Tajribakorlik va kaltabinlik haqida maqollar
Avval iqtisod, keyin siyosat. Avval kuzat, keyin tuzat. Ayoz, o’tgan kuningni unutma, Ayron — achchiq, sut — chuchuk. Aytmasa, kim bilar, Ayg’ir qochsa, uyurdan top, Ariq loyqalanmay tinmas. Arig’ingni novday qil, Arpa qiltiqsiz bo’lmas, Arpaning kesagi bor. Arqog’ini ko’rib bo’zini ol, Achchiq bilan chuchukni totgan bilar, Baqqolning burni — shayin, Bilgandan ham o’tar, bilmagandan ham. Bilib solsang qushingni, Chuya bilmasang qushingni, Bilmaganga bit o’ldirish qiyin. Bir aylantirganni chir aylantir, Bir kerak bo’lgan narsa Bir sinalgan tajriba Birovning yerini pishirma, Bolam sevsin desang, bolasini sev. Bosh toshga tegsa, Boshidan o’tmaganning qoshidan o’tma. Buzoqning turqi tuqqaniga ma’lum. Buzoqning yugurgani — somonxonagacha. Butamasang, meva oz, Bo’yoqchining bo’yoqchiligi qo’lidan ma’lum. Bo’ri bor bo’lsin desang, Gapiiganning adashmog’i, Gapning onasi — quloq, Go’sht olishni bilmayman, Dard ko’rgan — tabib. Dard ko’rmagan avliyoga sig’inmas. Dard tortmagan dard bilmas. Daryo bo’yida quduq qazima. Daryo suvi oqa-oqa tozarar. Devonaga el ber, Doshqozonning oshi xom bo’lmas. Do’sting kimligini ayt, Yeganni ham ko’r, yedirganni ham. Yer tuzi eldan, Yetilmagan xamir tandirda turmas. Yovga borsang, baring bor, Yovni kichik ko’rsang, boshing ketar. Yoz yopinchig’ingni qo’yma, Yoz kelishini laylak bilar, Yoz ketar, qish kelar, Yozga yetsang, qish kuningni unutma. Yozligingni unutsang ham, qishligingni unutma. Yosh yigitning ko’zi bilan qiz olma. Yog’och kessang, uzun kes, kessa bo’lar, Jinnini jinni desang, Joydan joyning farqi bor, Jo’jani sanab bil, Zamon seni o’qitar, Sabog’ingni bilmasang, Zardoli ye-da, suv ich, Zarhal ko’rinar soxta, Ikki xo’roz xirmon sochar, Yigit ko’pni ko’rsa, odam bo’lar, Yo’l — kattadan, ergashish — kichikdan. Yo’ldan adashsang, shamolga ergash. Yo’lni bilgan qoqilmas. Kal o’zini ovutar, Kelbati kelishmagandan kengash so’rama. Kelmaganning ketidan borma. Kengasharing bo’lmasa, Kengashganga — keng dunyo, Kiyik quvgan quyonni payqamas. Kim tabib, boshidan o’tgan tabib. Kiradigan eshigingni qattiq yopma. Kishi yanglishib qo’lga tushar, Kosa, kosaning tagida nimkosa. Kuzda yig’sang, qishda yeysan. Ko’p bilganga ergashma, Ko’p ko’rgan ko’p bilar. Ko’p yuguigan bir qoqilar, Ko’p yurgandan so’rama, Ko’p yashagan bilmas, Ko’p yashaguncha, ko’p bil. Ko’r o’r bo’lar. Ko’r qo’yganini sog’ topmas. Ko’ra-ko’ra ko’z pishar, Ko’rib yurganning ko’zi — tarozi. Ko’rmagan yerda olato’g’anoq ham adashar. Ko’rmaganning ko’chasi ko’p. Ko’rning ko’zi barmog’ining uchida. Laylakning ketishiga emas, kelishiga boq. Men kirmagan eshik yo’q, Moy xumchasi tashidan ma’lum. Mol egasiz bo’lmas, Molni boqsang, qo’shib boq, Molni qishda qumga hayda, Mulla bobdan o’tmas, Musofir bo’lmay, musulmon bo’lmas. Musofir itning dumi qisiq. Nojo’ya o’yin — sindirar bo’yin. Ovul obodligi yo’lidan ma’lum. Odamning aftiga qara, Oyoq yerga tegmasa — ulov, Oz so’zlagan boz so’zlar, Oz ekib, ko’p olganni dehqon derlar, Oy minmay, otingni maqtama, Oy tug’ilishidan belgili, Ola tovuq somon sochar, Ola tozining ovidan ham kech, dovidan ham. Olam kezsang, odam bo’lasan. Olding — bitding, sotding — yitding. Olish o’rgatmas, sotish o’rgatar. Olmoqning bermog’i bor, Oltin tuproqdan olinar, Ona kulfatin ona bilar, Oriq qo’yni orqaga qo’yma. Ortingni kuzatmay, oldinga ketma. Ot minsang o’ylab uzoqni, Ot olma piyodaning maslahati bilan, Ot olsang, minib ol, Ot olsang, oriqdan ol, Ot olsang, otasini surishtir. Ot olsang, uying bilan kengash, Ot surinib yo’l tank, Otga boqma, to’nga boq, Oting oriq bo’lsa, to’rvadan ko’r. Oshiq o’ynagan ozar, Og’izga solgan oshni yuta bilmoq kerak, Sabab bilan ziyorat, Sabab bilan savat aravaga chiqar. Sababsiz oyoqqa tikan kirmas. Sirka so’rashga ham usul kerak. So’zlay-so’zlay gapchil bo’larsan, Tikan zahrini tortgan oyog’ini bilib bosar. Toy qoqilmay yo’l topmas, Toy qoqilib ot bo’lar, To’rga tushgan baliq qarmoqdan qo’rqmas. To’qay kezgan ovchi bo’lar, Umrim uzun bo’lsin desang, Xatosiz mergan bo’lmas. Xom kallada xom xayol, Chakki barakat — behuda harakat. Chiniqmagan xo’roz bir cho’qishda qochar. Chiniqqanga chang yuqmas. Cho’ldagi cho’pondan yo uydagi qizdan so’ra. Cho’lqurbaqaning ko’ngli oqqush go’shtini tusar. Elga kulgu bo’lguncha, Eski yilning hisobi — Eshitganga ishonma, ko’rganingga ishon. Eshitgandan ko’rgan yaxshi, Eshishni bilmasang, qayiqda o’tirma. Yanglishmaydigan og’iz yo’q, Yaxshi-yomonning farqini bilmagan, Yaxshi ish bitirar, Yaxshi ish ulgi bo’lar, O’zga mushtini yemagan o’z mushtini botmon der. O’zi bilmas, kishidan so’ramas. O’zi qilolmagan qilganni ko’rolmas. Qaynoq sut ichib og’zi kuygan Qalovini topsang, qor yonar. Qari bilganni pari bilmas. Qari bor uyda pari bor. Qari ot ko’p yo’l bilar. Qari tovuq qarchig’aydan qo’rqmas. Qari qiz qozi bo’lar, Qarining ham qarisi bor, Qariyali uyda qo’y ham omon, bo’ri ham yo’q. Qarg’ani qo’rqitsang, botir bo’lar. Qirqqa davr qirq yo’ldan, Qirqqa kirmay, narxga kirmas. Qush qanoti bilan uchadi, Qo’l qo’lni tanir, Qo’lga o’rgangan qush qirda adashar. Qo’li singanning dardini qo’li singan biladi. Hayt desa, it yugurar, Har kim ham chaqilar,Tajribakorlik va kaltabinlik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Xom chorig’ingni quritma.
Ochmasa, kim ko’rar.
Biya qochsa — beshadan.
Xirmoningni tovday qil.
Navkar — miltiqsiz.
Onasini ko’rib — qizini.
Uzoq bilan yaqinni — yurgan.
Ko’zi — palla.
Har solganda g’oz olar.
Shunqor bo’lsa ham oz olar.
Chir aylantirganni ming aylantir.
Ikki ham kerak bo’lar.
Yetti kitobdan afzal.
Ho’kizning bo’ynini shishirma.
Aql boshga kelar.
Butasang yeysan qish-u yoz.
Qo’y but bo’lmas.
Yurganning qoqilmog’i bor.
Suvning onasi — buloq.
Yog’-yog’idan kesib ber.
Qo’liga katta bel ber.
Sening kimligingni aytaman.
Suv xatari yildan.
Ovga borsang, hiring bor.
Qishda o’zing bilasan.
Qish kelganin — olaqarg’a.
Shoshmay turing, ish kelar.
Temir kessang, qisqa kes, cho’zsa bo’lar.
Arpa bo’yi o’sar.
O’n ikki xil narxi bor.
Kuchni — sinab.
Tayoq bilan so’qitar.
Do’konda bo’z to’qitar.
Zirillamasang, menga kel.
Rosa bilib, so’ng maqta.
O’z ketini o’zi ochar.
Qa’da-qoyimni bilmasa — nodon.
Qo’ltig’ini sovutar.
Bo’rking bilan kengash.
Talashganga — tor dunyo.
Qush yanglishib — to’rga.
Ko’p ko’rganga ergash.
Ko’p kulgan bir yig’lar.
Ko’p ko’rgandan so’ra.
Ko’p ko’rgan bilar.
Qila-qila qo’l pishar.
Men tegmagan qoshiq yo’q.
Moysiz arava o’q yer.
Qo’y oqsoqsiz bo’lmas.
Yemni yemga qo’shib boq.
Yozda chimga hayda.
Eshak — yopdan.
Havoning — taftiga.
Tish tishga tegmasa — ovqat.
Boz so’zlagan soz so’zlar.
Ko’p ekib, oz olganni hammol derlar.
Yil turmay — xotiningni.
Odam — yurishidan.
O’z aybini o’zi ochar.
Yemoqning — qusmog’i.
Taryok — ilondan.
Ota kulfatin ota bilar.
Bilib yur yo’ldagi tuzoqni.
Xotin olma bo’ydoqning maslahati bilan.
Xotin olsang, ko’rib ol.
Qiz olsang, qallochdan ol.
Ot sotsang — ovuling bilan.
Er surinib — el.
Ichidagi jonga boq.
Och to’ng’izdan, qoch to’ng’iz.
To’piq o’ynagan to’zar.
Qo’lga kiritgan davlatni tuta bilmoq kerak.
Balchiq bilan imorat.
Ishlay-ishlay epchil bo’larsan.
Er qoqilmay — do’st.
Ot bo’lguncha lat yeyar.
Ko’p kezgan sinchi bo’lar.
O’z ishingni puxta qil.
Kal kallada ming xayol.
Erga tulki bo’l.
Yangi yilning sabog’i.
O’zini ko’rib bilgan yaxshi.
Qoqilmaydigan — tuyoq.
Arzon-qimmatning narxini bilmas.
Yomon ish yitirar.
Yomon ish kulgi bo’lar.
Qatiqni ham puflab ichar.
Sari itga rozi bo’lar.
Parining ham parisi bor.
Qirq birdan bir yo’ldan.
Quyrug’i bilan qo’nadi.
Ko’r — yo’lni.
Itdan avval — qiz.
Yaxshi ot ham qoqilar.
Tajribakorlik va kaltabinlik haqida maqollar