КЕЛИНОЙИ… (Хикоя)

КЕЛИНОЙИ… (Хикоя)

КЕЛИНОЙИ… (Хикоя)
КЕЛИНОЙИ… (Хикоя)

Шерали кизчасини айвонда еркалаб отирган Бувсарага йер остидан бокаркан, юраги хаприкиб-хаприкиб кетар, шайтон уни кеннойиси томон чорлаб, кучишга, еркалашга ундарди.
«Нималар болаяпти ози? — оз уйи, ичкарида супур-сидир килиш билан банд хотини Мадинага огринча коз ташлаб ойларди у. — Акамнинг хотинини яхши корсам, оз жуфти халолим билан овунгим келмаса, унга ётиборсиз болсам!.. Ахир, акам якинда мардикордан келади! Яна унинг козларига карай олмай азоб чекаман! Яна кизчамни суйиб-еркалайотганини кориб конглим езилади!.. Йок, нега енди? Ахир, мен акамнинг бир умр тирноксиз отиб кетишини истамадим! Виждонимни сотиб болса-да, унга кизча хадя етдим. Бунинг нимаси йомон. Факат… Хотинининг багрига кирганимда, Бувсаранинг лабларидан босалар олганимда… Ех, дунйо хам шунчалар тор боладими?.. Одам шу кадар ожиз боладими?..»
— Вой, амакиси, каранг, биз нималар олдик докондан?!. — Бувсара мийигида сирли кулиш килиб енди-енди тетапоя бола бошлаган кизчаси Дилнозани колидан йетаклаб Шералининг каршисида тохтади. — кани, амакимизга нима деймиз?..
Шерали баттар езилиб кизчани колига олди ва юзларидан опиб махкам багрига босди.
— Ох, кизалогим, — биров ешитиб колмаслиги учун охиста шивирларди у. — сени хар куни, хар сонияда согинавераман. Ана, хадемай, даданг келади. Ундан кейин сени бунчалар багримга босиш кайокда дейсан?!.
— Бугун кечкурун кирасизми? — аста соради Бувсара.
— каерга?.. — Шерали худди хеч нарсадан бехабардек кеннойисига хайрат аралаш тикилиб каради.
— каерга боларди? Бизникига-да!..
— Ха-я… Шароитга карайман, Бувсара! — деди Шерали оз уйи тарафга ишора килиб.
— Вой, намунча оша хотинчангиздан коркмасангиз? Ухлагандан кейин секин бир соат, ярим соатга чикиб кетсангиз болади-ку!.. Ахир, сизни согинганман!..
— Акамдан… Акамдан хавотирдаман, Бувсара!.. Туйкусдан кеп колса…
— Келмайди… Бунчалик хам куйонюрак болманг…
— Бопти, кеч тушаверсин-чи, корармиз!..
* * *
кишлокка тун чокди. Шерали корни анча билиниб колган Мадинага кочага чикиб улфатлари билан бирпас отириб келишни бахона килди-ю, томорка томонга отди. Буйокдан акасининг уйига кириб олиш онгай еди. Деразасининг биттаси томоркага караган, Бувсара шу деразани очиб койишига ишонарди…
Очик екан. Ехтийот шарт торт томонни коздан кечириб олди-да, дераза ошиб чироклари очириб койилган хонага тушди.
Бувсара кизчасини аллакачон ухлатиб, корпага ойокларини ораганча Шералини кутиб отирарди.

— Ох, озимнинг кайсаргинам! — Шерали оринга чоккан захоти айол унинг пинжига кирди. — Уйланганингиздан бери коп кутдирадиган болиб колдингиз-а?.. Мени умуман ойламай койгансиз.
— Ахир, тушунсанг-чи, — шивирлади Шерали. — бирйокда акам, бир йокда Мадина… Уям майли, акамдан хавотирдаман. Хар коришганимда худди менга ола карайотгандай болаверади. Билиб колмадимикан деб ичимдан зил кетавераман.
— Билмайди. — деди катий охангда Бувсара. — Билганда нима?.. Мен… Сизни севиб колганман.
— Ахмоклик килма. Мен азбаройи акамнинг келажаги учун, тирнокка зор болиб отмаслиги учун шундай килганман.
— Нима, севмайсизми мени? — опкаланганнамо Шералига тикилди Бувсара. — Айтинг, заррачаям йоктирмайсизми?..
Айолдаги йокимли ва неча йиллардан бери кадрдон болиб колган ис Шералини йолгон гапиришга коймасди. У инон-ихтийорсиз айолга талпинди…
— Жиннивой, сени севмай боларканми?.. Жонимдан ортик севаман…
— Хотинчангиз огил тугармишми? — соради Бувсара уни озидан итариб.
— Сенга буни ким айтди?
— Бугун кундузи ози айтиб колди. Текширтирганмиш. «УЗИ»дагилар огил дейишганмиш.
— Огил болса огилдир-да!..
— Йок, огилни сиз менга вада килгансиз. Нега енди у тугиши керак?
— Жинни бопсан. Ахир, у хотиним!
— Менам хотинингизман. Мана, кучогингизда йотибман. Демак, менам жисман сизникиман…
— Бопти, — айолни тинчлантирган болди Шерали. — Сенам бир огил тугасан. Вада бераман!..
— Менга каранг, Шерали, — Бувсара кутилмаганда ендигина кетмокчи болган Шералининг йелкасидан ушлаб озига каратди.
— Нима дейсан?..
— Мунча йокаларингиз кир боп кетибди?.. каранг, догларни! Хотинчангиз карамаяптими сизга?..
— Озим билмай кирлаган койлакни кийиб олибман шекилли. — озини оклаган болди Шерали. — Хозир кириб алмаштириб оламан.
— Тогрисини айтсам, оша Мадинани анчадан бери кузатиб юрибман. Жудаям фаросатсиз екан. Ишонасизми, овкат килаяпти-ю, чала ювилган капгирни козонга тикаяпти. Айол дегани сал озода болса-да!..
Шерали индамади. У сезиб турарди. Бувсара атайин уни Мадинадан совитиш учун шу гапларни гапираяпти.
Бирок… Негадир алам килди… Еркак болиб хотини тогрисида бу тахлит гапларни ешитиш унга огир ботди. Билмайди… Негадир юраги гаш тортиб Бувсара билан совуккина хайрлашди-ю, уйига йол олди…
* * *
Ичкарига кириб борганда, Мадина каравотда отирганча кандайдир китобни вараклаш билан банд еди. Остонада пайдо болган ерини кориб даст орнидан турди.
— Овкат йейсизми? — охиста соради у Шералидан.
Шерали унга йер остидан окрайиб караб олди-да, хотинига ошкирди.
— Овкат берадиган одам аллакачон дастурхон тузаб койиши керакмасмиди?..
Мадина бундай муомалани кутмаган еканми, бирдан ковоклари уйилиб ортга тисланди.
— Сизнинг качон келишингизни билмадим-да!.. — деди ешитилар ешитилмас.
— Ишкилиб, овкат килайотиб тоза капгир ишлатганмисан? — хамон соз охангини озгартирмай соради Шерали.
Мадина ялт етиб унга бокди.
— Бирор марта ювиксиз капгирда овкат килганимни корганмидингиз?
— Корганман. Шунинг учун хам сорадим. кара, уйнинг ахволини!.. Манави чангларни кор!.. Шуниям келинли уй деб атайдиларми?..
Шерали йок жойдан бахона кидириб бакирар, коркиб кетган Мадина зир югуриб шом махали тозалаб койган жойларни кайтадан супур-сидир килар, ховлининг бир четида еса, Бувсара бу жанжалга мирикиб кулок тутарди…
* * *
Орадан уч-торт кун отиб акаси Шомирза мардикордан кайтиб келди. У ерта тонгда кириб келганда, Шерали ендигина уйкудан уйгониб ховлида юз-колларини чаяйотганди. Акасининг овозини ешитиб даст орнидан турди.
Шомирза олдига кокила-кокила чопкиллаб келган Дилнозани даст котариб олди-да, еркалаб опа бошлади…
Бу Шерали учун нак дахшатнинг ози еди.
Хар гал акаси кизчани колига олганда юраги оркага тортиб, козлари чакнайверади. Бир томондан «билиб колмасин-да», деган вахимали ой миясини кемира бошласа, иккинчи томондан оз пушти камаридан болган боласини у емас, акаси еркалайотгани алам килиб коярди. Бирок тез озини колга оларди. Билардики, у кизчани айнан акаси учун хадя килган. Мана шу нарса Шералига таскин берар ва Шомирза билан аввалгидек муносабат юрита бошларди.
— Келмайсанми? — турган йеридан бакирди Шомирза. — Нега котиб колдинг?.. Йо танимаяпсанми-а?
— Йог-е, — Шерали мажбуран кулимсираб колидаги сочикни дорга илди-да, акасига пешвоз чикди. — ота-бола коришайотганларингни томоша килахтгандим-да!
— Кел, укажон, сениям багримга босай! — Шомирза кучогини очди. — Мен йогимда кеннойиларингдан коз кулок болиб турасан, ахир! Йоклигимни билдирмайсан!.. Яхшиям сен бор екансан пешонамда!..
Шерали бу гапни ешитди-ю, галати болиб кетди. Хайолида худди акаси хамма гапдан хабар топган-у, атайин киноя килайотгандек туюлиб кетди…
— Рахмат, ака! — дея олди зорга. — Яхши бориб келдингизми, ишкилиб?
— Зор болди иш! — мактанганнамо кокрак кериб койди Шомирза. — Инсофли одамларга тушиб колдим. ИИшлаган хакимга кошиб хам беришди.
— Хайрият… Енди… Кетмайсизми?..
— Хозирча йок. — деди Шомирза. — Уйларни сал тартибга келтирмасам болмайди…
Бувсара деразадан ака-уканинг сухбатини ешитиб турарди. Ерининг кетмаслигидан хабар топгач, зарда билан деразани йопди-да, ичкарига озини урди.
Чунки, у шу кеча Шерали билан учрашишни режалаштириб койганди…
* * *
«Бечора акам, — ойларди Шерали орадан уч кун отиб яна Бувсара билан пахта екиладиган майдонда учрашиб кайтаркан. — менинг аблахлигимдан, хийонаткорлигимдан, соткинлигимдан бехабар у. Мен болсам, бемалол бу йоруг дунйода мана шу хаводан нафас олиб бемалол юрибман. Ахир, нега шундай килаяпман? Икки от орасида колиб кетдим-ку! Бувсара кучогимга кирса, йогдай ериб кетаман, хамма нарсани унутаман. Шу айолга борлигимни хадя етгим келаверади. Акам билан юзма-юз келганимда еса, виждон азобидан ортана бошлайман. Нима ози бу?.. Нимага бошида ойламадим? Акам фарзандли болсин деб огир гунохга ботдим-ку! Бу гунохларимни Худо кечирармикан? Йок, кечирмайди. Мана, бугун хам акам уйда ухлаяпти. Мен болсам, унинг тан махрами билан айш килиб уйга кайтмокдаман…»
Шерали уйга якин келганда бирдан тохтади. Оркасидан шиппагини судраганча келайотган Бувсаранинг якин келишини кутди.
— Нега тохтаб колдингиз? — якин келиб соради Бувсара. — Бирор гап болдими?
— Менга кара, илтимос, енди учрашмайлик! — деди Шерали йерга бокиб.
— Нега? Нега ундай деяпсиз? Жонингизга тегдимми?..
— Йок, асло ундай емас. Акамнинг олдида бош котариб юролмас болдим. Тушунсанг-чи!..
— Биламан. — охиста шивирлади Бувсара. — Базида озим хам у кишининг козларига тик караб гапира олмайдиган болиб колганман. Аммо… Не килайки, сиз коз олдимдан кетмайсиз. Сиз… Сиз… Бошкачасиз… Йок, буни тушунтириб бера олмайман… койинг, болар иш болган. Мана, Дилнозаниям сиздан тугдим-ку, ахир!.. Енди хаммасини оркага кайтаришнинг иложи йок.
— Иложи бор. — Шерали Бувсаранинг йелкасидан тутиб озига каратди. — Сенам озингни колга ол. Менам озимни тутиб олишга харакат киламан. кой, акамнинг юзига ортик ойок коймайлик. Яхши емас…
Бувсара хеч нарса демади… Беихтийор козларига йош келиб унсиз пикиллаганча уйига кириб кетди… * * *
«Йок, у хотинчаси туфайли мендан кечмокчи! — ойларди Бувсара корпага бурканиб олганча унсиз йиглаб. — Огил тугиб бермокчи-да у!.. Енди бу кишимнинг козларига Дилноза коринмай колган!.. Илойо корнинг йорилиб олгур мегажин!.. Вадалари-чи? У киламан, бу киламан деб бош-козимни айлантирганди!.. Тохтаб тур хали сен канжик, кунингни корсатаман! Шералини осонликча сенга бериб коядиган ахмок йок!..»
Кор-корона рашк Бувсарани буткул акдан оздиргандек еди. У туни билан ухламасдан, овсинидан кандай оч олиш йолларини кидирди. Охири топди.
Бу йол Шерали учун хам, ози учун хам жуда кулай ва фойдалидек туюлаверди…
Ерта тонгда турди-ю, ози таниган, ишонган дугонасиникига йол олди. Унда дорининг туридан боларди…
Турли бахоналар билан дугонасидан дори хам ундирди.
* * *
Икки махалла наридаги оша айолникига бориб келиши учун коп вакт кетмади. Йо тез юрдими, бир соатга хам йетмай, ховлисига кириб келди.
Бу ишда ехтийоткорлик зарурлигини жуда яхши биларди. Ехтийот шарт, аввал Шералининг уйи тарафга, сонгра ери ва кизчаси йотган хонага коз ташлади. Жимлик. Беихтийор юраги гаш тортиб бирпас туриб колди.
— Ози бунака ишга кол уриб кормаган одамнинг юрагиям безовталанса керак-да! — ойлади у уф тортиб. — Илойо жувонмарг болиб кетсин йомон одамлар!..
Шундан сонг югуриб ошхонага кирди-да, дераза токчасида турган косага дорини солиб койди.
Ха, шундай килгани макул. Агар ичкарирокка беркитса, Худо корсатмасин есидан чикиб колса, нима болади? Бунакаси кам болганмиди…
— Бетингдан бузилгур кора мушук! — озича гудраниб ташкарига йол олди Бувсара. — Атайин куйиб олсин дейдими, корнини каппайтириб уйогимдан отади, буйогимдан отади!.. Горингда чиритмасам тинчимайман, канжик, тинчимайман!..
* * *
Орадан уч соатча вакт отиб кун тиккага келди. Шомирза укасини олиб аллакачон шахарга майда-чуйда харид килиш учун чикиб кетган, Дилнозани еса, ошхонага олиб кириб олдига ойинчоклар уйиб койганди.
— Вакт йетди! — конглидан отказди Бувсара. — корнинг йорилгур хам уйгонибди. Яна озини коз-коз килиб ховли айланиб колди. Мен дарров чой дамлай-да, чакирай яшшамагурни!..
У ошхонага узокдан бир коз ташлаган болди-да, тандирхонага кириб очокка от калади ва човгум кайнаб чикишини кута бошлади.
Шу орада ярим соатча хайол суриб отириб колди. Бир махал кулогига кизчасининг кур-кур йоталиб йиглайотгани чалинди-ю, шартта орнидан туриб ошхонага чопди…
Кириб келганда… Не коз билан корсинки, Дилноза полда йотган койи нукул типирчилар, чозиб-чозиб йоталар, йотал орасида тинимсиз окчирди…
— Вой, сенга нима болди, болам? — Бувсара жонхолатда кизига йопишди. — Нима болди сенга?.. Вой, болам, козингни оч!.. Козингни очсанг-чи, болажоним!..
Дилноза яна бир-икки окчиб йоталди-да, жим болди…
— Хой, ким бор?.. Йордам беринглар! Болам олиб колади, йордам беринглар!..
Бувсара бакир-чакир килиш асносида нимадир есига тушгандек, шошиб дераза токчасига каради.
Косада дори йок еди…
Юраги йорилгудек болиб кизининг колчаларини пайпаслади.
кизалок дори оралган когозни кафтлари орасида махкам чангаллаб йотарди…
Афсуски, Дилнозани врачлар хам саклаб кола олишмади.
Захар годакнинг ичакларигача куйдириб ташлаган екан…
кизчани ертаси куни ерталаб кабрга койишди. 

Хикоялар
КЕЛИНОЙИ… (Хикоя)