UGLEVODLAR

UGLEVODLAR (shakarlar, glitsidl^ar) — oqsillar va yogʻlar bilan bir qatorda odam, jonivorlar va oʻsimliklar organizmi hayot faoliyati uchun zarur boʻlgan keng tarqalgan organik birikmalar guruhi. Organizmda moddalar almashinuvi natijasida hosil boʻladigan energiya manbalaridan biri. Xossalariga koʻra, oksialdegidlar va oksiketonlarga yaqin turadi. Uglevodlar asosiy qismining umumiy formulasi CnH2nOn yoki (SpN2O) p boʻlib, monosaxaridlardan glyukoza (fruktoza) S6N|2O6 yoki disaxaridlardan saxaroza S12N22OM ularga misol boʻla oladi. Oʻsimliklar qattiq moddasi massasining 80% ga yaqini, jonivorlar quruq massasining 20% ga yaqini Uglevodlarga toʻgʻri keladi. Oʻsimliklar Uglevodlarni anorganik moddalar — karbonat angidrid (SO2) bilan suvdan sintez qiladi. Tirik organizmda Uglevodlar biologik jarayonlarda energiya manbai, organizm uchun boshqa oraliq yoki oxirgi metabolitlar sintezida xom ashyo rolini uynaydi. Hoz. tarkibida uglerod, vodorod va kisloroddan tashkari azot, oltingugurt yoki fosfor bulgan birikmalar ham Uglevodlar qatoriga kiritiladi.

Ensiklopediya.uz
UGLEVODLAR