Хикоя: Яхшилик уруги

Хикоя: Яхшилик уруги

Хикоя: Яхшилик уруги
Хикоя: Яхшилик уруги

— Манзура, нима килдик, молжалимизга йетмаса хам кечаги харидорга «майли» деймизми? — деди Рустам хотини идиш-товокларни ювиб, чой дамлаб келганидан сонг.

— Билмасам, дадаси… — Манзуранинг хам фикру хайоли озида емаслиги унинг юз-козларидан билиниб турарди. — Оттиз минг доллар дейишгани билан, барибир, бир-икки сом пул йонингизда хам болиши керак-да, мусофир юрт, зарил болиб колса, у йокларда кимдан карз сорайсиз?

— Енди бу йоги Худога таваккал, — деди Рустам чойнакдаги чойни кайтаришга хам хафсала килмасдан, — вактни канча чозсак шунча касални зорайтирган боламиз. Шунинг учун вактни бой бермасдан харакатни килайлик. Кеча келган корейс хотин «Балки, ойлаб корарсан», деб телефон ракамини колдириб кетганди. Оша айолга конгирок килиб, «Розимиз», дейман. Нима дединг?..

Манзура ерининг саволига чукур хорсиниш билан жавоб кайтарди. Мана шу хорсинишнинг озидайок унинг хамма ташвишу дарди мужассам еди.

— Менга кара, сен коп ойланаверма. Биласан-ку, ози сен пессимистсан, сен билан жар у йокда турсин, хатто мундайрок чукурнинг йонигаям бирга бориб болмайди, ундан у йогида хайот йок, деб туриб оласан, — дея хазиллашган болди Рустам. Аммо бу гапи озига хам йокмади, шекилли, жим болиб колди. Кейин чукур уф тортди.

— Ана, озингиз хам сикилганингиздан уф тортяпсиз-ку, дадаси, менга хам осон емас, ахир он йил деганда Худодан йиглаб-йиглаб сораб олган йолгиз оглимиз, борди-ю Абдуллохга бир нима боладиган болса, мен чидай олмайман, — дея хикиллаб йиглай бошлади Манзура.

Рустам ози шундан чочиб турганди. Хотинини нима деб юпатишни билмасдан бироз турди-да, кейин охиста деди:

— Хавотир олма, шу пайтгача Аллох сораган нарсаларимнинг хаммасини берган, насиб килса, бу сафар хам дуога очилган колларимизни курук кайтармайди. Чунки Аллох бандаларига мехрибон, бировга дард бердими, давосини хам беради. Факат биз дард келганда сабр килиб туришимиз керак. Шунда сабрнинг, албатта, мукофоти болади…

— Илохо, айтганингиз келсин, дадаси, айтганингиз келсин! Абдуллохимиз оператсиядан яхши чикиб, хеч нарсани кормагандек болиб кетсин! — деди Манзура йиглаган колларини дуога очаркан.

Шу пайт болалар хонасидан йош боланинг «Ойи…», деган заиф овози келди-ю, Манзура шоша-пиша коз йошларини артиб, оглининг йотогига кириб кетди. Рустамнинг чой ичкиси келмади. У секин орнидан турди-да, жойнамозни олиб, хуфтон намозини окиди. Ибодат килиб болгач, курони каримни авайлаб колига олиб, аввал мукаддас китобни опди, сонг кироат билан окий бошлади. Санокли сониялар ичида у бутун борлиги билан илохий созлар охангига кошилиб кетди…

— Дадаси, сахарлик вакти болиб колди, — деди бир махал Манзура залнинг ешигидан караб ичкарига кирмасдан. — Мен Абдуллохнинг йонида ухлаб колибман, сиз болса бугун хам кечаси билан китоб окиб чикканга охшайсиз. Бунакада озингизни олдириб коясиз, ози шундогам сал нарсага кон босимингиз ошадиган болиб колган.

Туни билан мижжа кокмаганига карамасдан Рустамнинг дили равшан, конгли хотиржам еди. У хотинига тикилди:

— Абдуллох кандай?

— Яхши, дадаси, яхши, факат уйни сотишимизни ешитиб «Мени деб уйни сотяпсизлар-а?» дейди кози йошга толиб. «Битта уй сендан айлансин, сен согайиб кетсанг болди, даданг иккимиз ишлаб бундан хам каттарок уй оламиз», дедим. Шундай десам кулимсираб, «Ойи, бундан катта уй олмасак хам, менга битта укачами, сингилчами, олиб келинглар, майлими, битта озим уйда зерикиб кетяпман», дейди, — деди Манзура жилмайиб.

Хотинининг жилмайганини корган Рустамнинг ичига нур киргандек болди. У хам кулимсиради:

— Бу буюртмани бажаришга бугун кеч болди-йов. Йо хали хам улгурамизми?

— Жиннисиз, — деди Манзура хали хам ширин жилмаяркан ерининг нимага шама килайотганини англаб, — мен у манода айтмадим, мен Абдуллохнинг гапини…

— Умуман олганда, оглинг тогри гапни айтибди. Роза кунларида, дуолар, ниятлар ижобат боладиган ойда турибмиз, зора, Аллох ниятларимизга ериштирса, — деди Рустам дарров жиддий тортиб. — Шу пайтгача колимдан келса, бировга яхшилик килдим, яхшилик килиш колимдан келмаса, йомонлик хам килмадим. Яратган Егам хаммасини кориб-билиб турибди. Шундай екан, ноумид болмайлик, буям бир синов, Манзура…

Рустам турли созлар билан хотинининг конглини котариб, унга мадад болар екан, аслида, шу айтганлари озига хам канот болайотганди. Акс холда кирк йошида корган оглининг тошакка михланиб колишини кориш, дилбандининг изтиробларига шерик болиш ва енг йомони, яккаю йолгиз фарзандига бирор-бир йордам беролмайотганидан оксиниш уни хам айолидан кам езмайотганди.

* * *

— Рустам ака, сизни бир йигит икки-уч марта телефон килиб соради. «Йигилишга кетган, качон келишини билмайман», десам, «Келганидан сонг Гайрат деган курсдошингиз телефон килди, деб айтинг», деб мана бу ракамни колдирди, — деди котиба киз Мадина Рустамнинг олдига когозчага йозилган телефон ракамини кояркан. — «Жуда зарил ишим бор, шуни бугун хал килиб кетишим керак, илтимос, Рустам акангизни топишимга йордам беринг йоки уй манзилини беринг», деганди, тогриси, «Озларидан берухсат беролмайман», деб коя колдим.

Тинмай гапирайотган Мадинага караб Рустам бироз кулимсиради:

— Жуда яхши килибсиз, енди у бечора курсдошим хамма мени танийдиганларга «Рустам ака каттариб, хеч кимни танимайдиган болиб кетибди. Хатто ишхонасига бориб телефон раками йоки уйини хам сораб ололмайсан», деб айтиб чикади.

— Мен, мен… — довдиради Мадина, — сиздан сорамасдан…

— Майли, бу муаммо емас, мухими, телефон ракамини колдирибди-ку! Хозир богланиб корамиз, агар хали Тошкентда болса, у холда бир кошик конимиздан кечинг, деймиз, — деди Рустам котиба кизга онг коли билан «Кетаверинг», дегандек имо киларкан.

Ози Рустамнинг курсдоши Гайрат билан охирги марта качон учрашгани хам йодида йок. Йодида колгани Гайрат бундан он икки йилча бурун битта буйрагини олдиргани пойтахтга келгани. Ошанда у хам беш йил бирга окигани хурмати хам Гайрат очик конгил, дилида кири йок, мард йигит болгани боис шифохонага коргани борганди. Шундан кейин хам бир-икки марта конгирок килиб, хол-ахвол сораб юрди. Кейин нима сабабдандир алокалари узилиб колди. Мана, енди Гайратнинг ози ташаббус корсатиб, йоклаб келибди. Рустам колидаги когозчага караб ракам терди. Гайрат конгирокни кутайотган екан, шекилли, дарров жавоб берди:

— Ассалому алайкум!

— Ва алайкум ассалом, Гайратбек, мен Рустамман, курсдошингиз!

— Е-е, акагинам, бормисиз, омонмисиз?! Сог-саломат юрибсизми?

— Рахмат, рахмат, озингиздан сорасак, тинчмисиз? Уйдагилар, келин, бола-чака?.. — Рустамнинг гапи чала колди.

— Ака, ишхонангизни айтинг, мен хозир «гир» етиб айтган жойингизга бораман! — деди Гайрат.

— Унда бундай киламиз, сиз шошилмасдан Навоий кочасини молжалга олиб келаверинг, мен соат олтида ишдан чикаман.

— Болди, ака, болди! Адресни айтинг! — ховликди Гайрат.

— Олтидан он бешта отганда Ордада болинг, телефонлашиб топиб оламиз.

— Келишдик…

Айтилган вактга Ордага борган Рустамни Гайратнинг ози кутиб олди. Икки курсдош кучок очиб коришиб, хол-ахвол сорашишди.

— Озгармабсиз, ака, озгармабсиз, коз тегмасин, — деди Гайрат Рустамни сал нарида турган коп-кора «Малибу» томонга бошларкан. — Йош йигитлардек юришнинг сирини бизга хам айтинг. Шунча харакат киламан, барибир, корин кундан-кунга осилиб кетяпти.

— Ха, енди, ошкозон дегани ичига овкат тушса, каттариб кетаверадиган нарса болганидан кейин шунака болади-да! — хазиллашди Рустам.

Унинг бу гапига Гайрат маза килиб кулди. Кейин:

— Хозир хам биринчи оринда ошкозонга бирон нима солиш ташвишини килсак, яхши боларди, ерталаб Жиззахда йеган тортта сомсам билан юрибман, — деди кулгидан озини тохтатолмай.

— Болди, факат хали ифторликкача вакт бор, шунга бирор салкинрок жойга борайлик-да, гаплашиб отирайлик. Йо уйга бора коламизми? — деди Рустам хам унинг соддалик билан айтган гапларига куларкан.

— Уйингизга бошка сафар борамиз, ака. Худо хохласа, келинингиз билан болаларни олиб келиш ният бор. Шу бахонада кичкиналарни хам би-ир айлантириб кетамиз.

* * *

— Енди гап бундай, Рустам ака, — дея гап бошлади Гайрат овкатланиб болиб, бироз у йок-бу йокдан гаплашиб отиришгач. — Сизнинг характерингизни биламан, бу довдир нега шунча йил бедарак йок болиб кетди-ю, нега яна мени излаб келди, деб ойлайотган болишингиз мумкин.

— Йог-е, нега ундай деб ойлайман? — хижолат болди Рустам.

— Рустам ака, есингизда болса, буйрагимнинг биттасини олдириб, чалажон болиб йотган пайтларимда менинг холимдан хабар олгани боргандингиз? — деди Гайрат тагдор килиб созларкан сухбатдошининг козига тикилиб.

— Хош? — деди унинг муддаосини англамаган Рустам.

— Ошанда менинг колимга анчагина пул бериб, «Дори-порингга ишлатарсан», дегандингиз. Есингизга тушдими?

— Е-е, Гайрат, бунака гап болганини хам, сизга пул берганимни хам еслай олмайман, — деди Рустам хижолатдан юзи кизариб.

— Сиз есламасангиз, мана, мен еслайман! Сиз ошанда менга енг якин одамим хам килмаган яхшиликни килиб, сарик чакам хам йок пайтида бир дунйо пул бергансиз. Камига «Иложи болса, ичкилик билан сигаретни ташла, болмаса жигарингдан хам айриласан. Худо корсатмасин, соглигингдан ажралиб, бошинг йостикка теккудек болиб колсанг, хеч кимга, хатто ака-уканг, бола-чакангга хам керак болмайсан», дегандингиз. Шу гапларингиз ва ошанда берган пулингиз сабаб мен мана шундай болиб юрибман. Хозир катта фермерман, ака, беш юз гектарлаб жойда бог килиб, бу йоги Хитой, козогистон, Россияга дейсизми, одамига караб мева-чева, майиз, йонгок, туршак жонатиб йотибмиз.

— Аллох баракасини берсин!

— Айтганингиздек, Худо баракасини беряпти, ака, ишкилиб, бундан кейин хам шундай болсин! — деди толкинланиб кетган Гайрат. — Факат битта ишни ният килиб койиб, анчадан бери амалга оширолмай юргандим, бугун атайлаб шунинг учун Тошкентга келдим.

— Нима килиш керак, Гайрат, банкдан каттарок кредит олиш керакми? — соради Рустам.

— Е-е, ака, менинг хозир шунака авж пайтимки, банкларнинг ози менга кредит таклиф килиб, биз билан ишланг, деяпти…

— Унда нима муаммо бор, тушунмадим?

— Рустам ака, соглигимни тиклаб олганимдан кейин оша менга берган пулингизни топлаб олдингизга келмокчи болдим. Лекин нимадир болиб, оша пулнинг хаммасига узум кочат сотиб олдим. Озиям беш мингта нихол берди. Хозир оша узум кочатларим тонна-тонна хосил беряпти. Бугун бозорда менинг майизимнинг олдига тушадиган майиз йок. Озиям айтган пулимга сотаман. Айтсам ишонмайсиз, отган йили узум шунчалик зор болдики, каерга койишни билмай колдик. Хуллас, оша сизнинг пулингизга екилган кочатлардан улушингизни олиб келдим. Шахарчасига нима дейишарди, долямиди? — дея козлари порлаб кулди Гайрат.

— Е-е, сизлар томоннинг   майизи бошкача болади-да, — кулди Рустам хам. — Мабодо оша узум кочатларга кошиб беш-онта йонгок хам екмаганмидингиз? Майиз билан йонгок роса бир-бири билан келишади-да, айникса, ерталабки нонушта пайтида.

— Йонгок хам екканмиз, пистаю бодом хам, — яна кулди Гайрат. — Яна алохида Рустам акага деб бир чеккадан жой ажратиб сизгаям бог килиб койганман. Хали бизникига борганда корасиз. Лекин мен хомкалла битта ишни чала килиб келибман. Биласиз-ку, оша-оша ховликмалигим колмаган.

— Яна нима болди? — хайрон болди Рустам.

— Ей, бунинг хозирги гапларга алокаси йок. кани, дуо килинг, ака, машинага борайлик, колган гапни оша йерда гаплашамиз, — деди Гайрат.

Емакхонадан чикиб, машинанинг йонига боришди. Гайрат чакконлик билан машина юкхонасини очиб, каттагина кора сумкани колига олиб, уни Рустамга         тутказди:

— Мана шу сизга!

Рустам сумканинг залворини хис килиб мийигида жилмайди:

— Гайратбой, бу дейман,   майиз опкелдим, деб адашиб тош-пош солиб келмадингизми?

— Болиши мумкин, ака, болиши мумкин! — дея самимий кулди Гайрат. — Лекин ичида нимаси болсаям шунча жойдан котариб келдик, сиз хам огринмай олиб кетасиз.

Рустам сумкани очдию, турган жойида котиб колди. Сумка хали банк тахламлари хам бузилмаган юз мингталик пулларга тола еди.

— Нима, мени синаяпсизми? — деди у овози калтираб.

— Ака, сизни студентчилик чогида минг марта синаб болганмиз. Бир сом пулингиз йоки яримта нонингиз болса, бутун йотокхонадагилар билан болишардингиз. Бу пуллар сизнинг богдаги улушингиз. Хаммаси она сутидек халол, пешона терига келган, нима керагингиз болса бехижолат ишлатаверинг, чунки бу пуллар озингизники, факат оша менга берган пулингизга рози болсангиз бас! — деди Гайрат шошилиб созларкан.

Кутилмаган жойдан келган пуллардан Рустамнинг боши кизиб кулоги гувилларкан, тошакка михланиб йотган дилбанди, уни чет елга олиб бориб оператсия килдириш учун яшаб турган уйини сотувга койгани йодига тушиб негадир мижжаларига йош келди. Кейин рахматли онасининг созларини еслади: «Аллох чевар, болам, У хаммасини тогрилаб кояди».

Хикоялар
Хикоя: Яхшилик уруги