Ta Lim Elektron Resurs – Bu Nima

ikki xil ko’rinishda amalga oshiriladi. Birinchi sharti bu texnik jihozlar bo’lsa, ikkinchi sharti esa maxsus dasturiy ta’minotlar bilan ta’minlanganligidir.

Texnik jihozlar bilan ta’minlanganlik : kompyuterlar, tarmoq qurilmalar i,

yuqori tezlikdagi Internet tarmoqlari, videokonferentsiya jihozlari va hokazo.

Dasturiy ta’minotga: mavjud qurilmalarni ishlatadigan dasturiy ta’minotlardan tortib, shu soha uchun mo’ljallangan dasturlar to’pami kiradi.

So’nggi yillarda G’arbda ta’lim tizimini boshqarishda qo’llanilib kelinayotgan Internet yoki Intranet tarmog’i orqali elektron shakldagi ta’lim turi e-learning

(elektron ta’lim) atamasi bilan kirib keldi. Elektron ta’lim – axborot kommunikatsiya texnologiyalari asosidagi ta’limning turli ko’rinishlarini angl atuvchi keng

tushunchadir. Elektron ta’limni tashkillashtirishning ko’pgina manbalari orasidan quyidagilarni k o’ rsatish mumkin:

• Mualliflik dasturiy mahsulotlari (Authoring tools);

• Virtual ta’lim jarayonini bosh qaruvchi tizimlar LMS (Learning

• Ichki kontentni boshqaruvchi tizimlar CMS (Content Management

MOODLE tizimining asosiy xususiyatlari

MOODLE tizimi masofadan turib o’qitish kurslari va web -saytlarni yaratishni dasturiy ta’minlash paketidan iboratdir. Tizimning asosiy xususiyatlari

– Tizim hozirgi zamon pedagogika yutuqlari va o’quvchilar orasidagi hamkorlikka bo’lgan ehtibor, muhokamani hisobga olingan holda loyihalashtirilgan.

– Masofadan turib o’qitish uchun ham, kunduzgi o’qitish uchun ham

– Oddiy va samarali web-interfeysga ega.

– Dizayn modul strukturasiga ega va osongina modifikatsiya qilinadi.

– Ulanadigan til paketlari to’liq mahalliylashtirish imkoniyatini beradi. Ayni ‘aytda 43 ta til qo’llab -quvvatlanoqda.

– Talabalar o’zlari hisob yozuvlarini tahrir etishlari, fotosuratlar qo’shishlari va ko’plab o’z shaxsiy ma’lumotlar va rekvizitlarini o’zgartirishlari mumkin.

– Har bir foydalanuvchi o’z mahalliy vaqtini ko’rsatishi mumkin. Bunda tizimdagi barcha sanalar uni ng uchun mahalliy vaqtga o’tkaziladi (forumlarda xabar

berish vaqtlari, topshiriqlarni

bajarish vaqtlari va boshqalar).

“kalendarniy” (taqvimiy), “forum”, “tematik”.

– Har bir kurs qo’shimcha ravishda kod so’zi bilan himoyalanishi mumkin.

– Chat, O’ros (So’rov), Forum, Glossariy, Rabochaya tetrad (Ish daftari), Urok

(Dars), Test, Anketa, Scorm, Survey, Wiki, Seminar, Resurs (matn yoki web sahifa yoki katalog ko’rinishida) kurslari uchun modul tuzuvchilar boy to’pami mavjud.

– Foydalanuvchi oxirgi marta kirganidan keyingi kursda ro’y bergan o’zgarishlar, kurs birinchi varag’ida aks ettirilishi mumkin.

– Deyarli barcha teriladigan matnlar (resurslar, forumga xabarlar, daftarlarga yozuvlar) ichiga joy lashtirib qo’yilgan WYSIWYG Rich Text – muharrir tomonidan

tahrir etilishi mumkin.

– Barcha baholar (Forumlardan, Ish daftarlaridan, Testlar va Topshiriqlardan) bitta sahifada to’’lanishi mumkin (yoki fayl ko’rinishida).

– Foydalanuvchining tizimga kirishi va ishi bo’yicha, jadvallar va turli

modullar detallari (jihatlari) ustida olib borgan ishlari to’g’risidagi to’liq hisobot (oxirgi kirish, o’qish sonlari, xabarlar, daftarlardagi yozuvlar) ni olish mumkin.

– E- mail ni yo’naltirish mumkin – xabarlar, forumlar va o’qituvchilar baho va sharhlarini jo’natish mumkin.

LMS MOODLE tizimining strukturasi

Tizim imkoniyatlaridan foydalanish uchun Internet tarmog ’ iga ulangan kom з yuterga ega bo ’ lish lozim, Ishni boshlash uchun qatorda web – brauzer URL server adresini terish lozim. Unda CDO – http:// localhost o ’ rnatilgan bo ’ lishi kerak.

So ’ rovga ishlov berilgandan keyin brauzer tizim start sahifa sini ko ’ rsatadi.

Hozirgi kunda o’quv jarayonini tashkil etishda masofaviy ta’lim

texnologiyalaridan keng foydalanilmoqda. Masofaviy texnologiyalarni tizimli tarzda tadbiq etish ta’lim samaradorligini yanada oshirishda muhim ahamiyatga ega. O’quv

jarayoniga masofaviy texnologiyalarni tizimli tarzda joriy etish uchun eng avvalo, maqsad va vazifalarni aniqlash, kerakli usul va v ositalarni tanlash, qo’yilgan

vazifalarni amalga oshirish hamda erishilgan natijalarni tahlil qilish va kamchiliklarni bartaraf etish bosqichlari amalga oshiriladi.

MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarish imkoniyatlari

MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarishdagi

MOODLE tizimi. MOODLE (http://www.moodle.org) – web- saytda o’qitish va online rejimidagi darslarni tashkil qiluvchi ilova. Bu proekt ta’limga sottsio –

konstruktiv qarashni tarqatish uchun ishlab chiqarilgan.

Qisqacha qilib quyidagilarni aytish mumkin:

• Yangi bilimlar oldingi olingan bilim va individual tajribalar asosida

• O’quv jarayonida o’quvchi olgan bilimini boshqalarga tushuntirib

berishida ko’proq samaraga ega. Bu qarashni qo’llaganda siz o’quvchining tajribasiga suyanasiz, bu kerakli o’quv materialini o’zlas htirishdagi eng samarali usul. Bu usul

o’quv jarayonidagi o’quvchini ham o’quvchi ham o’qituvchi sifatida qatnashishini ta’minlaydi.

• O’qituvchining funktsiyasi o’zgarishi mumkin: bilim manbai o’rniga, “ta’sir markaziga” va sinf madaniyatining modeliga aylanadi. O’qituvchi har bir

o’quvchining bilim talabiga qarab individual munosabatda bo’lishi kerak.

MOODLE tizimining umumiy interfeysi

LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda quyidagi funktsiyalarni o’z ichiga oladi:

• o’quvchilarni (o’qituvchilarni, kurs yaratuvchi pedagoglarni va boshqalarni) ro’yxatga olishi;

• foydalanuvchilarni o’quv kurslardan chetlashtirish, o’quvchilarning mustaqil

ta’lim olish muhitini yaratish;

• o’quvchi va o’qituvchilarning o’zaro individual yoki guruh bo’lib, hamkorlikda ishlashini (Web elementlarini ishlatish orqali) tashkil etish;

• guruhlar yaratish va ularni boshqarish;

• oraliq, joriy va yakuniy nazoratlarni tashkillashtirish va elektron nazorat turlarini yaratish (elektron nazorat turlariga yopiq turdagi test, ochiq turdagi nazorat,

moslikni to’ishga oid, ketma – ketlikni to’g’ri joylashtirish, bo’sh qoldirilgan joyni to’ldirish va boshqa turlari k iradi);

• har xil turdagi ijtimoiy so’rovlar tashkillashtirish , o’quvchilarning bilim darajasini monitoring qilish;

• sertifikatlar (diplomlar) berish imkoniyati;

• elektron axborot resurslarini ( elektron kutubxonalar ) tashkillashtirish;

• elektron o’quv resurslarini eksport/import qilish imkoniyatlari;

• tizim foydalanuvchilarining (o’quvchilar, o’qituvchilar -tyutorlar, kurs yaratuvchi pedagoglarning) tizimga qachon, qancha vaqt davomida o’quv kontentlar

bilan tanishganligi, qaysi IP-manzil orqali kirganligini (bu esa qaysi davlatdan tizimga kirganligini aniqlashga yordam beradi), brauzer va qaysi operatsion tizim orqali kirganligi, tizimda mavjud foydalanuvchilarning faolligini maxsus grafiklar orqali monitoring qilish imkoniyati;

• o’qituvchi (tyutor yoki elektron kurs yaratuvchi pedagoglar) tomonidan elektron o’quv resurslarni yarat ishi ;

• Authoring tools larda SCORM , TinCan yoki boshqa standartlar asosida yaratilgan elektron o’quv resurslarini yuklashi;

• o’quvchilarning boshqa o’quvchilar/o’qituvchilar bilan ( Chat, Forum,

videokonferentsiya, umumiy elektron doskalar yoki tizimning ichki/tashqi xabarlar almashish moduli orqali ) muloqotini tashkillashtirish;

• o’quv jarayonida bo’ladigan yangiliklarni barcha foydalanuvchilarga ommaviy xabar yuborib turuvchi modullarning mavjudligi;

• iqtisodiy va marketingga oid operatsiyalarni boshqarish va boshqa imkoniyatlarni sanab o’tish mumkin.

MOODLE tizimidagi o’qitish modullari

MOODLE masofaviy o’qitish jarayonini to’la qo’llab -quvvatlash uchun keng

doiradagi imkoniyatlarni beradi – o’quv materiallarini turli usullarda berish, bilimlarni tekshirish va o’zlashtirish nazorati alohida tahkidlab o’tish maqsadga

MOODLE da 15 turdagi interaktiv o’quv modullari mavjud bo’lib, ularning

soni oshib bormoqda. Kurs yaratuvchisi tizimning bunday imkoniyatidan foydalangan holda o’qitiladigan fanni talabalarga (bilim oluvchilarga) interaktiv ko’rinishda

taqdim etish imkoniyatini yaratadi.

Tizimda mavjud o’qitish modullari:

Student tracking va ancha ko’p bo’lgan boshqa modullari mavjud. Boshqa LMS lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo’llab

quvvatlaydi. Tahlillar shuni ko’rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda eng ko’p

qo’shimcha plagin va modullari mavjud bo’lgan dasturiy majmua aynan, MOODLE dasturiy majmuasi hisoblanadi.

SCORM yoki AICC standart paketlari

Bu o’quv materiallari orqali bilim oluvchining o’rganilayotgan o’quv kontent

ustida bajaradigan xarakatlarini tizimga hisobot ko’rinishda yuborib turadi.

Masalan bilim oluvchi kontentda mavjud bo’lgan slayd(bet)larning hammasi

bilan tanishgan yoki tanishmaganligi, har bir slayd(bet)ni talaba qancha vaqt davomida o’rganganligini, bu standartda (ya’niy SCORM yoki AICC) yaratilgan

o’quv kontentni boshqa LMS tizimiga eksport qilish imkoniyati ham mavjud.

Hozirgi vaqtda mavjud

bo’lgan taniqli muallif lik uskunalarining (authoring

tools) ko’pchiligi yaratiladigan

o’quv kontentni aynan SCORM yoki AICC standarti

ko’rinishda eksport qilish imkoniyati mavjud. LMS tizimlari uchun elektron ta’lim resurslarini aynan SCORM yoki AICC standart paketlari asosida yaratish tavsiya etiladi.

MOODLE tizimi masofaviy o’quv kursiga qo’yiladigan resurs va elementlar

Wiki (Viki) – bir nechta foydalanuvchi tomonidan elektron materiallar ni qo’shishi, kengaytirishi va o’zgartirish imkoniyatini beruvchi, Web 2. Kontseptsiyasi

asosida yaratilayotgan hujjat ustida bir vaqtda hamkorlikda ishlash imkoniyatini

So’rovlar – tizimdagi foydalanuvchilar orasida o’quv maqsadidan kelib chiqqan holda har xil ko’rinishdagi so’rovlarni tashkillashtirish imkoniyatini beradi.

Ma’lumotlar bazasi – o’rganilayotgan fan bo’yicha ma’lumotlar bazasini

xamkorlikda yoki yakka tartibda shakllantirish imkoniyatini beruvchi modul.

Glossariy – kursning barcha hujjatlari bo’yicha havolalarni avtomatik tashkil qiladigan tahriflar ro’ yxati. Agar tahrif glossariyga kiritilgan bo’lsa, u holda agar u

kurs matnlarida uchrasa, havola glossariyning yordamchi elementiga avtomatikta’minlanadi. Yaratilgan glossariy orqali elektron nazorat turlarini

tashkillashtirish imkoniyatini beradi.

Topshiriq – o’qituvchi javobni elektron ko’rinishda olish uchun ishlatish

mumkin (ixtiyoiy formatda).

Ma’ruza – har bir sahifasi talaba javob berishi lozim bo’lgan savol bilan tugaydigan sahifalar to’plami. Javobning to’g’riligiga bog’liq holda, talaba keyingi sahifaga o’tadi yoki oldingi sahifaga qaytadi.

Bu Ta’lim yo’nalishini aniqlashni va o’qitiladigan fan tushunarsiz bo’lib qolmasligini ta’minlaydi. Shu bilan bir qatorda ta’limni individulalashtirish

imkoniyatini beradi. Bu turdagi o’quv element orqali bilim oluvchining shaxsiy tayyorgarligidan kelib chiqqan holda o’rganilayotgan o’quv kursi tizim orqali tanl ab

Sharh – kurs sahifasidagi ixtiyoriy matn va grafika.

Ish daftari – berilgan mavzu bo’yicha talaba fikrini bildiradigan joy.

Resurs – avtomatik tasvirlanadigan turli fayllarni yuklash va tasvirlash vositasi. Masalan, Ma’ruza audioyozuvini yukla shda u mediapleyr sifatida

Seminar – qatnashchilar bir-birining ishini baholaydigan topshiriq.

Testlar – turli variantli testlar to’plami. Savollar bir nechta variantli

javoblardan, to’g’ri/noto’g’ri tanlovdan, qisqa matnli javobdan va boshqa lardan iborat bo’lishi mumkin.

Forum – forumning 3 ko’rinishi mavjud (savol – javob, hammaning o’z mavzusi, standart muzokara).

Chat – real vaqtdagi muzokara olib borish imkoniyatini beradi.

MOODLE ning asosiy yutuqlari:

Keng tarqalgan: 160 mamlakatda 72 xil tilda(o’zbek tilini ham qo’shgan holda) 37.000 versiyasi joriy qilingan

Yuqori hajimda (masshtabda): Oksford universiteti (OUUK), Kaliforniya universiteti (HSU California ) va Yangi Zelandiya ochiq politexnik (Open polytechnic

NZ) markazlari tomonidan 100,000 dan ortiq foydalanuvchilar qayd etilgan Bepul

imkoniyat: GpL Code(kod) Ta’lim maskanlariga litsenziya uchun hech qanday haq to’lamasdan, uzoq muddatli egalik qilish, hatto kelgusida yangilab turish imkonini

beruvchi qurilmani o’rnatishga ruxsat beradi.

1. Internetga asoslangan o’quv muhiti: tartiblashtirilgan o’quv mashqlari va o’quv mazmuni bilan ta’minlash.

2. O’qishni Boshqaruv Tizimi (OpBT): Kursning dizayni va o’tkazilishini qo’llab quvvatlash( tyutorlik, monitoring va sertifikatsiya).

Boshqa LMS lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo’llab quvvatlaydi. Tahlillar shuni ko’rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda eng ko’p

qo’shimcha plagin va modullari mavjud bo’lgan dasturiy majmua aynan, MOODLE

dasturiy majmuasi hisoblanadi.

Hozirgi vaqtda dunyoning aksariyat ta’lim muassasalari o`z masofaviy ta’lim

tizimilarini tashkil etishda MOODLE dasturiy majmuasini joriy etmoqdalar.

Ochiq kodli MOODLE dasturiy majmuasi o’quv jarayonini boshqaruvchi Web ga yo’naltirilgan maxsus tizim bo’lib, Internet (interanet) tarmog’ida foydalanishga

Tizimni yaratishda ochiq kodli dasturiy ta’minotlardan

foydalanilgan. Uni ishlatish uchun ma’lumotlar omborini boshqarish dasturi (MySQL yoki postgreSQL), pHp protsessori, Web xizmati dastur (Apache yoki IIS) lari sozlangan server zarur. Opertsion tizim sifatida ixtiyoriy keng tarqalgan tizimlardan biridan foydalanish mumkin (Windows, Linux, Mac OSX, Novwll Netware).

1. Wiki (Viki) – bir nechta foydalanuvchi tomonidan elektron materiallar ni qo’shishi, kengaytirishi va o’zgartirish imkoniyatini beradi.

2. So’rovlar – tizimdagi foydalanuvchilar orasida so’rovlarni

tashkillashtirish imkoniyatini beradi.

3. Glossariy – kursning barcha hujjatlari bo’yicha havolalarni avtomatik tashkil qiladigan tahriflar ro’yxati.

4. Topshiriq – o’qituvchi javobni elektron ko’rinishda olish uchun

5. Ma’ruza – har bir sahifasi talaba javob berishi lozim bo’lgan savol bilan tugaydigan sahifalar to’plami.

6. Sharh – kurs sahifasidagi ixtiyoriy matn va grafika.

7. Ish daftari – berilgan mavzu bo’yicha talaba fikrini bildiradigan joy.

8. Resurs – avtomatik tasvirlanadigan turli fayllarni yuklash va tasvirlash

9. Seminar – qatnashchilar bir-birining ishini baholaydigan topshiriq.

10. Testlar – turli variantli testlar to’plami.

11. Forum – forumning 3 ko’rinishi mavjud (savol – javob, hammaning o’z

mavzusi, standart muzokara).

12. Chat – real vaqtdagi muzokara olib borish imkoniyatini beradi.

1. MOODLE qanday dasturiy majmua hisoblanadi?

2. MOODLE –abbrеviaturasi nima?

3. Tizim qanday munosabatini tashkillashtirishga yo’natirilgan ?

4. MOODLE avtori kim?

5. Qanday operatsion tizimlarda ishlay oladi?

6. SCO, SCORM nima?

7. MOODLE qanday obhektlari va standartlar bilan ishlay oladi?

9. Virtual ta’limni boshqaruvchi tizimla rning qanday funktsiyalari mavjud?

10. MOODLE tizimi qanday xususiyatlardan tashkil topgan?

11. LMS MOODLE tizimi qanday strukturadan iborat?

12. MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarish ning qanday

13. LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday funktsiyalarni o’z ichiga oladi?

14. MOODLE tizimida qanday o’qitish modullari mavjud?

15. SCORM yoki AICC standart paketlari deb nimaga aytiladi?

16. LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday funk tsiyalarni o’z ichiga oladi?

17. MOODLE tizimi masofaviy o’quv kursiga qanday resurs va elementlar

18. So’rovlar deb nimaga aytiladi?

19. Wiki deb nimaga aytiladi?

20. Ma’lumotlar bazasi deb nimaga aytiladi?

21. Glossariy deb nimaga aytiladi?

22. Topshiriq deb nimaga aytiladi?

23. Ma’ruza deb nimaga aytiladi?

24. Sharh deb nimaga aytiladi?

25. Ish daftari deb nimaga aytiladi?

26. Resurs deb nimaga aytiladi?

27. Seminar deb nimaga aytiladi?

28. Testlar deb nimaga aytiladi?

29. Forum deb nimaga aytiladi?

30. Chat deb nimaga aytiladi?

31. MOODLE ning asosiy yutug’i nimadan iborat?

Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati

1. Agaponov S. V. i dr.Sr е dstva distantsionnogo obuch е niya. M е todika, t ех nologiya, instrum е ntariy. / Avtor ы : Agaponov S. V., Djaliashvili 3. O., Kr е chman D. L., Nikiforov I. S, CH е nosova Е . S, Yurkov A. V. / Pod r е d. Z.O. Djaliashvili. — SPb.: B Х V-P е t е rburg, 2003. — 336 s: il.

2. B е gimqulov U.Sh. Zamonaviy a х borot t ех nologiyalari muhitida p е dagogik ta’limni tashkil etish.// “Pеdagogik ta’lim” jur, № 1, 2004.– 25-25 b е tlar.

3. Nishonov A. Х. va boshqalar. Ta’lima erkin va ochiq kodli dasturiy ta’minotlar, Aх borot t ех nologiyalari va t е l е kommunikatsiya muammolari, r е spublika

ilmiy-t ех nik konf е r е ntsiyasi, Toshk е nt 2012.121-123 b.

4. Х amidov V.S. Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili, infocom.uz jurnali №7,8. 14 bе t, 2013 y.

5. Hamdamov R.H., Masofadan o’qitish tizimlarini yaratishdagi yuzaga

k еladigan muammolar haqida. «Fan va ta’limda aх borot-kommunikatsiya t ехnologiyalari» Rе spublika ilmiy-t ех nik konf е r е ntsiyasining mat е riallari. Toshk е nt.

6-7 apr е l 2006 y.

VI. Intеrnеt saytlari

6-MODUL. SMART-O’QITISHNI RIVOJLANISH TENDENTSIYALARI

1. Elektron o’qitish haqida:

a. Elektron o’qitish muhiti, elektron o’quv hamjamiyati,

b. elektron o’quv muhitining boshqa elektron muhitlar bilan bog’lanishi,

c. Smart-kitob, elektron darslik,

d. Smart-o’quv jarayoni, Onlayn Smart o’qitish muhiti,

e. Smart texnologiyalari,

f. elektron o’qitish muhitini yaratish va foydalanish tartibi.

2. Turli Smart texnologiyalari tasnifi va ulardan foydalanish usul va

3. Smart-o’quv muhiti uchun elektron kontent yaratish usullari.

Smart ta’lim texnologiyasi

Axborot asrining kirib kelish davri haqida so‘z borganda, axborot – kommunikatsiya texnologiyalari (AKT), ularni real o‘quv jarayoniga qo‘llash,

zamonaviy axborot infrastrukturasini yaratish, mutlaq y angi multimedia o‘quv dasturlarini yaratish va ta’limga tatbiq etish bosqichlari asta -sekin nihoyasiga yetib

Shu o‘rinda, tabiiy bir savol paydo bo‘ladi: ortirilgan bilim va tajribalarni qanday

baholash mumkin, keyingi qo‘yiladigan qa dam qanday bo‘lmog‘i kerak?! Masalan, an’anaviy o‘quv jarayonlarining AKT qo‘llash bilan bog‘liq muammolari, jumladan:

dunyo internet tarmoqlarida tobora taraqqiy etib borayotgan turli ko‘ri nishdagi noformal ta’lim birlashmalari, «real» ta’lim maskanlarini «virtual» lari bilan

masofaviy ta’lim va boshqalar.

nafaqat klassik ta’lim

texnologiyalari, balki elektron

ta’lim (e -learning) ham

ehtiyojlar kuzatiladi. Ayni vaqtda e-learning tizimidan Smart (engl. — aqilli, mushohadali, harakatchan) e-learning hamda Smart Education (aqilli ta’lim) ga

o‘tish jarayoni bormoqda. Bu konsepsiya ta’lim sohasining barcha jarayonlarini, shuningdek, bu jarayonda qo‘llaniluvchi barcha usul va texnolo giyalarni kompleks

Smart konsepsiyasi ta’lim kesimida o‘zi bilan birga, «aqilli taxta», «aqilli ekran», ixtiyoriy nuqtadan Internetga chiqish kabi texnologiyalarni

shakllantiradi. Ushbu texnologiyalarning har biri kontentni ishlab chiqish jarayonini yangidan qurish, yetkazib berish va aktuallashtirish imkonini beradi. Natijada ta’lim

olishni nafaqat sinfda, balki uyda, ish joyida, jamoat joylarida, dam olish joylarida ham amalga oshirish mumkin bo‘ladi. Bunda ta’lim ja rayonini baholovchi asosiy element

sifatida faol ta’lim beruvchi kontent maydonga chiqadi. Uning asosida vaqt va fazo tushunchalari to‘sig‘idan holi qiluvchi yagona repozitor yaratiladi.

Smart ta’lim konsepsiyasi — mavjud manbalarga tez moslashuvchanlik, multimedianing maksimal xilma-xilligi, tinglovchining saviyasi va talabi

darajasiga tezkorlikda moslashuvchanlikdan iborat. Kompetentlikning uzluksiz rivojlanishi, bilimlarni doimiy o‘sishi va yangilanib borishi zamonaviy ta’lim

tizimidagi dolzarb muammolardan hisoblanadi . Sababi bilimni rivojlantirish uchun endi inson kapitalining ta’siri kamlik qila boshlaydi.

Bu kabi masalalarni hal qilishda nafaqat ta’lim muhitining o‘zini, balki ta’lim

tizimining tarkibi, instrumentlari, usullari tubdan o‘zgartiril ishi shart. Analitik kompetensiyalar, kompleks muammolarni yechish mahorati, yangi g‘oyalarni

rivojlantiruvchi — innovatsion xususiyatlar, o‘zaro kommunikatsiya madaniyati kabi bilimlarni takomillashtirish zarur. Chunki an’anaviy ta’lim parametrlari asosid a bilim

berish insonlarni Smart — jamiyat uchun tayyorlamaydi (1- rasm). O‘z navbatida,

Smart — texnologiyasisiz, innovatsion faoliyat yuritib bo‘lmaydi. Agar ta’lim shu

yo‘nalishda ortda qolsa, u tormozlanib, qotib qoladi.

Hozirgi kunda, o‘quv darslarida, multimedia vositalaridan foydalangan holda,

Microsoft Power Point yoki Macromedia Flash dasturiy paketlarida tayyorlangan taqdimotlarni qo‘llash oddatiy holga aylanib bormoqda, biroq shu bilan birga, ta’lim

sohasiga shunday interfaol texnologiyalar kirib kelmoqdaki, ular slayd-shou turkumidagi taqdimotlarni siqib chiqarmoqda. Axborotlarni talabalarga yangi

interfaol uskunalar (i nterfaol taxta — Smart Boards, interaktiv displey — Sympodium) yordamida uzatish, ma’ruzachiga dars jarayonining o‘zida taqdimotla r

yaratish imkonini beradi.

Interfaol Smart Boards taxtalariga maxsus markerlar yordamida yozish, o‘quv materiallarini namoyish etish, ekrandagi tasvir ustidan yozma sharhlar

berish mumkin . Shu bilan birga, interfaol Smart Board taxtasiga yozilgan ma’lumotlarni magnit tashuvchilarda saqlanib qolib, ularni bosib chiqarish, darsga

kelmagan talabaning elektron pochtasiga yuborish amalga oshiriladi. Ma’ruza davomida Smart Board taxtasida yarati lgan o‘quv materiallini esa, o‘rnatilgan

videokoderga yozib olib, ko‘p martta qayta qo‘llanishi mumkin.

Albatta bugungi kunda interfaol smart taxtalar imkoniyatlaridan maksimal foydalanish uchun maxsus dasturiy ta’minotlar (Smart Notebook, Bridgit, Synhro n

Ta’lim elektron resurs – bu nima?

Rossiya ta’lim o’qituvchilar modernizatsiya munosabati bilan nafaqat an’anaviy foydalanish ta’lim shakllarini, balki innovatsion metodlarni joriy etish. ning elektron ta’lim resurslari uchun talablar qanday haqida gaplashaylik.

ESM nima

Federal elektron ta’lim resurslari – bu elektron qurilmalar qayta tayyorlanadi o’quv materiallari, bo’ldi. Umuman, RAR bir futbolchi yoki yozuvchisi yordamida çalınabilir bir yozilgan va video, teng. eng samarali va ilg’or qo’ng’iroq ular raqamli qurilmalar yordamida qayta takrorlanishi mumkin, ya’ni, raqamli manbalari yozishni.

kitob va ESM o’rtasidagi farq

Ta’lim elektron resurs – sog’liqni saqlash muammolari (inklyuziv ta’lim) bilan masofaviy ta’lim talabalar uchun oson variant. Shunday qilib, odatdagi darslik, chunki talabalar ko’pincha uylarini “unutib” nima og’ir kitoblar, o’rgatish, ko’rish qobiliyati bilan maktab yaxshi emas.

ESM tasnifi

elektron ta’lim resurslarini aniq tasnifi mavjud. Ular bir necha guruhga bo’linadi:

matn va. moddiy bo’lmagan qog’ozda, kompyuter ekranidagi tasvirlar yoki matn shaklida paydo bo’ladi. Agar so’ralsa, har qanday vaqtda, kerakli maqola yoki tasvirni chop etishingiz mumkin.
moddiy orqali navigatsiya bilan Matn ESM. Bu holda, elektron ta’lim resurslari uchun kerakli sahifaga istalgan vaqtda harakat kompyuteringizda o’qish mumkin, masalan, kitoblar, o’z ichiga oladi. zarur muddatni diqqat qaratgan, iborani (keyphrase) ko’rsatib, uning javob (identifikatsiya) o’qib, yoki bir zumda ekranda mazmunini o’zgartirish uchun qo’shimcha kichik oyna bo’lishi mumkin. Matnda Navigatsiya chiziqli emas, va matn va ko’prik mahsulot nomi.
Uchinchi o’quv elektron resurs – bir Visual yoki ovoz luqma hisoblanadi. Animatsiya, talabalar uchun o’quv jarayoni kulgili va qiziqarli qilish ovoz.

multimedia ESM foydalanish

Ingliz tilida, so’zi “Multimedia” “yo’llar juda ko’p.» Degan ma’noni anglatadi Va bunday ta’lim, elektron resurs – grafika, ovoz, video, foto, animatsiya yordamida o’rganildi ob’ektlar bir vakillik. Boshqa so’zlar bilan aytganda, ta’lim, elektron resursdan – bu eshitish va ko’rish yordamida bir odamni o’tadi narsa.

Ayni paytda, “Multimedia” atamasi bu borada juda keng ishlatiladi, uni amalga oshirishni aniq nima tushunish kerak. Misol uchun, elektron ta’lim resurslari uchun projektörü va kompyuter yordamida mumkin kim ko’rishni nomli filmlar ta’lim Tabiat bor. Va multimedia ESM turli yo’llar bilan keltirilgan ob’ektlarni bir vaqtning o’zida kompyuter ekranida miqdorini o’ynash qobiliyatini anglatadi. Albatta, bu munosabatlarni yo’q ob’ektlarini hech ma’nosiz tartibsizlik va ayrim didaktik mavzu lozim ob’ektlarni tanlash nazarda tutadi. Ular mantiqiy o’rganib hodisaga yoki jarayoni haqida maktab o’quvchilari bir ko’rinishini shakllantirish, bir-biriga bog’liq bo’lishi kerak.

real-jahon o’tishidagi Taqdimot etarlilik ommaviy axborot vositalari tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot sifatini xarakterlaydi. Agar Visual uch o’lchovli stereo tovush va bir qator o’z ichiga olgan multimedia komponentlari foydalanishni o’z ichiga oladi Innovatsion e’tirof ifodasi “virtual haqiqat”.

ESM taqdim yo’llari

elektron ta’lim resurslari ro’yxatini hisobga olgan holda, qayd va ularning tuzilishi lozim. ESM alohida bloklari singan ta’lim materiallar shaklida bo’lishi mumkin. Ularning har birida bir grafik misol, matn parchalarini, Gipermedia dasturi elementlarni ishlatiladi.

So’nggi yillarda, ta’lim muassasalarida elektron resurslar oddiy aylangan. standartlari Federal yangi avlod talabalariga o’rgatish ta’limi vazirligi tomonidan tavsiya etilgan o’quv qo’llanmalar marta ESM yakunlandi. didaktik xususiyatlari bilan asosan belgilanadi zamonaviy o’quv jarayonida ESM foydalanish funktsional:

ta’sir o’tkazish;
kommunikativ hajmi;
ta’lim materiallar ta’minlash matn shaklida animatsiya, grafik, video, audio, multimedia resurslari;
Foydalanish , kompyuter modellashtirish ta’lim muassasalari tahlil qilish;
o’quv faoliyatining har xil turdagi avtomatlashtirish.

Maqsad ESM

o’quv jarayonida elektron o’quv resurslaridan foydalanish o’ylab ko’ring. ESM quyidagi vazifalarni amalga oshirish imkonini beradi:

Talabalarning mustaqil bilim olish faoliyatini tashkil etish.
professional o’qituvchilar tomonidan har bir o’quvchining individual ta’lim o’quv qo’llab-quvvatlash beradi.
guruh tashkil o’quv faoliyati yordamida resurslari, axborot va kommunikatsiya texnologiyalari.

ESM xususiyatlari

o’quv jarayonida foydalanish qarab, barcha ESM bir necha turlarga ajratish mumkin:

Uning joylashtiriladi resurslari, ajratish. Misol uchun, kompyuterda elektron ta’lim resurslari ta’lim veb-saytlari, elektron kutubxonalar, ma’lumotlar ombori joylashtirilishi mumkin. Ular masofaviy ta’lim, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari texnologiyalari masofaviy erkin foydalanish rejimi uchun zarur bo’lgan.
ta’lim tashkilotlari va muassasalari mahalliy tarmoqlarda foydalanish uchun ESM.
birinchi navbatda, shaxsiy kompyuterlarda foydalanish uchun mo’ljallangan yagona-foydalanuvchi resurslari. Bu guruh CD yoki DVD foydalanishni o’z ichiga oladi.

Yosh-tegishli ESM tuzishda

Bu hisobga maqsadli darajasi va ta’lim darajasi oladi, ayniqsa e-ta’lim resurslari bilan. Shunday qilib, maktabgacha, boshlang’ich, asosiy, umumiy o’rta ta’lim, kasb-hunar ta’lim uchun mo’ljallangan umumiy oliy ma’lumotli kishilar yanada belgilanadi.

ta’lim shaklida qarab, elektron ta’lim resurslari USUE portali to’la-vaqti bilan, to’la-vaqti bilan, bir qismi-vaqti bilan, oilaviy ta’lim, eksternat, o’z-o’zini ta’lim uchun resurslar taqdim etadi.

maqsadli auditoriyasi

Teng, elektron resurslar Abiturientlar, o’qituvchilar, uslubchi, olimlar, talabalar, texnik foydalanish.

Agar materiallar quyidagi turdagi topishingiz mumkin resurslarni turiga qarab:

Training material. Bu virtual muammo kitoblar, laboratoriya seminarlar, tutorials, sinovlar, dars yozuvlari, o’rganish e-learning kurslari, sinovlar o’z ichiga oladi.
kit o’rgatish. elektron shakli ko’rsatmalarni, o’quv dasturlari, dasturlari, dars rejalari olishingiz mumkin.
Manbalar. Misol uchun, bir chegirma bazasi ESM, lug’atlar, qomuslar, entsiklopediyalar.
Namoyish va namunali kit. Bu Visual xaritalar, atlaslar, albomlar, ko’rgazmali qurollar o’z ichiga oladi.
Qo’shimcha ma’lumotlar material. elektron shakli bayozlarda, adabiyot, ilmiy-ommabop xarakterdagi nashr, reklama materiallarini o’rganib mumkin.
Me’yoriy hujjatlar. O’qituvchilar, qoidalarga milliy pedagogik standart ish ta’rifini kashf qilishingiz mumkin.
Vaqti-vaqti bilan elektron nashrlar.

uning to’g’ridan-to’g’ri maqsadga qarab, ESM ilmiy, o’quv, non-badiiy, mos yozuvlar, bo’sh, san’at, ommaviy-siyosiy, sanoat, amaliy va yozuvlar bo’linadi.

elektron ta’lim resurslarini vazifalari

o’quv jarayoni uchun yaratilgan ESM nima maqsadda qarab, ular bir necha turga bo’linadi:

o’quv dasturlari;
antologiyasi;
maxsus ilmiy intizomga uchun to’plam o’rgatish;
Lug’atlar;
Bu katalog;
dars yozuvlari;
seminarlar.

ESM oxirgi guruh ikkinchi avlod federal davlat ta’lim standartlari joriy keyin ta’lim muassasalari o’qituvchilari tayinlangan vazifalarni amalga oshirish uchun alohida ahamiyat kasb etadi.

Bunday resurslar amaliy ish, laboratoriya, virtual seminarlar, ish simülasyonları, tadqiqot, loyiha faoliyati silsilasini o’z ichiga oladi. Trening dastlabki bosqichi keng namunali materiallari ishlatiladi da: animatsiya yoki slayd, audio va video qo’llab-quvvatlash darslari belgilab beradi. boshlang’ich va o’rta maktab o’quv kit kimyo, biologiya va fizika o’qituvchilari.

ESM laboratoriya va amaliy ishlarni o’tkazish bolalarning g’ayrati ziyoda tufayli, yosh avlodning aqliy faoliyatini rag’batlantiradi. didaktik dasturiy ta’minot darajasiga qarab, ESM quyidagi turlarini olishingiz mumkin:

Mutaxassisligi;
mavzu;
Bo’lim intizom;
mavzusi.

axborot bilan tartibga ko’ra, barcha zamonaviy elektron resurslar dasturiy mahsulotlar, multimedia ESM va grafik materiallardan bo’linadi. Va talabalar fiziologik va psixologik xususiyatlarini inobatga olgan holda, podirayut faol, aralash tavsiflovchi yoki undefined ESM uchun o’quv jarayonining o’qituvchilar.

Bolalar e-kitoblar yoki qo’llanmalar bilan ishlash uchun ariza oldin, o’qituvchi amaldagi muvofiqligini tekshiradi federal davlat ta’lim standartlari , ikkinchi avlod.

Interaktiv karatahtadaki uchun foydalanish va aloqa turi, Internet taqsimlash atrof-muhit, shuningdek, resurslariga elektron resurslar tasnifi mavjud. texnik uskunalar ta’lim muassasasi qarab, o’qituvchi foydalanish muayyan vaziyatda optimal bo’ladi, RAR guruh tanlaydi. Va tarkib resurslari, multimedia ESM yoki maxsus ta’lim tizimini taqdimoti mazmunini foydalanish hisoblanadi.

so’nggi e’tibor Rossiya hukumati ma’lum sog’liqni saqlash muammolarga duch bolalar ta’lim berilgan, shuning uchun ular o’z tengdoshlari bilan birgalikda muntazam maktablarda sinflar ishtirok eta olmaydi. Bu ishlab chiqilgan va muvaffaqiyatli inklyuziv ta’lim bo’yicha maxsus dastur faoliyat etildi. Uning amalga oshirilishi har xil turdagi elektron ta’lim resurslaridan foydalanish mumkin emas. Bundan tashqari, ularning murabbiylar bilan bolalar qiziqarli vazifalarni bajarish uchun maxsus virtual maktabi, faoliyat ko’rsatmoqda. bevosita dars vaqtida elektron ta’lim resurslaridan foydalanish bilan bir qatorda, u erda bolalar va maktabdan keyin kirish. lug’at tarkibi ko’priklar asosida tashkil qidiruv tizimiga bilan ifodalanadi, bu bilan aloqa elektron darslik. elektron versiyasi qog’oz substrat o’tkazilgan bunday foyda.

o’quv jarayoniga RAR dasturlar misollar

Kimyo o’qituvchisi endi taqdimotlar, video kliplar faol foydalanish holda faoliyat, shuningdek, amaliy ish boshlashdan oldin, ekran bo’lib kirish xavfsizligini. mavjud bo’lsa kimyoviy o’qituvchi hech maktab ESM uchun tegishli kimyo foydalanib, “virtual” amaliy ish tutadi. federal darajada yaratilgan elektron yig’ish, tashqari, maktab laboratoriya bo’lib o’tadigan sil bilan taqiqlangan tajribalar namoyish resurslari bor. yorug’lik, issiqlik va energiya ozod hamrohlik zavq kuzatib tajriba bilan bolalar.

xulosa

Rossiya Federatsiyasi yilda milliy darajada ESM birinchi va ikkinchi avlod tashkil etilgan. Birinchi guruh raqamli ta’lim resurslari (DER), masalan, 1C platforma turli xil o’z ichiga oladi.

Ikkinchi avlod maxsus futbolchi HHB yordamida eshitiladi FTSIOR resurslarni taqdim etiladi. Ular sanoat standartlari Scorm, Flash, Java foydalanib qurilgan. Ikkinchi avlod elektron ta’lim resurslari o’qituvchilar yaratish eng o’qituvchilar uchun haqiqatdan yiroq dasturlash, bilim nazarda tutadi. Ko’pchilik o’qituvchilar Microsoft PowerPoint dasturi asosida o’z elektron resurslar yaratish uchun harakat.

Bugungi o’qituvchilar hayotini soddalashtirish maqsadida, har bir akademik intizomi uchun ta’lim maxsus raqamli yig’ish vazirligi ishlab chiqilgan. Linux uchun ESM qo’llash, biz ular hozir juda kamdan-kam hollarda ishlatiladi unutmang. sababi ko’p o’qituvchilar u qanday foydalanishni bilmaydi, deb. ta’lim muassasalarida foydalanish uchun taqdim etilgan barcha elektron resurslar, oldindan sinov qilingan. yangi federal standartlarga ilgari surilgan talablarga bajarmaganlik taqdirda, ESM maktab va kollejlarida foydalanish uchun tavsiya etilmaydi.

Qiziqarli malumotlar
Ta lim elektron resurs – bu nima