ТАВБА…

ТАВБА…

ТАВБА…
ТАВБА…

— Хой, бу уйда тирик жон борми-а?.. Хе, онангни!.. Чик дедим!..

Дарвозадан гандираклаб кириб келган курбон пийониста ховлининг ортасида тохтади. Йог босган койлагининг тугмалари йечилиб кетган, бир ойогида пояфзали йок, огзидан солаклари окиб тушарди…

Одам йоши кайтса коздан нур, ойокдан мадор кетиб мункиллаб коларкан. Маржон буви бир пайтлар икки чойшаб отни бир силтаб йелкасидан ошириб ташларди. Оша пайтлар курбон тетапоя кадам ташларди. Бир колида кетмон, бир колида годаги билан далага келган Маржон кош корайганда яна бир чойшаб отни хам йелкага олиб уйига кайтар, чарчок нималигини билмасди. Шунда хам чарчамасди. Кечаси нон йопарди, кирларини юварди…

Мана, енди саксонни коралаб колди, сал илкис харакат килса тамом — икки-уч кун белини ололмайди.

«Уф-ф, качон шу болага инсоф кираркин?..»

Хонасида пахта титиб отирган Маржон буви оглининг шовкин-суронига коникиб кетган болса-да, юраги хаприкиб шоша-пиша колидаги бир тутам пахтани сандалга ташлади-да, туртина-суртина ташкарига шошилди.

— Ха, болажоним, келдингми? Юр, озим уйингга опкириб кояй!..

курбон чайкалган койи онасига чакчайиб каради:

— Келинингиз кани? Болалар каерда?..

— кайнотангникига кетишганди, болам!.. Хали-замон кеп колишар. Уйингга кир, дам олиб тургин.

— Нима?.. Нега сорамай кетади онасиникига? Б-биз киммиз бу уйда?..

Маржон буви ножоя иш килиб койгандай бошини егди.

— Вой болагинам-ей, ичаверганингдан кейин шунака болади-да! Сен мундай гапга кулок солсанг екан… Борса борар!.. Нимаям кила олардинг? Мен мункиллаб колган болсам…

— Сиз аралашманг! Ким бопсиз, аралашасиз?.. Е, ози бир ойогингиз…

курбон огзидан нотогри гап чикайотганини пайкаб колдими, «чирт» етказиб тупурди-да, гандираклаб хонаси томон йол олди.

— Хай, уйинг донга толгур! — унинг ортидан йигламсираганча жаврарди Маржон буви. — Илойим, оркамда колгин! Майли, нима десанг хам боламсан… Озингга инсоф берсин!..

* * *

Маржон бувининг ичи куярди, келини Хосият йенгилтабиатрок чикиб колди. Он йил бурун — келин болиб тушгандайок йокимсиз киликлар чикара бошлаганди. Ордак юриш килиб, кочадан отганда бегона еркакларнинг козини ойнатар, той-хашамга чоглангандай ясан-тусан килиб, уйга бирор-бир еркак кириб келса козлари ойнаб, атрофида гирдикапалак боларди…

Ери арокхорликка берилгач, Хосиятнинг йелкасига шайтон тамом миниб олди, хаддидан ошди, курбонни менсимай койди. Орадан бир йил отар-отмай ери гапирса лаб бурадиган, уни ойок учида корсатадиган одат чикарди…

— Яна ичибдилар-да!.. — ховлининг етагида мунгайиб отирган Маржон бувига бир йовкараш килди-да, келин уйи томон безовта караб койди. Кейин иссикдан юраги сикилдими, койлаги йокаларини тортиб-силкитиб йелпинди.

— Вой, кизим, яхши бориб келдингизми?.. Болалар кани?..

Маржон буви тепасида турган келинини кориб, орнидан секин козгалди.

— Болалар колди, — деди хушламай Хосият. — Шу пийонистанинг дийдийоларини менинг ешитганим хам йетар. Олиб кетсин, шу олмади мен кутулмадим-а!

— койинг болам, ундай деманг!.. Инсоф бериб колар…

— Бунакаларга инсоф кирармиди? На топиш-тутишида, на юриш-туришида тайин бор. Хозир кирай, корсатиб кояман унга!

— Вой Худойим-ей, ухлайотган болса, безовта килманг. Фёлини биласиз-ку.

— Сизга нима? Туккан болангизга гапингиз отмагандан кейин аралашманг!..

Маржон буви тилини тийди. Хар сафар шундай. Шу… битта гапи билан келини унинг огзига уради. Буви озини гунохкор сезиб, ортик гап кошмайди, фойдаси йок. куриб кетсин!.. картайганида бир кун болсаям тинчгина отириш насиб етармикан?..

* * *

Хосият ичкарига кириб шолча устида чозилиб йотган ерининг ойогига тепди.

— Тур!.. Худойо, огзингдан конинг келсин сен пийонистанинг! Худойо, сени тугмай бувинг олсин, хароми! Ту-ур!..

Хосиятнинг каргишини ешитган Маржон бувининг алами олти болди.

— Ей, худо, келинларгаям тозим берсин-да, ишкилиб!.. Сендан шундай фарзанд тилаганмидим? Шундай келин тилаганмидим сендан?..

Ичкаридан кандайдир идишнинг карсиллаб синган товуши ешитилди, курбоннинг боралаб сокинди. Бир неча сониядан сонг, курбон — кимдир ортидан итариб юбордими — ташкарига отилиб чикди-да гандираклаб Маржон бувининг шундок ойоклари остига кулади.

— Вой, олиб коя колай, тур, болам!

Буви жонхолатда енгашиб курбонни котариб тургизмокчи болди, бирок карилик панд берди шекилли, чояндай огир гавдани орнидан козгата олмади.

— Тура колсанг-чи, уят болади, ахир! Кап-катта одам-а! Хах, сени урганларнинг уйи куйсин!..

— Нима? Кимнинг уйи куяди? Огзингга караб гапир! — шангиллади ичкарида туриб Хосият. Саросималаниб колган Маржон буви йерга капишиб хуррак отайотган оглига бир караб олди-да, бошини котариб келинига алам билан тикилди:

— Сени не ниятларда олгандим-а!.. Шунакаям жохил боласанми?

— Ха-а, биз жохилмиз! Манави горсохтангиз фаришта! Нима килсаям бегонамиз-да-а!

Хосият гойо йиглайотгандай козларини ромолининг учи билан арта-арта хонасига йол олди.

— кани, уйга кириб корсин-чи бу пийониста, нима киларканман!..

* * *

Маржон буви икки от орасида колганди: оглига ачинай деса, онам деб заррача кайишмаса, ичиб олиб жеркигани-жеркиган; бу йокда келинининг киликлари ортикча, тилидан захар томади…

Лекин нима болганда хам она она екан-да, ярим тунгача киприк кокмай ешик «тик» етса толганиб ташкарига караб йотди. Устига-устак, ойогининг огриги козгаб, шундай зиркирардики, биров игна санчиб олайотгандай ачишиб огрийди…

Бир махал курбоннинг ешиги гийкиллаб очилди. Маржон буви шоша-пиша орнидан туриб дераза пардасини котарди. Огли гандираклаб келаяпти. «Оббо, яна нима болдийкан?.. — хайолидан отди Маржон бувининг. — Тагин бир балони бошламаяптимикан булар?»

— Оч ешикни! — гудранди курбон. — Хой буви, оч дедим ешикни!..

— Хоп, болам, мана, хозир кетаяпман! Бирпас шошмай тургин.

Маржон буви ешик зулфинини сугурган хамон огир гавда хона ичига гурсиллаб кулади.

— Вой, енди нима киламан-а? Турсанг-чи, мен сени котаролмасам, болажоним! Кел, туракол!.. Ахир, шунча ичадими одам?!

курбон озича нималардир деб гудранди. Буви унинг нима демокчи болайотганини тушунмас, хамон енгашиб оглини котариб тургазишга уринарди.

— В-вей, буви, н-нимага чиранасан? — солакларини йенгига артаркан, бошини зорга котариб хунук хиринглади курбон. — Озинг шафтоликоки болиб йотибсан-у, мени котара олармидинг?

— Ха бопти, шафтоли коки болсам сенларни деб болдим, болам! Бас кил! Чой койиб берайми?

— Чойни бош-шимга ураманми?.. Ундан кора… Й-йок… Хамманг бир горсан!.. Айол зотининг бари бир гор!

курбоннинг козлари чакчайди. Маржон буви бир хавотирни сездими, ортига тисарилди.

— Хаммангни тириклай комиш керак! — бакирди курбон. — Бир тийинга кимматсан баринг! Йокол, козимга коринма сенам!.. Тугиб койган болсанг нима бопти? С-сен… Мени балога йоликтириш учун туккансан, йокол!..

— Вой Худо урди мени!.. Унака дема, курбонжон!.. кайси она оз боласига балони раво коради? Унака гапларни гапирма!

— Н-нима-а?.. Вей, анави Хосият нима килиб юрганини биласанми? С-сен топгансан ошаниям, билдингми?.. Бор, хозир…

курбон илкис козгалиб хонтахта устидаги чойнакни колига олди.

— Агар чикиб кетмасанг, олдираман!

Маржон буви хонадан кандай чикиб кетганини ози хам сезмай колди. Ховлига чикди-да, кай томон юришини билмай бир муддат гарангсиб турди, кейин ноилож коча тарафга йол олди…

* * *

Тун ярмидан оккан, коча зим-зийо коронги еди. Маржон буви «тик» етган шарпадан сесканарди. Лекин иложи канча, ховлида уларнинг дагдагасини ешитгандан кора, хов, арик бойида тонгни оттиргани яхши…

«Балки оркамдан кидириб чикиб колар курбонбой? — деб ойлади буви салкиндан жунжика бошлагач билакларини камзулининг орасига тикаркан. — Хар калай, бувим кайга кетди деб кидирар».

Орадан хийла вакт отди, бирок бировнинг кораси коринмади. Маржон буви оглидан умидини узиб, арик четидаги толга суяниб козини илдирди.

Бир махал узокдан тракторнинг овози ешитилди, буви козини очиб, бошини котариб каради. кошни кишлок тарафдан у томон бир трактор йелиб келарди. «Бу анави Тилла чолнинг огли болса керак, — деб конглидан отказди Маржон буви инкиллаб орнидан тураркан. — Бинойи бола-да Тилаволди. курбон иккаласи тенгкур. ирок Тилаволди ичмайди. Уйлари-чи, уйларини ясатиб койган. Кечалари трактор хайдаб бешта боласини, ота-онасигача кошиб бокаяпти-да шу!.. Ажабмас, уйга кириб курбонни инсофга чакириб койса…»

Трактор якинлашгач Маржон буви колларини котариб сермади.

— Хов болам-а, тохта! Тохта!..

Трактор тохтади. Ойлаганидай Тилаволди екан.

— Ха, буви, буерда бир озингиз нима кип отирибсиз? — баланд бойли, киррабурун, егнига ески чопон кийиб олган Тилаволди трактордан сакраб тушиб, кампирга якин келди. — Тинчликми?

— Е, болам-ей, — деди Маржон буви унинг юзига каролмай. — курбон ортогингни биласан-ку, у борерда тинчлик болармиди. Гирт маст. Мана, мениям кочага чикариб юборди.

— Ие, ахмокми у? Нимага хайдайди сизни? кани, юринг-чи, буви. Хозир есини киритиб кояман!

— кой, уриб юрмагин тагин! — Тилаволдининг йолини тосди Маржон буви. — Нима болгандаям болам-да!.. Жоним ачийди. Балога йоликкур арокнинг касрида, болам.

— Е, буви, сизни катта кочага чикариб койса, яна жонингиз ачийди-я!.. Бопти, уриб жинни бопманми? Насихат кип кояман-да!..

Тилаволди кампирниетаклаб ховлига кирди.

Тилаволдининг кози сори остида пишиллаб ухлайотган курбонга тушди-ю, беихтийор йокасини ушлади.

Тенгкурининг егнида майка, шими товонигача туширилган. У курбонга якинлашганда димогига бадбой хид урилди. коланса хидни Маржон буви хам сезди шекилли, бошидаги ромолининг учи билан бурнини беркитиб олди.

— Вой, олиб коя колай! — Тилаволдининг олдида номус килди шекилли, тескари огирилиб озича шивирлаб койди Маржон буви. — Шарманда-а!..

— Бунинг хотини кани? — соради Тилаволди надомат билан бош чайкаб.

— Уйида… Оша хайдаб солган ховлига…

— Ана сизга турмуш… Ози-чи буви, шу Хосиятни бекор келин килганакансиз… Тогриси, менга унча йокмасди… Умуман… сизбоп келинмас-да у!..

Маржон буви йерга каради. Бегона еркакнинг олдида мулзам болганидан юзини кафтлари билан беркитганча ичкарига кириб кетди.

— Тур, турсанг-чи!.. Хе, уятсиз! Келин, хой келин, чикиб ерингизга карасангиз болмайдими?.. — бакирди Тилаволди курбоннинг шимини ижирганиб юкорига котараркан. — Шуям хайотми? Бири ахлатига беланиб думалаб йотса, бошкаси хеч нарса болмагандай пишиллаб ухласа… Суф сенларга!..

Бакир-чакирдан уйгониб кетган Хосият ташкарига чикиб курбоннинг не ахволда йотганини кориб, Тилаволдига карата жаврай кетди:

— Жа ачинайотган болсангиз, озингиз олиб кираверинг! Сизга охшаганлар ичириб кояди-да, кейин кой огзидан чоп олмагандай, мехрибончилик килади!

— Огзингизга караб гапиринг! — деди овозини котариб Тилаволди. — Мен ичсам сизнинг ерингизга охшаганлар билан ичаманман… Е, кари онани кочага чикариб койиб, иссик тошакда уялмай йотибсизлар?!

— Мен чикарибманми-а, мен чикарибманми? Ана, пийониста оглидан соранг!

— Сиз хам шу уйнинг одамисиз-ку!.. Бопти, болар иш бопти, келинг енди, ичкарига опкириб ойок-колларини ювиб койинг!..

— Чучварани хом санабди! — деди Хосият курбонга жирканиб караб. — Ифлос килган болса, ози тозаланволсин! Мен бу уйга чори болиб келганим йок…

— Оббо, жа кайсар екансиз-да озингиз хам! Шунча йил бир йостикка бош койиб… бир жойингиз камайиб коладими тозаласангиз?..

— Сиз менга акл оргатманг, билдингизми? Умуман, нимага кирдингиз бу ховлига? Боринг, ишингизни килинг! Аралашманг!..

Тилаволдининг хафсаласи пир болди. Бир муддат гарангсиб турди-да:

— Е, олиб кетмайсанларми менга деса!.. Бетавфиклар!.. — дея кол силтади ва шахт бурилиб ховлидан чикиб кетди.

* * *

курбон озига келгач, не ахволга тушганини пайкади-ю, боши локиллаб огрийотганига хам ётибор килмай, огилхонага югурди. Амаллаб тогорада сув олиб кириб, совкотганига карамай титраб-калтираб ювинди, кийимларини алмаштирди. Акли бироз жойига келгандек болиб, хонага кирди. Хотини уйда йок, каерга кетгани номалум, хаммайок сув сепгандай жимжит…

«Кетса кетар», деди-ю курбон чойнак кидирди, томоги кизишиб совук чой ичмокчи болди. Бирок чойнак бом-бош еди. Шунда бувиси есига тушиб, шоша-пиша ташкарига чикди…

Гойо хеч нарса болмагандай Маржон бувининг хонасига кириб, саломсиз-аликсиз топпа-тогри токчадаги чойнакка йопишди…

Ярим чойнак чойни бир котаришда симирди. Маржон буви бошини егганча каравотида жим отирарди.

— Хм-м, жа ковогингиздан кор йогаяпти? Тинчликми?.. — дагдагали охангда соз котди курбон.

Маржон буви ромолчаси билан козларини артди, кейин бошини котариб:

— Йок, хеч нарса… — деди паст овозда. — Озим… Отирибман-да, болам!..

— Анави мегажин кани?

— Ким, болам?

— Ким боларди? Хосиятни айтяпман…

— Ким билсин? Менга хисоб бермаса. Ерта тонгда кийиниб чикиб кетди.

— Жонимга тегиб кетди шу хоти-ин! — тосатдан бакириб ташкарига йоналди курбон. — Нимага яшаб юрибман у билан?.. Нимага-а?!

Маржон бувининг ичини нимадир тирнаб кетгандек «их»лаб койди.

— Вой ношуд бола-ей!.. Шундан бошкаси тегармиди сенга?.. Тенгингни топгансан-да, нима килай-й-й?

* * *

курбон жахл билан одимлаб доконга караб кетди. Тилаволдиларнинг дарвозаси тогрисига йетган пайтда, мачит тарафдан Йолдош корининг кораси коринди. курбон корига кози тушса тошбакадай бошини ичига тортар, ундан чочирди. Отаси тенги бу одамнинг уни корди дегунча насихат килишидан, танбех бераверишидан безиллаб колганди. У озини кормаганга олиб отиб кетайотганди, туйкусдан корининг ози уни тохтатди:

— Хой курбон, саломниям арокка кошиб ичиб юбрганмисан, нима бало?

— Ие, узр, корака, кормабмиз-да! — курбон зораки тиржайиб ортига огирилди. — Ассалому алайкум!..

— Ваалайкум ассалом!.. Каллаи сахарлаб йолга тушибсизми?

— Ха… енди… Озингиз биласиз-ку. Бирров доконга отиб келмокчийдим.

— Хе, доконга чикмай хар нарса бол! — корининг хасса тутган онг коли титраб кетди. — Нега кеча бувингни кочага хайдаб солдинг!

— Нима?! — курбон хайрон болиб бошини кашлади. — Олибманми кочага хайдаб? койинг-е!

— Ана, Тилаволди окшом уйингга кириб корибди-ку!.. Сасиб йотганмишсан. Хотининг иккаланг шу кампирнинг бошини йер екансанлар-да!.. кара, болаларинг бой йетиб колди. Оласанми уларнинг гамини йесанг, бувингнинг дуосини олсанг?! Олим хаммамизга отамерос. Ерта бир кун чирок йокиб кидирсанг хам тополмайсан бувингни! Ичкиликка бало борми?..

курбон корига маноли коз кисиб койди.

— Ха енди, корака, озлариям бир пайтлар… Отам рахматли айтарди…

— Очир овозингни!.. Сен мендай болгунча хали икки марталаб кокариб чикасан…

«кори билан хазиллашиб болмайди. Жахли чикса, махаллани топлаб шарманда килишданам тоймайди…» деган фикр отди курбоннинг миясидан. кори хассасини юкорига котарганини кориб, у хиринглаганча докон томон югуриб кетди…

* * *

Докон ропарасида, одатдагидай, улфати Шароф мироб кунишиб турарди. курбонни кориб унинг чехраси йоришиб кетди.

— Зап келдинг-да, ошна! — деди у шеригининг йелкасига кокиб. — Ози… Шу десанг, шерик тополмай тургандим. Кейин-чи, сенга бир хунук хабарим хам бор…

— канака хунук хабар? — тонгиллади курбон. — Айтавермайсанми?

— Йок, олдин биттани бошатайлик, айтиш кочмас…

Улар докондан олиб чикишган винони бир четга отиб иккита стаканга болиб куйишди. Сал ичлари кизиб, юз-бурунларига кизил югургач, Шароф юзига хавотирли тус бериб, бош чайкади.

— Сен анави… хотинингни… койвор! — деди у томдан тараша тушгандай. — Сенга тогри келмайди… Е, биз хали йошмиз. Юрасанми ошанинг етагига осилиб?

— Вей! — шишадошининг йокасидан олди курбон. — Гапирадиган болсанг, очикча гапир! Нима демокчисан ози?

Шароф бир зум сукут саклади, кейин ижирганиб тупурди.

— Тогриси, боя хотининг… бир «Волга»га отириб кетворди.

— Ним-ма? Огзингга караб гапир!

— койвор! — Шароф йокасига йопишган курбоннинг колларини силтаб ташлади-да, ортга тисарилди. — Жа индамаса… Озим кордим деяпман-ку!.. Бунинг-чи, сени ахмок килиб юрибди, холос… Тогри-да, ишламаган одам кайси хотинга йокарди?

Шу гапдан сонг курбоннинг муштлари тугилди…

Ха, конгли сезиб юрганди. Хотинининг хийонат килиб юрганини пайкагандек болганди. Аммо исботи йок еди, шу боис тилини тишларди… Мана, енди исбот топилди. Конглидаги гумонлар ойдинлашди енди…

— Мен уни олдираман! — асабий пичирлади курбон. — Богизлайман уни, ошна!.. Озим хам анчадан бери пайкаб юрардим. Енди… Менга кара, чонтагимда бир тийин хам пулим колмабди. Хали мамашка пенсиясини олса кайтараман. Битта винога пул бер.

Шароф совук тиржайди.

— Олмаса-чи?

— Нимага олмас екан? Йернинг тагидан болсаям топтираман… Олсанг-чи!..

— Бопти, кечгача кайтарасан. Озинг биласан, менам ошиб-тошиб кетганим йок. Хотиндан яшириб-нетиб амаллаяпман…

Икки улфат Шарофнинг охирги пулига яна бир шиша вино олиб ичишгач, таркалишди. Лекин бу билан курбоннинг хурмачаси толмади. Шарофдан ешитган гап конини киздирар, тезрок уйга кайтиб, Маржон бувидан пул ундириш илинжида у ховлисига ошикди…

* * *

— канжик! — йол-йолакай сокиниб борарди курбон. — Хикилдогимга келди хаммаси!.. Хаммасига мана шу кампир айбдор. «Яхши жойдан екан» деявериб хол-жонимга коймаган.

У ховлига бостириб кириб келганида, Маржон буви томоркада енди униб чиккан маккажохорини отайотганди. Юрак олдириб койганиданми, оглининг йоталганини ешитиб орнидан турди.

— Хой буви, кайдасиз? Чикмайсизми мундай!

— Мана хозир, кетаяпман, болажоним!..

Маржон буви букчайган койи курбонга ропара келди.

— Ха курбонбой, тинчликми, болам?.. Иссик чой койиб берайми?

— Чойни бошимга ураманми? — ошкирди у кампирга козларини чакчайтирганча тикилиб. — Пул беринг менга, пул! Пенсия олингандир?

— Вой, кайокда? — жилмайиб деди Маржон буви. — Хали он кун бор-ку пенсияга!..

— Олгон гапирманг!.. Анчадан бери сезиб юрибман, пул яширишни органиб олгансиз. Чозинг тез, бош огриб кетяпти!..

— Жон болам, кари бувингнинг гапигаям ишонмайсан-а?.. Сендан яшираманми? Горимга олиб кетармидим яшириб? Ахир, бор-йогим сеники-ку, озингам яхши биласан-ку!

— Менга кара, кампир, — курбон беихтийор сенсирашга отиб, — хозир жахлим чикиб турибди. Озгина кайфим хам бор. Е, бувим болсанг хам аяб отирмайман. Топиб бер дедим пулларни!..

— кой болам, жон болам, мени урма! — ялина бошлади Маржон буви калтираб. — Гунохга ботма!.. Бопти, хозир анави… кошнидан карз олиб бераман, факат мени урма, гунох болади!..

— Бопти, болинг тез! — деди курбон пулнинг дарагини ешитгач «сиз»лашга отиб. — Сизга беш дакика мухлат. Беш минг топиб чикасиз…

Маржон буви югургилаганча бориб кошниси Ойнисанинг ховлисига кирди. Ойниса бозорда ери билан майда-чуйда сотиб розгорини тебратарди. кошни кампирнинг ранги очиб кетганини корган Ойниса ташвишланиб соради:

— Ха, ена, сизга нима болди? Бирор йерингиз огрияптими?

— Огриса кошкийди, кизим! — деди козини олиб кочиб Маржон буви. — курбон курмагур яна ичиб кепти. Пул топиб кирмасам олдириб кояди мени!..

— Вой, — Ойниса кампирни колтигидан олиб сорига бошлади, — нимага олдиради сизни у ярамас?.. кани, отиринг-чи, ена.

— Халидан бери хол-жонимга коймайди, пенсиянгни бер, деб. Йок десам ишонмайди. Шунга… Жон кизим, беш минг сом бериб турмасангиз болмайди. Худо хохласа, он кундан кейин пенсиям келади, кайтараман…

— Нега махаллага чикиб арз килмайсиз? — тутокиб кетди Ойниса. — Адабини бердириб койсангиз болади-ку! Ахир, онаниям шунака хорлайдими?

— Номус киламан, Ойнисахон, одамлардан номус киламан. Туккан боласининг устидан арз килиб юрибди, бу кампирнинг мияси суйилиб копти, дейишмайдими?..

— Бирор нарса килиб койса, унда нима болади?! Ех, ена-ей, биламан, качондан бери курбоннинг киликларига чидаб келаяпсиз… Унингизнинг-чи, Хосият адабини берсин, ха!.. Бугун бозордан чикиб келайотсам, канакадир мойловли бир олифта иккаласи шашлик йеб отирибди, олгур! Вой, барибир кошничилик-да, галати боп кетдим. Одамлар худди колларини бигиз килиб мени корсатиб тана килайотгандай туйилди!..

Маржон буви ромолчасини олиб, козларидаги йошни артаркан бош чайкаб койди.

— Нима килай? Ошанда адашдим. Бировлар мактаса, лакка тушиб коя колибман. Шунинг учун болам ичкиликка берилиб кетдимикан, деб хам ойлайман… Майли, пешонага йозилгани-да!.. кизим, келинг, оша зорманда пулни бериб туринг, бошим балодан кутулсин, оргилай!..

Ойниса опа кулди.

— Вой ена-ей, сиздан пулни кизганармидим? Хозир, бирпас отира туринг-а, опчикай. Хе, онанинг колига карамай хар бало болгур!..

Ойниса опа ичкаридан пул олиб чикиб, Маржон бувининг колига тутказаркан:

— Ена, тагин хаммасини бериб юрманг! Оз-оздан беринг у яшшамагурга!.. — дея тайинлади.

* * *

Ярим тунда Хосият хеч нарса болмагандай ховлига кириб келди. Сочлари хийла йойилган, баданидан йокимли атир хиди уфуриб турарди. Кози сорида сигарет тутатиб отирган ерига тушиб такка тохтади. «Хабар топганга охшайди», деган ой хайолидан кечиб секин ортига тислана бошлади. Аммо курбон уни аллакачон кориб улгурганди.

— Суюкойок!!! — орнидан туриб гандираклаганча хотинига якинлаша бошлади курбон. — Айт, кимнинг койнидан чикиб келаяпсан?! Айт! Агар… оз огзинг билан айтмасанг, шу йернинг озида каллангни узиб ташлайман!..

Маржон буви оглидан коркиб хонасидан жилмай отирганди. курбоннинг овози зардали чикканидан баттар чочиб, аста деразадан моралади. курбон Хосиятга тахдид килиб бакирарди. Кампир шошиб пардани туширди-да, жим отириб кулогини динг килди.

— Нимага индамайсан, ифлос?! — тобора авжланарди курбон.

— Мениям озингга охшатма! — тосатдан тилга кирди Хосият. — Ундан кора озинг айт, мен йогимда кайси мегажинни уйга опкириб йотдинг?

— Хали шунаками? Вой ифлос-ей!

курбон кутилмаганда Хосиятнинг юзига шапалок тортиб юборди. Маржон буви келинининг додлаб йиглаганини, курбоннинг еса тинимсиз сокиниб, хотинини тепкилай бошлаганини ешитди.

— Вой шорим, олдириб койса-я?..

Маржон буви нима болса болар, деб даст орнидан турди-да, бошига ромолини илиб ташкарига чикди.

— Хой, оглим, бас кил! — курбоннинг йолини тосиб Хосиятни орнидан тургазишга чогланган кампир боши аралаш келиб тушган тепкидан учиб кетди.

— Вой бошим!.. Вой жони-им!.. Урма, мени урма, жувонмарг!.. кари бувингни урма!..

Акл-хушини йокотиб койган бемехр огил бувисини яна икки-уч марта тепиб юборди.

— Вой, нима килиб койдингиз? — халигина йерда думалаган койи ув тортиб йиглайотган Хосият бехуш йикилган кайнонасининг тепасига келиб, юрагига кулок солган болди. — Нима килиб койдингиз?.. Олдириб койдингиз-ку!..

— Ха, кошнилар, нима тополон?

Шу пайт кутилмаганда Тилаволдининг бакир-чакирни ешитиб ховлига кириб келганини улар сезмай колишди. Маржон буви йерда думалаб йотар, курбон еса карахт одамдек котиб колганди. Тилаволди шоша-пиша Маржон бувини котариб олиб сорига йоткизди, чойнакдаги совиб колган чойдан кафтига куйиб кампирнинг юзига сепди…

Хайрият, Маржон буви озига келди. Бироздан сонг козларини очиб, инкиллай бошлади.

— Вой бошим!.. Вой жоним!.. Огриб кетаяпти!..

— Хей, горсохта! — Тилаволди кампирни койиб курбоннинг йокасига йопишди. — Нимага урдинг онангни?.. Мана сенга! Мана!

Тилаволдининг айовсиз тепкиларидан огзи-бурни конга боялган курбон чозилиб колди. Хосият еса, мехрибон келинлардай кайнонасининг нинг бошини, ойокларини укалар, озича нималардир деб юпатган боларди…

* * *

Бир махал юз-козлари конга боялган курбоннинг козлари дарвозадан кириб келайотган милитсионерларга тушди. Улар топпа-тогри курбон томон бостириб кела бошлашди.

— Й-йок!.. Йо-ок!.. камашади!.. Мени камаб койишади!.. Истамайман, истамайман!.. Озимни… Озимни осаман!..

курбон жонхолатда сори четида турган арконни колига олганча, огил томонга коча бошлади.

— Х-ха-а!.. Йетиб бопсанлар!.. Хозир!.. Хозир!..

— Дадаси, хой дадаси, сизга нима болди? Козингизни очсангиз-чи!

конига беланганча астойдил огил тарафга кочайотган курбонни кимдир туртгандек туйилиб… козларини очди…

Тепасида Хосият йиглаб турар, бувиси еса бошини силаб отирарди.

— Милисалар кани?.. — шивирлади курбон хамон озига кела олмай.

— канака милиса?.. Сиз уйингиздасиз!.. — деди Хосият йиги аралаш жилмайиб. — Хайрият, Худо кайтиб берди сизни!.. Бувижон, тогри-а, Худо кайтиб берди-а оглингизни?..

— Ха болам, Худо кайтиб берди йолгизгина боламни!.. — жавоб килди Маржон буви хам йигидан озини тохтатолмай…

курбон еса орнидан зорга козгалиб, хар ехтимолга карши, дарвоза тарафга коз ташлаб олди. Хакикатан у озининг уйида. Хеч кандай милиса йок. У юз-козларини ушлаб корди, кон изи хам йок.

— Буви… Сиз олмагансиз-а? — соради хавотир аралаш Маржон бувининг колларини пайпаслаб кораркан курбон. — Сиз тириксиз-а?..

— Вой болам-ей, тирик болмасам сенинг тепангда отирармидим… Озинг-ку, уч кундан бери келин икковимизнинг отакамизни йординг!.. Хеч озингга келмайсан. Киннаям солиб кордим, анави Йолдош корини айттириб чикиб, дам солдирдим. кани козингни оча колсанг… Алахсираганинг алахсираган… Кимларнидир сокасанми-ей, кимларнидир олдираман деб док урасанми-ей!.. Шунчалик хам ичадими одам?..

курбон хотини томон огирилди:

— Менга кара, сен… биров билан юрасанми?..

Хосият беихтийор йокасини ушлади.

— Тавба килдим-ей, бу нима деганингиз?.. Жинни болибманми юриб?.. Гулдай болаларимиз бор-а!..

— Айтганча, болалар кани?.. Сен… Уларни онангникига ташлаб келганинг ростми?..

— Уф-ф, уч кун аввал озингиз колларига пул бериб жонатдингиз-ку!..

Шундан кейингина курбоннинг хайоли жойига келиб, конгли орнига тушиб кайтадан Маржон бувига юзланди.

— Буви… Мени кечиринг!.. Тавба килдим!.. Оша куни коп ичмагандим… Пийоладаги арокка кимдир кул солиб койибди-да… Кечиринг!.. Сенам кечир, хотин!.. Тавба килдим!.. Сизларнинг борларингга шукур!.. Шу кунгача ичиб келиб, сизларни безовта килган болсам, кечиринглар! Енди огзимга олмаганим болсин шу зормандани!

курбон орнидан турди-да, нимадир есига тушгандек, жавонни очди. Жавонда турган икки шиша арокни олиб, зарб билан деразадан ташкарига улоктирди…

кайнона-келин кулгидан зорга озларини тийиб туришарди.

Хикоялар
ТАВБА…