Ta’magirlik va ochko’zlik haqida maqollar
Bezbetga qoshiq bersang, Bepul kafan topilsa, o’lmoq kerak. Berasing bo’lsa ahmoqqa, Qarzing bo’lsa mumsikdan, Bermagan kishini, Bersa — bir balo, Besh panja og’iz yirtar. Bir yo’talga — ikki cho’tal. Bir kesak bilan ikki chumchuqni urib bo’lmas. Bir ellik deb ikki ellikdan ajrama. Bir qo’ltiqqa ikki tarvuz sig’mas. Birov gul deydi, Birovning oshiga qaragan och qolar. Birovning uyiga boqma, Birovning xotini qiz ko’rinar. Boy yonini qashlasa gado qo’l cho’zar. Boynikiga — boy ko’ppak. Boynikini boytevat qizg’anar. Boyning qorni besh, Bor-yo’g’ini bilmayman. Bor tovog’im, kel tovog’im, Bo’rining o’zi to’ysa ham, ko’zi to’ymas. Gado oldida yonchiq kavlama. Gadoga salom berma, dinor ber. Gadoga choriq bersang, yamoqligini ham tilar. Gadoning xurjuni to’lsa ham, ko’zi to’ymas. Dardning sababi — tomoq Dasturxonga boqqan do’st emas. Devonadan oy boshi so’rama. Don boshqa, jig’ildon boshqa. Yeb yetti bo’lmagan, yalab yetmish bo’lmas. Yeb to’ymagan, yalab to’ymas. Yemas og’iz qo’l bog’lar. Yemxo’r ot to’rva teshar. Yomon na yeydi, na yediradi. Jon jonga kuyar, Ziqna birga unamay, duvajaga tushadi. Ziqnanikiga mehmon kelmas, Ikki kemaning boshini tutgan g’arq bo’lar. Ikki quyonni quvlagan birini ham tutolmas. It gadoy bilan chiqishmas. It ustidan qush uchsa, suyagini qizg’anar. It qorni to’ygan uydan ketmas. Itdan suyak kutma. Itdan suyak ortmas, Itni «ket» desang, ko’ngliga kelmas, Itning dardi — suyakda. Ichi tor itiga ham et bermas. Ichi tor xotin bola tug’mas. Ichi torga — dunyo tor. Yiqqandan qo’rqma, yegandan qo’rq. Yo’qlamaganning moli tugal. Kasal jonning harakatida, Kunda yegan — suq, Kunda yegan osilib o’lar, Ko’z tuproqqa to’yar. Ko’ngil o’yga to’lmas, Ko’pga yugurgan ozdan qolar. Ko’rgan bilan ko’z to’ymas, Ko’rganning ko’rmagani qursin, Ko’rdingki, osh, Ko’rdingki, yog’lik, Ko’rdingki, tekin, Ko’chganda ko’lik tegmagan, Laganning tagi — beti qattiqniki. Laylakning oyog’i o’ziga qisqa. Loyqa — boshdan, og’riq — oshdan. Mening nafsim balodur, Mening nafsim balodur, Mol egasi yo’lbarsdir, Moxov qoshdan gapirar, Nafsi buzuq hayitda o’lar, Nafsini tiygan — vali. Nafsini tiygan kishi sulton bo’lur, Nafsning yomoni — baloning koni. Nafsning so’ziga kirma, Nokasdan qarzdor bo’lsang, Nokaslardan qarz etma, Nokasning boyligi bo’lmas, Nokasning o’zi to’ysa ham, ko’zi to’ymas. Nokasning ishi — minnat. Olg’irlik ofat keltirar, Ot ko’rmagan ot ko’rsa, Xotin ko’rmagan xotin ko’rsa, Ot minmagan ot minsa, To’n kiymagan to’n kiysa, Ot chopar deb, it chopar, Och bachchag’ardan qoch bachchag’ar. Och bo’ridan to’q bo’ri yomon. Och to’yar, suq to’ymas. Ochko’z eshak to’rva teshar. Ochko’zni tuproq to’ydirar. Ochning qorni to’ysa ham, ko’zi to’ymas. Oqlik sotgan oqarmas. Oqsoq it sog’ itdan sovg’a tilar. Og’a-ini — achchiq, mol — chuchuk. Og’zi kattani uyida sina, Og’zing katta bo’lsa, qoshiqdan o’pkalama. Og’izda to’ymagan, to’qqizda to’ymas. Payg’ambar ham hozirligini ko’rar. Puldorning ota-onasi yo’q. Sariq it sovg’a tilar. Sevgan yo’lingga qarar, Sovg’a aqlni ko’r qilar. Somon birovniki bo’lsa ham, Suyak g’ajigan kuchuk Suq to’ymas, gadoy boyimas. Tabib haqi naqd bo’lmasa, Ta’magir — kunda g’amgin. Tegirmonning tishi yo’q, Tekin bo’lsa, mix yut. Tekinga mushuk ham oftobga chiqmas. Tovuq bergan g’oz kutar, Tulkining tushiga tovuq kirar, Tuya so’ygan echki so’ygandan et so’rabdi. Tuyaga yantoq kerak bo’lsa, bo’ynini cho’zar. Tuyaning tanigani — yantoq. To’ymas, odatini qo’ymas. To’ng’izni moshga o’rgatma, Xomtama hiylagarga aylanar. Chaynamay yegan — og’rimay o’lar. Chivin ham shiraga qo’nar. Ekilmagan ekinning ustidan pul olma. El to’ysa ham, elomon to’ymas. Eski boydan yurt qolmas, Et bor yerdan it ketmas. Yaxshi oshim qolguncha, O’zi to’ymaganning sarqiti yurak og’riq qilar. O’zi to’ymaganning ko’zi to’ymas. O’zi egarning qoshida, O’zim uyalganimdan patnisim uyalsin. O’zining butunini qo’yib, O’tinchining ko’zi o’mchada. O’g’ilsiz xotin sumakka to’ymas, Qayrag’och qattiq boisa, yorib bo’lmas, Qanoat to’rga eltar, Qassob onasiga ham suyak sotar. Qassob tanishini tuzlar. Qassobning oshnasi bo’lmas. Qassobning tushiga echki kirar. Qizil ko’rsa, Qizil Xizirni aynitar. Qizlar gulni der, Qizlar qizilga uchar, Qizni yanga buzar, Qizg’anchiqdan ortar, mechkaydan ortmas. Qoziga bersang, suyar, Qorinni to’yg’azish oson, Qorni ochga non bo’lsa bas, Qui yig’lar xo’jasi uchun, Qurbon, qurbonda to’ymaganni xudo urgan. Quruq qo’lga qush qo’nmas. Quruq qo’lni it talar. Qush donga yig’ilar, Qush tuzoqqa don uchun kelar. Qush ham o’z nafsidan ilinar. Qo’ziligida to’ymagan, Eshitgandan ko’rgan yaxshi, Eshishni bilmasang, qayiqda o’tirma. Yanglishmaydigan og’iz yo’q, Yaxshi-yomonning farqini bilmagan, Yaxshi ish bitirar, Yaxshi ish ulgi bo’lar, O’zga mushtini yemagan o’z mushtini botmon der. O’zi bilmas, kishidan so’ramas. O’zi qilolmagan qilganni ko’rolmas. Qaynoq sut ichib og’zi kuygan Qalovini topsang, qor yonar. Qari bilganni pari bilmas. Qari bor uyda pari bor. Qari ot ko’p yo’l bilar. Qari tovuq qarchig’aydan qo’rqmas. Qari qiz qozi bo’lar, Qarining ham qarisi bor, Qariyali uyda qo’y ham omon, bo’ri ham yo’q. Qarg’ani qo’rqitsang, botir bo’lar. Qirqqa davr qirq yo’ldan, Qirqqa kirmay, narxga kirmas. Qush qanoti bilan uchadi, Qo’l qo’lni tanir, Qo’lga o’rgangan qush qirda adashar. Qo’li singanning dardini qo’li singan biladi. Hayt desa, it yugurar, Har kim ham chaqilar,Ta’magirlik va ochko’zlik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Bir o’miga besh oshar.
Kunda kelar tingillab.
Izingdan qolmas zingillab.
Hech kim qilmas ishini.
Bermasa — ikki.
Birov — pul.
Bemahal eshigin qoqma.
Biri hamisha — bo’sh.
Bol tilaydi tomog’im.
Kelishingda quruq bo’lsang,
O’rta yerda sin, tovog’im.
Qarab yemagan ahmoq.
Ishkamba — nonga.
Kelsa ham ovqat yemas.
Yuqtobdan — po’stak.
Surbetni «ket» desang, aslo unutmas.
Tabib pulning harakatida.
Oyda yegan — to’q.
Oyda yegan to’q turar.
Bo’ri — qo’yga.
Tek turmoqqa nafs qo’ymas.
Ko’rmaganning — ko’rgani.
Ko’tarma bosh.
Uraver vaqtlik.
Uraver sekin.
Qo’nganda minib o’tirar.
Yonar o’tga soladur.
O’tdan suvga soladur.
Oldirgani qo’ymasdir.
Mechkay oshdan gapirar.
Dini buzuq — masjidda.
Nafsini tiymagan kishi ulton bo’lur.
Xiyonatga yo’l ochar.
Ham yo’lda qistaydi, ham — go’rda.
Qarz etsang ham, xarj etma.
Do’nonning toyligi bo’lmas.
Badnafslik — halokat.
Mina-mina o’ldirar.
Ura-ura o’ldirar.
Chopa-chopa o’ldirar.
Qoqa-qoqa to’zdirar.
It chopar deb, bit chopar.
Nafsi kattani — to’yida.
Sevmagan — qo’lingga.
Somonxona o’zingniki.
Qassob boltasining tagida o’lar.
Bemor dardi tuzalmas.
Ho’1-quruq bilan ishi yo’q.
Tuxum bergan — xo’roz.
Tovuqning tushiga tariq kirar.
Qo’shnini — oshga.
Yangi boydan cho’p qolmas.
Yutog’ich tuyani yungi bilan yutar.
Yomon qursoq yorilsin.
Ko’zi qozonning oshida.
Birovning yarmiga osilar.
Qizsiz xotin tuvakka to’ymas.
Qiz otasi qattiq bo’lsa, borib bo’lmas.
Ochko’zlik — go’rga.
Xizir yo’ldan chiqar.
Boy — pulni.
Savdogar — pulga.
Yangani tanga buzar.
Bermasang, so’yar.
Ko’zni to’yg’azish qiyin.
Ko’zi ochga dunyo yetmas.
Xo’jasi yig’lar oijasi uchun.
Chivin — shiraga.
To’qqizida to’ymas. gi yiln�}sbX0@�
Eshitganga ishonma, ko’rganingga ishon.
O’zini ko’rib bilgan yaxshi.
Qoqilmaydigan — tuyoq.
Arzon-qimmatning narxini bilmas.
Yomon ish yitirar.
Yomon ish kulgi bo’lar.
Qatiqni ham puflab ichar.
Sari itga rozi bo’lar.
Parining ham parisi bor.
Qirq birdan bir yo’ldan.
Quyrug’i bilan qo’nadi.
Ko’r — yo’lni.
Itdan avval — qiz.
Yaxshi ot ham qoqilar.
Ta’magirlik va ochko’zlik haqida maqollar