Tejamkorlikning ma nosi

Тўкилган тупроғи билан тўлмас.

Тежамкорлик ва исрофгарчилик ҳақида мақоллар

Асал десанг, бир кемир,
Қўл тиқсанг, икки кемир.

Бир бошоқ дон —
Бир сават нон.

Бирин-бирин минг бўлар,
Тома-тома кўл бўлар.

Бия, топиб беради туя.

Бозори яқин бойимас.

Бойлик ушоқдан йиғилар.

Бугун едим — етдим,
Эрта едим — ўтдим.

Ҳамма ҳайитга чиққанда,
Хумга кириб ётдим.

Бўйдоқнинг бўйнини бит ер,
Топган-тутганини ит ер.

Даланинг кўкига ишонгунча,
Отангнинг гўрига ишон.

Дарё-дарё қабул қил,
Томчи-томчи юбор.

Дон аяган донга етар,
Нон аяган — нонга.

Донни йиққан донодир.

Ейишинг — кепак,
Кийишинг — ипак.

Ёзсам кафтимда бўлар,
Йиғсам — муштумда.

Икки ярим — бир бутун.

Йиғсанг етасан, совурсанг кетасан.

Йиғсанг — кўп, совурсанг — оз.

Каллаклаб ёқсанг, қирқ йилга етар,
Қўпориб ёқсанг — бир йилга.

Кам-кам есанг, доим ерсан,
Кўп-кўп есанг, нени ерсан.

Кечалаб туриб йўл юрсанг,
Элтиб қўйгандай бўлар.

Соқолинг чиқмай пул топсанг,
Отанг бергандай бўлар.

Мозоринг яқин бўлса ҳам,
Бозоринг яқин бўлмасин.

Молини қуритаман деган пул қилар,
Донини қуритаман деган ун қилар.

Озни бежа, кўпни тежа.

Олаверсанг, енгил бўлар,
Солаверсанг — оғир.

Олтида йиғсанг, ошади,
Еттида йиғсанг, етади.

Ортиб қолса қозонда,
Иситиб ерсан азонда.

Ортиқча мол кўз чиқармас.

Ота мулки бўлса ҳам, аяб е.

Отни аяган от минар,
Тўнни аяган тўн кияр.

Ошни аясанг — ошга,
Нонни аясанг — нонга.

Оқ танганг ортиқ бўлса,
Қора кунингга сақла.

Пиширсанг, ош бўлар,
Пиширмасанг, қуш бўлар.

Пул бўлди — кул бўлди.

Пулни топиш осон, сақлаш қийин.

Пул тўпласанг, кул бўлар,
Сомон тўпласанг, пул бўлар.

Пулни пул топар.

Пулни топган харжласин.

Пулнинг онаси — тийин.

Саноқли мол йўқолмас.

Соғиб ичсанг, минг кунлик,
Сотиб есанг, бир кунлик.

Сув қаттиқ ерда тўхтар.

Танга тийиндан ўсар,
Йилқи қулундан ўсар.

Тежаб еган дармонда,
Тежамаган — армонда.

Тежаган терга тушмас.

Тежамаганнинг таги — танг.

Тежоғлик иш — бежоғлик иш.

Тежоғлик рўзғор — бежоғлик қўғирчоқ.

Тийин қадрини билмаган сўм қадрини билмас.

Товуқни есанг, бир ейсан,
Тухумини есанг, минг ейсан.

Тома-тома кўл бўлар,
Оқа-оқа сел бўлар.

Тома-тома кўл бўлар,
Томмай қолса, чўл бўлар.

Торта-торта есанг, той орттирасан,
Қўя-қўя есанг, қўй орттирасан.

Тухумнинг оқини оқлаб е,
Сариғини — сақлаб.

Тўкилган тупроғи билан тўлмас.

Тўкилгандан томчилаган ёмон.

Тўқликда очликни ўйла,
Бойиганда — муҳтожликни.

Уйлигини топмаган тўйлигини тўздирар.

Уста овчи чумчуққа ўқ отмас.

Чойнинг охирини отангга ҳам берма.

Чумолининг бир йил йиққани —
Туянинг бир ютгани.

Эр топувчан бўлса,
Хотин тақувчан бўлар.

Эр қоплар, хотин сақлар.

Эскини эплагунча, эсинг кетар.

Эскисиз янги бўлмас.

Ямасанг, янги бўлар,
Янгминг тенги бўлар.

Янгини эски сақлар.

Яхши ўғил бийлар ота молини,
Ёмон ўғил сочар ота молини.

Яхшининг кўҳнаси тозанинг хизматини қилар.

Ўлган ўзбекнинг қўйнида нони бор.

Ўрдак есанг, ғоз боғла.

Ўтин ёрмаганга ўтин ёқтирма.

Ўтин йиғсанг, пул бўлар,
Ўтга ёқсанг, кул бўлар.

Ўғил уйлантирганга ўн йил,
Қиз чиқарганга қирқ йил ёндашма.

Қаровсиз уй — ташландиқ ўра.

Қаттиқ жойда қоқ турар.

Қиз асрай олмаган тул қилар,
Жун асрай олмаган қил қилар.

Қиз чиқарган уй масжидга ўхшаб қолар.

Қириб есанг, қирқ кунга етар,
Ўйиб есанг — ўн кунга.

Қиш киярин ёз кийса,
Ғариб қайдан бойисин.

Қишлигини топмаган ёзлигидан айрилар.

Қозонга кирган қайтиб қопга кирмас.

Қора пулни қора кунга сақла.

Қўл тегди — пичоқ тегди.

Қўлинг мой бўлса, бошингга сурт.

Ҳамёнини қадрлаган ҳисобини пухта қилар.

Ҳар куни ема паловни,
Ҳар куни ёққин оловни.

Ҳисобини билган — бир йил етим,
Ҳисобини билмаган — ўлгунча етим.

Ҳисобини билмаган ҳамёнидан айрилар.

Ҳолингга қараб ҳисса қўш.

Tejamkorlikning ma’nosi

Tejamkorlik deganda soddaligi va me’yorliligi, xuddi unga o’xshab shaxslar tomonidan axloqiy me’yorlarga qat’iy rioya qilish. Tejamkorlik so’zi lotincha kelib chiqqan tejamkorlik, 2 komponentdan iborat: austerus bu «qiyin yoki qo’pol» va qo’shimchani anglatadi itas bu «sifat» ni ifodalaydi.

So’zga berilgan ta’rifga qaraganda, bu atama odamlarni, narsalarni, vaziyatlarni yoki hodisalarni tasvirlash uchun ishlatilishini ko’rish mumkin, ya’ni uning xususiyatlari juda ko’p hashamatni keltirmasa, narsa tejamkorlikdirAksincha, bu juda oddiy, masalan: «uy tejamkor», demak uning bezaklari va mebellari juda oddiy.

Shaxsga kelsak, sifat ishlatiladi tejamkorlik tasvirlash a qattiq, qattiq, hushyor yoki mo»tadil shaxsBu xarajatlarni kamaytirish uchun o’z iste’molini kamaytiradigan yoki o’zlarini hashamatli narsalardan mahrum qiladigan va ko’p hollarda, odam yaxshi iqtisodiy ahvolga ega, ammo kelajakni o’ylab, ushbu turmush tarzini boshqarishni afzal ko’rgan odamga tegishli.

Tejamkorlik tejamkorlik va astsetizm bilan bog’liq. Biroq, tejamkorlik – bu tejamkor, mo»tadil bo’lishning sifati, o’z navbatida astsetizm – axloqiy va ma’naviy barkamollikka erishish uchun iqtisodiy lazzatlanishdan voz kechishdir. Shuning uchun, tejamkorlik oddiy va hashamatsiz yashashdir.

Shuningdek qarang: Zohidlik.

Boshqa tomondan, tejamkorlik atamasi sinonim sifatida ishlatiladi: zo’ravonlik, qat’iylik, qattiqlik, pürüzlülük, minimalist va boshqalar. Shuningdek, tejamkorlik so’zining ba’zi antonimlari: mo’llik, boylik, isrofgarchilik va boshqalar.

Shuningdek Minimalistga qarang.

Tejamkorlik qiymat sifatida

Tejamkorlikning aksi isrofgarchilik, shuning uchun tejamkorlik fazilatdir, bu esa shaxsga o’z xarajatlarini nazorat qilish imkoniyatini beradi, chunki hech kim mol-mulkka egalik qilish uchun qarzdor bo’lmasligi yoki hayotining ma’lum bir davrida ular ololmaydigan hashamatli turmush tarzi.

Yuqorida aytib o’tilganlarga qaraganda, xuddi shu narsa siyosiy hayotda ham sodir bo’ladi, chunki mamlakat mamlakatni xarobaga olib keladigan xorijiy mamlakatlar bilan qarzlar orqali emas, balki turli xil moliyaviy siyosat orqali boylikni targ’ib qilishi kerak.

Iqtisodiy tejamkorlik

Iqtisodiy tejamkorlik – bu bir turi iqtisodiy inqirozda hukumatlar tomonidan qo’llaniladigan siyosatXalqqa ko’rsatiladigan davlat xizmatlari va imtiyozlarni qisqartirish, xarajatlar deflyatsiyasiga erishish va jismoniy shaxslar tomonidan soliq to’lovini ko’paytirish orqali davlat kamomadini kamaytirishdan iborat.

Shuningdek qarang: iqtisodiy inqiroz.

Biroq, tejamkorlik siyosati Xalqaro valyuta fondi (XVF), unda, ilgari aytilganidek, qarzlarni to’lash uchun davlat xarajatlarini kamaytirishdan iborat, demak, bu xususiy va jamoat iste’molini cheklaydigan qat’iy siyosatdir.

Tejamkorlik va isrofgarchilik haqida maqollar

Asal desang, bir kemir,
Qo’l tiqsang, ikki kemir.

Bir boshoq don —
Bir savat non.

Birin-birin ming bo’lar,
Toma-toma ko’l bo’lar.

Biya, topib beradi tuya.

Bozori yaqin boyimas.

Boylik ushoqdan yig’ilar.

Bugun yedim — yetdim,
Erta yedim — o’tdim.

Hamma hayitga chiqqanda,
Xumga kirib yotdim.

Bo’ydoqning bo’ynini bit yer,
Topgan-tutganini it yer.

Dalaning ko’kiga ishonguncha,
Otangning go’riga ishon.

Daryo-daryo qabul qil,
Tomchi-tomchi yubor.

Taviya etamiz :

Tejamkorlik va isrofgarchilik haqida maqollar

Don ayagan donga yetar,
Non ayagan — nonga.

Donni yiqqan donodir.

Yeyishing — kepak,
Kiyishing — ipak.

Yozsam kaftimda bo’lar,
Yig’sam — mushtumda.

Ikki yarim — bir butun.

Yig’sang yetasan, sovursang ketasan.

Yig’sang — ko’p, sovursang — oz.

Kallaklab yoqsang, qirq yilga yetar,
Qo’porib yoqsang — bir yilga.

Kam-kam yesang, doim yersan,
Ko’p-ko’p yesang, neni yersan.

Kechalab turib yo’l yursang,
Eltib qo’yganday bo’lar.

Soqoling chiqmay pul topsang,
Otang berganday bo’lar.

Mozoring yaqin bo’lsa ham,
Bozoring yaqin bo’lmasin.

Molini quritaman degan pul qilar,
Donini quritaman degan un qilar.

Ozni beja, ko’pni teja.

Olaversang, yengil bo’lar,
Solaversang — og’ir.

Oltida yig’sang, oshadi,
Yettida yig’sang, yetadi.

Ortib qolsa qozonda,
Isitib yersan azonda.

Ortiqcha mol ko’z chiqarmas.

Ota mulki bo’lsa ham, ayab ye.

Otni ayagan ot minar,
To’nni ayagan to’n kiyar.

Oshni ayasang — oshga,
Nonni ayasang — nonga.

Oq tangang ortiq bo’lsa,
Qora kuningga saqla.

Pishirsang, osh bo’lar,
Pishirmasang, qush bo’lar.

Pul bo’ldi — kul bo’ldi.

Pulni topish oson, saqlash qiyin.

Pul to’plasang, kul bo’lar,
Somon to’plasang, pul bo’lar.

Pulni pul topar.

Pulni topgan xarjlasin.

Pulning onasi — tiyin.

Sanoqli mol yo’qolmas.

Sog’ib ichsang, ming kunlik,
Sotib yesang, bir kunlik.

Suv qattiq yerda to’xtar.

Tanga tiyindan o’sar,
Yilqi qulundan o’sar.

Tejab yegan darmonda,
Tejamagan — armonda.

Tejagan terga tushmas.

Tejamaganning tagi — tang.

Tejog’lik ish — bejog’lik ish.

Tejog’lik ro’zg’or — bejog’lik qo’g’irchoq.

Tiyin qadrini bilmagan so’m qadrini bilmas.

Tovuqni yesang, bir yeysan,
Tuxumini yesang, ming yeysan.

Toma-toma ko’l bo’lar,
Oqa-oqa sel bo’lar.

Toma-toma ko’l bo’lar,
Tommay qolsa, cho’l bo’lar.

Torta-torta yesang, toy orttirasan,
Qo’ya-qo’ya yesang, qo’y orttirasan.

Tuxumning oqini oqlab ye,
Sarig’ini — saqlab.

To’kilgan tuprog’i bilan to’lmas.

To’kilgandan tomchilagan yomon.

To’qlikda ochlikni o’yla,
Boyiganda — muhtojlikni.

Uyligini topmagan to’yligini to’zdirar.

Usta ovchi chumchuqqa o’q otmas.

Choyning oxirini otangga ham berma.

Chumolining bir yil yiqqani —
Tuyaning bir yutgani.

Er topuvchan bo’lsa,
Xotin taquvchan bo’lar.

Er qoplar, xotin saqlar.

Eskini eplaguncha, esing ketar.

Eskisiz yangi bo’lmas.

Yamasang, yangi bo’lar,
Yangming tengi bo’lar.

Taviya etamiz :

Yangini eski saqlar.

Yaxshi o’g’il biylar ota molini,
Yomon o’g’il sochar ota molini.

Yaxshining ko’hnasi tozaning xizmatini qilar.

O’lgan o’zbekning qo’ynida noni bor.

O’rdak yesang, g’oz bog’la.

O’tin yormaganga o’tin yoqtirma.

O’tin yig’sang, pul bo’lar,
O’tga yoqsang, kul bo’lar.

O’g’il uylantirganga o’n yil,
Qiz chiqarganga qirq yil yondashma.

Qarovsiz uy — tashlandiq o’ra.

Qattiq joyda qoq turar.

Qiz asray olmagan tul qilar,
Jun asray olmagan qil qilar.

Qiz chiqargan uy masjidga o’xshab qolar.

Qirib yesang, qirq kunga yetar,
O’yib yesang — o’n kunga.

Qish kiyarin yoz kiysa,
G’arib qaydan boyisin.

Qishligini topmagan yozligidan ayrilar.

Qozonga kirgan qaytib qopga kirmas.

Qora pulni qora kunga saqla.

Qo’l tegdi — pichoq tegdi.

Qo’ling moy bo’lsa, boshingga surt.

Hamyonini qadrlagan hisobini puxta qilar.

Har kuni yema palovni,
Har kuni yoqqin olovni.

Hisobini bilgan — bir yil yetim,
Hisobini bilmagan — o’lguncha yetim.

Hisobini bilmagan hamyonidan ayrilar.

Holingga qarab hissa qo’sh.