To g ri ichak: kasallik simptomlari. to g ri ichak asosiy kasalliklar belgilari

Ilgari muntazam ravishda hayz ko’rgan ayolda uzoq muddat hayz kechikib kelishi bo’lsa, sababi ikkinchi darajali amenoreya bo’lishi mumkin. 16 yoshgacha bo’lgan qizlarda hayz sikli shakllanmagan bo’lsa, birlamchi amenoreya tashxis qo’yiladi.

Hayz kechikib kelishi sabablari va siklni to’g’irlash usullari

Hayz kechikib kelishi deyarli har bir ayolda umri davomida bir marta bo’lsa ham sodir bo’ladi. Sog’lom ayolda odatda hayz sikli o’rtacha 21 dan 35 kungacha davom etadi, uning davomiyligi individualdir. Ko’pchilikda hayz ko’rish o’rtasidagi vaqt oralig’i bir xil. Ammo ba’zida «suzuvchi» sikllar ham uchraydi, bu holatda intervallar 1-3 kunga ko’payadi. Ba’zida, buzilishlar ayolning menopauza bosqichiga kirishidan oldin va endigina hayz ko’rgan yosh qizlarda kuzatiladi. Bunday kechikishlar odatiy hol bo’lib, tashvishlanish uchun sabab bo’lmasligi kerak.

Ayollarning sog’lig’i — bu juda nozik narsa. Hissiy va jismoniy ortiqcha yuk, yetarli darajada muvozanatli ovqatlanmaslik va ifloslangan shahar muhiti bilan zamonaviy turmush tarzi ayol tanasida gormonal muvozanatning buzilishini keltirib chiqarishi mumkin, bu esa hayz davrining buzilishiga olib keladi.

 

Shifokor konsultatsiyasi

Analiz va muolajalar

Hayz kelishi normasi

Taxminan 15 yoshga qadar yosh qizlarda hayz sikli odatiy holga keladi. So’ngra hayz davri har oy sodir bo’ladi. Ayol tanasida buning uchun maxsus gormonlar mas’ul, uning kontsentratsiyasi davriy ravishda o’zgarib turadi. Shuning uchun butun hayz sikli aniq ikki bosqichga bo’linadi.

Hayz siklining birinchi bosqichi — follikulyar

Hayz ko’rishning birinchi kuni odatda uning boshlanishi sifatida qabul qilinadi. Bu paytda gipotalamus — odamning aksariyat hayotiy funksiyalarini boshqarishga mas’ul bo’lgan miyaning maxsus sohasi — gonadotropinni chiqaradigan gormon (GnRH) ajratishni boshlaydi. Bu, o’z navbatida, boshqa gonadotropik gormonlar — lyuteinlashtiruvchi gormon (LH) va follikulani stimulyatsiya qiluvchi gormon (FSH) ishlab chiqarishni rag’batlantiradi. FSH ta’sirida bir nechta follikullar bir vaqtning o’zida tuxumdonlarning birida pishib yetiladi, ulardan biri dominant bo’lib, ayol jinsiy a’zosining eng faol gormoni — estradiolni intensiv ravishda sintez qila boshlaydi. Follikulaning o’sish jarayoni taxminan ikki hafta davom etadi. O’sish bosqichining oxirida LH ajralib chiqadi. Natijada follikulaning rivojlanishi yakunlanadi. Ovulyatsiya uchun zarur bo’lgan maxsus fiziologik faol moddalar — prostaglandinlar ishlab chiqarilishi rag’batlantiriladi. Shu bilan birga, estradiol darajasi tushadi. Follikulalar devori yorilib, tuxum qo’yib yuboradi, u tutilib, bachadon naychalari orqali bachadonga yo’naltiriladi.

Qayd uchun eslatma

Ba’zi fikrlarga ko’ra, dismenoreya — hayz ko’rish kunlaridagi qorinning pastki qismida kuchli og’riq — prostaglandinlarning yuqori konsentratsiyasi bilan bog’liq bo’lib, bu og’riq retseptorlari sezgirligini kuchaytiradi.

Hayz siklining ikkinchi bosqichi — luteal

Luteal bosqich 13-14 kun davom etadi, ovulyatsiyadan keyin sodir bo’ladi. Ayni paytda pishgan va yorilgan follikula joyida sariq tanachalar hosil bo’ladi. Bu bir nechta gormonlar, asosan erkak jinsiy gormoni — progesteron sintezi uchun mas’ul bo’lgan shakllanishdir. Uning yordamida endometrium — bachadonning ichki qismini qoplaydigan shilliq qavat hosil bo’ladi. Bu qavat urug’lantirish sodir bo’lganida embrionni biriktirishga xizmat qiladi. Agar homiladorlik ro’y bermasa, progesteron ishlab chiqarilishi pasayadi va endometrium rad etiladi. Menstruatsiya boshlanadi.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Tarvuzli diyeta – tez ozish garovi

Hayz kechikib kelishi qanday vitaminlar yetishmasa sodir bo’ladi?

Ikkala bosqichda ham ayol organizmiga foliy kislotasi, C, E vitaminlari, magniy, rux va B vitaminlari kerak. Tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, ba’zi hayz kasalliklarining rivojlanishi siklning luteal bosqichida vitamin yetishmasligi bilan bevosita bog’liq. Masalan, C vitamini yetishmasligi va organizmdagi estradiol darajasining pasayishi o’rtasida to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlik o’rnatildi.

Siklning bosqichlari bo’yicha vitaminlarni profilaktik qabul qilish uning muntazamligiga ijobiy ta’sir ko’rsatishi va amenoreya ya’ni — ayolning hayz ko’rishi uch oyga cho’zilib ketishi kabi jiddiy patologiyalar ehtimolini kamaytiradi.

Qayd uchun eslatma

Siklning boshqa barcha patologiyalari qatorida amenoreya, taxminan 11-15% hollarda uchraydi.

Hayz kechikib kelishi sabablari

Hayz kechikib kelishi ko’p sabablarga ko’ra bo’ladi. Agar hayz ko’rish taxminan bir oyda to’g’ri kelmasa, demak, bu tanadagi me’yorning bir varianti bo’lishi mumkin, ayniqsa ayol nosog’lom turmush tarzini yuritsa. Haqiqat shundaki, ayol tanasi juda dono: noqulay sharoitlar yuzaga kelganda, homiladorlikning oldini olishga harakat qiladi.

Ushbu holatlarning barchasida siklni normalizatsiya qilish uchun va gormonlar muvozanatini tiklash va saqlashga yordam berish uchun siklning har bir bosqichiga mos keladigan vitaminlar va minerallarni qabul qilish juda samarali bo’lishi mumkin.

Biroq, hayz ko’rishning kechikishi ayol tanasida jiddiy patologiyalarni ham ko’rsatishi mumkin. Bunday holda, siklning buzilishini faqat asosiy kasallikni davolash yo’li bilan bartaraf etish mumkin va davolash shifokor nazorati ostida amalga oshirilishi kerak.

Hayz kechikishi — ko’p uchraydigan sabablari quyidagilar:

1. Mutaxassislarning fikriga ko’ra kechiktirilgan hayz ko’rishning muhim omillaridan biri bu hayot sifatining pasayishi. Bu psixo-emotsional holatga bog’liq bo’lishi mumkin: oiladagi muammolar, doimiy hissiy stress va ishdagi ortiqcha yuk ayol sog’lig’iga salbiy ta’sir ko’rsatadi.
2. Ko’pincha, hayz ko’rish kechikishining sababi muvozanatsiz parhezda yotadi. Ko’p ayollar qo’shimcha kilolardan qutulish uchun turli xil parhezlarni faol ravishda qo’llab boradilar va natijada tanaga yetarli miqdorda ozuqa moddalari va vitaminlar kirmaydi. Lekin, shu bilan birga, ortiqcha vazn ham siklning muntazamligi bilan bog’liq muammolarni keltirib chiqaradi.
3. Kuchli jismoniy faollik, masalan, haddan tashqari faol sport turlari sikl buzilishining yana bir sababidir. Ma’lumki, professional sportchilar orasida hayz ko’rish kechikishi ko’pincha sodir bo’ladi. Qattiq jismoniy mehnat ham xuddi shunday oqibatlarga olib keladi.
4. Ekologik jihatdan toksik hududda ishlash yoki doimiy yashash, hamda alkogol va tamaki mahsulotlarini iste’mol qilish ham siklning muntazamligiga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin.
5. Ba’zi dorilarni qabul qilish. Avvalo, hayz ko’rishning kechikishi og’zaki kontraseptivlarni, ayniqsa past dozali preparatlarni qabul qilish natijasida yuzaga kelishi mumkin. Shuningdek, siklga endometrioz, prednizolon va boshqa glyukokortikoidlarni davolash uchun ishlatiladigan uzoq muddatli gestagenlar va kimyoviy terapevtik moddalar ta’sir qiladi.
6. Irsiy moyillik.
7. Balog’at yoshi. Yuqorida aytib o’tganimizdek, bu davrda qiz bolaning reproduktiv tizimi hali to’liq shakllanmagan, shuning uchun hayz davridagi tartibsizliklar patologiya emas. 18 yoshgacha bo’lgan qizlarda sikl bilan bog’liq muammolarni davolash uchun shifokorlar gormon terapiyasidan qochishga harakat qilishadi. Yosh organizm uchun xavfsiz va samarali siklga mos vitamin terapiyasi maqul keladi.
8. Klimaksga oid buzilish ham odatiy hisoblanadi. Ayollarda menopauza boshlanganda hayz davrlari oralig’i ko’payadi, sikl tartibsiz bo’ladi.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Ayollarda jinsiy mayl

Hayz kechikib kelishi — Amenoreya belgilari va diagnostikasi

Ilgari muntazam ravishda hayz ko’rgan ayolda uzoq muddat hayz kechikib kelishi bo’lsa, sababi ikkinchi darajali amenoreya bo’lishi mumkin. 16 yoshgacha bo’lgan qizlarda hayz sikli shakllanmagan bo’lsa, birlamchi amenoreya tashxis qo’yiladi.

Amenoreya — mustaqil kasallik emas, u tanadagi ba’zi sabablar yoki patologik kasalliklar ta’sirida yuzaga keladi. Ikkilamchi amenoreyaning rivojlanishi turli xil omillar bilan bog’liq bo’lishi mumkin: anatomik, genetik, neyropsihik, gormonal va biologik. Tananing zararlanish darajasi va kasallikning etiologiyasini hisobga olgan holda, mutaxassislar buyrak usti, psixogen, gipotalamus, gipotalamus-gipofiz, bachadon va tuxumdonlar genezisining amenoreyasini ajratadilar.

Ginekologik kafedrada tekshiruv majburiy bo’lib, kolposkopiya, tos a’zolarining ultratovush tekshiruvi, kolpotsitologiya, bazal haroratni o’lchash belgilanadi. Bachadon patologiyasini aniqlash uchun gisteroskopiya va gisterosalpingografiya o’tkaziladi. Bundan tashqari, farmakologik tekshiruvlar o’tkaziladi: progesteron, estrogen va gestagens, gonadotropinlar bilan. Gormonal kasalliklarni aniqlash uchun progesteron, estrogen va gestagen, gonadotropin, insulin, TSH va boshqa gormonlar bo’yicha laboratoriya tekshiruvlari o’tkaziladi. Ko’pincha, tekshiruv rejasida gipofiz bezining KT yoki MRT va ko’z osti qismlarini tekshirish bilan oftalmologning maslahati mavjud.

Qayd uchun eslatma

Muntazam hayz sikli va gormonal o’zgarishlar fonida jinsiy a’zolardan qon ketishining yetishmasligi bo’lgan yolg’on amenoreya mavjud. Buning sababi bachadonning tug’ma patologiyasi yoki tananing anatomik xususiyatlari tufayli hayz qoni ketishining mumkin emasligi bo’lishi mumkin. Bunday holat faqat jarrohlik usullari bilan tuzatilishi mumkin.

Ikkilamchi amenoreyani keltirib chiqargan sababdan qat’i nazar, uning barcha turlari umumiy simptom — hayz ko’rishning to’xtashi va bepushtlikning boshlanishi bilan bog’liq. Boshqa alomatlar amenoreya shakli bilan bevosita bog’liq. Masalan, psixogen amenoreyada, depressiv yoki ipoxondrik sindromlar bilan bezovtalanish kuchayadi. Uyquning buzilishi, terining qurishi, libidoning pasayishi va hatto ich qotishi kuzatiladi.

Vazn yo’qotish fonida amenoreya har doim vazn yetishmasligi bilan birga keladi. Hamda, doim jinsiy a’zolar va sut bezlarining gipoplaziyasi tibbiy ko’rikdan o’tkazilganda aniqlanadi. Boshqa alomatlarga gipotenziya, gipoglikemiya, bradikardiya kiradi. Ayolning ishtahasi pasayadi va ovqatdan doimiy nafrat paydo bo’ladi.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Ayollar jinsiy a’zosi qichishi sabablari va davolash

Gipotalamus sindromidagi amenoreya semirish, girsutizm, vegetativ distoniya va husnbuzarlar bilan kechadi.

Amenoreyani aniqlash

Ikkinchi darajali amenoreyani faqat shifokor aniqlay oladi. Bu anamnez va klinik ko’rik asosida amalga oshiriladi. Mutaxassis uchun asosiy vazifa amenoreya shaklini va uni keltirib chiqargan sabablarni aniqlashdir. Qabulda shifokor hayz ko’rish boshlanish vaqtini, o’tmishdagi hayz kelish tabiatini, o’tmishdagi kasalliklarni, jarohatlar va operatsiyalarni, akusherlik tarixini, ovqatlanish, stress va jismoniy zo’riqishning kuchayishini aniqlaydi.

Hayz kechikib kelishini davolash?

Hayz kasalliklarni davolash, uning buzilish turiga bog’liq. Tanadagi noqulay omillarning ta’siridan kelib chiqadigan siklning buzilishida, ushbu sabablar bartaraf etilganda, odatda, sikl tiklanadi. Ko’pincha, hayz ko’rish funksiyasini dori iste’mol qilmasdan normallashtirish mumkin. Ammo, ba’zi talablarga qat’iy rioya qilish kerak. Bunday holda, quyidagilar muhimdir:

Amenoreyani davolash

Ikkilamchi amenoreyani davolash har tomonlama bo’lishi kerak. Sikl buzilishini keltirib chiqargan sabablarni aniqlash va yo’q qilishni o’z ichiga oladi. Davolash taktikasi amenoreya turi, uning og’irligi, yoshi va bemorning umumiy salomatligi bilan belgilanadi. Gormon terapiyasi ko’pincha qo’llaniladi, ammo ba’zi hollarda gormonlarni qabul qilishda cheklovlar mavjudligini yodda tutish kerak.

Shuning uchun davolanishning birinchi bosqichi siklik vitaminli terapiya bo’lishi mumkin — bu siklning turli bosqichlarida organizmning ehtiyojlariga muvofiq vitaminlarni qabul qilishdir. An’anaviy sxema foliy kislotasi, B guruhi vitaminlari va C, E vitaminlarini iste’mol qilishni o’z ichiga oladi, siklning ikkinchi bosqichida E va C vitaminlarini terapevtik dozada birgalikda qo’llash monoterapiyaga qaraganda ancha samarali ekanligi aniqlangan.

Foto: marieclaire.ru

Hayz sikli bilan bog’liq muammolarni keltirib chiqaradigan turli xil sabablar tufayli, tashxis qo’yish to’liq diagnostika va muammoni hal qilish uchun kompleks yondashuv talab qilinadi. Tashvishlanish uchun sabablar yo’q va holat «o’zi o’tib ketadi» degandek tuyulsa ham, mutaxassisga murojaat qilish yaxshiroqdir. Faqatgina shifokor keng qamrovli tekshiruv va aniq tashxisdan so’ng to’g’ri davolash taktikasini tanlashi mumkin. O’z-o’zini davolash ham mumkin emas, chunki malakasiz aralashuv bepushtlikgacha jiddiy asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin.

Bo’lajak onalarda vitaminlar yetishmasligi holatini yengish uchun eng ko’p ishlatiladigan vitamin komplekslaridan biri Alfavit mamino zdorovyedir.

Alfavit mamino zdorovye bu – 500 mg dan, bir qadoqda 60 dona vitamin va mineral kompleksli tabletkalar.

Tabletkalar tarkibi: Yod, Foliy kislotasi, D-pantenol (B5 vitamini), B1 vitamini, B12 vitamini, B2 vitamini, B6 vitamini, S vitamini, PP vitamini, A vitamini (palmitat shaklida), temir, kalsiy, magniy, mis, xoletsalsiferol (D3 vitamini) ), Xrom, rux, biotin, E vitamini, marganets, K vitamini, L-taurin, molibden

Homilador ayollarda qo’llaniladigan boshqa vitaminlar: Elevit, Komplivit, Foliy kislotasi, Vitarich va hk.

*Qo’llash mumkin bo’lmagan holatlar mavjud. Ishlatishdan oldin shifokor bilan maslahatlashing.

To’g’ri ichak: kasallik simptomlari. to’g’ri ichak asosiy kasalliklar belgilari

to’g’ri ichak kasalliklari erkaklar va ayollarda – bugungi kunda tegishli bo’lgan eng keng tarqalgan va juda nozik masalalardan biri. ko’p mutaxassis yordam izlab qiyin bo’lgan Balki hamma chunki.

chambar ta’sir qilishi mumkin bo’lgan eng dahshatli kasallik – saraton. o’smalar boshqa turlari kabi, uning uchun asimptomatik xarakterlanadi. Shuning uchun, u to’g’ri ichak har qanday o’zgarishlarga e’tibor qilish kerak.

To’g’ri ichak: kasallik, alomatlar, davolash

To’g’ri ichak – tos organ ovqat hazm qilish tizimining bir qismi va qayta oziq-ovqat (axlat) tanadan olib tashlash uchun mo’ljallangan.

To’g’ri ichak, uchinchi sakral umurtqa darajasida boshlanadi va orqa chiqarish teshigi bilan tugaydi. 15-17 sm Uning o’rtacha uzunligi.

Kuzov shilliq, submukozas va mushak qatlami iborat. qo’ralarida to’plash yoki to’g’ri ichakning to’lib-toshgan qarab yorilish – tufayli bu tarkibiga, shilliq banddir mumkin.

ichak harakatlari – funktsiyasi asosiy tanasi. missiyasining tufayli, to’g’ri ichak jarohati va kasallik turli yuqori sezgirlik hisoblanadi.

yoriqlar, polip, Proktitning, hemoroid, yaralar, saraton – umumiy kasalliklar orasida. rektal kasalliklar Shu alomatlar turli kasalliklar ishora qilishi mumkin. har qanday ustma-ust bo’lsa darhol sizning shifokor bilan maslahatlashing kerak. to’g’ridan-to’g’ri Proktologiya ichak muammolari bilan narxlari.

to’g’ri ichak bilan polip: Belgilari

Polip – ichak epiteliysida haqida yaxshi o’smalar. Davollash va ajratish adenomatous, villöz va bir necha polip aralash turi.

kasallik asosiy sabablari – to’g’ri ichak (kolit, bavosil, enterit) bilan davolash yallig’lanishi tugatdi.

polip to’g’ri ichak ham mavjud bo’lsa, alomatlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

Bunday otsutstvovat mumkin belgilarini – juda tez-tez kasal polip shakllanishini, yoki shunchaki to’g’ri ichak yallig’lanishi aniqlash qiyin ekanligini yodda tuting.

polip davolash jarrohlik hisoblanadi. Boshqa usullar shunchaki samarasiz va faqat bir muncha vaqt uchun yordam ber.

electrocoagulation (koagulyatordan) tomonidan olib yakka polip. transanal eksizyonuna yordamida katta polip davolash uchun. badjahl o’zgartirish boshladi polip, davolash, yo’g’on ta’sir qismi olib tashlash yo’li bilan amalga oshiriladi.

Paraproctitis: belgilari va davolash

ichak kasalligi belgilari juda turli xil bo’lishi mumkin, yoki umuman bo’lmasligi mumkin. orqa chiqarish teshigi bilan yiring oqindi – Misol uchun, asosiy belgisi paraproctitis (to’g’ri ichakning Yiringli yallig’lanish), ko’rsatgan.

kasallikning sababi – tez-tez ich, diareya, shtanga, hipotermi tufayli mahalliy anal crypts microperforations (oqma), shakllantirish. Bunday chipqon yoki o’z yoki shifokorlar yordami bilan amalga ochildi. uning o’rniga bir fistula (surunkali chipqon) bor.

alomatlar – darmonsizlik, holsizlik, bosh og’rig’i, harorat bir oz ko’tarildi, titroq, bo’g’imlarning og’riqlari. ishtahani kamaydi. Ular siydik va axlat buzilgan bo’lishi mumkin.

shishning necha shakllari bor:

davolash eng qulay usuli – jarrohlik. Operatsiya paytida nafaqat xo’ppozini, balki ichki igna teshigi olib tashlandi. Bu ishga keyin hech qanday kasallik qaytish yo’q.

Hemoroid: sabablari va belgilari

Hemoroid – davriy Alevlenmeler bilan surunkali bo’ladi, to’g’ri ichak, bir venoz kengaytirish.

ichak kasalligi, to’g’ridan-to’g’ri alomatlar o’xshash ancha yoqimsiz bo’ladi – qichima, yonish, kursida davomida og’riq, qon ketishi, ichak qismi yo’qolishi.

Kasallikning asosiy sababi – bir harakatsiz turmush tarzi va tez-tez ich, homiladorlik, vazn ko’tarish, to’satdan gipotermiya.

kasallik e’tiborsizlik va tozalanmagan qolsa, u polip, qon quyqalar, saraton shakllanishi boshlanishi bo’lishi mumkin. Shunday qilib, bir mutaxassis tashrif off qo’ymang. xom kartoshka, lavlagi, sabzi, sarimsoq, propolis va asal ichiga shamlar, malham – samarali mashhur Muolajalar bor. Xo’sh o’simlik choy (tysyacheletnik, chetan), ot kashtan parchalar tashkil etildi.

alomatlarini, yallig’langan ichakda e’tiborsizlik qilmang. Agar, bir muntazam kasalxonada faqat «noqulay», lekin ba’zida hayot uchun xavfli emas, ko’rib bo’lmaydi rasmlar kasalliklari.

tromboz haemorrhoid

Bu asorat beparvolik kasallik natijasida yuzaga kelgan gemorroy. erta bosqichlarida o’z vaqtida tashxis va hemoroid davolash, uning yanada rivojlantirish va qaynoq oldini olish uchun yordam beradi.

kasallik e’tiborsiz bo’lsa Biroq, zo’ravonlik turli darajaga ega tromblar, mavjud:

I – tugunlarida qon aylanishini buzgan quyqalar. asosiy xususiyati – orqa chiqarish teshigi yaqinida ko’rinishi kichik hajmini to’qmoqlar.

II – yallig’lanish jarayonlari boshlanadi. Og’riq kuchli, isitma, teri shishishi anüs oshiradi bo’ladi.

III – iloji to’qima nekroz noyabr yallig’lanish tarqalishi.

javob kerak, to’g’ri ichak, kasalliklari asosiy alomatlar:

Albatta, to’g’ri ichak kasalliklari – nozik masala, lekin murojaat qilish kerak. Siz narsalarning kursi olsinlar mumkin emas. Aks holda, xavfli o’simtalarning xususan, sog’liqni saqlash asoratlarini oldini olish emas.

Archoptosis

Rektal prolapsus – bir distal yo’g’on barcha qatlamlarini olib kelar. Bu bolalar, ayollar va erkaklar teng tez-tez uchraydi. mehnatlari, uchinchi – – bola to’shak va tug’ilgan Birinchi holda u ikkinchi anatomik bolaning jasadini izohlanadi. ayollarda to’g’ri ichakning ko’p kasalliklar tug’ish bilan bog’liq.

Ba’zan kasallik sabablari jarohati dumba, tushadi, Kontüzyon yoki orqa miyaning dumg’aza bo’lishi mumkin.

kasallikning uch daraja bor:

1. Boq bir ichak harakati davomida, keyin avtomatik ravishda joylashtirish qaytadi tushadi.
2. Ichak Defekasyon va majburlash paytida tushadi. uni qaytarib qaytish, faqat qayta joylashishni aniqlash mumkin.
3. Loss kulib, yo’tal va hamrohlik mumkin davomida shakllanadi fekal inkontinans, siydik.

Bu hollarda kolorektal kasallik belgilari birdan boshlanadi, yoki «ko’paymoqda» paydo bo’lishi mumkin. Shunday qilib iloji shilliq yoki qon, qorin og’rig’i va ich.

Davolash prolaksa (zarar ichak) eng jarrohlik amalga samarali bo’lsa. Narkotik moddalarni davolash qo’shimcha usuli sifatida ishlatiladi.

Rektal saraton: xavf guruhi

Ko’p hollarda, kasallik darajasi erga sodir bo’lmaydi. U har doim uzoq e’tiborsiz va muomala emas qilingan organizmda yallig’lanish jarayonlarida oldin bo’ladi. Bu oqmalar, yoriqlardan, polip, hemoroid har xil bo’ladi.

o’simta ko’pincha ellik ustida bo’lganlar topildi. xavf guruhi kishidan iborat:

1. irsiy xavfi bilan.
2. dysbiosis chalingan.
3. hayot harakatsiz yo’l etakchi.
4. diabet yoki semizlik aziyat qilganlar bilan.
5. Kantserogenlarsiz abuse (nikotin, alkogol).
6. Kim bir prekanseröz holatini ega.

Balki hech narsa ko’proq qo’rqinchli va yoqimsiz holat, yallig’langan to’g’ri ichak bor. Belgilari xil bo’lishi mumkin, lekin davolash farq qiladi.

Bu shuni unutmaslik kerak yo’g’on ichak saratoni , uzoq vaqt «o’tirgan» uchun asemptomatiktir va faqat metastatik bosqichida aniqlangan. Shuning uchun, xavf ostida odamlar bu organga alohida e’tibor berilishi kerak.

to’g’ri ichak kasalliklarini tashxis

koloproktologiyasi yilda kasalliklari tashxis qilish uchun turli xil yo’llar katta Arsenal foydalanish:

1. eng to’g’ri va ishonchli – Rektoskopi. Bu haqida o’ttiz santimetr chuqurlikka to’g’ri ichakka maxsus asbob joriy proctoscope (quvur yoritish) ifodalaydi. Bu bemorning turli yallig’lanish jarayonlari (yaralar, polip, shish) aniqlash uchun yordam beradi. tartibi bezovtalik bir oz qiladi, lekin deyarli og’riqsiz bo’ladi. Shuningdek, proctoscope foydalanish va to’g’ri ichak (electrocoagulation) kasalliklarini davolash imkonini beradi.
2. Kolonoskopiya – probe yordamida to’g’ri ichakning o’rganish. Bu o’smalar ishlatiladi. Holatlar – o’tkir og’riq, yuqumli kasalliklar, yurak va o’pka etishmovchiligi.
3. Biopsiya – mikroskop ostida yanada tashxis uchun mato yoki ichak hujayralari olib tashlash.
4. Endorectal ultratovush (maxsus sensori joriy).
5. qon, siydik, axlat Testlar.

to’g’ri ichakning tekshiruv usullari turli orqali eng aniq bo’lishi to’g’ri davolash rejasini tanlash uchun kasallikning tana va iloji har qanday yallig’lanishi tashxis mumkin.

proctological kasalliklarni Muolajalar

Quyidagi usullar yordamida davolash uchun kasallik murakkabligi qarab:

1. Dorilar. faqat kasallikning dastlabki bosqichlarida samarali. og’riq, yallig’lanishi (bint, atirlar) lavozimidan ozod mumkin dori yordamida.
2. Jarrohlik. hollarda deyarli 100% muvaffaqiyatli asosiy usuli. Bu dori bilan birga har qanday bosqichida ishlatiladi.
3. Kriyoterapiye. past harorat foydalanish o’smalari davolash. usul tibbiyot turli sohalarida kuchli.
4. Lazer terapiyasi. elektromagnit nurlanishning kasallikning ta’siri.
5. Hipotermi. harorati bilan davolash. -5 + 35 daraja – qurilma cheklash bo’lgan haroratda ishlatiladi. Hipotermi ko’pincha jarrohlik, Proktitning, yoriqlardan keyin ishlatiladi.

parhez davolash

va to’g’ri ichakning turli kasalliklar turli xun Ortga nazar. Misol uchun, qabziyat, agar bor va yoriqlar Ya’ni, bir xun qator 3. tavsiya – ichakda rag’batlantirish issiqlik va mexanik ogohlantirishlarga ratsionida o’z ichiga uchun. Bu o’simlik xom tolalar – go’sht, non, tuxum (qattiq qaynatilgan, omlet), baliq va sut mahsulotlari, don mahsulotlari va makaron, yog’lar va sabzavotlar.

to’g’ri ichak kasalliklari bilan Diet kasallik va murakkabligi bosqichida qarab solinadi. Har qanday holatda ham, siz alkogol va gazli ichimliklar, ziravorlar, achchiq taomlar, shuningdek, shishib nima boshqa oziq-ovqat istisno qilish kerak. Ovqatlar kabi muvozanatli va kasr bo’lishi kerak. vitaminlar (ularning xom shaklida va sharbati shaklida meva va sabzavot) haqida unutmang.

orqa chiqarish teshigi yilda ishga so’ng bir kun yoki ikki tozalash va shunga ko’ra, anal ta’sirlanishini oldini olish uchun ochlikdan kerak.

davolash an’anaviy usullari

Agar to’g’ri foydalanish uchun qanday bilsangiz rektal kasalliklar tabobati juda samarali hisoblanadi. Bu yordamchi davolash sifatida ishlatiladi. retseptlar minglab ma’lum Odamlar og’riqni balki boshqa belgilarini nafaqat engillashtirish uchun.

Barcha retseptlar ikki turga ajratish mumkin:

1. hazm uchun. tysyacheletnika tayyorlangan damlamalar mavjud, Arum, mürver, smartweed, qushqo’nmas, o’ti, romashka ko’rdi.
2. sham, malham, hammom, microclysters – dolzarb amaliy dasturlar uchun. Bu kırlangıçotu, dengiz itshumurt neft, kofur neft, gulhamishabahor uchun ishlatiladi.

Har qanday holatda ham, narkotik ishlatishdan oldin an’anaviy tibbiyot kasallikni engillashtirish, balki zarar mumkin emas axborot Proktologiya, yoki davolash kerak.

xulosa

to’g’ri ichak kasalliklari – nozik masala, lekin qarorning zudlik muhtoj. belgilari pisand Uzoq muddatli davolash qiyin surunkali yallig’lanish, olib keladi. to’g’ri ichakning surunkali kasalliklar eng yomon oqibat – chiqish hech qanday tanlov bo’lsa, faqat uchinchi yoki to’rtinchi bosqichida o’zini namoyon mumkin saraton bo’lgan .

To‘g‘ri qarorga kelish malakasini qanday o’zlashtirish mumkin?

Shaxsni ushlash jarayoni qanday o‘tishi kerak? Ushlab turilgan shaxsning qanday huquqlari bor? Unga nisbatan jismoniy kuch qo‘llanilishi mumkinmi? Shaxs qancha muddatga ushlab turilishi mumkin? O‘z haq-huquqlarini bilish ularning buzilishidan saqlanishga yordam beradi.

Dastlab, ushlab turish nima ekanligiga aniqlik kiritamiz. Ushlab turish ma’muriy huquqbuzarlik yoki jinoiy faoliyat bilan shug‘ullanishga barham berish maqsadida qo‘llaniladi. Shunga ko‘ra, ushlab turishning ikki turi mavjud: ma’muriy ushlab turish va jinoyat sodir etganlikda gumon qilinib ushlab turish.

Bundan tashqari, IIO xodimlari shaxsini tasdiqlovchi hujjatlar bo‘lmagan kishining shaxsini aniqlash maqsadida ichki ishlar organlariga borishini so‘rashlari mumkin.

Huquqiy terminologiyani tushunish qiyin bo‘lishi mumkinligini inobatga olib, biz professional huquqshunos Xushnudbek & Partners yuridik firmasining hamkori Diyorbek Kimsanovdan ushlab turish jarayonida huquqlar buzilishining oldini olish to‘g‘risida so‘zlab berishni so‘radik.

Shaxsni ushlab turish jarayonining qonuniy asoslari va huquqiy normalari to‘g‘risida batafsilroq ma’lumot «Ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish» va «Jinoyat sodir etishda gumon qilinuvchi shaxsni ushlab turish» bo‘limlarida keltirilgan.

Ushlab turish jarayoni to‘g‘risida nimalarni bilish lozim?

Diyorbek Kimsanov oddiy odam uchun protsessual qonunчилиkни tushunish haqiqatan ham qiyinligini tan oladi.

Istisnosiz barcha holatlarda birinchi qoida, bu — qonun talablariga rioya qilishdir. Qarshilik ko‘rsatmaslik lozim, ammo shu bilan birga, masalani «norasmiy» yo‘l bilan yechish bo‘yicha takliflar kabi ehtimoliy provokatsiyalarga tushib qolmaslik kerak.

Mansabdor shaxsdan hujjatlarni taqdim etishini so‘rang, ismini, familiyasini va lavozimini (hujjat raqami, nishoni) yozib oling yoki eslab qolishga harakat qiling. Odatda hujjatlar va nishonlarni suratga olishga ruxsat berilmaydi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri savol bilan aniqlik kiriting: sizni ushlashdimi va ushlab turish (to‘xtatish, murojaat qilish, tintuv qilish va h.k.) uchun qanday asoslar mavjud. Agar ushlab turish tasdiqlansa, huquqbuzarlik, ushlab turish, ko‘zdan kechirish va h.k.lar haqida bayonnomalarni tuzish jarayonida advokatning ishtirokini talab qilish lozim.

Agar ushlab turish ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risida bayonnoma tuzish uchun amalga oshirilayotgan bo‘lsa, bayonnomani nima uchun joyida tuzishning iloji yo‘qligi sababiga oydinlik kiritishni so‘rash mumkin.

Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, ushlab turish yoki IIOga olib borish asoslarini muhokama qilish ba’zi hollarda foydasiz bo‘lishi mumkin. Qonunda belgilangan ushlab turish muddati tegishli huquqni muhofaza qiluvchi organga chaqirtirilgan paytdan boshlab hisoblab chiqilishini inobatga olsak, bunday tortishuv asossiz kechiktirishga olib keladi. Yaxshisi qarindoshlaringizga xabar berishni iltimos qiling yoki ularga o‘zingiz qo‘ng‘iroq qiling, qayerga olib borilayotganingizni ayting va advokat yollashni so‘rang.

Agar siz aniq bir qonunbuzarlik sodir etganlikda gumon qilinayotgan bo‘lsangiz, sabr qiling va sukut saqlang, mansabdor shaxslarga tushuntirishlar bermang yoki advokatingiz kelguniga qadar hujjatlarni imzolamang. Siz o‘zingizga qarshi guvohlik berishga majbur emassiz.

Qonunda beriladigan ko‘rsatmalarning hajmi va muddatida cheklovlar yo‘qligi bois siz barcha mavjud dalillardan foydalanib, vaziyatni batafsil tavsiflashingiz mumkin. Bundan tashqari, qonun sizning yaqinlaringiz yoki sizga hamroh bo‘lgan boshqa odamlarning sizning foydangizga guvohlik berishini cheklamaydi. Shunday qilib, siz ularni guvohlik bayonnomasini to‘ldirishga jalb qilishingiz mumkin.

Siz o‘z ona tilingizda guvohlik va tushuntirish berish huquqiga egasiz, shuningdek, tarjimonning yordamidan bepul foydalanishingiz mumkin (va hatto kerak bo‘lsa, uni rad qilishingiz mumkin). Siz gapiradigan tilda barcha og‘zaki va yozma guvohliklar berilishi, hujjatlar shu tilda rasmiylashtirilishi yoki tashqi manbadagi tarjimon tomonidan tarjima qilinishi lozim. Siz, shuningdek, lotin (yoki kirill) yozuvida matnni o‘qiy olmasligingizni ham ko‘rsatishingiz mumkin.

Tushuntirishlar berish va bayonnomani to‘ldirish — sizning huquqingizdir. Siz har qanday tushuntirish berishdan bosh tortish huquqiga egasiz. Shunga qaramay, bayonnomani imzolash tavsiya etiladi, chunki mansabdor shaxs sizning rad etishingizni ko‘rsatgan holda xolislar bilan bayonnomani rasmiylashtirishi mumkin. Agar siz bayonnomani to‘ldirmagan bo‘lsangiz yoki bo‘sh joy qoldirgan bo‘lsangiz, bo‘shliqni чизиқ (Z) bilan to‘ldiring.

Albatta, bayonnomada ushlanish vaqtini ko‘rsating va advokat ishtirokida ishni ko‘rib chiqish to‘g‘risida rasmiy iltimosnoma bering. Biror nimani imzolashdan oldin, hujjatning mazmuni bilan tanishib chiqing va sizga huquq va majburiyatlar tushuntirilmagan bo‘lsa, shuningdek, noroziliklarni ko‘rsating. Shunday qilib, siz mansabdor shaxsni ma’muriy ish bo‘yicha qaror qabul qilishiga to‘sqinlik qilib, barcha hujjatlarni sudga topshirishga majbur qilasiz, chunki Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 245-moddasiga muvofiq, huquqbuzar huquqbuzarlik faktini inkor etgan ishlar to‘g‘ridan-to‘g‘ri sud tomonidan ko‘rib chiqiladi.

Bayonnoma nusxasini olish huquqi (hozircha) qonunchilikda ko‘zda tutilmagan, ammo bu hujjatni kameraga rasmga olishga to‘sqinlik qilmaydi.

Imkon boricha qonunda yoki ushlab turishni amalga oshiruvchi organning mahalliy harakatlarida yoki boshqa protsessual harakatlarda aniq taqiqlanmagunga qadar jarayonni diktofonga yoki mobil telefoningiz kamerasiga yozib boring. Agar bunga to‘sqinlik qilinsa, bu haqda bayonnomada qayd eting.

Har doim o‘z advokatingizni jalb qiling. Davlat tomonidan taqdim etilgan advokat xizmatidan voz kechishga haqqingiz bor (qonunda mansabdor shaxsdan advokat ishtirok etishi talab qilinadigan holatlar ko‘zda tutilgan) yoki undan boshqa advokatni yollash uchun iltimosingizni qarindoshlarga yetkazishni so‘rang.

Shuningdek, sizning yashash joyingizdan kelib chiqib, ishni ko‘rib chiqish uchun rasmiy iltimosnoma berish mumkin. Huquqbuzarliklarning ayrim turlari, masalan, transport va yo‘l xo‘jaligi sohasidagi huquqbuzarliklarning aksariyati transport vositalarini ro‘yxatdan o‘tkazish joyida ham ko‘rib chiqilishi mumkin.

Agar siz mansabdor shaxsning xatti-harakatlaridan norozi bo‘lsangiz yoki u o‘z vakolatlarini suiiste’mol qilmoqda deb taxmin qilish uchun asoslar bo‘lsa, shu joyning o‘zida uning harakatlaridan noroziligingizni ma’lum ishonch telefonlari (102, 1007, 1000 va boshqalar)ga qo‘ng‘iroq qilib, bildirishingiz mumkin. Shuningdek, siz hozircha ushlab turilmaganingiz va huquqlaringiz cheklanmaganligi bois o‘zingiz bilgan huquqshunosga qo‘ng‘iroq qilishingiz va u bilan maslahatlashishingiz mumkin.

Ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish

MJtKning 285-moddasiga binoan ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish quyidagi hollarda qo‘llaniladi:

Shaxsni qancha muddat ushlab turish mumkin?

MJtKning 288-moddasiga binoan, ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish uch soatdan ortiq davom etishi mumkin emas, alohida zarurat munosabati bilan qonun hujjatlarida boshqacha muddatlarning belgilanishi bundan mustasno. Agar shaxs o‘zining shaxsi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni yashirsa yoki MJtKning 288-moddasida ko‘rsatilgan ma’muriy huquqbuzarliklardan birini sodir etgan bo‘lsa, u holda 24 soatdan ko‘p bo‘lmagan muddatga ushlab turilishi mumkin.

Ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish muddati huquqbuzarni bayonnoma tuzish uchun olib kelish paytidan boshlanadi, mast holdagi shaxslar uchun esa — ular hushyor tortgan vaqtdan boshlanadi.

Ma’muriy ushlab turish kim tomonidan amalga oshirilishi mumkin?

MJtKning 287-moddasiga binoan, agar kamida bitta asos bo‘lsa, ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish:

Shaxs tegishli organ tomonidan qaysi ma’muriy huquqbuzarliklarni sodir etganida ushlab turilishi mumkinligi bilan MJtKning 287-moddasida tanishish mumkin.

Ushlash jarayonida ko‘rikdan o‘tkazish tartibi

Ma’muriy yo‘l bilan ushlab turishda MJtKning 289-moddasiga binoan shaxsni ko‘rikdan o‘tkazish va ashyolarni ko‘zdan kechirish mumkin.

Shaxsni ko‘rikdan o‘tkazish ichki ishlar organlarining, harbiy soqchilik, havo transportining, bojxona organlari, Milliy gvardiya organlari va chegara qo‘shinlarining vakolatli shaxslari, shuningdek, shunga vakolati bo‘lgan boshqa organlar tomonidan amalga oshirilishi mumkin.

Shaxsni ko‘rikdan o‘tkazish ko‘rikdan o‘tkazilayotgan shaxs bilan bir jinsda bo‘lgan shaxslar tomonidan va shu jinsdagi ikkita xolis guvoh ishtirok etgan holda amalga oshirilishi mumkin.

Ashyolarni ko‘zdan kechirib chiqish shunga vakolati bo‘lgan mansabdor shaxslar tomonidan amalga oshirilishi mumkin:

Ashyolarni, ov qilish va baliq tutish qurollarini, qo‘lga kiritilgan mahsulotlar va boshqa buyumlarni ko‘zdan kechirish, odatda, shu ashyo va buyumlar kimning mulki yoki egaligida bo‘lsa, o‘sha shaxs ishtirokida amalga oshiriladi. Kechiktirib bo‘lmaydigan hollarda, mazkur ashyolar, buyumlarni mulkdorsiz (egasisiz) ikkita xolis guvoh ishtirokida ham ko‘zdan kechirib chiqilishi mumkin.

Ushlash jarayonida ashyolar va hujjatlarni olib qo‘yish tartibi

Huquqbuzarlarni ushlash, shaxsiy ko‘rikdan o‘tkazish yoki ashyolarini ko‘zdan kechirish vaqtida aniqlangan huquqbuzarlik sodir etish quroli yoki bevosita shunday ashyolar bo‘lmish ashyo va hujjatlar MJtKning 287 va 289-moddalarida nazarda tutilgan organlarning mansabdor shaxslari tomonidan olib qo‘yiladi.

Olib qo‘yilgan ashyo va hujjatlar ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlar ko‘rib chiqilgunga qadar shunday ashyo va hujjatlarni olib qo‘yish huquqi berilgan organlar (mansabdor shaxslar) tomonidan belgilab beriladigan joylarda saqlanadi, ish ko‘rib bo‘linganidan keyin esa, uni ko‘rib chiqish natijalariga qarab, bu ashyo va hujjatlar belgilangan tartibda musodara qilinadi yoki egasiga qaytarib beriladi yoxud yo‘q qilib yuboriladi, ashyolar haq to‘lab olib qo‘yilgan taqdirda esa — sotib yuboriladi.

Olib qo‘yilgan orden, medal, faxriy unvonning ko‘krakka taqiladigan nishoni qonuniy egasiga qaytarib beriladi, basharti, egasi noma’lum bo‘lsa, unda tegishli organga jo‘natiladi.

Ashyo va hujjatlar olib qo‘yilgan taqdirda bu xususda bayonnoma tuziladi yoki ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi bayonnomaga yoxud buyumlarni ko‘zdan kechirib chiqish yoki ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish haqidagi bayonnomalarga tegishli yozuv yozib qo‘yiladi.

Ushlab turilgan shaxs qanday huquqlarga ega?

MJtKning 286-moddasiga binoan, ushlab turilgan shaxsning iltimosiga ko‘ra, u ushlab turilgan joy haqida uning qarindosh-urug‘lari, advokat, ish yoki o‘qish joyidagi ma’muriyat xabardor qilib qo‘yilishi mumkin.

Voyaga yetmagan shaxs ushlab turilgani haqida uning ota-onasi yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxslar albatta xabardor qilinadi.

Ushlab turilgan shaxs ushlab turish to‘g‘risidagi bayonnomani imzolashdan bosh tortishi mumkin.

MjtKning 273-moddasiga binoan, agar ushlab turilgan shaxs ish ko‘rib chiqilayotgan tilni bilmasa, tarjimon orqali ish materiallari bilan to‘liq tanishish va ishni mohiyati bo‘yicha ko‘rib chiqish chog‘ida qatnashish huquqi, shuningdek o‘z ona tilida so‘zlash huquqi ta’minlanadi.

Ushlab turish bayonnomasini tuzish

MJtKning 286-moddasida: «Ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish to‘g‘risida bayonnoma tuzilib, unda: bayonnoma tuzilgan sana va joy, bayonnoma tuzgan shaxsning lavozimi, familiyasi, ismi, otasining ismi; ushlab turilgan shaxs haqidagi ma’lumotlar; uni ushlab turish vaqti, joyi va uning asoslari ko‘rsatiladi» deyilgan.

Bayonnoma uni tuzgan mansabdor shaxs va ushlab turilgan shaxs tomonidan imzolanadi. Ushlab turilgan shaxs bayonnomani imzolashdan bosh tortgan taqdirda, bayonnomaga shu haqda yozib qo‘yiladi.

Ushlangan shaxs ushlab turish bo‘yicha talablarga rioya qilmasa nima bo‘ladi?

Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 194-moddasiga binoan, agar shaxs ichki ishlar organlari xodimining huquqbuzarliklarni to‘xtatish, hujjatlarni tekshirish uchun taqdim etish, ichki ishlar organlariga borish yoki ko‘rsatilgan muddatda ichki ishlar organlarida bo‘lish to‘g‘risidagi qonuniy talablarini uzrli sabablarsiz bajarmasa, bazaviy hisoblash miqdorining (BHMning) ½ qismidan ikki baravarigacha miqdorda jarima solinishi mumkin.

Xuddi shunday huquqbuzarlik ma’muriy jazo chorasi qo‘llanilganidan keyin bir yil davomida bir shaxs tomonidan takror sodir etilsa, BHMning ikki baravaridan uch baravarigacha miqdorda jarima solishga yoki 15 sutkagacha muddatga ma’muriy qamoqqa olishga sabab bo‘ladi.

Jinoyat sodir etishda gumon qilinuvchi shaxsni ushlab turish

Jinoyat-protsessual kodeksining (JPK) 220-moddasiga binoan, qisqa muddatga ozodlikdan mahrum qilish jinoyat sodir etishda gumon qilinayotgan shaxsga nisbatan qo‘llaniladi. Gumon qilinayotgan shaxs uning jinoiy faoliyat bilan shug‘ullanishiga barham berish, qochib ketishining, dalillarni yashirishi yoki yo‘q qilib yuborishining oldini olish maqsadida ushlab turiladi.

Agar JPKning 221-moddasida ko‘rsatilgan quyidagi asoslardan kamida bittasi bo‘lsa, shaxs jinoyatda gumon qilinuvchi sifatida ushlab turilishi mumkin:

«Ichki ishlar organlari to‘g‘risida»gi qonunning 18-moddasiga binoan Ichki ishlar organlari xodimlari quyidagi shaxslarni ushlash huquqiga ega:

Shu bilan birga, deputatlar, Oliy Majlis Senati a’zolari, ombudsman va biznes-ombudsman, sudyalar va prokurorlar ushlab turilishi mumkin emas, chunki ular JPKning 223-moddasiga binoan ushlash chog‘ida immunitet huquqiga ega. Ushbu shaxslar jinoyat ustida yoki bevosita uni sodir etganidan keyin qo‘lga tushgan holatlar bundan istisno.

«Ichki ishlar organlari to‘g‘risida»gi qonunning 18–moddasiga ko‘ra, ichki ishlar organlari xodimlari tomonidan voyaga yetmagan shaxs ushlab turilgan bo‘lsa, uning yaqin qarindoshlariga yoki boshqa qonuniy vakillariga darhol xabar berilishi kerak.

Shaxs qancha muddatga ushlab turilishi mumkin?

JPKning 226-moddasida ko‘rsatilganidek, jinoyat sodir etishda gumon qilingan shaxsni ushlab turish muddati gumon qilinuvchi IIOga yoki boshqa huquqni muhofaza qilish organlariga olib borilgan paytdan boshlab 48 soatdan ошмаслиги kerak.

Surishtiruvchi, tergovchi yoki prokuror tomonidan zarur va yetarli asoslar taqdim etilsa, ushlab turish sudning qarori bilan qo‘shimcha ravishda qirq sakkiz soatga uzaytirilishi mumkin.

Ushlab turish muddati tugashidan oldin, agar asoslar bo‘lsa, ushlab turilgan shaxsni ishda ayblanuvchi sifatida ishtirok etish uchun olib kelish, unga ayblov qo‘yilishi kerak, u so‘roq qilinishi kerak (JPKning 109−112-moddasi) va jazo chorasi borasida qaror berilishi lozim (JPKning 236−240-moddalari).

Istisno holatlarda sud ushlab turilgan gumonlanuvchiga nisbatan qamoqqa olish, uy qamog‘ida saqlash yoki garov puli tarzidagi jazo choralarini qo‘llashi mumkin. Bunda, gumon qilinuvchiga uшланgaн kundan boshlab 10 kun ichida ayblov qo‘yilishi kerak.

Aks holda, jazo chorasi bekor qilinadi va shaxs qamoqdan yoki uy qamog‘idan ozod qilinadi va garov puli garov to‘lovchiga qaytariladi. Jinoyat ishi qo‘zg‘atilgandan so‘ng va qamoqqa olishning butun muddati davomida ish olib boruvchi surishtiruvchi va tergovchi o‘z vakolatlari doirasida jinoyat sodir etish holatlarini aniqlash, hibsga olish asosini tekshirish uchun tergov harakatlarini amalga oshirishi mumkin.

Shaxsni ushlash jarayonini amalga oshirishga kim haqli?

JPKning 222-moddasiga binoan jinoyatni sodir etishda gumon qilinganlarni ushlash ichki ishlar organlari xodimlari va tergovga qadar qadar tekshiruvni, surishtiruvni yoki dastlabki tergovni amalga oshiruvchi boshqa organning xodimi tomonidan amalga oshirilishi mumkin.

JPKning38 va 39−1-moddalariga muvofiq, ularga quyidagilar kiradi:

Bundan tashqari, JPKning 222-moddasi qoidalariga muvofiq, jinoyat sodir etishda gumon qilingan shaxs asoslar mavjud bo‘lgan taqdirda muomalaga layoqatli har qanday shaxs tomonidan ushlanib va yaqin oradagi ichki ishlar organiga yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organga olib kelinishi mumkin.

Fuqarolik kodeksining 22-moddasiga binoan, Fuqaroning o‘z harakatlari bilan fuqarolik huquqlariga ega bo‘lish va ularni amalga oshirish, o‘zi uchun fuqarolik burchlarini vujudga keltirish va ularni bajarish layoqati (muomala layoqati) u voyaga yetgach, ya’ni o‘n sakkiz yoshga to‘lgach to‘la hajmda vujudga keladi. Agar shaxs voyaga yetgunga qadar qonuniy asosda nikohdan o‘tsa, nikohdan o‘tgan vaqtdan e’tiboran to‘la hajmda muomala layoqatiga ega bo‘ladi.

Shaxsni ushlash va shaxsiy tintuv o‘tkazish tartibi

JPKning 224-moddasiga ko‘rsatilganidek, shaxsni ushlayotgan vakolatli xodim o‘zini tanishtirishi (lavozimi, unvoni va ismi-sharifini) shart va ushlab turilgan shaxsning talabiga ko‘ra shaxsini tasdiqlovchi hujjatni taqdim etishi shart.

So‘ng xodim gumon qilinuvchiga ushlanish sababini aytishi kerak. Keyin uning huquqlari borasida tushuntirish beradi (ushlangan shaxs qanday huquqlarga egaligini quyida kўриш mumkin).

Keyin ushlab turilgan shaxsdan yaqin oradagi ichki ishlar organiga yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organga birga borishini talab qilinishi shart.

JPKning 224-moddasiga binoan, ushlayotgan vakolatli shaxs shaxsiy tintuv yoki olib qo‘yishni amalga oshirishga haqlidir. Buning uchun unda gumonlanuvchida qurol borligi yoki u jinoyat sodir etganligini fosh qiluvchi dalillardan qutulish niyatida ekanligini taxmin qilishga yetarli asoslar mavjud bo‘lishi kerak. Shaxsiy tintuv o‘tkazish yoki olib qo‘yish to‘g‘risidagi bayonnoma ushlangan shaxs ichki ishlar organiga yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organga keltirilganidan so‘ng xolislar hozirligida tuzilishi mumkin.

Ma’lumot uchun, olib qo‘yish — bu jinoiy ish uchun ahamiyatli bo‘lgan predmet va hujjatlarni olishdir.

JPKning 162-moddasiga binoan, shaxsiy tintuv hamda narsa va hujjatlarni olib qo‘yish tintilayotgan shaxs bilan bir jinsdagi mutaxassis hamda xolislar ishtirokida o‘tkazilishi mumkin.

Surishtiruvchi, tergovchi yoki prokuror gumon qilinuvchiнинг ushlab turilgan joyi to‘g‘risida darhol oila a’zolaridan biriga, ular bo‘lmagan taqdirda esa boshqa qarindoshlariga yoki yaqin kishilariga xabar berishi, shuningdek bu haqda ish yoxud o‘qish joyiga ma’lum qilishi shart.

Ushlab turilgan shaxs qanday huquqlarga ega?

JPKning 224-moddasiga binoan ushlab turilgan shaxs advokatga yoki yaqin qarindoshiga telefon qilish yoki xabar berish huquqiga ega.

Ushlab turilgan shaxs u nimada gumonlanayotganini bilishga haqli. Unga u bergan ko‘rsatuvlardan jinoyat ishiga doir dalillar sifatida uning o‘ziga qarshi foydalanilishi mumkinligi bildirilishi shart.

Ushlab turilgan shaxsga himoyachiga ega bo‘lish hamda uchrashuvlarning soni va davom etish vaqti cheklanmagan holda u bilan xoli uchrashish huquqi kafolatlangan, bundan tashqari, u, shuningdek, o‘zining himoyalanish huquqini shaxsan o‘zi amalga oshirishi mumkin. Shuningdek, ko‘rsatuv berishdan bosh tortish ham mumkin.

JPKning 49-moddasiga binoan, himoyachining ishda ishtirok etishiga jinoyat protsessining har qanday bosqichida, shaxs ushlanganida esa uning harakatlanish erkinligiga bo‘lgan huquqi amalda cheklangan paytdan boshlab ruxsat etiladi.

Agar ushlangan shaxs ish yuritilayotgan tilni bilmasa yoki yetarli darajada bilmasa, u holda uning huquqlari birinchi so‘roqdan oldin tarjimon ishtirokida tushuntirilishi kerak.

JPKning 48-moddasiga binoan, jinoyat sodir etishda gumon qilingan shaxs ushlanganidan keyin yigirma to‘rt soatdan kechiktirmay so‘roq qilinishini talab qilish haqqi bor.

IIO xodimlari shaxsni ushlash jarayonida jismoniy kuch ishlata oladimi?

«Ichki ishlar organlari to‘g‘risida»gi qonunning 21 va 22-moddalariga binoan IIO xodimi agar kuch ishlatilmaydigan usullar ichki ishlar organi xodimining zimmasiga yuklatilgan majburiyatlarning bajarilishini ta’minlamasa, shaxsan o‘zi yoki bo‘linma (guruh) tarkibida jismoniy kuch ishlatish, shu jumladan kurashning jang usullarini qo‘llash huquqiga ega bo‘ladi.

Jismoniy kuch quyidagi hollarda qo‘llanilishi mumkin:

Shu bilan birga, IIO xodimi gumonlanuvchini jismoniy kuch ishlatilish niyati to‘g‘risida aniq ifodalangan holda ogohlantirishi kerak. Ushbu ogohlantirishning imkoni bo‘lmagan yoxud ularning qo‘llanilishini kechiktirish fuqarolarning va ichki ishlar organi xodimining hayoti va sog‘lig‘iga bevosita xavf tug‘diradigan hamda boshqa og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan hollar bundan mustasno.

Ichki ishlar organi xodimi har qanday zararni minimallashtirishga harakat qilishi shart.

Shaxsni ushlash jarayonida qanday maxsus vositalardan foydalanish mumkin?

«Ichki ishlar to‘g‘risida»gi qonunning 23-moddasiga binoan, ichki ishlar xodimi bir qator hollarda, shu jumladan yashirinishga urinayotgan yoki qurolli qarshilik ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan shaxsni ushlashda maxsus vositalardan foydalanish huquqiga ega.

Gumon qilinuvchini ushlash jarayonida IIO xodimlari quyidagi maxsus vositalardan foydalanish huquqiga ega:

Homiladorlik belgilari sezilib turgan ayollarga, nogironlik belgilari ko‘rinib turgan shaxslarga, yoshi aniq ko‘rinib turgan yoki ma’lum bo‘lgan voyaga yetmaganlarga nisbatan maxsus vositalarni qo‘llash mumkin. Bundan ularning qurolli qarshilik ko‘rsatganligi yoki fuqarolarning yoxud ichki ishlar organi xodimining hayoti va sog‘lig‘iga haqiqatda tahdid etib, guruh bo‘lib hujum qilganligi hollari mustasno.

Bundan tashqari, kuch ishlatmasdan, jamoat tartibini, transport, aloqa vositalari va tashkilotlarning ishini buzmasdan o‘tkazilayotgan g‘ayriqonuniy yig‘ilishlar, mitinglar, namoyishlar, ommaviy chiqishlar va piket qo‘yishlarni bartaraf etish chog‘ida maxsus vositalarning, shu jumladan gazli hamda shikastlantiruvchi qurolning qo‘llanilishi taqiqlanadi.

Maxsus vositalarning qo‘llanilishi uchinchi shaxslarning hayoti, sog‘lig‘iga xavf tug‘dirmasligi va mol-mulkiga zarar yetkazmasligi kerak.

Qaysi holatlarda o‘qotar quroldan foydalanish mumkin?

Ichki ishlar to‘g‘risidagi qonunning 24-moddasida IIO xodimi faqat quyidagi hollarda o‘qotar quroldan foydalanish huquqiga ega deyilgan:

Ichki ishlar organining xodimi o‘qotar qurolni qo‘llashdan oldin ogohlantirishi shart, bundan uning hayotiga yoki fuqarolarning hayotiga bevosita xavf tahdid solayotgan hollar mustasno.

Qonunda ayollarga, nogironlik belgilari ko‘rinib turgan shaxslarga, yoshi aniq ko‘rinib turgan yoki ma’lum bo‘lgan voyaga yetmaganlarga nisbatan, maxsus vositalarning, shu jumladan gazli hamda shikastlantiruvchi qurolning qo‘llanilishi taqiqlanadi, bundan ularning qurolli qarshilik ko‘rsatganligi yoki fuqarolarning yoxud ichki ishlar organi xodimining hayoti va sog‘lig‘iga haqiqatda tahdid etib, guruh bo‘lib hujum qilganligi hollari mustasno.

O‘qotar qurol qo‘llanilishi natijasida tasodifiy shaxslar jabrlanishi mumkin bo‘lsa, ichki ishlar organi xodimi ko‘p fuqarolar to‘planganda uni qo‘llash huquqiga ega emas.

Ushbu qonunning 21-moddasiga ko‘ra, jismoniy kuch ishlatilganligi, maxsus vositalar yoki o‘qotar qurol qo‘llanilganligi natijasida tan jarohati olgan fuqarolarga birinchi yordam ko‘rsatilishi, shuningdek imkon qadar qisqa vaqt ichida tibbiy yordam ko‘rsatish choralari ko‘rilishi, ularning qarindoshlari esa yigirma to‘rt soat ichida bu haqda xabardor qilinishi kerak.

Psixologik (ruhiy) bosim o‘tkazilishi mumkinmi?

Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining 5-moddasida hech kim qiynoqqa solinmasligi yoki shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsitadigan muomala yoki jazoga duchor qilinmasligi kerak deb aytilgan. 1995 yilda O‘zbekiston tomonidan ratifikatsiya qilingan Qiynoqlarga qarshi konvensiyaning 1-moddasiga binoan, odamga ma’lumot olish yoki jazo qo‘llash uchun axloqiy yoki jismoniy azob berish qiynoqqa solish deb hisoblanishi mumkin.

Bundan tashqari, O‘zbekiston prezidentining 2017 yil 30 noyabrdagi farmoniga binoan, jinoyat ishini ko‘rib chiqayotganda, qiynoq, psixologik va jismoniy bosim va boshqa jinoyat protsessi ishtirokchilariga yoki ularning yaqin qarindoshlariga nisbatan shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi munosabatlarni qo‘llash orqali olingan ma’lumotlar dalil sifatida qabul qilinmaydi.

Shaxsni ushlash jarayonini videoyozuv bilan qayd etish

2020 yil may oyida qabul qilingan Jinoyat-protsessual kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risidagi qonunga binoan ushlab turish paytida ba’zi protsessual harakatlar videokameraga yozilishi shart.

JPKning 224-moddasiga binoan, bunga quyidagilar kiradi:

Agar ushbu protsessual harakatlarni bajarishni kechiktirib bo‘lmaydigan bo‘lsa, ularni videoyozuv orqali qayd etmasdan amalga oshirishga yo‘l qo‘yiladi. Mazkur qoida ichki ishlar organi yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organ binosida amalga oshiriladigan ushlab turishga nisbatan tatbiq etilmaydi.

Shaxsni ushlash videoyozuv orqali qayd etilmagan bo‘lsa, ichki ishlar organiga yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organga olib kelinganidan so‘ng videoyozuvdan foydalangan holda uning protsessual huquqlarini tushuntirish shart. Ushlab turilgan shaxsga videoyozuv uni namoyish qilish orqali tanishtiriladi.

Shaxsni yalang‘ochlash bilan bog‘liq shaxsiy tintuvni videoyozuv orqali qayd etish taqiqlanadi.

Ushlab turish bayonnomasini tuzish

Ушланgaн shaxs ichki ishlar organiga yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organga keltirilganidan so‘ng huquqni muhofaza qiluvchi organning navbatchisi yoki boshqa xodimi JPKning 225-moddasida keltirilgan barcha ma’lumotlarni ko‘rsatgan holda ushlab turish bayonnomasini boshliqning ko‘rsatmasiga binoan darhol tuzishi kerak:

Bayonnomani ushlab turishning asosliligini tekshirish vazifasi topshirilgan ichki ishlar organi xodimi yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organ xodimi, ushlab keltirgan vakolatli shaxs yoki fuqaro, ushlangan shaxs va xolislar imzo chekib, tasdiqlaydi.

Agar ushlab turilgan shaxs bayonnoma yoki keltirilgan gumon bilan rozi bo‘lmasa, u «Tanishdim, lekin rozi emasman» deb bayonnomani imzolashga haqli.

Ushlab turilganlarni saqlash joylari

Jinoyatni sodir etishda gumon qilinayotgan ushlangan shaxs ichki ishlar organi yoki huquqni muhofaza qiluvchi boshqa organga keltirilganidan so‘ng u ozodlikdan mahrum etish joyi hisoblanmagan xizmat binolarida saqlanishi shart yoki vaqtincha saqlash hibsxonasi kamerasiga joylashtiriladi.

Ushlab turilganlarni ayrim joylarda istisno tarzida maxsus moslashtirilgan binolarda, dengiz va daryo kemalarida esa maxsus ajratilgan kayutalarda saqlashga yo‘l qo‘yiladi.

Jinoyat sodir etishda gumon qilinayotgan ushlangan shaxs kim bilan uchrashishi mumkin?

JPKning 230-moddasiga binoan, ushlab turilgan shaxsga himoyachi bilan birinchi xoli uchrashuvga birinchi so‘roqqacha ruxsat beriladi.

Qarindoshlari va boshqa shaxslar bilan uchrashuvga ushlab turilgan shaxslar saqlanadigan joyning ma’muriyati ushlab turish to‘g‘risidagi materiallar qaysi tergovchi yoki surishtiruvchining ish yurituvida bo‘lsa, faqat o‘sha tergovchi yoki surishtiruvchining yozma ruxsati asosida ijozat beradi, himoyachi bilan uchrashuv bundan mustasno.

Jinoyatni sodir etishda gumon qilinib, ushlab turilgan shaxs qaysi holatlarda ozod qilinishi kerak?

Jinoyat-protsessual kodeksning 234-moddasiga binoan ushlab turilgan shaxs quyidagi holatlarda ozod qilinishi kerak:

Ushlab turilgan shaxsni ozod qilish surishtiruvchi, tergovchi, prokurorning qaroriga yoxud sudning ajrimiga binoan ushlab turilganlar saqlanadigan joyning boshlig‘i tomonidan amalga oshiriladi.

Prokurorning, tergovchining yoki surishtiruvchining ushlab turilgan shaxsni ozod qilish haqidagi qarori yoxud sudning uni ushlab turish muddatini uzaytirish to‘g‘risidagi yoki unga nisbatan qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasini qo‘llash haqidagi ajrimi qonunda belgilangan ushlab turish muddati ichida ushlab turilganlar saqlanadigan joyga kelib tushmasa, ushlab turilganlar saqlanadigan joyning boshlig‘i bu shaxsni ozod qiladi va uning ozod qilinganligi to‘g‘risida prokurorga, tergovchiga yoki surishtiruvchiga bildirish xati yuboradi.

Zarur hollarda ushlab turilganlar saqlanadigan joyning ma’muriyati ozod qilingan shaxslarning yashash joyiga tekin jo‘nab ketishini ta’minlaydi; ularning iltimosiga ko‘ra, ushlab turilganlar saqlanadigan joyda bo‘lgan vaqti haqida ma’lumotnoma beradi.

Agar shaxs noqonuniy ushlab turilgan bo‘lsa, unda unga yetkazilgan zarar, JPKning 235-moddasiga muvofiq to‘liq qoplanishi shart.