To’g’rilik va egrilik haqida maqollar
Aybi borning tizi qaltirar. Aybini yashirgan boy bo’lmas. Aytib qilgan o’g’irlikning aybi yo’q. Alishar bo’lsang, chiningni ayt, Asli qora oqarmas, Afting qiyshiq bo’lsa oynadan o’pkalama. Baliq boshidan sasir. Bemahal yurgan qoqilar. Betga aytganning zahri yo’q. Bigizni kanoraga yashirib bo’lmas. Bilakka boqma, yurakka boq. Bilmaganni bildim dema, Bir tulkining hiylasi Bir xotinning hiylasi Birovni aldama, Bozordagi allop, Boylik, boylik tubi o’g’irlik. Bo’rining og’zi yesa ham qon, Gadoy tilab oladi, Gunohsiz odam podshodan qo’rqmas. Daladan kelgan o’g’rini tutish oson, Dardini yashirgan darmon topmas. Dardni berkitsang, isitmasi oshkor qilar. Dili to’g’rining yo’li to’g’ri. Dili qing’irning tili qing’ir. Yeyar og’izni yemas og’iz bog’lar. Yoz yomg’iri loy bo’lmas, Jallob, Zargar firibgar bo’lsa, oltin zanglar. Igna o’g’irlagan sigir ham o’g’irlar. Igna o’g’irlagandan sigir yo’qotgan gumonsirar. Ilon o’z egriligini bilmas, Ilon har yerda buralib yursa ham, It to’ygan kuni o’g’rilik qilmas. Itimning bog’i yo’q, Ishsizning ishi — o’g’irlik. Yo’li buzuqning yoqasi yirtiq. Yo’qlikning uyati yo’q, Kavushimni olgan bir kishi, Ko’z tarozi, ko’ngil — qozi. Ko’ngil to’g’ri uchun, Manman kamtardan yengilar, Mis qozonning misi chiqar, Mullaning yomoni — varaqchi, Mug’ombir tumshug’idan ilinar. Nayrang bilan ish ko’rgan Nohaq ishga rivoj yo’q. Ochko’z boyimas, o’g’ri to’ymas. Rostga zavol yo’q. Savdogar, Sayoq ketdi, sayoq ketdi, Tavba qilganni el kechirar. Tavbachining oshini yeguncha, Tayoq ur-da, go’rga kir, Teva o’g’irlagan teva bo’yi chuqur qazir. Tilingni to’g’ri tutolmasang, Tog’ eshitganini deydi. Tulki tulkilik qilar, Tulki tulkiligini qilguncha, Tulki tovga, Tulki-qarsoq ini bir, Tullakni tuzoqqa tushirish oson emas. Tuxum o’g’risi tuya o’g’risi ham bo’la oladi. Tushi o’ngning ishi o’ng. Tuyada to’g’ri joy bo’lmas. To’ni yomonni it qopar, To’g’ri bola o’stirsang, Egri bola o’stirsang, To’g’ri boshni egri qilich kesmas. To’g’ri devor uzoqqa chidar. To’g’ri yo’l — el yo’ldoshi. To’g’ri oshini yer, To’g’ri yurgan kiyikning To’g’ri yurdim — yetdim murodga, To’g’ri o’sgan gul bo’lar, To’g’ri o’zar, egri ozar. To’g’riga balo yo’q, To’g’rilik to’iga tortar, To’g’rilikka o’lim yo’q. Firibgaiga shaytonning havasi kelar. Xo’roz qichqirmasa ham tong otaveradi. Egilgan boshni qilich kesmas. Egilgan daraxtga suyanma, Egri bitgan daraxt to’g’ri o’smas. Egri bo’lsang, sinar qanoting, Egri ish ellik yildan keyin ham bilinar. Egri yo’ldan yursang ham, to’g’ri yur. Egri kaltakdan to’g’ri soya tushmas. Egri mo’ridan egri tutun chiqar. Egri tayoq ko’targanni egri tayoq bilan ur. Egri tayoqning butog’i burunni yirtar. Egri yuk manzilga yetkazmas. Egri o’sgan terak, Egri qoziqqa — egri to’qmoq. Egri qo’l ishga yetmas, Egrining soyasi ham egri. Er yuragi pok bo’lsa, Erning atog’i elga sig’sa ham, Yuzim oq bo’lsin desang, Yuzning qoraligi uyat emas, Yulduz aslo oy bo’lmas, Yurishi yomon yigitni yov olar. Yurtda o’g’ri topilmasa, O’zi to’g’rining — so’zi to’g’ri. O’zi qilgan o’kinmas. O’zi qing’irning — so’zi qing’ir. O’rgangan o’g’ri o’rmonda qolar. O’g’rik ayb, g’arlik ayb, O’g’rilik ko’zdan boshlanar, O’g’irlik mol boy qilmas. O’g’irlik morning tagi qilday, O’g’irlik osh badanga yuqmas. O’g’irlik solsang qo’yningga, O’g’ri berkitib olar, O’g’ri boylik topsa, baxtidan ko’rar, O’g’ri zo’r bo’lsa, O’g’ri zo’r kelsa, O’g’ri kirar joyini emas, O’g’ri mushuk kunda uxlab, tunda kezar. O’g’ri tom teshar, O’g’ri — tun oshguncha, O’g’ri yurt ololmas. O’g’ri o’g’irlab yo’lga tushar, O’g’ri o’g’riga — xolavachcha. O’g’ri qo’li kesilmaguncha O’g’ri ham noliydi, o’g’irlatgan ham. O’g’riga mol qahatmi. O’g’riga o’g’rilikdan mol kirmasa, O’g’ridan qolgani — qaroqchiniki. O’g’rini uyga kirgizma, O’g’rini o’g’ri desang, o’lgisi kelar, O’g’rini qaroqchi urar. O’g’rining yelkasi — qiyshiq. O’g’rining keti — quvish. O’g’rining ko’zi — o’ljada. O’g’rining ko’zi — o’mochda. O’g’rining ko’ngli — gumonda. O’g’rining uyi bo’lmas, O’g’rining o’zi — bitta, ko’zi — yuzta. Qamish ichida ilon to’g’ri. Qing’ir ish qirq yildan keyin ham bilinar. Qing’ir ish — qirg’in ish. Qing’ir odam — bir tomon, Qing’ir qilich qinga to’g’ri. Qing’irlik — tiriklik go’ri, Qirq kishi ham bir, Qora itning uyati oq itga tegar. Qora ko’ngil — yara ko’ngil. Quloqdan ko’z haq. Qulf o’g’ri uchun, Qo’li qing’irning — dili qing’ir. Qo’ton bo’risiz bo’lmas, G’iybatchining dih kir, Haqiqat oltindan qimmat. Haqni aytgan xor bo’lmas. Haqni nohaq etma, Ho’kiz o’lsa ham, ko’zining olaligi qolmas.To’g’rilik va egrilik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Qovushar bo’lsang, siringni ayt.
Asli buzuq tuzalmas.
Qilmaganni qildim dema.
Necha yerda pand berar.
Qirq eshakka yuk bo’lar.
Yurgan ko’changning boshi berk.
Qilar ishi — qallob.
Yemasa ham — qon.
Jodugar o’zi oladi.
Uydagi o’g’rini tutish qiyin.
O’g’ri aslo boy bo’lmas.
Turgan-bitgani qallob.
Tuyaning bo’ynini egri der.
O’z iniga borganda to’g’rilanar.
Yemishi qora charos.
O’g’irlik — uyat.
Gumondorim ming kishi.
Qulf o’g’ri uchun.
To’g’ri el ichida tanilar.
Berkitganning isi chiqar.
Odamning yomoni — qaroqchi.
Ko’p qiynalib jon berar.
Ishi doim hiylagar.
Sayoq ketidan tayoq ketdi.
Qasam ichgan yaxshi.
Tayoq ye-da, do’ngga chiq.
Dilingni to’g’ri tut.
Bo’ri bo’rilik qilar.
Terisi qo’ldan qo’lga o’tar.
Quyrug’i soyga.
G’ar-o’g’rining till bir.
Ko’ngli yomonni haq topar.
Xalq ichida sher bo’lar.
Ikki ko’zi ko’r bo’lar.
Egri boshini.
Ko’zidan boshqa aybi yo’q.
Egri yurdim — qoldim uyatga.
Egri o’sgan kul bo’lar.
Yomonda hayo yo’q.
O’g’rilik — go’iga.
Seni ham egar.
To’g’ri bo’lsang, chiqadi oting.
Nimaga ham kerak.
Ishga yetsa ham, ishi bitmas.
Yov hiylasi xok bo’lar.
Chatog’i sig’mas.
Ishingni to’g’ri qil.
Yuzi qoralik uyat.
O’g’rikdan boy bo’lmas.
Zargarni dorga os.
Kambag’allikning nesi ayb.
To’g’rilik — so’zdan.
To’g’rilik molning boshi tog’day.
Sirtmoq tushar bo’yningga.
Qaroqchi — qo’rqitib.
To’g’ri boylik topsa, mehnatdan ko’rar.
Da’vogar javobgar bo’lar.
Mol egasini yengar.
Qochar joyini ko’zlar.
Qaroqchi yo’l to’sar.
Bo’ri — do’ng oshguncha.
Oxiri borib qo’lga tushar.
O’g’riligini qo’ymas.
O’z bo’rkini o’g’irlar.
Oyog’ini yerga tegizma.
To’g’rini o’g’ri desang, kulgisi kelar.
Uyida siri bo’lmas.
Qirq odam — bir tomon.
Egrilik — umrning sho’ri.
Qing’ir kishi ham.
Mehr to’g’ri uchun.
El — o’g’risiz.
G’ar-o’g’rining tili bir.
Nohaqni haq etma.
To’g’rilik va egrilik haqida maqollar