Tremor: Sabablari, Turlari va Davolash Usullari

Tremor (lotincha: tremor, „qaltirash“)  – bu muskullar yoki tananing boshqa qismlarining muntazam yoki nomuntazam ravishda titrashi bilan kechadigan holat. Tremor ko’pincha tananing qo’l, oyoq, bosh yoki ovoz kabi qismlarida seziladi. Bu titrashlar ko’pincha ixtiyorsiz va odamning harakatlarini nazorat qilishga urinishlariga qaramasdan davom etadi.

Tremor turlari

Statik (tinch) tremor: Ushbu turdagi tremor odamning biror harakat qilmasdan, dam olayotgan vaqtida kuzatiladi. Parkinson kasalligi bilan og’rigan odamlarda bu holat ko’p uchraydi.

Harakat tremori: Bu turdagi tremor odamning biror harakatni bajarayotganda yuzaga keladi. Masalan, qo’l harakat qilayotgan yoki biror narsani ushlayotganida seziladi. Ushbu tremor odatda esansial tremor deb nomlanadi.

Intent tremori: Odam biror narsani aniq harakat bilan ushlamoqchi yoki tegmoqchi bo‘lganda titrash kuchayadi. Bu, asosan, miya, ayniqsa, serebellum bilan bog‘liq muammolar natijasida yuzaga kelishi mumkin.

Psixogen tremor: Psixologik omillar, xususan, stress, tashvish yoki travmatik hodisalar tufayli paydo bo’lgan titrash. Bu tremorlar odatda ixtiyoriy va ixtiyorsiz harakatlar o’rtasida o’zgarib turishi mumkin.

Tremorning sabablari

Tremorning ko’p sabablari mavjud, va ular jiddiy kasalliklarning belgisi bo’lishi mumkin. Quyida tremorning asosiy sabablari keltirilgan:

1. Nevrologik kasalliklar: Parkinson kasalligi, esansial tremor, multiple skleroz kabi kasalliklar tremorga olib kelishi mumkin.
2. Dori-darmonlar: Ba’zi dori vositalari (masalan, antidepressantlar, antipsixotiklar yoki astma uchun dori-darmonlar) tremorga sabab bo’lishi mumkin.
3. Metabolik kasalliklar: Gipertiroidizm (qalqonsimon bezning ortiqcha faoliyati) ham tremorga olib kelishi mumkin.
4. Alkogol yoki giyohvand moddalardan voz kechish: Spirtli ichimliklar yoki giyohvand moddalar foydalanishdan to’xtagan odamlar tremor bilan duch kelishi mumkin.
5. Stress va tashvish: Emotsional holatlar yoki kuchli stress holatlari ham titrashlarni kuchaytirishi mumkin.

Tremor davolash

Tremorni davolash usullari uning sababiga bog’liq. Misol uchun, agar tremor nevrologik kasallik tufayli yuzaga kelgan bo’lsa, asosiy kasallikni davolash muhim ahamiyatga ega bo’ladi. Esansial tremor kabi ba’zi holatlar uchun dorilar, jumladan, beta-blokatorlar yoki antikonvulsantlar tavsiya etilishi mumkin.

Agar tremor psixologik sabablar tufayli bo’lsa, psixoterapiya yoki meditatsiya kabi usullar yordamida stress va tashvishni kamaytirish foydali bo’lishi mumkin.

Ba’zi og’ir holatlarda jarrohlik aralashuvi, masalan, chuqur miya stimulyatsiyasi qo’llanilishi mumkin.

Xulosa

Tremor ko’p hollarda sog’liq muammolarining belgisi bo’lib, odamning hayot sifatiga jiddiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Agar tremor tez-tez kuzatilsa yoki kuchayib borsa, shifokorga murojaat qilish muhimdir. Shifokor sababini aniqlash va eng mos davolash usulini tanlashda yordam beradi.