Gipotermiya: sabablari, belgilari va davolash usullari

Gipotermiya tana harorati odatdagidan pastroq darajaga tushadigan holatni tavsiflaydi. Tana harorati odatda issiqlik ishlab chiqarish va yo’qotish o’rtasidagi muvozanatni saqlaydi, lekin juda sovuq havo tana haroratining pasayishiga ta’sir qilib va gipotermiyaga olib kelishi mumkin. Ushbu maqolada siz gipotermiya nima, uning sabablari, belgilari va davolash usullari haqida batafsil ma’lumot topasiz.

Gipotermiya nima?

Gipotermiya – bu tana harorati normal darajadan pastga tushadigan holat. Oddiy tana harorati odatda 36,5 dan 37,5 daraja Selsiyga teng. Gipotermiya tana harorati 35 darajadan pastga tushganda paydo bo’ladi. Gipotermiya odatda sovuq havo, suv yoki shamol ta’siridan kelib chiqadi, lekin uzoq muddatli engil sovuqda ham rivojlanishi mumkin.

Gipotermiya sabablari

Sovuq ob-havo: Tashqi havo harorati past bo’lsa, tana issiqlik yo’qotishiga uchrashi mumkin.

Ho’l kiyimlar: Ho’l kiyim tana haroratining tez yo’qolishiga olib kelishi mumkin.

Shamol: Sovuq shamol tana haroratini tezroq pasaytirishi mumkin.

Suvning ta’siri: Sovuq suvga tushish, ayniqsa, tana haroratining tez pasayishiga olib kelishi mumkin.

Kiyimning etarli emasligi: Sovuq havoda noto’g’ri kiyim tanani himoya qila olmaydi va gipotermiya xavfini oshiradi.

Yoshi: Qariyalar, bolalar va chaqaloqlar tana haroratini ushlab turishda qiyinroq va gipotermiyaga ko’proq moyil.

Salomatlik holati: Ba’zi sog’liq muammolari yoki dori-darmonlar tana haroratini tartibga solish qobiliyatiga ta’sir qilishi mumkin.

Gipotermiya belgilari

Gipotermiya belgilari og’irlik darajasiga qarab farq qilishi mumkin. Yengil gipotermiya belgilari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

• Titrash: Tana issiqlik ishlab chiqarishni oshirish uchun silkitadi.
• Sovuq teri: Teri sovuq bo’lishi mumkin.
• Tez nafas olish: Nafas olish tezligi oshishi mumkin.

O’rtacha gipotermiya belgilari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

• Ko‘krak qafasining shishishi: Ko‘krak qafasi chuqur nafas olayotganda shishishi mumkin.
• Muvofiqlashtirishni yo’qotish: Muvofiqlashtirishda qiyinchiliklar paydo bo’lishi mumkin.
• Jiddiy titrashlar: Titrashlari kuchayishi mumkin.

Jiddiy gipotermiya bo’lsa, alomatlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• Ongni yo’qotish: Ongni yo’qotish mumkin.
• Kam nafas olish va puls: Nafas olish va puls sekinlashadi.
• Teri rangining o’zgarishi: Teri ko’k yoki kulrang rangga aylanishi mumkin.

Gipotermiyani davolash usullari

Gipotermiyani davolash kasallikning og’irligiga qarab o’zgaradi, lekin odatda quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi:

1. Iliq muhitga o’tish: Insonni issiq muhitga olib borish kerak. Sovuq va shamolni to’sadigan quruq kiyim kiyish kerak.
2. Isitish: Bemorning tana haroratini oshirish uchun choyshab yoki issiq suv idishlari kabi isitgichlardan foydalanish mumkin.
3. Issiq ichimliklar: Issiq ichimliklar tana haroratini oshirishga yordam beradi.
4. Yengil va oʻrtacha gipotermiya: Bunday holatlar odatda uyda davolanishi mumkin. Biroq, og’ir gipotermiya bo’lsa, darhol tibbiy yordam talab qilinadi.

Gipotermiyaning oldini olish usullari

• To’g’ri kiyim: Sovuq ob-havo sharoitida kiyim tanlash muhim ahamiyatga ega. Suv o’tkazmaydigan va shamolni to’sadigan kiyimlarga ustunlik berish kerak.
• Ho’l kiyimdan saqlanish: Ho’l kiyim tana haroratining tezroq yo’qolishiga olib kelishi mumkin.
• Sovuq ta’sir qilish muddatini cheklash: Sovuq havo yoki suvda uzoq vaqt ta’sir qilishdan qochish kerak.
• Issiq ichimliklar iste’moli: Issiq ichimliklar tana haroratini saqlashga yordam beradi.
• Faol bo’lish: Tana haroratini ushlab turish uchun harakatlanish muhimdir.

Xulosa

Gipotermiya jiddiy kasallik bo’lib, shoshilinch tibbiy yordamni talab qiladi. Sovuq ob-havo sharoitida uzoq vaqt davomida tashqarida qolmaslik kerak va tegishli kiyim-kechak choralarini ko’rish kerak. Gipotermiya belgilari aniqlanganda, darhol isinish choralarini ko’rish va tez tibbiy yordamni chaqirish kerak. Bundan tashqari, gipotermiyani oldini olish uchun sovuq ob-havo sharoitlariga mos keladigan kiyim va xatti-harakatlar choralarini ko’rish kerak.