgulik kabi mavzularga yo’g’rilgan qanday jahon xalqlari hamda xalqimizning dostonlarini bilasiz?
29. Buyuk sarkarda bobomiz Amir Temur hamma sohada adolatni bosh mezon deb bilib qaysi shiorga amal qilib yashagan va “Tuzuklar” kitobida nimalar bayon qilingan?
30. O’zbekiston Respublikasi haqida nimalarni bilasiz?
31. Buyuk ipak yo’li haqida nimalarni bilasiz?
32. Ilm manbai bo’lmish “Kitob” haqida nimalarni bilasiz?
33. Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kutubxonasi haqida nimalarni bilasiz?
34. “Xalq” tushunchasiga ta’rif bering?
35. O’zbek xalqi deganda kimlar tushuniladi va ular haqida nimalarni bilasiz?
36. “Rasadxona” deganda nimani tushunasiz va Mirzo Ulug’bek rasadxonasi haqida gapirib bering?
37. Mirzo Ulug’bek muzeyi haqida nimalarni bilasiz?
38. Zardushtiylik ta’limotining bosh kitobi qaysi va u haqida nimalarni bilasiz?
39. Qadimda mamlakatimiz hududida qanday davlatlar rivoj topgan?
40. Demokratiya va huquqiy demoktarik davlat tushunchalariga ta’rif bering?
41. Mustaqil davlat deganda nimani tushunasiz?
42. “Jadidchilik harakati” va ularning asosiy maqsadi haqida nimalarni bilasiz?
43. Mamlakatimizdagi prezidentlik boshqaruvi haqida gapirib bering?
44. Davlat siyosati qanday qismlarga bo’linadi va ularga ta’rif bering?
45. Imom Buxoriy majmuasi haqida nimalarni bilasiz?
46. Rasmiy timsollar deganda nimani tushunasiz va Vatanimizning rasmiy timsollarini sanab bering?
47. O’zbekiston Respublikasi davlat bayrog’i haqida nimalarni bilasiz?
48. O’zbekiston Respublikasi davlat gerbi haqida nimalarni bilasiz?
49. Qadimda qaysi shahar Choch, Shosh hamda Binkat nomlari bilan atalgan va bu shaharning qadimda nechta darvozasi bo’lgan?
50. Milliy qadriyat deganda nimani tushunasiz?
51. Vatanparvarlik deganda nimani tushunasiz?
52. Buyuk ma’rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniyning asarlari va tarbiyaga oid aytgan fikrlari haqida gapirib bering?
53. Sog’lom turmush tarzi deganda nimani tushunasiz?
54. Toshkent shahri haqida nimalarni bilasiz?
55. Xiva shahri haqida nimalarni bilasiz?
56. Samarqand shahri haqida nimalarni bilasiz?
57. Buxoro shahri haqida nimalarni bilasiz?
58. Qo’qon shahri haqida nimalarni bilasiz?
59. Sirdaryo viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
60. Jizzax viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
61. Samarqand viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
62. Navoiy viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
63. Buxoro viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
64. Xorazm viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
65. Qashqadaryo viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
66. Surxondaryo viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
67. Farg’ona viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
68. Namangan viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
69. Andijon viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
70. Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy bog’i haqida nimalarni bilasiz?
71. Toshkent shahridagi Amir Temur xiyoboni haqida nimalarni bilasiz?
72. Poytaxtimizdagi Hazrati Imom majmuasi haqida nimalarni bilasiz?
73. Toshkent shahridagi Xotira maydoni haqida nimalarni bilasiz?
74. Buxoro, Samarqand, Termiz va Marg’ilon shaharlarida joylashgan buyuk qadamjolarni sanab bering?
75. “Tarixiy xotira” va “Manqurt” tushunchalariga ta’rif bering?
76. Mustaqillikka erishganimizdan so’ng dunyoning qaysi shaharlarida saqlanayotgan milliy merosimizning minglab noyob namunalari yurtimizga olib kelindi?
77. Samarqanddagi Registon maydoni haqida nimalarni bilasiz?
78. “Samarqandning yuragi” deya e’tirof etiladigan tarixiy yodgorlikni ayting?
79. Movarounnahr haqida gapirib bering?
80. Qadimiy Xorazm zaminidan etishib chiqqan, ilm-u ma’rifat yo’lidagi beg’iyos xizmatlari uchun “Jorulloh” ya’ni “Allohning qo’shnisi” degan yuksak e’tirofga sazovor bo’lgan mutafakkir kim?
81. “Tib qonunlari” asarining muallifi kim va bu asar haqida nimalarni bilasiz?
82. Jahon tilshunos olimlarining tadqiqotiga ko’ra buyuk yozuvchi va shoirlar orasida eng ko’p so’z boyligiga ega inson sifatiga kim tan olingan va bu inson faoliyati davomida o’z asarlarida qancha so’z ishlatgan?
83. So’z mulkining sultoni, mutafakkir bobomiz Alisher Navoiy xotirasiga bag’ishlanib dunyoning qaysi shaharlarida bu insonning haykallari o’rnatilgan?
84. Kamoliddin Behzod haqida nimalarni bilasiz?
85. Uyg’onish davri deganda nimani tushunasiz hamda G’arb uyg’onish davri qachon va qaerda boshlangan?
86. Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan Xalqaro Navro’z kuni qachon e’lon qilindi?
87. Milliy qadriyatimiz bo’lgan – tilimiz haqida nimalarni bilasiz?
88. Umumbashariy qadriyatlar deganda nimani tushunasiz?
89. Buddaviylik diniy-falsafiy ta’limotining vujudga kelishi va uning ahamiyati haqida gapirib bering?
90. Jasur frantsuz qizi Janna D’arkning jasorati haqida nimalarni bilasiz?
91. Ajdodimiz Jaloliddin Manguberdi jasorati haqida nimalarni bilasiz?
92. Bugungi kunda yoshlarni o’z ta’siriga olib, shu tariqa mamlakatimiz kelajagiga bolta urmoqchi bo’lgan kuchlarni sanab bering va ularga qarshi kurashishning eng samarali yo’lini ayting?
93. Sog’lomlik nima va u necha xil ko’rinishga ega?
94. Sog’lom turmush tarzi deganda nimani tushunasiz?
95. O’zini o’zi tarbiyalash deganda nimani tushunasiz?
96. Hakimbek obrazi qaysi dostonning bosh qaxramoni hisoblanadi?
97. Alpomish dostonidagi personajlar va undagi voqealar rivoji haqida gapirib bering?
98. Ma’naviyat deganda nimani tushunasiz?
99. Insonning ichki dunyosi deganda nimani tushunasiz?
100. Iroda deganda nimani tushunasiz?
101. Qanday illatlar insondagi vijdon tuyg’usini so’ndirib, bora-bora uni vijdonsiz insonga aylantirib qo’yishi mumkin?
102. Fikr nima va odamlarning orzu niyatlariga qarab fikrlar necha xil bo’ladi?
103. G’oya deganda nimani tushunasiz?
104. Milliy g’oya qanday shakllanadi, uning ijodkori kim?
105. Adolat g’oyasi deganda nimani tushunasiz?
106. So’z mulkining sultoni, mutafakkir bobomiz Mir Alisher Navoiyning besh dostondan iborat bo’lgan asari va uning ahamiyati haqida gapirib bering?
107. Konservatsiya nima va konservativ g’oyaga ta’rif bering?
108. G’oyalar xalqning irodasi, orzu-intilish va manfaatlarini qanchalik to’g’ri yoki noto’g’ri aks ettirishiga qarab qanday turlarga bo’linadi?
109. Bunyodkor g’oyalar haqida nimalarni bilasiz?
110. “ezgu fikr, ezgu so’z, ezgu amal” degan qoida qaysi kitobda o’z aksini topgan va buning ma’nosini tushuntirib bering?
111. “Dil ba yor-u dast ba kor”, ya’ni “Diling Allohda, qo’ling mehnatda bo’lsin” degan hikmat muallifi kim va bu hikmat qanday fikrni ifoda etadi?
112. Bunyodkorlik mehnat mahsuli bo’lgan dunyo va yurtimiz mo”jizalarini sanab bering?
113. Vayronkor g’oyalar haqida nimalarni bilasiz?
114. Bolshevizm va Ateizm tushunchalariga ta’rif bering?
115. Mustabid mafkura deganda nimani tushunasiz?
116. Imom Moturidiyning fiqx ilmida tutgan o’rni va ahamiyati haqida gapirib bering?
117. Ma’naviy tahdid deganda nimani tushunasiz?
118. “Qo’shning tinch – sen tinch” degan maqolning mazmunini aytib bering?
119. Diniy aqidaparastlik deganda nimani tushunasiz?
120. ekstremizm deganda nimani tushunasiz?
121. Terrorizm deganda nimani tushunasiz?
122. Madaniyat deganda nimani tushunasiz?
123. Komil inson deganda nimani tushunasiz?
124. Xudbinlik deganda nimani tushunasiz?
125. Mahalliychilik deganda nimani tushunasiz?
126. Kamtarlik va manmanlik haqida nimalarni bilasiz?
127. Sohibqiron bobomiz Amir Temurning “Kimki qudratimizga shubha qilsa, biz qurgan binolarga boqsin” degan so’zlari qaysi inshootning devorlariga bitilgan?
128. Monumental san’at deganda nimani tushunasiz?
129. Insonparvarlik deganda nimani tushunasiz?
130. “Tilga ixtiyorsiz – elga e’tiborsiz” naqlining muallifi kim va buning ma’nosini aytib bering?
131. Tajovuzkor g’oya haqida nimalarni bilasiz?
132. O’tgan asrning 80-yillarida xalqimizga qarshi “paxta ishi” deb nom olgan qatag’on va uni amalga oshirgan tergovchilarga kim boshchilik qilgan?
133. Xalqimizga qarshi qaratilgan “paxta ishi” haqida nimalarni bilasiz?
134. Dunyoning mafkuraviy manzarasi deganda nimani tushunasiz?
135. Bugungi kunda mafkuraviy-g’oyaviy xujumlar nima orqali tarqatiladi?
136. Aqidaparastlik deganda nimani tushunasiz?
137. “Ommaviy madaniyat” niqobi ostidagi xurujlar deganda nimani tushunasiz?
138. Mafkuraviy poligon deganda nimani tushunasiz?
139. Diniy ekstremizm deganda nimani tushunasiz?
140. Bugungi kunda dunyo mafkuraviy manzarasida qanday kuchlarning o’zaro kurashi avj olmoqda?
141. G’oyaviy bo’shliq deganda nimani tushunasiz?
142. Ishonch deganda nimani tushunasiz?
143. Qanday insonlarda g’oyaviy bo’shliq paydo bo’lishi mumkin?
144. Inson dunyoqarashi deganda nimani tushunasiz?
145. Immunitet so’ziga ta’rif bering?
146. Mafkuraviy immunitet deganda nimani tushunasiz?
147. Ogohlik deganda nimani tushunasiz?
148. Ma’rifat deganda nimani tushunasiz?
149. Bugungi kunda qaysi shior asosida yoshlarimizni zamonaviy talablar darajasida bilim olish, kasb-hunarlar, xorijiy tillarni puxta egallashga da’vat etmoqdamiz?
150. Ona tili haqida nimalarni bilasiz?
151. Temuriylar davrida o’zbek tilining obro’yi, uning nufuzini ko’tarish uchun kurashgan mutafakkir kim?
152. Ona tilimizdagi qaysi so’zlarni boshqa tillarga aynan tarjima qilib bo’lmaydi?
153. Umumbashariy qadriyatlar deganda nimani tushunasiz?
154. Qonun ustuvorligi deganda nimani tushunasiz?
155. Hurfikrlilik deganda nimani tushunasiz?
156. “O’rta asr Sharq allomalari va mutafakkirlarining tarixiy merosi, uning zamonaviy tsivilizatsiya rivojidagi roli va ahamiyati” mavzusidagi xalqaro konferentsiya qachon va qaysi shaharda o’tkazilgan?
157. Qaysi davlatlarda buyuk mutafakkir bobolarimiz Ibn Sino, Mirzo Ulug’bek, Alisher Navoiy va Ahmad Farg’oniylarning haykallari o’rnatilgan?
158. Toshkent shahri qachon va qaysi tashkilot tomonidan Islom madaniyati poytaxti deb e’lon qilindi?
159. Strategik yo’l deganda nimani tushunasiz?
160. “Shok terapiyasi” deganda nimani tushunasiz?
161. O’zbek modelining asosiy tamoyillarini sanab bering?
162. Islohot deganda nimani tushunasiz?
163. Oila deganda nimani tushunasiz?
164. Qonunchiligimizdagi qaysi hujjatda voyaga etgan, mehnatga layoqatli farzandlar o’z ota-onalari haqida g’amxo’rlik qilishga majbur deb belgilab qo’yilgan?
165. Qanday yo’llar bilan topilgan boylik harom hisoblanadi?
166. “Yuksak ma’naviyat – engilmas kuch” asarida “xalqimizga xos o’zini-o’zi boshqarish tizimining noyob usuli” deya nima ta’riflangan?
167. Konstitutsiyamizning 105-moddasiga ko’ra mahalla raisi (oqsoqol) va uning maslahatchilari necha yil muddatga saylanadi. Ularning faoliyat yo’nalishlari?
168. “Turkiy guliston yoxud axloq” asari haqida gapirib bering?
169. Ma’rifatparvar bobomiz Abdurauf Fitratning tarbiyaga oid mashhur fikrlarini ayting?
170. “Ustoz – otangdek ulug’” degan hikmatni tushuntirib bering?
171. Inson hayotida har qanday iqtisodiy yoki siyosiy qaramlikdan ham ko’ra daxshatliroq qaramlik bu nima?
172. Gladiator tushunchasi qaysi davrga tegishli va ular kimlar bo’lgan?
173. Shoir Usmon Nosirning qaysi asarida odam bolalari xuddi xo’roz yoki qo’chqordek o’zaro urishishga, bir-birini mahv qilishga majbur qilingan, yig’ilgan olomon mana shu tomoshalardan go’yoki zavq-shavq olgan manzaralar aks ettirilgan?
174. Alisher Navoiyning “Yomon itdek odamlarga o’z-o’zidan hamla qiladi. Uni shunchaki yomon it emas, qopadigan it desa ham bo’ladi. Ichishlik ham dard o’ti, ham suvidir: yo’q, do’zax o’ti ham to’fon suvidir” degan gaplari kim haqida aytilgan?
175. O’zi hukmronlik qilgan o’lkalarni ichkilik balosidan xalos qilish niyatida maxsus farmon chiqargan hukmdorni ayting?
176. Giyohvand moddalarning noqonuniy savdosidan topilayotgan katta miqdordagi nopok pullar qanday maqsadlarda sarflanmoqda?
177. Materializm deganda nimani tushunasiz?
178. Idealizm deganda nimani tushunasiz?
179. Inson mehnati qanday turlarga bo’linadi va ularni tushuntirib bering?
180. Haqiqiy qaxramonlik deganda nimani tushunasiz?
181. Sharqda “ustodi avval”, ya’ni birinchi muallim degan sharafli nomga sazovor bo’lgan yunon faylasufi kim?
182. XX asr boshlarida xalqimiz maorifi va madaniyatini yuksaltirish, iqtisodiy hamda siyosiy hayotini bosqinchilar izmidan ozod qilish yo’lida bemisl fidoyilik ko’rsatgan ajdodlarimizni sanab bering?
183. Birinchi Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda, XX asrda xalqimiz tomonidan amalga oshirilgan eng buyuk ma’naviy jasoratni ayting?
184. Mahmudxo’ja Behbudiyning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
185. Abdulla Avloniyning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
186. Abdurauf Fitratning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
187. Cho’lpon hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
188. Abdulla Qodiriyning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
189. Din deganda nimani tushunasiz?
190. Dinning kommunikativlik vazifasini tushuntirib bering?
191. Al-Xorazmiyning “Al-Jabr va-l-muqobala” kitobining mazmuni haqida gapirib bering?
192. Salib yurishlari haqida nimalarni bilasiz?
193. “Jamiyatda yomonlikning ildizlari ko’p, ammo ularning asosiysi uch narsa – tama, g’azab va ilmsizlikdir”, ushbu fikr kimga tegishli va uni izohlab bering?
194. Bizning tushunchamizdagi fanni ilm, diniy ilmni esa ma’rifat, hikmat deb atagan va ularning inson tafakkuridagi o’rnini to’g’ri belgilagan alloma kim?
195. Teologik yondashuvga ko’ra dinning kelib chiqishini aytib bering?
196. Materialistik yondashuvga ko’ra dinning kelib chiqishini aytib bering?
197. Animizm haqida nimalarni bilasiz?
198. Totemizm haqida nimalarni bilasiz?
199. Fetishizm haqida nimalarni bilasiz?
200. Shamanizm (shomonlik) haqida nimalarni bilasiz?
201. “Odamlar! eng avvalo, ezgu axloqqa ega bo’lishga harakat qiling, zero, axloq qonunning asosidir”, degan fikr muallifi kim?
202. Yahudiylik dini haqida nimalarni bilasiz?
203. Yahudiy podshohligi qachon kim tomonidan tashkil etilgan?
204. Yahudiylarda “kashrut qoidasi” bu nima?
205. Yahudiylarning Markaziy Osiyoda yashaganliklariga guvohlik beruvchi arxeologik topilmalar tadqiqotchilar tomonidan ilk bor qachon va qaerdan topilgan?
206. O’zbekistondagi birinchi yahudiylar teatri qachon va qaerda tashkil qilingan?
207. Yahudiylik ta’limoti Xudo tomonidan Musoga nozil qilingan O’n amrga rioya etishga asoslanadi. Shu 10 amrni sanab bering?
208. Yahudiylarning muqaddas kitobi nomini ayting va bu kitob qaysi tillarda yozilgan?
209. Yahudiylarning muqaddas kitobi Tavrot (Tora) Musoga tegishli bo’lgan nechta kitobni o’z ichiga oladi va bu kitoblarni sanab bering?
210. Yahudiylikda ibodat qay tarzda amalga oshiriladi?
211. Yahudiylarda “Adan” tushunchasi nimani anglatadi va u qaysi asarda keltirilgan.
212. Yahudiylarning saduqiylik oqimi haqida nimalarni bilasiz?
213. Yahudiylarning farziylik oqimi haqida nimalarni bilasiz?
214. Yahudiylarning hasidiylik oqimi haqida nimalarni bilasiz?
215. Yahudiylarning “islohotchi yahudiylik” oqimi haqida nimalarni bilasiz?
216. Buddaviylik dini qachon va qaerda vujudga keldi?
217. Buddaviylik dini Xitoy, Koreya, Yaponiya, Tibet, Mongoliya, Buryatiya va Tuva, Amerika va Evropa qit’alariga qachon kirib bordi?
218. Buddaviylikning eng mashhur qadimgi yodgorliklari qaysi asrlarga mansub?
219. Ayritom topilmasi haqida nimalarni bilasiz?
220. Fayoztepa topilmasi haqida nimalarn bilasiz?
221. Buddaviylikka oid Dalvarzintepa yodgorligi qachon topilganligini va qaerda joylashganligini ayting?
222. Qaysi yodgorlikdan Markaziy Osiyo hududlarida birinchi marta loydan yasalgan, yaxshi saqlangan Budda tasvirlangan haykallar topilgan?
223. Quva topilmasi haqida nimalarni bilasiz?
224. Buddaviylikning turli hududlarga keng tarqalishiga zamin yaratgan omilni aytib bering?
225. Buddaviylikning muqaddas kitobini ayting?
226. Buddaviylikning muqaddas manbasi bo’lmish “Tripitaka” necha bo’limdan iborat va ularni sanab bering?
227. Budda fikricha, inson “Pancha shila” (sanskritcha – besh nasihat)ga amal qilishi kerak. Shu 5 nasihatni sanab bering?
228. Buddaviylikning Xinayana yo’nalishi haqida nimalarni bilasiz?
229. Buddaviylikning Dzen buddizm yo’nalishi haqida nimalarni bilasiz?
230. Buddaviylikning Neobuddizm yo’nalishi haqida nimalarni bilasiz?
231. Xristianlik dini haqida nimalarni bilasiz?
232. Xristianlikning O’zbekiston hududiga kirib kelish yo’llari haqida gapirib bering?
233. Bibliyada o’g’irlik haqida nima deyilgan?
234. Jizzax viloyatida Vinkerd hududidagi g’ordan qanday madaniy yodgorlik topilgan?
235. Toshkentda birinchi katolik cherkovi qachon qurib bitkazilgan va mamlakatimizda diniy tolerantlik masalasi haqida gapirib bering?
236. Bibliya Iogann Gutenberg tomonidan 1450 yilda necha nusxada chop etilgan va hozirda shundan qanchasi saqlanib qolgan?
237. “Bir samo ostida” shiori bilan xalqaro musulmon-xristian konferentsiyasi qachon va qaerda o’tkazildi?
238. Xristianlikning muqaddas kitobi qaysi va u necha bo’limdan iborat?
239. Xristianlikning katoliklik yo’nalishi haqida nimalarni bilasiz?
240. Xristianlikning protestantlik yo’nalishi haqida nimalarni bilasiz?
241. Islom dinining Markaziy Osiyoga kirib kelish tarixi haqida gapirib bering?
242. Islom dinining muqaddas kitobi qaysi va bu kitob kim tomonidan ilk bor to’liq ravishda zamonaviy o’zbek tiliga tarjima qilingan?
243. Qaysi xalifa davrida “Qur’oni karim” ikkinchi marta jamlanib, kitob holatiga keltirildi?
244. Islom dinining “Qur’oni karim”dan keyingi o’rinda turuvchi muqaddas manbasini ayting?
245. Islom dini ta’limoti haqida gapirib bering?
246. Islom dinining asosiy bayramlari haqida gapirib bering?
247. Islom dinining Hanafiylik mazhabi haqida nimalarni bilasiz?
248. Islom dinining Molikiylik mazhabi haqida nimalarni bilasiz?
249. Islom dinining Shofe’lik mazhabi haqida nimalarni bilasiz?
250. Islom dinining Hanbaliylik mazhabi haqida nimalarni bilasiz?
251. Moturidiya ta’limoti haqida gapirib bering?
252. Islom dinidagi Ash’ariya ta’limoti haqida gapirib bering?
253. Islom dinidagi tasavvuf ta’limoti haqida gapirib bering?
254. Tariqat so’zining ma’nosi nima va qanday yirik tariqatlarni bilasiz?
255. XII asrda Markaziy Osiyoda paydo bo’lgan ilk tasavvufiy tariqatning asoschisi kim?
256. Yassaviya tariqati haqida gapirib bering?
257. Kubraviya tariqati haqida gapirib bering?
258. “Yo Vatan, yo sharofatli o’lim” shiori ostida mo’g’ullarga qarshi kurashgan mutafakkir kim?
259. Naqshbandiya tariqati haqida gapirib bering?
260. Ma’lumki, Naqshbandiya tariqati 4 tamoyil asosiga qurilgan. Ushbu 4 tamoyilni sanab bering?
261. Bahouddin Naqshbandning 675 yilligi hamda 690 yillik yubileyi qaysi yillarda keng nishonlandi?
262. Sohibqiron bobomiz Amir Temurni e’tiqodi komil inson sifatida ta’riflagan shaxs kim?
263. Islom renessansi davri qachon bo’lgan va bu davrda kimlar jahon hamda yurtimiz ilmiga ulkan hissalarini qo’shgan?
264. Temuriylar renessansi davri qachon bo’lgan va bu davrda kimlar ilm-fan rivojiga beqiyos hissa qo’shgan?
265. Muhammad ibn Muso Xorazmiyning ilm-fan taraqqiyotiga qo’shgan hissasi haqida gapirib bering?
266. Kim Kolumb sayohatidan 500 yil oldin Tinch va Atlantika okeanlari ortida qit’a mavjudligi haqidagi qarashni ilgari surgan?
267. Ahmad Farg’oniyning ilm-fan taraqqiyotiga qo’shgan hissasi haqida gapirib bering?
268. Fazoviy trigonometriyaning asoschisi hamda “Ikkinchi Ptolomey” deb nom olgan buyuk alloma kim?
269. Abu Rayhon Beruniyning ilm-fan taraqqiyotiga qo’shgan hissasi haqida gapirib bering?
270. “Islom olamining eng mashhur faylasufi va qomusiy allomasi hamda insoniyatning eng buyuk mutafakkirlaridan biri” degan unvonga sazovor bo’lgan inson kim?
271. Musulmon olamidagi dastlabki o’quv dargohlari – madrasalar qachon va qaysi shaharlarda faoliyat ko’rsata boshlagan?
272. Imom Buxoriy qancha hadisni yodida saqlagan va shuning uchun u qanday sharafli unvonga sazovor bo’lgan?
273. Islom olamida “Musulmonlarning e’tiqodini tuzatuvchi” degan yuksak sharafga sazovor bo’lgan shaxs kim?
274. “Ommaviy madaniyat” tushunchasi haqida nimalarni bilasiz?
275. “Ommaviy madaniyat”ning ko’rinishlaridan biri “Got”lar haqida gapirib bering?
276. Ksenofobiya deganda nimani tushunasiz?
277. Islamofobiya deganda nimani tushunasiz?
278. Islomning mohiyatiga mutlaqo zid bo’lgan hodisalar yoki harakatlarni aytib bering?
279. Milliy dinlardan bo’lgan hinduiylikda “Nafaqat odamlar, shu bilan birga barcha jonli mavjudotlarga nisbatan ham zo’ravonlik qilmaslik” nima deb ataladi.
280. Hadislarda aytilishicha, “Ikki narsa borki, ko’pchilik insonlar uning qadriga etmaydilar”. Ular nima?
281. Missionerlarning asosiy maqsadi nimadan iborat?
282. Missionerlikka qarshi kurash masalasi O’zbekiston Respublikasining qaysi hujjatida belgilab qo’yilgan?
283. Samarqand shahridagi “Doniyor payg’ambar” nomi bilan ataladigan maqbaraning qurilishi tarixi haqida gapirib bering?
284. BMT bosh assambleyasining 48-sessiyasi qachon bo’lib o’tgan va bu yig’ilishda Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov qanday muhim masalani ko’targanlar?
285. O’zbekiston Evropa Kengashi doirasida terrorizmga qarshi kurashga qaratilgan nechta xalqaro shartnomani imzolagan?
286. O’zbekiston qaysi yig’ilishda Afg’onistonga qurol-yarog’ kiritishga qarshi xalqaro embargo qo’yish g’oyasini ilgari surdi?
287. Kibernetika deganda nimani tushunasiz?
288. Milliy istiqlol g’oyasi nima?
289. Milliy istiqlol g’oyasining tarixiy va falsafiy asoslari nimadan iborat?
290. Milliy istiqlol g’oyasining asosiy sifatlari nimalardan iborat?
291. Milliy istiqlol g’oyasining asosiy tamoyillari nimadan iborat?
292. Milliy istiqlol g’oyasining asosiy xususiyatlari nimadan iborat?
293. Milliy istiqlol mafkurasining bosh g’oyasi nima?
294. Milliy istiqlol g’oyasining ijtimoiy-iqtisodiy asoslari nimalardan iborat?
295. Milliy istiqlol mafkurasining maqsad va vazifalari?
296. Milliy istiqlol mafkurasining umumbashariy tamoyillari nima?
297. Milliy manfaat tushunchasiga izoh bering?
298. Milliy mafkura nima?
299. Milliy mentalitet nima?
300. Milliy qadriyatlar nima?
301. Milliy g’oya tushunchasiga izoh bering?
302. Milliy g’urur nima?
303. Milliylik nima?
304. Mustamlakachilik nima?
305. Mustaqillik tushunchasiga izoh bering?
306. Mustaqillik g’oyasi nima?
307. Mafkura nima?
308. Mafkura evolyutsiyasi nima?
309. Mafkura yakkaxonligi nima?
310. Mafkuraviy beqarorlik nima?
311. Mafkuraviy vaziyat nima?
312. Mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi nima?
313. Mafkuraviy markazlar nima?
314. Mafkuraviy maqsad nima?
315. Mafkuraviy muammolar nima?
316. Mafkuraviy poligon nima?
317. Mafkuraviy profilaktika nima?
318. Mafkuraviy siyosat nima?
319. Mafkuraviy tajovuz nima?
320. Mafkuraviy tarbiya nima?
321. Mafkuraviy xavfsizlik?
322. Mafkuraviy tolerantlik nima?
323. Mafkuraning klassifikatsiyasi nima?
324. Mafkuraning funktsiyalari nima?
325. Mahalliychilik nima?
326. Monizm nima?
327. Mehnat jamoalari nima?
328. Millat nima?
329. Millatlararo totuvlik nima?
330. Millatchilik nima?
331. Istibdod mafkurasi nima?
332. Istiqlol nima?
333. Istiqlol mafkurasi nima?
334. Iudaizm nima?
335. “Ichki ishlarga aralashmaslik” nima?
336. Iqtisodiyotni erkinlashtirish nima?
337. Konservatizm nima?
338. Konstitutsionalizm nima?
339. Konfutsiylik nima?
340. Kosmopolitizm nima?
341. Ko’ppartiyaviylik nima?
342. Liberalizm nima?
343. Ma’naviyat so’ziga ta’rif bering?
344. Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot barpo etish tushunchasini izohlang?
345. Ozodlik g’oyasi nima?
346. Ommaviy axborot vositalari nima?
347. Oila nima?
348. Paternalizm tushunchasiga izoh bering?
349. Pragmatizm nima va u qaysi mamlakatda shakllangan?
350. Plyuralizm nima?
351. Radikalizm nima?
352. Salb yurishlari nima?
353. Siyosiy hayotni erkinlashtirish nima?
354. Sog’lom mafkura nima?
355. Suverenitet so’ziga izoh bering?
356. San’at nima?
357. Tamoyil tushunchasiga izoh bering?
358. Taraqqiyotning O’zbek modeli tushunchasining ma’nosi?
359. Tarixiy xotira nima?
360. Temur tuzuklari qanday asar?
361. Teng huquqlilik va o’zaro hamkorlik nima?
362. Totalitarizm nima?
363. Umuminsoniy qadriyatlar ustuvorligi tamoyillari nimalardan iborat?
364. Umuminsoniy g’oyalar nima?
365. Urf-odatlar va marosimlar tushunchasiga izoh bering?
366. O’zbek milliy davlatchiligi nima?
367. “O’zbekiston – yagona Vatan” g’oyasiga izoh bering?
368. O’zbekistonning Davlat ramzlari bu .
369. Fikr qaramligi, tafakkur qulligi nima?
370. Fuqarolik jamiyati nima?
371. Xalq farovonligi nima?
372. Tsivilizatsiya nima?
373. e’tiqod nima?
374. Yurt tinchligi g’oyasi nima?
375. Qadriyat nima?
376. G’oya nima?
377. G’oyaviy bo’shliq qay tarzda vujudga keladi?
378. G’oyaviy zaiflikning sabablari nima?
379. G’oyaviy ziddiyat nima?
380. G’oyaviy mutaassiblik nima?
381. G’oyaviy parokandalik tushunchasiga izoh bering?
382. G’oyaviy savodsizlikning asosi nima?
383. G’oyaviy turg’unlik nima?
384. G’oyaviy qaramlik nima?
385. G’oyasizlik nima?
386. Hurfikrlilik nima?
387. Adolat tushunchasini izohlang?
388. Anarxizm nima?
389. Ateizm nima?
390. Aqida so’zini izohlang?
391. Barqarorlik nima?
392. Bunyodkor g’oya qanday g’oya?
393. Buyuk davlatchilik shovinizmi nima?
394. Vatan ravnaqi tushunchasiga izoh bering?
395. Geopolitika nima?
396. Geostrategik manfaatlar deganda nimani tushunasiz?
397. Davlat mafkurasi nima?
398. Demokratik institutlar qanday tashkilot?
399. Demokratik printsiplar o’zagini nima tashkil etadi?
400. Diniy bag’rikenglik (tolerantlik) nima?
401. Diniy ekstremizm nima?
402. Diniy g’oyalar nimaga xizmat qiladi?
403. Dogmatizm nima?
404. Dunyoviy g’oya nima?
405. Dunyoning mafkuraviy manzarasi tushunchasini izohlang?
406. Jamoatchilik fikri nima?
407. Idealizm nima?
408. Ijtimoiy hamkorlik nima?
409. Inson huquqlari nima?
410. Irqchilik nima?
411. Islom dini ma’nosi nima?
412. Islohot so’zining ma’nosi nima?
413. Milliy istiqlol g’oyasi asosiy tushuncha va tamoyillari nimadan iborat?
414. G’oyaning fikrdan farqi nima?
415. Bizga yot g’oyalarga qarshi qanday kurashmoq lozim?
416. Qaysi g’oyalar taraqqiyotga xizmat qiladi?
417. Milliy istiqlol g’oyasining falsafiy ildizlari aytib bering?
418. Milliy istiqlol mafkurasini xalqimiz ongi va qalbiga singdirish usullari nimalardan iborat?
419. Islom dini qanday g’oyaga asoslangan?
420. Bizning bosh strategik maqsadimiz nimadan iborat?
421. Mafkuraviy profilaktika nima?
422. Komil inson qanday g’oya?
423. Mamlakatimizda Respublika baynalminal madaniyat markazi qachon tashkil etildi va buni tashkil etishdan maqsad nima?
424. 2017 yilning 19 may kuni qaysi tashkilot Prezident farmoni bilan “Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do’stlik aloqalar qo’mitasi” sifatida qayta tashkil etildi?
425. O’zbekiston xalqaro islom akademiyasi qachon va qaysi oliy o’quv yurtlari negizida tashkil etildi?
426. Din sotsiologiyasi deganda nimani tushunasiz?
427. Din psixologiyasi deganda nimani tushunasiz?
428. Din falsafasi deganda nimani tushunasiz?
429. Din fenomenologiyasi deganda nimani tushunasiz?
430. Dinning jamiyatdagi tasalli berish funktsiyasi haqida gapirib bering?
431. Dinning jamiyatdagi ijtimoiy nazorat funktsiyasi haqida gapirib bering?
432. Dinning jamiyatdagi moslashuv funktsiyasi haqida gapirib bering?
433. O’rta asrlarda Sharq va G’arb mamlakatlarini o’zaro bog’lagan qit’alararo yo’l nima deb atalgan?
434. Qachon Toshkent shahrida “Bibliya” kitobining o’zbek tiliga to’liq tarjimasining taqdimoti bo’lib o’tdi?
435. Buddaviylik ta’limotiga ko’ra eng yuksak fazilat va eng katta gunoh nima ekanligini ayting?
436. Buddaviylikning muqaddas kitobi “Tripitaka” qachon ilk bor kitob holida chop etildi va uning hajmi qancha bo’lgan?
437. Islom hamkorlik tashkiloti (IHT) faoliyatining asosiy maqsadi nimalardan iborat?
438. Islom hamkorlik tashkiloti (IHT) tasarrufida qancha mustaqil tashkilot mavjud va ularning eng yiriklarini aytib bering?
439. Islom hamkorlik tashkiloti ishtirokida Toshkent shahrida o’tkazilgan “Ta’lim va ma’rifat – tinchlik va bunyodkorlik sari yo’l” mavzusidagi xalqaro anjuman qachon bo’lib o’tdi va bunda Prezidentimiz mamlakatimizning qanday tashabbuslarini e’lon qildi?
440. O’zbekiston Islom hamkorlik tashkiloti (IHT)ga qachon qabul qilingan va hozirda ushbu tashkilotga qancha davlat a’zo?
441. O’zini islom nomi bilan bog’laydigan ekstremistik tashkilotlarning asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
442. Takfir va jihod so’zlariga ta’rif bering?
443. “Qur’oniylar” kimlar, ular qachon va qaerda paydo bo’lgan?
444. Qaysi hujjatga asosan Surxondaryo viloyatining Termiz tumanida Afg’oniston fuqarolarini o’qitish ta’lim markazi tashkil etildi?
445. Tariqatchilar deganda nimani tushunasiz?
446. Bahouddin Naqshband haqida nimalarni bilasiz?
447. “Masjidul Harom”, “Masjidun Nabaviy” va “Masjidul Aqso” kabi Islomdagi bosh masjidlar qaysi shaharlarda joylashgan?
448. ISESCO tashkiloti shaharlarni Islom madaniyati poytaxti deb e’lon qilishda nimalarga alohida e’tibor beradi?
449. Bog’doddagi “Bayt ul-hikma” va Xorazmdagi Ma’mun akademiyasi qachon tashkil etilgan?
450. Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O’zbekiston Islom tsivilizatsiya markazi faoliyatining asosiy maqsadi nimalardan iborat?
451. Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O’zbekiston Islom tsivilizatsiya markazi qachon va qaysi hujjatga asosan tashkil etildi?
452. Urf-odat deganda nimani tushunasiz?
453. “Axborotlar urushi” iborasini ilk bor qo’llagan shaxs kim?
454. Diniy konfessiya deganda nimani tushunasiz?
455. O’zbekiston Respublikasida nechta konfessiya faoliyat ko’rsatmoqda va ular qaysilar?
456. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning qanday kitoblarini bilasiz?
457. 2006 yil 8 avgust kuni O’zbekiston musulmonlar idorasi raisi, muftiy lavozimiga saylangan shaxs kim?
458. Missionerlar o’z faoliyatlarini qanday usullar orqali olib boradilar?
459. Mamlakatimizning qaysi hududlarida “ichimlik suvini yaxshilash”, “bola va onalarning salomatligini mustahkamlash” kabi ko’rinishlarda xayrli maqsadlarga yo’naltirilgan dasturlar doirasida aholi ichida missionerlik faoliyati olib borishga qaratilgan harakatlar kuzatilgan?
460. XIX asrga kelib Buxoro amirligi, Xiva xonligi va Turkiston o’lkasida qancha madrasa ro’yxatga olingan?
461. Toshkentda O’rta Osiyo va Qozog’iston musulmonlar idorasi qachon tashkil etildi va bu tashkilotning faoliyati nimadan iborat bo’lgan?
462. “Mir Arab” o’rta maxsus islom bilim yurti kim tomonidan qachon barpo etilgan?
463. “Bilish – insonning bilimidir” degan purma’no fikrning muallifi kim?
464. Inson nimasi bilan boshqa mavjudotlardan ajralib turadi?
465. Haqiqiy inson kim va u asosan qaysi xislatlar bilan ziynatlangan?
466. Jamiyat hayotidagi axloqiy, diniy, madaniy, ma’rifiy va mafkuraviy qarashlarni o’zida to’la mujassam etadigan tushuncha bu nima?
467. Ma’naviyatning ijobiy sifatlarini sanab bering?
468. Ma’naviyatga qarshi illatlarni sanab bering?
469. Ma’naviy ta’sir deganda nimani tushunasiz?
470. “Agar bir yilni ko’zlasangiz sholi eking, agar 50 yilni ko’zlasangiz, daraxt eking. Agar 100 yil foyda berishini ko’zlasangiz farzand tarbiyalang”. Ushbu hikmat qaysi xalq hikmati hisoblanadi?
471. Jaloliddin Rumiyning ta’kidlashicha hayotda muvaffaqiyatga erishish uchun 3 narsa kerak ekan. Bular nima?
472. Oqil farzand fazilatlari nimada namoyon bo’ladi?
473. Umuminsoniy fazilatlar o’zida qanday fazilatlarni ifoda etadi?
474. Jamiyat rivojiga olib keladigan ma’naviy-axloqiy sifatlar o’zida qanday fazilatlarni uyg’unlashtiradi?
475. Milliy an’analar deganda nimani tushunasiz?
476. Inson ma’naviyati qanday manbalar orqali shakllantiriladi?
477. Ma’naviy meros deganda nimani tushunasiz?
478. Abu Ali ibn Sino asarlarining umumiy soni qancha va bizgacha qanchasi etib kelgan?
479. O’zbekistonni yangilash va rivojlantirish yo’li ma’naviy meros nuqtai nazaridan qaraganda 4 ta asosiy negizga asoslanadi. Ular qaysilar?
480. “Qutadg’u bilig” va “Silsilat uz zaxab” asarlarining mualliflari kim?
481. Respublikamiz mustaqilligining qisqa davri ichida oila farovonligi yo’lida qanday ezgu va xayrli ishlarni amalga oshirdi?
482. Millatlararo totuvlik deganda nimani tushunasiz?
483. Polietnik va monoetnik tushunchalariga ta’rif bering?
484. Hozirgi vaqtda yurtimizda qancha diniy konfessiya va qancha diniy tashkilot o’z faoliyatini olib bormoqda?
485. 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 5 ta ustivor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasining 5-yo’nalishi qanday nomlanadi va bu yo’nalish qanday muhim vazifalarni o’z ichiga oladi?
486. Adabiyot deganda nimani tushunasiz?
487. ekologik madaniyat deganda nimani tushunasiz?
488. Globallashuv deganda nimani tushunasiz?
489. Iymon – e’tiqodli irodali inson deganda kimni tushunasiz?
490. Milliy qadriyatni kanday tushunasiz, misol keltiring?
491. Diniy qadriyatni qanday tushunasiz, misol keltiring?
492. Tsivilizatsiya, tsivilizatsiya beshigi tushunchasini yoritib bering?
493. Tarix, ko’xna tarix tushunchalarining farqlarini tushuntirib bering?
494. «Etti o’lchab bir kes» maqoliga ta’rif berib, kasbiy misollar keltiring?
495. Allomalar, ulamolar deganda kimlarni tushunasiz?
496. Moddiy-ma’naviy meroslar va ularning ahamiyati haqida gapirib bering?
497. Nomoddiy ma’naviy meroslar va ularning ahamiyati haqida gapirib bering?
498. Tariximizdan faxrlanish bu ………?
499. Tariximizdan g’ururlanish bu ………?
500. Uchta maqol aytib, izohlab bering?
501. Ikkita hadisi sharifni aytib, izohlab bering?
502. Hadisi sharif bilan maqol o’rtasidagi farqlarni aytib bering?
503. Ichki ishlar organi xodimi bo’la olmasangiz qaysi kasbni tanlaysiz?
504. Uchta maqol aytib, izohlab bering?
505. Budda haqida nimalar bilasiz?
506. Makkai mukkarama haqida gapirib bering?
507. Madinai munavvara haqida gapirib bering?
508. Muqaddas Qur’onda zikr etilgan 24 payg’ambarning 4 tasini eslab, biri to’g’risida gapirib bering?
509. Avestoda 4 unsur, jumladan olov muqaddaslashtirilgan. “Olov dushman, olov do’st” deb to’rttadan misollar keltiring?
510. Avestoda 4 unsur, jumladan suv muqaddaslashtirilgan. “Suv dushman, suv do’st” deb to’rttadan misollar keltiring?
511. Avestoda 4 unsur, jumladan tuproq muqaddaslashtirilgan. Siz tuproqqa hurmat bildirib, u haqida nima deya olasiz?
512. “Vatan – ostonadan boshlanadi”, siz buni qanday tushunasiz?
513. Sizningcha “Ustoz-otangdan ulug’”mi yoki “Ustoz otangdek ulug’”mi? Izoh bering?
514. Ikkita hadisi sharifni aytib, izohlab bering?
515. Salomlashish va salom berishning asosiy to’rtta qoidasi deb nimalarni aytgan bo’lar edingiz?
516. Ibrat nima? Ibratli misol keltiring?
517. «Ilhaq» badiy fil`mi haqida nima deya olasiz?
518. O’zbekistonda 130 dan ortiq millat istiqomat qiladi, shulardan 15 tasini sanab bering?
519. O’zbekistonda 16 ta diniy konfessiya faoliyat olib boradi. Diniy konfessiya nima, ularning faoliyatini qanday tushunasiz?
520. Nima uchun «Navro’z» bayrami sobiq Sovet davrida keng, tantanali nishonlanmagan deb o’ylaysiz?
521. Alpomish kim bo’lgan? U haqida bilish sizga nima beradi?
522. Sayxun, Jayxun, Yoyik, enasoy, Boykul, Irtish nima? Bilganingiz haqida gapirib bering?
523. Xotirangizda yaxshi saqlanib qolgan ertakning nomini aytib, u haqida gapirib bering?
524. Toshkentda saqlanayotgan Usmon Qur’oni haqida nima bilasiz?
525. Samarqanddagi Registon maydoni, undagi madrasalar to’g’risida aytib bering?
526. Imom al-Buxoriy to’g’risida gapirib bering?
527. Imom at-Termiziy to’g’risida gapirib bering?
528. Axmad Yassaviy va uning nomi bilan ataluvchi maqbara haqida nima deya olasiz?
529. «Dil ba yoru dast ba kor – Alloh dilingda qo’ling mehnatda bo’lsin» degan bu so’zlar kimga tegishli va iboraga izoh bering?
530. Abu Ali ibn Sino kim bo’lgan va u to’g’risidagi afsona hamda rivoyatlardan eslab, aytib bering?
531. Muhandis kim, muhaddischi? Misollar bilan ayting?
532. 2017-yildan hozirgi kungacha sizni nazaringizda yaqqol namoyon bo’lgan o’zgarishlarni sanab bering?
533. Prezidentimiz Shavkat Miramonovichning «Xalq qabulxonasi»ni va «Prezident portali»ni tashkil etishdan ko’zlagan asosiy maqsadi nima edi?
534. Biron bir she’rni yod aytib bering?
535. Nima uchun mashhur shaxslarga bag’ishlab haykallar o’rnatiladi va Toshkentda kimlarga haykallar o’rnatilgan aytib bering?
536. Fil`m janrlari haqida gapirib, misollar keltiring?
537. Yashab turgan mahallangiz nomi, tarixi, mahalla raisi va uchastka nozirining unvoni, ismi sharifini to’liq aytib bering?
538. “Mahallada duv-duv gap” yoki “Suyunchi” fil`mlari haqida eslab, o’zbek xarakterini yoriting?
539. Jadidlar kim bo’lgan?
540. Hunarmandchilikning: beshikchi, pichoqchi, kosib, chilangar, temirchi turlari to’g’risida gapirib bering?
541. O’zbekistonda ta’sis etilgan orden va medallarni nomini aytib, kimlarga qaysilari, nima uchun berilishi haqida gapirib bering?
542. “Milliy tiklanishdan-milliy yuksalish sari” shiorini qanday tushuntira olasiz?
543. O’zbekistonda o’zbek tilidan tashqari yana qanday tilli maktablar mavjud? Nega shunday?
544. 31-avgust O’zbekistonda katog’on qurbonlarini yod etish kuni. Qatag’on qurbonlari kim va ularni nega yod etamiz?
545. «..Har qanday taraqqiyot mahsulidan ikki xil maqsadda ezgulik va yovuzlik yo’lida foydalanish mumkin» degan fikrga izoh bering?
546. «Men har qanday yovuzlikni sotqinlikdan ko’raman» degan edi I.A.Karimov. Sotqinlikni bu darajada qoralashni sababi nimada deb o’ylaysiz?
547. O’zbekiston radiokanallarini sanab bering?
548. O’zbekiston televizion kanallarini sanang bering?
549. Najmiddin Kubro haqida nima bilasiz?
550. Ra’no Sharipova, Botir Zokirov, Kumush Razzoqova bu ismlar eslanganda gap nima haqida boradi va shu haqida gapirib bering?
551. Shukur Burxonov, Xamza Umarov, Lutfixon Sarimsoqova, Zaynab Sadrieva bu ismlar eslanganda gap nima haqida boradi va shu haqida gapirib bering?
552. Maxatma Gandi to’g’risida gapirib bering?
553. Suqrot, Platon, Aristotel`, Alfraganus kabi buyuk ismlar o’zbekchada qanday talaffuz etiladi?
554. Iymon kalimasini ayting va Islomning besh ustunini sanab bering?
555. ekstremist va separatist so’zlariga izoh bering?
556. Abu Rayhon Beruniy haqida gapirib bering?
557. «Yomonning kuchi yapaloqqa etadi» ushbu maqolni izohlang?
558. Dinning ibtidoiy shakllari haqida gapirib bering?
559. Monoteizm, politeizm, ateizm tushunchalariga izoh bering?
560. Jahon dinlarini sanab, qisqacha izoh bering?
561. Qur’oni karim haqida gapirib bering?
562. Vijdon erkinligi deganda nima tushunasiz?
563. Diniy fanatizm va uning xavfi haqida aytib bering?
564. Insonning ongi va tafakkuri uchun kurash deganda nimani tushunasiz?
565. Xalifalar deyilganda kimlar tushuniladi?
566. O’zbekistondagi viloyatlar va ularning markazlarini aytib bering?
567. Milliy totuvlik nima?
568. O’zbekiston “Yoshlar ittifoqi” tashkiloti haqida gapirib bering?
569. Mirzo Ulug’bek haqida gapirib bering?
570. Kosmopolitlar deyilganda kimlar tushuniladi?
571. Harbiy unvonlarni aytib bering?
572. O’zbekiston kelajagini qanday tasavvur qilasiz?
573. Islom dini qachon va qaerda vujudga kelgan?
574. “Mahalladosh” va “vatandosh” siz uchun qaysi biri ahamiyatliroq va nima uchun?
575. Assalomu alaykum so’zining – so’zma so’z tarjimasini izohlang?
576. Masalan: Komil inson bo’lish uchun zina poyaning 10-pog’anasida bo’lish kerak. Siz o’zingizni o’sha zinaning nechanchi pog’onasida deb hisoblaysiz?
577. Yaponlarning qaysi xislatlarini bizda yo’q deb hisoblaysiz?
578. Nemislarning qaysi xislatlarini bizda yo’q deb hisoblaysiz?
579. Jentel`men degan tushunchani qanday izohlaysiz?
580. Agarda boshqa millat vakili bo’lib qolish imkoni bo’lib qolsa, qaysi millatni tanlar edingiz? Tanlashingiz shart. Tushuntiring?
581. Ateist, teist, politeist qaysi birini ko’proq hurmatga loyiq deb hisoblaysiz, nima uchun?
582. Amakivachcha, xolavachcha deyilganda kimlar tushuniladi, ulardan sizda nechta va ismlarini aytib bering?
583. Oxirgi uch kun ichida taxminan necha marta sadaqa berdingiz va nega?
584. Islom dinida odam hech qachon 5 narsani oldindan bila olmaydi deyiladi, sizningcha ular nima?
585. “Alloh qalbimizda, yuragimizda” bu iborani qanday tushunasiz?
586. Xonadonlarda darvoza tashqarisiga osilgan isiriq, tumor, tuz nimaning belgisi deb o’ylaysiz?
587. Sizni beshikka yotqizishganmi? Beshik haqida gapirib bering?
588. Badiiy fil`m, hujjatli fil`m, ilmiy ommabop fil`m ularning mazmunan farqlarini aytib bering?
589. Muqaddas kitoblar deyilsa qaysi kitoblarni sanagan bo’lar edingiz va nima uchun?
590. Qadimgi Sparta davlatida jang paytida orqa tomonidan o’q egan jangchi tahqirlangan, buning sababi nima bo’lishi mumkin?
591. Shiroqning jasoratini esga oling, nima deb o’ylaysiz u boshqacha yo’l tutishi mumkin edimi?
592. O’g’irlash imkoniyatining borligi o’g’rini tug’diradi (F.Bekon). Bu fikrni qanday tushuntira olasiz?
593. Kulfatga birdaniga ag’anaysan jinoyatga esa zinapoya bo’ylab oxista tushasan – bu fikrga izoh bering?
594. Kuchli va baxtli kishi uchun jinoyatga hojat yo’q – bu fikrni izohlang?
595. Adolatsiz hokimiyat uzoq yashamaydi – misol keltirib tushuntiring?
596. Boshqaning odamligini bilganingdagina haqiqiy odam bo’la olasan – bu fikrga izoh bering?
597. Uylanish – o’z huquqlarini ikki marta kamaytirib, majburiyatlarini ikki barobar oshirishdir (Shopengauer). Bu fikrga qo’shilasizmi?
598. Nikoh nihoyasi yo’q tarbiyadan iborat bo’lishi kerak (Am`el`) – bu bilan nima deyilmoqda?
599. Uyda yashovchilar yaxshi bo’lsa uy ham yaxshi bo’ladi – bu hikmatni qanday tushundingiz, izohlang?
600. Gap kelganda otangni ham ayama – izoh bering?
601. Qonun bilan nima ishim bor, sudyalardan tanishim bor – sizningcha bu ibora kimlarga tegishli?
602. Imtiyozli fuqarolar kim va ularga munosabatingiz?
603. Militsiya xodimi hunarli bo’lgani yaxshimi yoki ilmli?
604. Ko’p dam olish odamni zanglatadi – fikrning to’g’ri ekanligini misol bilan isbotlang?
605. Ishdan bo’sh vaqtning kamligi odamni madaniyatsiz qiladi – fikrga qo’shilasizmi? Tushuntiring?
606. Hunarmandning mehnatini mahsulot sifatiga qarab baholaymiz, militsiya mehnatini qanday baholash mumkin?
607. Boyning huquqi – eng katta huquqsizlikdir – bu fikr to’g’rimi yo’qmi, tushuntirib bering?
608. Amir Temurning haykallari qaysi shaharlarda o’rnatilgan va nega aynan shu shaharlarda?
609. Buddaviylikda – “Zeb-u ziynat atir upalardan saqlanish” axloq qoidasi hisoblanadi. Buni izohlang?
610. Pravoslavlar va katoliklar to’g’risida gapirib bering?
611. Islom dinida imonning etti sharti bor, shularni sanab o’ting?
612. Islom dinida nomlari qayd etilgan farishtalardan qaysilarini ayta olasiz?
613. Islomda Odam a.s., Nux a.s., Xizir a.s.lar alohida eslanadi, ular haqida gapirib bering?
614. entoni Xopkins, Tomi Li Jons, Xarrison Ford, Morgan Friman, Al Pachino ular kimlar?
615. Marko Polo, Fernando Magellan, Djeyms Kuk ular kimlar?
616. Jahon adabiyoti durdonalari hisoblangan asarlardan aytib bering?
617. Qur’oni karimda kelgan birinchi va oxirgi, eng qisqa va eng uzun suralarning nomlarini aytib bering?
618. Nima uchun musulmon erkaklari ayol kishidan bir qadam oldinda yuradilar?
619. Ovqatlanish odobi haqida nimalar ayta olasiz?
620. Mehmon kutish odobi haqida nimalar ayta olasiz?
621. Jamoat transportida o’zini tutishning beshta qoidasini aytib bering?
622. Sigaret yoki nos chekuvchilarga munosabatingiz?
623. Maktabda sizga ta’lim bergan uchta o’qituvchini eslab, nega aynan shularni eslaganingizni ayting?
624. Uyatchanlik haqida gapirib, uning yaxshi yoki yomonligini isbotlab ko’ring?
625. Boyning huquqi – eng katta huquqsizlikdir – bu fikr to’g’rimi yo’qmi? Tushuntirib bering?
626. Ra’no Sharipova, Botir Zokirov, Kumush Razzoqova bu ismlar eslanganda gap nima haqida boradi? Shu haqida gapirib bering?
627. Sir bo’lmasa hayotdagi shioringiz haqida aytsangiz, sir bo’lsa shior va uning ahamiyati haqida gapiring?
628. Shahar aholisi bilan qishloq aholisini xarakterlashga urinib ko’ring?
629. Siyosatni kuzatib borish kerakligini ikkita misol bilan ayting?
630. Hayvonlar orasida kuchuklarga munosabatingiz?
631. ehson va sadaqa, ularning farqi nimada deb hisoblaysiz?
632. Beg’araz yordam bilan uzoq muddatli imtiyozli kredit yordami deganda nimani tushunasiz?
633. Bankota bilan bankrot orasida qanday farqlar bor?
634. Milliy valyutamiz so’mda aks ettirilgan rasmlarni eslang?
635. Ozodlikka chiqqan sobiq mahbuslarga nisbatan qanday munosabatda bo’lishni taklif etardingiz?
636. Aqliy va jismoniy mehnat qiluvchilar orasida qaysi birini ko’prok hurmat qilish kerak deb o’ylaysiz?
637. “Shum bola” asarini muallifi kim va asarning mazmuni haqida gapirib bering.
638. Garri Poter haqida gapirib bering?
639. Bahorda birinchilardan bo’lib gullaydigan daraxtlarni sanab bering?
640. Pizan va eyfel` minoralari haqida gapirib bering?
641. Qaysi masjidlarda juma namozlarini o’qigansiz?
642. Dunyoda hududi jihatidan eng katta davlatlarni sanab bering?
643. “ Romeo va Juletta” haqida nima deya olasiz?
644. “ermitaj”, “ Metropol`”, “ Luvr” haqida gapirib bering?
645. Moskva, Dushanbe, Kiev, Minsk, Kanberra haqida gapirib bering?
646. Milliy istiqlol mafkurasini inson qalbi va ongiga singdirish qaysi davrdan boshlanadi?
647. Milliy mentalitet nima?
648. Abdulla Qodiriy qanday taxalluslarda ijod qilgan?
649. Istiqlol mafkurasining asosiy g’oyalari haqida gapirib bering?
650. Innovatsion usul deganda nimani tushunasiz?
651. O’qituvchilarni toifalash to’g’rimi?
652. Qaysi allomalar ta’lim-tarbiya masalalari bilan shug’ullangan?
653. Mafkura qanday asosiy maqsadlarni ko’zda tutadi?
654. Ta’lim turlari haqida gapirib bering?
655. Fan nima?
656. “Qobusnoma” kitobi nima haqida?
657. Jaholatga qarshi kurashishning quroli nima?
658. “Avesto”ning muallifi kim?
659. O’zbekiston Respublikasida qancha millat vakillari yashaydi?
660. Milliy mafkura g’oyalarini shakllantirishga o’z hissasini qo’shgan buyuk shoir, davlat arbobi alloma kim?
661. O’zbekistonda qancha aholi yashaydi?
662. Konfutsiylik ta’limoti qaysi davlatga taalluqli?
663. Skandinaviya davlatlariga kiruvchi mamlakatlar haqida gapirib bering?
664. Dunyoni suv bosishi to’g’risidagi afsona haqida gapirib bering?
665. Franklin Ruzvel`t haqida gapirib bering?
666. Teodor Ruzvel`t kim bo’lgan?
667. Chan Kayshi haqida gapirib bering?
668. Mao Tsze Dun haqida gapirib bering?
669. Dalay Lama haqida gapirib bering?
670. Pol Pot haqida gapirib bering?
671. Yo’ldosh Oxunboboev haqida gapirib bering?
672. Fayzulla Xo’jaev haqida gapirib bering?
673. Sobir Raximov haqida gapirib bering?
674. Mamadali Topiboldiev haqida gapirib bering?
675. Axmadjon Shukurov haqida gapirib bering?
676. Zebo Ganieva haqida gapirib bering?
677. Xamza Umarov haqida gapirib bering?
678. Shukur Burxonov haqida gapirib bering?
679. G’ani A’zamov haqida gapirib bering?
680. Soip Xo’jaev haqida gapirib bering?
681. Qodir Maxsumov haqida gapirib bering?
682. Sora eshonto’raeva haqida gapirib bering?
683. Mirzacho’lni o’zlashtirish haqida gapirib bering?
684. Kolxozlar tuzish haqida gapirib bering?
685. “Osmondagi bolalar” fil`mi haqida gapirib bering?
686. Toshkent zilzilasi haqida gapirib bering?
687. Toshkent metrosi haqida gapirib bering?
688. Adiblar xiyoboni haqida gapirib bering?
689. Xojiboy Tojiboev haqida gapirib bering?
690. O’zbek tandiri haqida gapirib bering?
691. O’zbekning do’ppisi haqida gapirib bering?
692. O’zbek dorbozi haqida gapirib bering?
693. “O’zbek ishi” yohud “Paxta ishi” haqida gapirib bering?
694. Inomjon Usmonxo’jaev haqida gapirib bering?
695. Poytaxt, shahar tushunchasini yoriting?
696. Masal aytib bering?
697. Lof aytib bering?
698. Dinning qanday ildizlari bor?
699. Diniy tasavvur nima?
700. Dinning funktsiyalarini gapirib bering?
701. “Kelinlar qo’zg’oloni” spektakli yoki fil`mi haqida gapirib bering?
702. Salomingizga alik olmagan odamga munosabatingiz?
703. Sertakalluflik nima va uni siz qanday baholaysiz?
704. Qaysi millat to’g’risida yaxshi bilsangiz shular haqida gapirib bering?
705. O’zimizni chapani odam deganda kim tushuniladi?
706. Kibrlilik haqida gapirib bering?
707. Sahovatpesha odam qanday bo’ladi?
708. Sodda mug’ombir deganda kimni tushunasiz?
709. Ateist odamlar haqida nima deya olasiz?
710. Nima uchun dinimizda boshqa dinlarni haqoratlash taqiqlanadi?
711. Qobil bilan Xobil haqida nimalarni bilasiz?
712. Jinoyati uchun jazo muddatini o’tab chiqqan odamga qanday munosabatda bo’lish kerak deb hisoblaysiz?
713. Xaftaning qaysi kunida tug’ilgansiz, bu kun haqida nimalar deyishadi?
714. Yolgizlik Allohga xos degan so’zni qanday tushunasiz?
715. Mayitni ko’mish bilan bog’liq marosim haqida gapirib bering?
716. Hashar nima? misollar bilan ayting?
717. Majburiy ixtiyoriy degan tushunchaga misol keltiring?
718. Kattani hurmat qil kichikni izzat-misollar bilan tushuntiring?
719. Islomda besh narsani inson hech qachon bilolmaydi degan aqida bor, sizningcha bular nima?
720. Islomda beshta jonzotni tutgan joyda o’ldirishga ruxsat bor, sizningcha bu qaysi jonzotlar?
721. Kuyidagi maqollarni oxiriga etkazing: – Burgaga achchiq qilib . Bo’linganni.
722. “ Oltin baliq”, “Shox Saltan” ertaklarining muallifi haqida nima deya olasiz?
723. Jargon so’z. Hozirgi jargonlardan misollar ayting?
724. Xalqimiz orasida mashhur : – Ko’chani haqqi degan iborani tushuntiring?
725. Xalqimiz orasida mashhur : – Qo’shnini hakqi degan iborani tushuntiring?
726. Xalqimiz orasida mashhur : – Erni haqqi degan iborani tushuntiring?
727. Xalqimiz orasida mashhur : – Etimni haqqi degan iborani tushuntiring?
728. Bilagi zo’r birni yiqar – bilimi zo’r mingni – maqolni misol bilan izohlang?
729. O’zbekiston “Qizil kitobi” haqida gapirib bering?
730. entsiklopediya kitobining – boshqa kitoblardan farqi haqida gapirib bering?
731. Irimlarga munosabatingiz, ularning qaysi birini ishonarli deya olasiz.
732. Oxirgi marta o’qigan kitobingiz haqida gapirib bering?
733. Oxirgi marta ko’rgan fil`mingiz haqida gapirib bering?
734. Oxirgi marta ko’rgan spektaklingiz haqida gapirib bering?
735. Oxirgi marta ko’rgan kontsertingiz haqida gapirib bering?
736. Oxirgi marta bo’lgan tarixiy joyingiz haqida gapirib bering?
737. O’zbekistonlik mashhur sportchilarni aytib bering?
738. Sport turlarini sanab bering?
739. Ashula va maqom, ularning farqi nimada?
740. Dunyoning mashhur brendlarini aytib bering?
741. Yaponiyaning brend kompaniyalarini sanab bering?
742. Italiyaning brend kompaniyalarini sanab bering?
743. Germaniyaning brend kompaniyalarini sanab bering?
744. Yoddan biladigan she’rlaringizdan xohlagan bittasini ayting?
745. Said Ahmad haqida gapirib bering?
746. “Ursang eti qotadi-gapirsang beti qotadi”, bu maqolni tushuntirib bering?
747. Qarz so’rash, qarz olish to’g’risida nimalar deya olasiz?
748. Ichki ishlar organlari xodimlariga beriladigan unvonlarni sanab bering?
749. Satraplar kim bo’lishgan?
750. Odam savdosi haqida nima deya olasiz?
751. Narkodispanserda kimlar davolanadi?
752. Siflis, trifer qanday kasalliklar?
753. Ta’lim sohasidagi o’zgarishlar haqida gapirib bering?
754. OITS haqida nima deya olasiz?
755. Jinoyatchilik suyak suradi – degan gapga munosabatingiz?
756. Odam tanasidagi qaysi a’zoni suyaksiz yov deyishadi va nega?
757. Yursang sayoq – eysan tayoq – misollar bilan tushuntiring?
758. Qanday holatlarda o’zingizni kamsitilgan deb hisoblaysiz?
759. Menga raxming kelmasin. Nega ko’pchilik shu gapni aytadi?
760. Oyni etak bilan yopib bo’lmaydi – iborani tushuntiring?
761. G’iybat nima va buni misollarda tushuntiring?
762. Aytayotgan gapingni qulog’ing eshitayaptimi? Bu ibora ko’pincha qaysi holatlarda qo’llaniladi?
763. Yo’qolgan pichoqning sopi oltindan – misol bilan izohlang?
764. Tomosha qilgan komediya fil`mlaringizdan sanab bering va bittasini qisqacha gapirib bering?
765. Jamoa transportlaridagi qoida yozuvlarida UVU qatnashchilari degan tushuncha uchraydi. Ular kim?
766. Boquvchisini yo’qotgan va yolg’iz ona tushunchalarini qanday izohlaysiz?
767. “Genrike”, “Partizan qiz”, “Jakonda”, “ Shar”, “Adashgan o’g’ilning qaytishi” gap nima haqida?
768. Machit, maqbara, karvonsaroy, sardoba bular nima?
769. Ijtimoiy tabaqalarning qanday belgilarini ayta olasiz?
770. Toshkentdagi shox ko’chalarni aytib bering?
771. Oxirgi marta qaysi muzeyda bo’lgansiz?
772. «..Har qanday taraqqiyot mahsulidan ikki xil maqsadda ezgulik va yovuzlik yo’lida foydalanish mumkin» degan fikrga izoh bering?
773. O’zbekiston yoshlari deyilganda necha yoshlilar tushuniladi va nega shunday?
774. Said Olimxon kimligini aytib bering?
775. Isyon bilan inqilobning farqi nimada?
776. Barrikada deganda nimani tushunasiz?
777. Boboraxim Mashrab haqida gapirib bering?
778. Latif Fayziev, Shuxrat Abbosov, Zulfiqor Musoqov gap qaysi soha vakillari haqida bormoqda?
779. Karikatura bilan sharj rasmlarning farqi nimada?
780. Internetda qaysi saytlarga kirib turasiz va bilgan saytlaringizni sanab bering?
781. O’zbekistonda nashr etiladigan sohaviy gazetalar va ularning ahamiyati haqida gapirib bering?
782. Oliy Majlis deputati qanday xislatlarga ega bo’lishi kerak deb hisoblaysiz?
783. Pediatriya instituti va tibbiyot institutining bir-biridan farqi nimada?
784. Qo’rqoq oldin musht ko’tarar – siz buni misollar bilan tushuntiring?
785. Vladimir Jonibekov, Solijon Sharipov ular haqida gapirib bering?
786. Kazzob kim va unga munosabatingiz?
787. Riyokorlik nima?
788. Qaysi rassomlarni chizgan suratlari haqida gapira olasiz?
789. Novvoylar, non turlari, non haqida gapirib bering?
790. Loy uylar deyilganda qanaqa uylar tushuniladi?
791. “Kar va soqovlar jamiyati”ning vazifasi nimadan iborat?
792. Aktsiya nima? Aktsionerlik jamiyatichi?
793. Sudxo’rlik, sudxo’rlikka munosabatingiz?
794. Siz kimni rag’batlantira olishingiz mumkin? Umuman rag’batlashni nima keragi bor?
795. Nogironlar, imkoniyati cheklanganlar – hozirgi kunda qaysi so’zni ishlatish tavsiya etilmoqda nima uchun?
796. Shaxsiy gigiena to’g’risida gapirib bering?
797. Nurafshon shahri haqida gapirib bering?
798. Plantatsiya deganda nimani tushunasiz?
799. O’zbekistonning yovvoyi tabiati haqida gapirib bering.
800. Qanday amal huquqiy madaniyatli odamniki hisoblanadi.
801. Qanday amal millatimiz uchun yot begona hisoblanadi?
802. Paranji haqida gapirib bering?
803. Nima – yaxshiyu, nima – yomon?
804. Tanqid nima, o’zingizni tanqid qilingchi?
805. Bukrini qabr to’g’rilaydi – bu maqolni qanday tushunasiz?
806. Vazirlik Kadrlar bosh boshqarmasi.

1. “Millat” deganda nimani tushunasiz?
2. Islom dinida “Qur’on”dan keyingi muhim manba bo’lib hisoblanadigan kitob qaysi va uning muallifi haqida nimalarni bilasiz?
3. Ma’naviyat deganda nimani tushunasiz?
4. Samarqand shahridagi Registon maydonida joylashgan 3 ta muhtasham tarixiy obidalarni sanab o’ting va ularning ahamiyatini tushuntirib bering?
5. Sharq rivoyatlariga ko’ra kimlar bilan do’st bo’lish kerak?
6. Hadis deganida nimani tushunasiz va hadislardan namunalar keltiring?
7. “Vatan” tushunchasiga ta’rif bering va ulug’ ma’rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniy Vatanga qanday ta’rif bergan?
8. Sohibqiron bobomiz Amir Temur haqida nimalarni bilasiz?
9. O’zbekiston jahondagi davlatlarning xalqaro uyushmasi – Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qachon qabul qilindi va u bilan qaysi yo’nalishlarda hamkorlik amalga oshirilmoqda?
10. Demokratiya tushunchasiga ta’rif bering?
11. “Mahalla” va “Qishloq” tushunchalariga ta’rif bering?
12. “Shahar” tushunchasiga ta’rif bering va yurtimizdagi tarixiy shaharlarni sanab bering?
13. “Mustaqillik maydoni” qachon tashkil etilgan va bu maydon haqida nimalarni bilasiz?
14. Mustaqillik maydonining to’rida joylashgan Mustaqillik va ezgulik monumenti haqida nimalarni bilasiz?
15. “Avesto” kimlarning muqaddas kitobi va Avestoda qayd etilgan inson hayotining asosiy qoidasi bo’lishi kerak bo’lgan g’oyalarni sanab bering?
16. Kosmopolitlar kimlar va “O’troq hayot” deganda nimani tushunasiz?
17. Chingizxonga qarshi kurashlarda jasorat ko’rsatib, uni lol qoldirgan vatandoshimiz kim va u haqida nimalarni bilasiz?
18. Ikkinchi jahon urushi yillarida yurtimizga fashistlar bosib olgan hududlardan ko’chirib keltirilgan millatlar haqida nimalarni bilasiz?
19. 9 may – Xotira va qadrlash kuni qaysi yildan buyon yurtimizda keng nishonlanib kelinmoqda va bu bayram nima maqsadda tashkil etilgan?
20. Ikkinchi jahon urushi arafasida O’zbekistonda qancha aholi yashagan va shundan qanchasi Ikkinchi jahon urushidagi janglarda ishtirok etgan?
21. “Tinchlikning qadri” deganda nimani tushunasiz?
22. Vatan tuyg’usi deganda nimani tushunasiz va bir umr Vatan tuyg’usi bilan yashagan, Hindiston o’lkasida podsholik qilgan Zahiriddin Muhammad Boburning qabri qaysi shaharda joylashgan?
23. “Alloma” deganda nimani tushunasiz va Vatan tuyg’usi har ishda, har qadamda madadkor bo’lsin deb o’z ismi shariflariga tug’ilgan joylarining nomini qo’shib yozgan mutafakkirlardan kimlarni bilasiz?
24. Qaysi yillarda sobiq SSSR hududida mudhish ommaviy siyosiy qatag’onlar amalga oshirilgan va buning O’zbekistonga ta’siri qanday bo’lgan?
25. “Oila” tushunchasiga ta’rif bering va oilaning tayanch ustunlari haqida nimalarni bilasiz?
26. “Tarbiya” tushunchasiga ta’rif bering va bola tarbiyasida ko’proq nimalarga e’tibor berish lozim?
27. Vatanimiz bayrog’ini jahon arenalarida yuqoriga ko’targan yosh shaxmatchilar Nodirbek Abdusattorov hamda aka-uka Javohir va Islombek Sindorovlar haqida nimalarni bilasiz?
28. Mardlik, fidoyilik va ezgulik kabi mavzularga yo’g’rilgan qanday jahon xalqlari hamda xalqimizning dostonlarini bilasiz?
29. Buyuk sarkarda bobomiz Amir Temur hamma sohada adolatni bosh mezon deb bilib qaysi shiorga amal qilib yashagan va “Tuzuklar” kitobida nimalar bayon qilingan?
30. O’zbekiston Respublikasi haqida nimalarni bilasiz?
31. Buyuk ipak yo’li haqida nimalarni bilasiz?
32. Ilm manbai bo’lmish “Kitob” haqida nimalarni bilasiz?
33. Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kutubxonasi haqida nimalarni bilasiz?
34. “Xalq” tushunchasiga ta’rif bering?
35. O’zbek xalqi deganda kimlar tushuniladi va ular haqida nimalarni bilasiz?
36. “Rasadxona” deganda nimani tushunasiz va Mirzo Ulug’bek rasadxonasi haqida gapirib bering?
37. Mirzo Ulug’bek muzeyi haqida nimalarni bilasiz?
38. Zardushtiylik ta’limotining bosh kitobi qaysi va u haqida nimalarni bilasiz?
39. Qadimda mamlakatimiz hududida qanday davlatlar rivoj topgan?
40. Demokratiya va huquqiy demoktarik davlat tushunchalariga ta’rif bering?
41. Mustaqil davlat deganda nimani tushunasiz?
42. “Jadidchilik harakati” va ularning asosiy maqsadi haqida nimalarni bilasiz?
43. Mamlakatimizdagi prezidentlik boshqaruvi haqida gapirib bering?
44. Davlat siyosati qanday qismlarga bo’linadi va ularga ta’rif bering?
45. Imom Buxoriy majmuasi haqida nimalarni bilasiz?
46. Rasmiy timsollar deganda nimani tushunasiz va Vatanimizning rasmiy timsollarini sanab bering?
47. O’zbekiston Respublikasi davlat bayrog’i haqida nimalarni bilasiz?
48. O’zbekiston Respublikasi davlat gerbi haqida nimalarni bilasiz?
49. Qadimda qaysi shahar Choch, Shosh hamda Binkat nomlari bilan atalgan va bu shaharning qadimda nechta darvozasi bo’lgan?
50. Milliy qadriyat deganda nimani tushunasiz?
51. Vatanparvarlik deganda nimani tushunasiz?
52. Buyuk ma’rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniyning asarlari va tarbiyaga oid aytgan fikrlari haqida gapirib bering?
53. Sog’lom turmush tarzi deganda nimani tushunasiz?
54. Toshkent shahri haqida nimalarni bilasiz?
55. Xiva shahri haqida nimalarni bilasiz?
56. Samarqand shahri haqida nimalarni bilasiz?
57. Buxoro shahri haqida nimalarni bilasiz?
58. Qo’qon shahri haqida nimalarni bilasiz?
59. Sirdaryo viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
60. Jizzax viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
61. Samarqand viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
62. Navoiy viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
63. Buxoro viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
64. Xorazm viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
65. Qashqadaryo viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
66. Surxondaryo viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
67. Farg’ona viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
68. Namangan viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
69. Andijon viloyati qachon tashkil topgan va uning geografik joylashuvi hamda demografik ma’lumotlari haqida gapirib bering?
70. Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy bog’i haqida nimalarni bilasiz?
71. Toshkent shahridagi Amir Temur xiyoboni haqida nimalarni bilasiz?
72. Poytaxtimizdagi Hazrati Imom majmuasi haqida nimalarni bilasiz?
73. Toshkent shahridagi Xotira maydoni haqida nimalarni bilasiz?
74. Buxoro, Samarqand, Termiz va Marg’ilon shaharlarida joylashgan buyuk qadamjolarni sanab bering?
75. “Tarixiy xotira” va “Manqurt” tushunchalariga ta’rif bering?
76. Mustaqillikka erishganimizdan so’ng dunyoning qaysi shaharlarida saqlanayotgan milliy merosimizning minglab noyob namunalari yurtimizga olib kelindi?
77. Samarqanddagi Registon maydoni haqida nimalarni bilasiz?
78. “Samarqandning yuragi” deya e’tirof etiladigan tarixiy yodgorlikni ayting?
79. Movarounnahr haqida gapirib bering?
80. Qadimiy Xorazm zaminidan etishib chiqqan, ilm-u ma’rifat yo’lidagi beg’iyos xizmatlari uchun “Jorulloh” ya’ni “Allohning qo’shnisi” degan yuksak e’tirofga sazovor bo’lgan mutafakkir kim?
81. “Tib qonunlari” asarining muallifi kim va bu asar haqida nimalarni bilasiz?
82. Jahon tilshunos olimlarining tadqiqotiga ko’ra buyuk yozuvchi va shoirlar orasida eng ko’p so’z boyligiga ega inson sifatiga kim tan olingan va bu inson faoliyati davomida o’z asarlarida qancha so’z ishlatgan?
83. So’z mulkining sultoni, mutafakkir bobomiz Alisher Navoiy xotirasiga bag’ishlanib dunyoning qaysi shaharlarida bu insonning haykallari o’rnatilgan?
84. Kamoliddin Behzod haqida nimalarni bilasiz?
85. Uyg’onish davri deganda nimani tushunasiz hamda G’arb uyg’onish davri qachon va qaerda boshlangan?
86. Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan Xalqaro Navro’z kuni qachon e’lon qilindi?
87. Milliy qadriyatimiz bo’lgan – tilimiz haqida nimalarni bilasiz?
88. Umumbashariy qadriyatlar deganda nimani tushunasiz?
89. Jasur frantsuz qizi Janna D’arkning jasorati haqida nimalarni bilasiz?
90. Ajdodimiz Jaloliddin Manguberdi jasorati haqida nimalarni bilasiz?
91. Bugungi kunda yoshlarni o’z ta’siriga olib, shu tariqa mamlakatimiz kelajagiga bolta urmoqchi bo’lgan kuchlarni sanab bering va ularga qarshi kurashishning eng samarali yo’lini ayting?
92. Sog’lomlik nima va u necha xil ko’rinishga ega?
93. Sog’lom turmush tarzi deganda nimani tushunasiz?
94. O’zini o’zi tarbiyalash deganda nimani tushunasiz?
95. Hakimbek obrazi qaysi dostonning bosh qaxramoni hisoblanadi?
96. Alpomish dostonidagi personajlar va undagi voqealar rivoji haqida gapirib bering?
97. Ma’naviyat deganda nimani tushunasiz?
98. Insonning ichki dunyosi deganda nimani tushunasiz?
99. Iroda deganda nimani tushunasiz?
100. Qanday illatlar insondagi vijdon tuyg’usini so’ndirib, bora-bora uni vijdonsiz insonga aylantirib qo’yishi mumkin?
101. Fikr nima va odamlarning orzu niyatlariga qarab fikrlar necha xil bo’ladi?
102. G’oya deganda nimani tushunasiz?
103. Milliy g’oya qanday shakllanadi, uning ijodkori kim?
104. Adolat g’oyasi deganda nimani tushunasiz?
105. So’z mulkining sultoni, mutafakkir bobomiz Mir Alisher Navoiyning besh dostondan iborat bo’lgan asari va uning ahamiyati haqida gapirib bering?
106. Konservatsiya nima va konservativ g’oyaga ta’rif bering?
107. G’oyalar xalqning irodasi, orzu-intilish va manfaatlarini qanchalik to’g’ri yoki noto’g’ri aks ettirishiga qarab qanday turlarga bo’linadi?
108. Bunyodkor g’oyalar haqida nimalarni bilasiz?
109. “ezgu fikr, ezgu so’z, ezgu amal” degan qoida qaysi kitobda o’z aksini topgan va buning ma’nosini tushuntirib bering?
110. “Dil ba yor-u dast ba kor”, ya’ni “Diling Allohda, qo’ling mehnatda bo’lsin” degan hikmat muallifi kim va bu hikmat qanday fikrni ifoda etadi?
111. Bunyodkorlik mehnat mahsuli bo’lgan dunyo va yurtimiz mo”jizalarini sanab bering?
112. Vayronkor g’oyalar haqida nimalarni bilasiz?
113. Bolshevizm va Ateizm tushunchalariga ta’rif bering?
114. Mustabid mafkura deganda nimani tushunasiz?
115. Ma’naviy tahdid deganda nimani tushunasiz?
116. “Qo’shning tinch – sen tinch” degan maqolning mazmunini aytib bering?
117. Diniy aqidaparastlik deganda nimani tushunasiz?
118. ekstremizm deganda nimani tushunasiz?
119. Terrorizm deganda nimani tushunasiz?
120. Madaniyat deganda nimani tushunasiz?
121. Komil inson deganda nimani tushunasiz?
122. Xudbinlik deganda nimani tushunasiz?
123. Mahalliychilik deganda nimani tushunasiz?
124. Kamtarlik va manmanlik haqida nimalarni bilasiz?
125. Sohibqiron bobomiz Amir Temurning “Kimki qudratimizga shubha qilsa, biz qurgan binolarga boqsin” degan so’zlari qaysi inshootning devorlariga bitilgan?
126. Insonparvarlik deganda nimani tushunasiz?
127. “Tilga ixtiyorsiz – elga e’tiborsiz” naqlining muallifi kim va buning ma’nosini aytib bering?
128. Tajovuzkor g’oya haqida nimalarni bilasiz?
129. Xalqimizga qarshi qaratilgan “paxta ishi” haqida nimalarni bilasiz?
130. Bugungi kunda mafkuraviy-g’oyaviy xujumlar nima orqali tarqatiladi?
131. Aqidaparastlik deganda nimani tushunasiz?
132. “Ommaviy madaniyat” niqobi ostidagi xurujlar deganda nimani tushunasiz?
133. Mafkuraviy poligon deganda nimani tushunasiz?
134. Diniy ekstremizm deganda nimani tushunasiz?
135. Bugungi kunda dunyo mafkuraviy manzarasida qanday kuchlarning o’zaro kurashi avj olmoqda?
136. G’oyaviy bo’shliq deganda nimani tushunasiz?
137. Ishonch deganda nimani tushunasiz?
138. Qanday insonlarda g’oyaviy bo’shliq paydo bo’lishi mumkin?
139. Inson dunyoqarashi deganda nimani tushunasiz?
140. Immunitet so’ziga ta’rif bering?
141. Mafkuraviy immunitet deganda nimani tushunasiz?
142. Ogohlik deganda nimani tushunasiz?
143. Ma’rifat deganda nimani tushunasiz?
144. Bugungi kunda qaysi shior asosida yoshlarimizni zamonaviy talablar darajasida bilim olish, kasb-hunarlar, xorijiy tillarni puxta egallashga da’vat etmoqdamiz?
145. Ona tili haqida nimalarni bilasiz?
146. Temuriylar davrida o’zbek tilining obro’yi, uning nufuzini ko’tarish uchun kurashgan mutafakkir kim?
147. Ona tilimizdagi qaysi so’zlarni boshqa tillarga aynan tarjima qilib bo’lmaydi?
148. Umumbashariy qadriyatlar deganda nimani tushunasiz?
149. Qonun ustuvorligi deganda nimani tushunasiz?
150. Hurfikrlilik deganda nimani tushunasiz?
151. “O’rta asr Sharq allomalari va mutafakkirlarining tarixiy merosi, uning zamonaviy tsivilizatsiya rivojidagi roli va ahamiyati” mavzusidagi xalqaro konferentsiya qachon va qaysi shaharda o’tkazilgan?
152. Qaysi davlatlarda buyuk mutafakkir bobolarimiz Ibn Sino, Mirzo Ulug’bek, Alisher Navoiy va Ahmad Farg’oniylarning haykallari o’rnatilgan?
153. Toshkent shahri qachon va qaysi tashkilot tomonidan Islom madaniyati poytaxti deb e’lon qilindi?
154. Strategik yo’l deganda nimani tushunasiz?
155. O’zbek modelining asosiy tamoyillarini sanab bering?
156. Islohot deganda nimani tushunasiz?
157. Oila deganda nimani tushunasiz?
158. Qanday yo’llar bilan topilgan boylik harom hisoblanadi?
159. “Yuksak ma’naviyat – engilmas kuch” asarida “xalqimizga xos o’zini-o’zi boshqarish tizimining noyob usuli” deya nima ta’riflangan?
160. Konstitutsiyamizning 105-moddasiga ko’ra mahalla raisi (oqsoqol) va uning maslahatchilari necha yil muddatga saylanadi. Ularning faoliyat yo’nalishlari?
161. “Turkiy guliston yoxud axloq” asari haqida gapirib bering?
162. Ma’rifatparvar bobomiz Abdurauf Fitratning tarbiyaga oid mashhur fikrlarini ayting?
163. “Ustoz – otangdek ulug’” degan hikmatni tushuntirib bering?
164. Inson hayotida har qanday iqtisodiy yoki siyosiy qaramlikdan ham ko’ra daxshatliroq qaramlik bu nima?
165. Gladiator tushunchasi qaysi davrga tegishli va ular kimlar bo’lgan?
166. Giyohvand moddalarning noqonuniy savdosidan topilayotgan katta miqdordagi nopok pullar qanday maqsadlarda sarflanmoqda?
167. Inson mehnati qanday turlarga bo’linadi va ularni tushuntirib bering?
168. Haqiqiy qaxramonlik deganda nimani tushunasiz?
169. XX asr boshlarida xalqimiz maorifi va madaniyatini yuksaltirish, iqtisodiy hamda siyosiy hayotini bosqinchilar izmidan ozod qilish yo’lida bemisl fidoyilik ko’rsatgan ajdodlarimizni sanab bering?
170. Mahmudxo’ja Behbudiyning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
171. Abdulla Avloniyning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
172. Abdurauf Fitratning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
173. Cho’lpon hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
174. Abdulla Qodiriyning hayoti va ijodi haqida gapirib bering?
175. Din deganda nimani tushunasiz?
176. Salib yurishlari haqida nimalarni bilasiz?
177. Yahudiylarning Markaziy Osiyoda yashaganliklariga guvohlik beruvchi arxeologik topilmalar tadqiqotchilar tomonidan ilk bor qachon va qaerdan topilgan?
178. O’zbekistondagi birinchi yahudiylar teatri qachon va qaerda tashkil qilingan?
179. Yahudiylik ta’limoti Xudo tomonidan Musoga nozil qilingan O’n amrga rioya etishga asoslanadi. Shu 10 amrni sanab bering?
180. Yahudiylarning muqaddas kitobi nomini ayting va bu kitob qaysi tillarda yozilgan?
181. Buddaviylik dini qachon va qaerda vujudga keldi?
182. Ayritom topilmasi haqida nimalarni bilasiz?
183. Fayoztepa topilmasi haqida nimalarn bilasiz?
184. Quva topilmasi haqida nimalarni bilasiz?
185. Xristianlik dini haqida nimalarni bilasiz?
186. Jizzax viloyatida Vinkerd hududidagi g’ordan qanday madaniy yodgorlik topilgan?
187. Xristianlikning muqaddas kitobi qaysi va u necha bo’limdan iborat?
188. Islom dinining Markaziy Osiyoga kirib kelish tarixi haqida gapirib bering?
189. Islom dinining muqaddas kitobi qaysi va bu kitob kim tomonidan ilk bor to’liq ravishda zamonaviy o’zbek tiliga tarjima qilingan?
190. Qaysi xalifa davrida “Qur’oni karim” ikkinchi marta jamlanib, kitob holatiga keltirildi?
191. Islom dinining “Qur’oni karim”dan keyingi o’rinda turuvchi muqaddas manbasini ayting?
192. Islom dini ta’limoti haqida gapirib bering?
193. Islom dinining asosiy bayramlari haqida gapirib bering?
194. “Yo Vatan, yo sharofatli o’lim” shiori ostida mo’g’ullarga qarshi kurashgan mutafakkir kim?
195. Ma’lumki, Naqshbandiya tariqati 4 tamoyil asosiga qurilgan. Ushbu 4 tamoyilni sanab bering?
196. Muhammad ibn Muso Xorazmiyning ilm-fan taraqqiyotiga qo’shgan hissasi haqida gapirib bering?
197. Kim Kolumb sayohatidan 500 yil oldin Tinch va Atlantika okeanlari ortida qit’a mavjudligi haqidagi qarashni ilgari surgan?
198. Ahmad Farg’oniyning ilm-fan taraqqiyotiga qo’shgan hissasi haqida gapirib bering?
199. Abu Rayhon Beruniyning ilm-fan taraqqiyotiga qo’shgan hissasi haqida gapirib bering?
200. “Islom olamining eng mashhur faylasufi va qomusiy allomasi hamda insoniyatning eng buyuk mutafakkirlaridan biri” degan unvonga sazovor bo’lgan inson kim?
201. “Ommaviy madaniyat” tushunchasi haqida nimalarni bilasiz?
202. Islomning mohiyatiga mutlaqo zid bo’lgan hodisalar yoki harakatlarni aytib bering?
203. Hadislarda aytilishicha, “Ikki narsa borki, ko’pchilik insonlar uning qadriga etmaydilar”. Ular nima?
204. Missionerlarning asosiy maqsadi nimadan iborat?
205. Missionerlikka qarshi kurash masalasi O’zbekiston Respublikasining qaysi hujjatida belgilab qo’yilgan?
206. Kibernetika deganda nimani tushunasiz?
207. Milliy istiqlol g’oyasi nima?
208. Milliy istiqlol mafkurasining bosh g’oyasi nima?
209. Milliy mafkura nima?
210. Milliy mentalitet nima?
211. Milliy qadriyatlar nima?
212. Milliy g’oya tushunchasiga izoh bering?
213. Milliy g’urur nima?
214. Milliylik nima?
215. Mustamlakachilik nima?
216. Mustaqillik tushunchasiga izoh bering?
217. Mustaqillik g’oyasi nima?
218. Mafkura yakkaxonligi nima?
219. Mafkuraviy beqarorlik nima?
220. Mafkuraviy vaziyat nima?
221. Mafkuraviy immunitet nima?
222. Mafkuraviy markazlar nima?
223. Mafkuraviy maqsad nima?
224. Mafkuraviy muammolar nima?
225. Mafkuraviy poligon nima?
226. Mafkuraviy profilaktika nima?
227. Mafkuraviy siyosat nima?
228. Mafkuraviy tajovuz nima?
229. Mafkuraviy tarbiya nima?
230. Mafkuraviy xavfsizlik?
231. Mafkuraviy tolerantlik nima?
232. Mafkuraning funktsiyalari nima?
233. Mahalliychilik nima?
234. Mehnat jamoalari nima?
235. Millat nima?
236. Millatlararo totuvlik nima?
237. Millatchilik nima?
238. Istiqlol nima?
239. Istiqlol mafkurasi nima?
240. Iudaizm nima?
241. “Ichki ishlarga aralashmaslik” nima?
242. Iqtisodiyotni erkinlashtirish nima?
243. Konservatizm nima?
244. Konstitutsionalizm nima?
245. Konfutsiylik nima?
246. Kosmopolitizm nima?
247. Ko’ppartiyaviylik nima?
248. Liberalizm nima?
249. Materializm nima?
250. Ma’naviyat so’ziga ta’rif bering?
251. Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot barpo etish tushunchasini izohlang?
252. Ozodlik g’oyasi nima?
253. Ommaviy axborot vositalari nima?
254. Oila nima?
255. Paternalizm tushunchasiga izoh bering?
256. Pragmatizm nima va u qaysi mamlakatda shakllangan?
257. Plyuralizm nima?
258. Radikalizm nima?
259. Salb yurishlari nima?
260. Siyosiy hayotni erkinlashtirish nima?
261. Sog’lom mafkura nima?
262. Suverenitet so’ziga izoh bering?
263. San’at nima?
264. Tamoyil tushunchasiga izoh bering?
265. Taraqqiyotning O’zbek modeli tushunchasining ma’nosi?
266. Tarixiy xotira nima?
267. Temur tuzuklari qanday asar?
268. Teng huquqlilik va o’zaro hamkorlik nima?
269. Totalitarizm nima?
270. Umuminsoniy qadriyatlar ustuvorligi tamoyillari nimalardan iborat?
271. Umuminsoniy g’oyalar nima?
272. Urf-odatlar va marosimlar tushunchasiga izoh bering?
273. O’zbek milliy davlatchiligi nima?
274. “O’zbekiston – yagona Vatan” g’oyasiga izoh bering?
275. O’zbekistonning Davlat ramzlari bu .
276. Fikr qaramligi, tafakkur qulligi nima?
277. Fuqarolik jamiyati nima?
278. Xalq farovonligi nima?
279. Tsivilizatsiya nima?
280. e’tiqod nima?
281. Yurt tinchligi g’oyasi nima?
282. Qadriyat nima?
283. G’oya nima?
284. G’oyaviy bo’shliq qay tarzda vujudga keladi?
285. G’oyaviy zaiflikning sabablari nima?
286. G’oyaviy ziddiyat nima?
287. G’oyaviy mutaassiblik nima?
288. G’oyaviy savodsizlikning asosi nima?
289. G’oyaviy turg’unlik nima?
290. G’oyaviy qaramlik nima?
291. G’oyasizlik nima?
292. Hurfikrlilik nima?
293. Adolat tushunchasini izohlang?
294. Ateizm nima?
295. Bunyodkor g’oya qanday g’oya?
296. Buyuk davlatchilik shovinizmi nima?
297. Vayronkor (buzg’unchi) g’oya nima?
298. Vatan ravnaqi tushunchasiga izoh bering?
299. Geopolitika nima?
300. Geostrategik manfaatlar deganda nimani tushunasiz?
301. Davlat mafkurasi nima?
302. Din nima?
303. Diniy bag’rikenglik (tolerantlik) nima?
304. Diniy ekstremizm nima?
305. Diniy g’oyalar nimaga xizmat qiladi?
306. Dogmatizm nima?
307. Dunyoviy g’oya nima?
308. Dunyoning mafkuraviy manzarasi tushunchasini izohlang?
309. Jamoatchilik fikri nima?
310. Idealizm nima?
311. Ijtimoiy hamkorlik nima?
312. Inson huquqlari nima?
313. Irqchilik nima?
314. Islom dini ma’nosi nima?
315. Bizga yot g’oyalarga qarshi qanday kurashmoq lozim?
316. Qaysi g’oyalar taraqqiyotga xizmat qiladi?
317. Milliy istiqlol g’oyasining falsafiy ildizlari aytib bering?
318. Milliy istiqlol mafkurasini xalqimiz ongi va qalbiga singdirish usullari nimalardan iborat?
319. Islom dini qanday g’oyaga asoslangan?
320. Bizning bosh strategik maqsadimiz nimadan iborat?
321. Mafkuraviy profilaktika nima?
322. Komil inson qanday g’oya?
323. O’zini islom nomi bilan bog’laydigan ekstremistik tashkilotlarning asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
324. Takfir va jihod so’zlariga ta’rif bering?
325. “Qur’oniylar” kimlar, ular qachon va qaerda paydo bo’lgan?
326. Qaysi hujjatga asosan Surxondaryo viloyatining Termiz tumanida Afg’oniston fuqarolarini o’qitish ta’lim markazi tashkil etildi?
327. Tariqatchilar deganda nimani tushunasiz?
328. Bahouddin Naqshband haqida nimalarni bilasiz?
329. Urf-odat deganda nimani tushunasiz?
330. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning qanday kitoblarini bilasiz?
331. Jaloliddin Rumiyning ta’kidlashicha hayotda muvaffaqiyatga erishish uchun 3 narsa kerak ekan. Bular nima?
332. Oqil farzand fazilatlari nimada namoyon bo’ladi?
333. Milliy an’analar deganda nimani tushunasiz?
334. Inson ma’naviyati qanday manbalar orqali shakllantiriladi?
335. Ma’naviy meros deganda nimani tushunasiz?
336. Abu Ali ibn Sino asarlarining umumiy soni qancha va bizgacha qanchasi etib kelgan?
337. O’zbekistonni yangilash va rivojlantirish yo’li ma’naviy meros nuqtai nazaridan qaraganda 4 ta asosiy negizga asoslanadi. Ular qaysilar?
338. “Qutadg’u bilig” va “Silsilat uz zaxab” asarlarining mualliflari kim?
339. Millatlararo totuvlik deganda nimani tushunasiz?
340. Polietnik va monoetnik tushunchalariga ta’rif bering?
341. Adabiyot deganda nimani tushunasiz?
342. ekologik madaniyat deganda nimani tushunasiz?
343. Globallashuv deganda nimani tushunasiz?
344. Iymon – e’tiqodli irodali inson deganda kimni tushunasiz?
345. Milliy qadriyatni kanday tushunasiz, misol keltiring?
346. Diniy qadriyatni qanday tushunasiz, misol keltiring?
347. Tsivilizatsiya, tsivilizatsiya beshigi tushunchasini yoritib bering?
348. Tarix, ko’xna tarix tushunchalarining farqlarini tushuntirib bering?
349. «Etti o’lchab bir kes» maqoliga ta’rif berib, kasbiy misollar keltiring?
350. Allomalar, ulamolar deganda kimlarni tushunasiz?
351. Moddiy-ma’naviy meroslar va ularning ahamiyati haqida gapirib bering?
352. Nomoddiy ma’naviy meroslar va ularning ahamiyati haqida gapirib bering?
353. Tariximizdan faxrlanish bu ………?
354. Tariximizdan g’ururlanish bu ………?
355. Uchta maqol aytib, izohlab bering?
356. Ikkita hadisi sharifni aytib, izohlab bering?
357. Hadisi sharif bilan maqol o’rtasidagi farqlarni aytib bering?
358. Ichki ishlar organi xodimi bo’la olmasangiz qaysi kasbni tanlaysiz?
359. Uchta maqol aytib, izohlab bering?
360. “Vatan – ostonadan boshlanadi”, siz buni qanday tushunasiz?
361. Sizningcha “Ustoz-otangdan ulug’”mi yoki “Ustoz otangdek ulug’”mi? Izoh bering?
362. Ikkita hadisi sharifni aytib, izohlab bering?
363. Salomlashish va salom berishning asosiy to’rtta qoidasi deb nimalarni aytgan bo’lar edingiz?
364. Ibrat nima? Ibratli misol keltiring?
365. «Ilhaq» badiy fil`mi haqida nima deya olasiz?
366. O’zbekistonda 130 dan ortiq millat istiqomat qiladi, shulardan 15 tasini sanab bering?
367. Nima uchun «Navro’z» bayrami sobiq Sovet davrida keng, tantanali nishonlanmagan deb o’ylaysiz?
368. Alpomish kim bo’lgan? U haqida bilish sizga nima beradi?
369. Sayxun, Jayxun, Yoyik, enasoy, Boykul, Irtish nima? Bilganingiz haqida gapirib bering?
370. Xotirangizda yaxshi saqlanib qolgan ertakning nomini aytib, u haqida gapirib bering?
371. Toshkentda saqlanayotgan Usmon Qur’oni haqida nima bilasiz?
372. Samarqanddagi Registon maydoni, undagi madrasalar to’g’risida aytib bering?
373. Imom al-Buxoriy to’g’risida gapirib bering?
374. Imom at-Termiziy to’g’risida gapirib bering?
375. Axmad Yassaviy va uning nomi bilan ataluvchi maqbara haqida nima deya olasiz?
376. «Dil ba yoru dast ba kor – Alloh dilingda qo’ling mehnatda bo’lsin» degan bu so’zlar kimga tegishli va iboraga izoh bering?
377. Abu Ali ibn Sino kim bo’lgan va u to’g’risidagi afsona hamda rivoyatlardan eslab, aytib bering?
378. Muhandis kim, muhaddischi? Misollar bilan ayting?
379. Prezidentimiz Shavkat Miramonovichning «Xalq qabulxonasi»ni va «Prezident portali»ni tashkil etishdan ko’zlagan asosiy maqsadi nima edi?
380. Biron bir she’rni yod aytib bering?
381. Nima uchun mashhur shaxslarga bag’ishlab haykallar o’rnatiladi va Toshkentda kimlarga haykallar o’rnatilgan aytib bering?
382. Fil`m janrlari haqida gapirib, misollar keltiring?
383. Yashab turgan mahallangiz nomi, tarixi, mahalla raisi va uchastka nozirining unvoni, ismi sharifini to’liq aytib bering?
384. “Mahallada duv-duv gap” yoki “Suyunchi” fil`mlari haqida eslab, o’zbek xarakterini yoriting?
385. Jadidlar kim bo’lgan?
386. Hunarmandchilikning: beshikchi, pichoqchi, kosib, chilangar, temirchi turlari to’g’risida gapirib bering?
387. O’zbekistonda ta’sis etilgan orden va medallarni nomini aytib, kimlarga qaysilari, nima uchun berilishi haqida gapirib bering?
388. O’zbekistonda o’zbek tilidan tashqari yana qanday tilli maktablar mavjud? Nega shunday?
389. 31-avgust O’zbekistonda katog’on qurbonlarini yod etish kuni. Qatag’on qurbonlari kim va ularni nega yod etamiz?
390. O’zbekiston radiokanallarini sanab bering?
391. O’zbekiston televizion kanallarini sanang bering?
392. Najmiddin Kubro haqida nima bilasiz?
393. Ra’no Sharipova, Botir Zokirov, Kumush Razzoqova bu ismlar eslanganda gap nima haqida boradi va shu haqida gapirib bering?
394. Shukur Burxonov, Xamza Umarov, Lutfixon Sarimsoqova, Zaynab Sadrieva bu ismlar eslanganda gap nima haqida boradi va shu haqida gapirib bering?
395. Maxatma Gandi to’g’risida gapirib bering?
396. Suqrot, Platon, Aristotel`, Alfraganus kabi buyuk ismlar o’zbekchada qanday talaffuz etiladi?
397. Iymon kalimasini ayting va Islomning besh ustunini sanab bering?
398. ekstremist va separatist so’zlariga izoh bering?
399. «Yomonning kuchi yapaloqqa etadi» ushbu maqolni izohlang?
400. Vijdon erkinligi deganda nima tushunasiz?
401. Diniy fanatizm va uning xavfi haqida aytib bering?
402. Insonning ongi va tafakkuri uchun kurash deganda nimani tushunasiz?
403. Mafkuraviy immunitet tushunchasiga izoh bering?
404. Xalifalar deyilganda kimlar tushuniladi?
405. O’zbekistondagi viloyatlar va ularning markazlarini aytib bering?
406. Milliy totuvlik nima?
407. O’zbekiston “Yoshlar ittifoqi” tashkiloti haqida gapirib bering?
408. Mirzo Ulug’bek haqida gapirib bering?
409. Kosmopolitlar deyilganda kimlar tushuniladi?
410. Harbiy unvonlarni aytib bering?
411. O’zbekiston kelajagini qanday tasavvur qilasiz?
412. “Mahalladosh” va “vatandosh” siz uchun qaysi biri ahamiyatliroq va nima uchun?
413. Assalomu alaykum so’zining – so’zma so’z tarjimasini izohlang?
414. Yaponlarning qaysi xislatlarini bizda yo’q deb hisoblaysiz?
415. Nemislarning qaysi xislatlarini bizda yo’q deb hisoblaysiz?
416. Jentel`men degan tushunchani qanday izohlaysiz?
417. Agarda boshqa millat vakili bo’lib qolish imkoni bo’lib qolsa, qaysi millatni tanlar edingiz? Tanlashingiz shart. Tushuntiring?
418. Amakivachcha, xolavachcha deyilganda kimlar tushuniladi, ulardan sizda nechta va ismlarini aytib bering?
419. Oxirgi uch kun ichida taxminan necha marta sadaqa berdingiz va nega?
420. Islom dinida odam hech qachon 5 narsani oldindan bila olmaydi deyiladi, sizningcha ular nima?
421. “Alloh qalbimizda, yuragimizda” bu iborani qanday tushunasiz?
422. Sizni beshikka yotqizishganmi? Beshik haqida gapirib bering?
423. Badiiy fil`m, hujjatli fil`m, ilmiy ommabop fil`m ularning mazmunan farqlarini aytib bering?
424. Shiroqning jasoratini esga oling, nima deb o’ylaysiz u boshqacha yo’l tutishi mumkin edimi?
425. Uylanish – o’z huquqlarini ikki marta kamaytirib, majburiyatlarini ikki barobar oshirishdir (Shopengauer). Bu fikrga qo’shilasizmi?
426. Nikoh nihoyasi yo’q tarbiyadan iborat bo’lishi kerak (Am`el`) – bu bilan nima deyilmoqda?
427. Uyda yashovchilar yaxshi bo’lsa uy ham yaxshi bo’ladi – bu hikmatni qanday tushundingiz, izohlang?
428. Gap kelganda otangni ham ayama – izoh bering?
429. Qonun bilan nima ishim bor, sudyalardan tanishim bor – sizningcha bu ibora kimlarga tegishli?
430. Militsiya xodimi hunarli bo’lgani yaxshimi yoki ilmli?
431. Ko’p dam olish odamni zanglatadi – fikrning to’g’ri ekanligini misol bilan isbotlang?
432. Ishdan bo’sh vaqtning kamligi odamni madaniyatsiz qiladi – fikrga qo’shilasizmi? Tushuntiring?
433. Hunarmandning mehnatini mahsulot sifatiga qarab baholaymiz, militsiya mehnatini qanday baholash mumkin?
434. Amir Temurning haykallari qaysi shaharlarda o’rnatilgan va nega aynan shu shaharlarda?
435. Jahon adabiyoti durdonalari hisoblangan asarlardan aytib bering?
436. Nima uchun musulmon erkaklari ayol kishidan bir qadam oldinda yuradilar?
437. Ovqatlanish odobi haqida nimalar ayta olasiz?
438. Mehmon kutish odobi haqida nimalar ayta olasiz?
439. Jamoat transportida o’zini tutishning beshta qoidasini aytib bering?
440. Sigaret yoki nos chekuvchilarga munosabatingiz?
441. Maktabda sizga ta’lim bergan uchta o’qituvchini eslab, nega aynan shularni eslaganingizni ayting?
442. Uyatchanlik haqida gapirib, uning yaxshi yoki yomonligini isbotlab ko’ring?
443. Shahar aholisi bilan qishloq aholisini xarakterlashga urinib ko’ring?
444. ehson va sadaqa, ularning farqi nimada deb hisoblaysiz?
445. Beg’araz yordam bilan uzoq muddatli imtiyozli kredit yordami deganda nimani tushunasiz?
446. Bankota bilan bankrot orasida qanday farqlar bor?
447. Milliy valyutamiz so’mda aks ettirilgan rasmlarni eslang?
448. Ozodlikka chiqqan sobiq mahbuslarga nisbatan qanday munosabatda bo’lishni taklif etardingiz?
449. Aqliy va jismoniy mehnat qiluvchilar orasida qaysi birini ko’prok hurmat qilish kerak deb o’ylaysiz?
450. “Shum bola” asarini muallifi kim va asarning mazmuni haqida gapirib bering.
451. Bahorda birinchilardan bo’lib gullaydigan daraxtlarni sanab bering?
452. Pizan va eyfel` minoralari haqida gapirib bering?
453. Dunyoda hududi jihatidan eng katta davlatlarni sanab bering?
454. “ Romeo va Juletta” haqida nima deya olasiz?
455. Abdulla Qodiriy qanday taxalluslarda ijod qilgan?
456. Innovatsion usul deganda nimani tushunasiz?
457. O’zbekistonda qancha aholi yashaydi?
458. Dunyoni suv bosishi to’g’risidagi afsona haqida gapirib bering?
459. Yo’ldosh Oxunboboev haqida gapirib bering?
460. Fayzulla Xo’jaev haqida gapirib bering?
461. Sobir Raximov haqida gapirib bering?
462. Mamadali Topiboldiev haqida gapirib bering?
463. Axmadjon Shukurov haqida gapirib bering?
464. Zebo Ganieva haqida gapirib bering?
465. Xamza Umarov haqida gapirib bering?
466. Shukur Burxonov haqida gapirib bering?
467. G’ani A’zamov haqida gapirib bering?
468. Soip Xo’jaev haqida gapirib bering?
469. Qodir Maxsumov haqida gapirib bering?
470. Sora eshonto’raeva haqida gapirib bering?
471. Mirzacho’lni o’zlashtirish haqida gapirib bering?
472. Kolxozlar tuzish haqida gapirib bering?
473. “Osmondagi bolalar” fil`mi haqida gapirib bering?
474. Toshkent zilzilasi haqida gapirib bering?
475. Toshkent metrosi haqida gapirib bering?
476. Adiblar xiyoboni haqida gapirib bering?
477. Xojiboy Tojiboev haqida gapirib bering?
478. O’zbek tandiri haqida gapirib bering?
479. O’zbekning do’ppisi haqida gapirib bering?
480. O’zbek dorbozi haqida gapirib bering?
481. “O’zbek ishi” yohud “Paxta ishi” haqida gapirib bering?
482. Inomjon Usmonxo’jaev haqida gapirib bering?
483. Poytaxt, shahar tushunchasini yoriting?
484. Masal aytib bering?
485. Lof aytib bering?
486. Dinning qanday ildizlari bor?
487. Diniy tasavvur nima?
488. Dinning funktsiyalarini gapirib bering?
489. “Kelinlar qo’zg’oloni” spektakli yoki fil`mi haqida gapirib bering?
490. Salomingizga alik olmagan odamga munosabatingiz?
491. Sertakalluflik nima va uni siz qanday baholaysiz?
492. Qaysi millat to’g’risida yaxshi bilsangiz shular haqida gapirib bering?
493. O’zimizni chapani odam deganda kim tushuniladi?
494. Kibrlilik haqida gapirib bering?
495. Sahovatpesha odam qanday bo’ladi?
496. Sodda mug’ombir deganda kimni tushunasiz?
497. Ateist odamlar haqida nima deya olasiz?
498. Nima uchun dinimizda boshqa dinlarni haqoratlash taqiqlanadi?
499. Qobil bilan Xobil haqida nimalarni bilasiz?
500. Jinoyati uchun jazo muddatini o’tab chiqqan odamga qanday munosabatda bo’lish kerak deb hisoblaysiz?
501. Xaftaning qaysi kunida tug’ilgansiz, bu kun haqida nimalar deyishadi?
502. Yolgizlik Allohga xos degan so’zni qanday tushunasiz?
503. Hashar nima? misollar bilan ayting?
504. Kattani hurmat qil kichikni izzat-misollar bilan tushuntiring?
505. Islomda besh narsani inson hech qachon bilolmaydi degan aqida bor, sizningcha bular nima?
506. Islomda beshta jonzotni tutgan joyda o’ldirishga ruxsat bor, sizningcha bu qaysi jonzotlar?
507. Kuyidagi maqollarni oxiriga etkazing: – Burgaga achchiq qilib . Bo’linganni.
508. “ Oltin baliq”, “Shox Saltan” ertaklarining muallifi haqida nima deya olasiz?
509. Jargon so’z. Hozirgi jargonlardan misollar ayting?
510. Xalqimiz orasida mashhur : – Ko’chani haqqi degan iborani tushuntiring?
511. Xalqimiz orasida mashhur : – Qo’shnini hakqi degan iborani tushuntiring?
512. Xalqimiz orasida mashhur : – Erni haqqi degan iborani tushuntiring?
513. Xalqimiz orasida mashhur : – Etimni haqqi degan iborani tushuntiring?
514. Bilagi zo’r birni yiqar – bilimi zo’r mingni – maqolni misol bilan izohlang?
515. O’zbekiston “Qizil kitobi” haqida gapirib bering?
516. entsiklopediya kitobining – boshqa kitoblardan farqi haqida gapirib bering?
517. Irimlarga munosabatingiz, ularning qaysi birini ishonarli deya olasiz.
518. Oxirgi marta o’qigan kitobingiz haqida gapirib bering?
519. Oxirgi marta ko’rgan fil`mingiz haqida gapirib bering?
520. Oxirgi marta ko’rgan spektaklingiz haqida gapirib bering?
521. Oxirgi marta ko’rgan kontsertingiz haqida gapirib bering?
522. Oxirgi marta bo’lgan tarixiy joyingiz haqida gapirib bering?
523. O’zbekistonlik mashhur sportchilarni aytib bering?
524. Sport turlarini sanab bering?
525. Ashula va maqom, ularning farqi nimada?
526. Dunyoning mashhur brendlarini aytib bering?
527. Yoddan biladigan she’rlaringizdan xohlagan bittasini ayting?
528. Said Ahmad haqida gapirib bering?
529. “Ursang eti qotadi-gapirsang beti qotadi”, bu maqolni tushuntirib bering?
530. Qarz so’rash, qarz olish to’g’risida nimalar deya olasiz?
531. Ichki ishlar organlari xodimlariga beriladigan unvonlarni sanab bering?
532. Satraplar kim bo’lishgan?
533. Odam savdosi haqida nima deya olasiz?
534. Narkodispanserda kimlar davolanadi?
535. Siflis, trifer qanday kasalliklar?
536. Ta’lim sohasidagi o’zgarishlar haqida gapirib bering?
537. OITS haqida nima deya olasiz?
538. Jinoyatchilik suyak suradi – degan gapga munosabatingiz?
539. Odam tanasidagi qaysi a’zoni suyaksiz yov deyishadi va nega?
540. Yursang sayoq – eysan tayoq – misollar bilan tushuntiring?
541. Qanday holatlarda o’zingizni kamsitilgan deb hisoblaysiz?
542. Menga raxming kelmasin. Nega ko’pchilik shu gapni aytadi?
543. Oyni etak bilan yopib bo’lmaydi – iborani tushuntiring?
544. G’iybat nima va buni misollarda tushuntiring?
545. Aytayotgan gapingni qulog’ing eshitayaptimi? Bu ibora ko’pincha qaysi holatlarda qo’llaniladi?
546. Yo’qolgan pichoqning sopi oltindan – misol bilan izohlang?
547. Tomosha qilgan komediya fil`mlaringizdan sanab bering va bittasini qisqacha gapirib bering?
548. Jamoa transportlaridagi qoida yozuvlarida UVU qatnashchilari degan tushuncha uchraydi. Ular kim?
549. Boquvchisini yo’qotgan va yolg’iz ona tushunchalarini qanday izohlaysiz?
550. Machit, maqbara, karvonsaroy, sardoba bular nima?
551. Ijtimoiy tabaqalarning qanday belgilarini ayta olasiz?
552. Toshkentdagi shox ko’chalarni aytib bering?
553. Oxirgi marta qaysi muzeyda bo’lgansiz?
554. «..Har qanday taraqqiyot mahsulidan ikki xil maqsadda ezgulik va yovuzlik yo’lida foydalanish mumkin» degan fikrga izoh bering?
555. O’zbekiston yoshlari deyilganda necha yoshlilar tushuniladi va nega shunday?
556. Said Olimxon kimligini aytib bering?
557. Boboraxim Mashrab haqida gapirib bering?
558. Latif Fayziev, Shuxrat Abbosov, Zulfiqor Musoqov gap qaysi soha vakillari haqida bormoqda?
559. Internetda qaysi saytlarga kirib turasiz va bilgan saytlaringizni sanab bering?
560. O’zbekistonda nashr etiladigan sohaviy gazetalar va ularning ahamiyati haqida gapirib bering?
561. Oliy Majlis deputati qanday xislatlarga ega bo’lishi kerak deb hisoblaysiz?
562. Pediatriya instituti va tibbiyot institutining bir-biridan farqi nimada?
563. Qo’rqoq oldin musht ko’tarar – siz buni misollar bilan tushuntiring?
564. Vladimir Jonibekov, Solijon Sharipov ular haqida gapirib bering?
565. Kazzob kim va unga munosabatingiz?
566. Riyokorlik nima?
567. Qaysi rassomlarni chizgan suratlari haqida gapira olasiz?
568. Novvoylar, non turlari, non haqida gapirib bering?
569. Loy uylar deyilganda qanaqa uylar tushuniladi?
570. “Kar va soqovlar jamiyati”ning vazifasi nimadan iborat?
571. Aktsiya nima? Aktsionerlik jamiyatichi?
572. Sudxo’rlik, sudxo’rlikka munosabatingiz?
573. Nogironlar, imkoniyati cheklanganlar – hozirgi kunda qaysi so’zni ishlatish tavsiya etilmoqda nima uchun?
574. Shaxsiy gigiena to’g’risida gapirib bering?
575. Nurafshon shahri haqida gapirib bering?
576. Plantatsiya deganda nimani tushunasiz?
577. O’zbekistonning yovvoyi tabiati haqida gapirib bering.
578. Paranji haqida gapirib bering?
579. Nima – yaxshiyu, nima – yomon?
580. Tanqid nima, o’zingizni tanqid qilingchi?
581. Bukrini qabr to’g’rilaydi – bu maqolni qanday tushunasiz?

uchinchi savol – kasbiy kompetentsiyadan kelib chiqib umumiy dunyoqarashini aniqlash bo’yicha savollardan iborat bo’ladi.

Tanlovlarda ishtirok etayotgan nomzodlarga beriladigan savollar mazmuni ichki ishlar organlarining safdorlar tarkibi lavozimlari uchun ta’lim mutaxassisligi huquqshunoslik fanlariga ixtisoslashmagan umumiy, o’rta-maxsus, boshlang’ich professional, o’rta professional va o’rta-maxsus professional ta’lim uchun mo’ljallangan o’quv dasturlariga, ofitserlar tarkibi lavozimlari uchun ta’lim mutaxassisligi huquqshunos va ijtimoiy gumanitar fanlarga ixtisoslashmagan tayanch oliy ta’lim uchun mo’ljallangan o’quv dasturlariga muvofiqlashtirilgan holda tuziladi.

Nomzodlarning kasbiy kompetentsiyadan kelib chiqib, umumiy dunyoqarashini aniqlash yuzasidan tuziladigan savollar, ularning ijtimoiy-siyosiy bilimi, dunyoqarashi, respublika va dunyoda bo’layotgan voqealardan xabardorligi hamda ichki ishlar organlarining tegishli sohaviy xizmati faoliyati uchun zarur bo’lgan boshqa muhim jihatlarni aniqlashga yo’naltirilgan bo’ladi.

Nomzodlar biletlardan birini ixtiyoriy tanlab olgach, savollarga tayyorgarlik ko’rishlari uchun 15 daqiqa vaqt beriladi. Agarda nomzod ushbu vaqtdan foydalanishni lozim deb topmasa, tayyorgarlik ko’rmasdan ham javob berishga ruxsat beriladi.

Nomzodlarning savollarga javoblari quyidagi 4 ta mezon bo’yicha baholanadi:

savolning mazmuni va mohiyatini ochib berishi;

savolga javobni mantiqan va ketma-ketlikda izchil ifodalashi;

savolni yoritishda mustaqil va ijodiy fikrlashi;

savolni yoritishda ishonchli dalillar yoki normativ hujjatlarga murojaat qilishi.

Yakka tartibdagi yakuniy suhbat uchun ajratilgan eng yuqori ball 30 ballni tashkil etib, nomzodning har bir savoliga bergan javobi “10” ballik tizimda baholanadi.