Tarvuzning foydalari va ozuqaviy miqdori

Tarvuz nima?

Qovoqdoshlar oilasiga mansub bir yillik o‘simlik bo‘lgan tarvuz yirik sharsimon poliz ekini hisoblanadi. Shirin va suvli meva bo’lgan bitta tarvuzning massasi 1,5-2 kilogrammdan 8-10 kilogrammgacha o’zgarishi mumkin. Uning sudraluvchi poyasi bor. Keng barglari va qalin po’stlog’i tufayli to’g’ri iqlim sharoitida bardoshli deb aytish mumkin. Mo’tadil iqlim sharoitida o’sadigan tarvuz sovuqqa juda sezgir. Dunyoda iste’moli va ishlab chiqarilishi yuqori bo’lgan tarvuz pomidordan keyin eng ko’p hosil qilinadigan ekin hisoblanadi. Suv miqdori taxminan 92% ni tashkil qiladi.

Tarvuzning ozuqaviy miqdori qanday?

Tarvuz juda mazali bo’lishi bilan birga ozuqaviy qiymati yuqori bo’lgan mevalardan biridir. Tarkibida suv miqdori ko‘p bo‘lganligi sababli uning energiya miqdori past bo‘ladi. 100 gramm tarvuz tanani taxminan 30 kkl energiya bilan ta’minlaydi. 200 gramm va taxminan bir tilim, tarvuzning miqdori 60 kkl ga to’g’ri keladi. 100 gramm tarvuz tarkibida 8 gramm uglevod, 0,6 gramm oqsil, 0,2 gramm yog‘ mavjud. Vitamin va mineral tarkibi ham juda yuqori va 100 gramm tarvuz sutkalik vitamin C ehtiyojining 14 foizini, A vitaminining 12 foizini, kaliy mineralining 3 foizini, magniyning 2 foizini va B1, B5, B6 vitaminlarini qondiradi talabning 2%. U karotinoidlarga juda boy.

Tarvuzning qanday foydalari bor?

Vitamin va minerallarga va antioksidant ozuqalarga juda boy bo’lgan tarvuz, bu xususiyati tufayli organizmga salomatlik nuqtai nazaridan juda ko’p foyda keltiradi. Tarvuzning o’zi bu foydalarni olish uchun samarali bo’lmasada, tarvuzni dietaga qo’shish orqali yaxshi natijalar olish mumkin. Mana, tarvuzning eng muhim ma’lum foydalari:

• Saraton bilan kurashadi

Tarvuz ko’p miqdorda karotenoidli likopenni o’z ichiga olgan oziq-ovqatlardan biridir, bu qizil rang pigmentini beradi. Likopen karotenoidning bir turi bo’lib, uni A vitaminiga aylantirib bo’lmaydi va juda kuchli antioksidantdir. Tanadagi erkin radikallarni kamaytiradigan ta’sirga ega bo’lgan likopen, bu xususiyati tufayli oksidlovchi stressni kamaytiradi va hujayralarni saraton kasalligidan himoya qiladi. Pomidor, tarvuz, atirgul, pushti greyfurt kabi qizil mevalarda mavjud bo’lgan likopen ko’plab saraton turlaridan, ayniqsa prostata saratonidan himoya qiladi. Bundan tashqari, uning rivojlanishini sekinlashtirish, tananing himoyasini kuchaytirish va mavjud saraton kasalliklarida davolanishga ijobiy ta’sir ko’rsatishi aniqlandi.

• Yurak-qon tomir salomatligini qo’llab-quvvatlaydi

Tarvuzdagi yuqori likopenning yana bir ijobiy ta’siri shundaki, u yurak-qon tomir kasalliklaridan himoya qiladi. Muhim o’simlik komponenti bo’lgan likopen arteriyalarning elastikligini saqlash va mustahkamlashga ta’sir qiladi. Bu xususiyat tufayli arteriyalarda ateroma plitalari paydo bo’lishi va ularning tiqilib qolishi oldini oladi va ateroskleroz kabi kasalliklardan himoya qiladi. Bundan tashqari, gipertoniyaning oldini olishga yordam beradigan likopen yurak-qon tomir kasalliklariga qarshi kurashadigan fitonsiddir. Dunyoda eng ko’p o’limga sabab bo’lgan kasalliklar guruhi yurak-qon tomir kasalliklari ekanligi e’tiborga olinsa, tarvuz va likopen miqdori yuqori bo’lgan boshqa oziq-ovqatlarni muntazam iste’mol qilish juda foydali ekanligi ko’rinadi.

• Bu sportchilar uchun juda foydali oziq-ovqat

Tarvuz – mashqdan oldin iste’mol qilish uchun juda mos. Tarkibidagi suv tufayli, sport mashg’ulotlari paytida terlash natijasida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan suvsizlanishni oldini oladi, shu bilan birga, kam tolalar miqdori tufayli qorin bo’shlig’ida shishish hissi tug’dirmaydi. Kaliyning yuqori miqdori tufayli u mashqlar paytida mushaklarning funktsiyalarini kuchaytirish orqali ishlashni oshiradi. O’z ichiga olgan L-sitrulin aminokislota tufayli, mashg’ulot paytida ishlashni qo’llab-quvvatlashga yordam berishi ma’lum. Bundan tashqari, tarvuz sportchilarda mashg’ulotlardan so’ng mushaklarning tiklanish jarayonini tezlashtiradi va og’riq paydo bo’lishini kamaytiradi. Tarkibidagi aminokislotalar, kaliy va magniy kabi minerallar tufayli mushaklarning tiklanish jarayonini tezlashtiradi, yuqori ozuqaviy qiymati tufayli esa mushaklardagi glikogen zahiralarini to’ldirishga yordam beradi.

• Teri salomatligini yaxshilaydi

Kun davomida iste’mol qilinadigan ovqatlar tarkibiga kiradigan suv umumiy suvga bo’lgan ehtiyojning taxminan 20% ni qondiradi. Bundan tashqari, suv miqdori yuqori bo’lgan tarvuz kabi mahsulotlarini iste’mol qilish, kuniga kamida ikki litr suv iste’mol qilish bilan amalga oshirilsa, tananing namlik muvozanatini saqlashda juda samarali. Terini muntazam ravishda yangilab turish, terining sog’lig’ini himoya qilish va teri nuqsonlarini oldini olish uchun terining ideal namligini saqlab qolish juda muhimdir. Tarvuzdagi suvning yuqori miqdori bu namlikning ta’minlanishini qo’llab-quvvatlaydi, tarvuzdagi yuqori vitamin va minerallar esa terini chiroyli qilish va quruqlik va ekzema kabi muammolarni oldini olishda samarali.

• Suvsizlanishni oldini oladi

Suyuqlikni yetarli darajada iste’mol qilmaslik – dunyodagi juda keng tarqalgan muammo. Shu bilan birga, turli dori-darmonlarni iste’mol qilish, choy va qahvani ko’p iste’mol qilish, suvning chiqarilishini oshiradigan diareya kabi muammolari, suv iste’moli yetarli bo’lmaganda suvsizlanish paydo bo’lishi mumkin. Buning oldini olish uchun kunlik suyuqlik talabini to’liq qondirish kerak. Kamida 2 litr suv iste’mol qilish kerak, choy va qahva kabi diuretik ta’sir ko’rsatadigan va tanadan suvni olib tashlaydigan ichimliklar bu miqdorga kiritilmasligi kerak. Suv iste’moli bilan bir qatorda tarvuz kabi 92% suv bo’lgan mahsulotlarini iste’mol qilish ham suvsizlanishning oldini olishda muhimdir. Tarvuz, ko’ngil aynishi va qayt qilish kabi holatlarda suv iste’moli kamaygan vaqtda tsnavul qilinsa foydali hisoblanadi.