Ma`lumki, gripp va o`tkir respirator infeksiyalarning mavsumiy ko`tarilish davri kuz-qish mavsumiga to`g`ri keladi. Bu paytda, ayniqsa, immuniteti sust bolalar, keksa yoshdagi kishilar, homiladorlik hamda surunkali xastaliklari bo`lgan insonlarning kasallikni yuqtirib olish ehtimoli yanada ortadi.

SSV Matbuot xizmatining gripp turlari, asoratlari hamda tarqalish ko`rsatkichlari haqidagi savollariga Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati boshlig`ining birinchi o`rinbosari Xolmamat NORBOEV javob berdi. 

— Gripp qanday kasallik? Dastlab shu haqida ma`lumot bersangiz.

— Ma`lumki, gripp o`tkir va tez yuquvchi kasallik bo`lib, uni keltirib chiqaruvchi viruslarning A, V, S turlari ma`lum. Xastalikning asosiy manbai gripp bilan og`rigan bemor hisoblanadi. Uning A va V turlari chaqiruvchi mavsumiy gripp kuz-qish mavsumida epidemiya tarzda kechib, katta yoshdagilar o`rtasida 5 foizdan 10 foizgacha, bolalar orasida esa 20 foizdan 30 foizgacha kasallik keltirib chiqaradi.

Gripp xavf guruhiga 6 yoshgacha bo`lgan bolalar va 65 yoshdan oshgan keksalar hamda homilador ayollar kiradi. Ushbu kasallik burun, tomoq, bronxlar va ayrim hollarda o`pkani zararlovchi yuqumli xastalik hisoblanadi.

— Bemorda qanday belgilar kuzatiladi?

— Grippning belgilari kasallik yashirin davrining 1-4 kunlari paydo bo`lib, mavsumiy gripp tana haroratining to`satdan ko`tarilishi (380C – 400C), yo`tal (odatda quruq, zarbli, ko`krak sohasida og`riq bilan kechadi), bosh, mushak, tomoq va bo`g`imlarda og`riq hamda holsizlik kabi belgilar bilan boshlanadi. Ba`zi hollarda esa qorin og`rig`i va ich ketishi kuzatiladi.  

Shuningdek, grippga chalingan bemorda yuqori tana harorati bir necha kungacha davom etishi va aksariyat hollarda isitma  tana haroratini pasaytiruvchi dorilar ta`sirida tushmasligi mumkin.

Kasallikning bolalarda og`ir kechishida nafas olishning tezlashishi va og`irlashishi, ishtahaning yo`qolishi, degidratasiya va e`tiborning kamayishi kabi belgilar kuzatiladi. Ko`pgina bemorlar to`g`ri davolansa, 5-6 kun ichida sog`ayib ketadi. Lekin xavf guruhiga kiruvchilarda gripp asoratlari rivojlanishi yoki o`lim holatlari kuzatilishi mumkin.

— Aksariyat bemorlar ushbu kasallikni ko`pincha oyoqda o`tkazib yuboradi. Bu qanchalik to`g`ri?

— Darhaqiqat, ko`pgina insonlar grippni “beozor” kasallik deb o`ylaydi. Biroq bu xastalik ular o`ylaganchalik “sodda” emas. Chunki gripp keltirib chiqaradigan asoratlar uning o`zidan-da xavfli hisoblanadi.  

Agar bemor davolanishga etarli  darajada e`tibor bermasa, kasallik o`pkada bakterial zotiljam, gemorragik zotiljam, o`pka abssessi va o`tkir repiratorli distress sindromiga sabab bo`lishi mumkin.  

Shuningdek, gripp bakterial rinitlar, sinusitlar, otitlar, traxeobronxitlar, virusli ensefalit, meningit, nevrit, radikulonevrit, jigarning zararlanishi, tosiko-allergik shok kabi salbiy asoratlar qoldirishi mumkin.

Shu bilan birga, bu kasallik homilador ayollarga ham jiddiy xavf tug`dirib, homilaning chala yoki vaqtidan erta tug`ilishi, neonatal o`lim va go`dakning kam vazn bilan tug`ilishiga olib keladi.

— Joriy mavsum yurtimizda grippning tarqalish ko`rsatkichi qanday?

— Gripp va o`tkir respirator infeksiyalar (O`RI) yuqumli kasalliklarning 76,2 foizini tashkil etib, oxirgi yillarda ushbu kasalliklar sog`liqni saqlash tizimining eng dolzarb muammolaridan biri bo`lib qolmoqda.

Yurtimizda joriy yilning 9 oyi davomida rasmiy ravishda 1483 ta grippga chalinish holati ro`yxatga olindi. Gripp bilan kasallanishning eng yuqori ko`rsatkichi 0-2 yoshdagi bolalar o`rtasida ro`yxatga olinib, intensiv ko`rsatkich shu yoshdagi 100 ming nafar bola soniga nisbatan 26,3 tani tashkil etmoqda.

Shuningdek, 2021 yilning o`tgan davri mobaynida mamlakatimizda 323 ming 593 ta holatda o`tkir respirator infeksiyalar bilan kasallanish qayd etilgan.

Ma`lumki, gripp va o`tkir respirator infeksiyalarning mavsumiy ko`tarilish davri kuz-qish mavsumiga to`g`ri keladi. Bu paytda, ayniqsa, immuniteti sust bolalar, keksa yoshdagi kishilar, homiladorlik hamda surunkali xastaliklari bo`lgan insonlarning kasallikni yuqtirib olish ehtimoli yanada ortadi.

SSV Matbuot xizmatining gripp turlari, asoratlari hamda tarqalish ko`rsatkichlari haqidagi savollariga Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati boshlig`ining birinchi o`rinbosari Xolmamat NORBOEV javob berdi. 

— Gripp qanday kasallik? Dastlab shu haqida ma`lumot bersangiz.

— Ma`lumki, gripp o`tkir va tez yuquvchi kasallik bo`lib, uni keltirib chiqaruvchi viruslarning A, V, S turlari ma`lum. Xastalikning asosiy manbai gripp bilan og`rigan bemor hisoblanadi. Uning A va V turlari chaqiruvchi mavsumiy gripp kuz-qish mavsumida epidemiya tarzda kechib, katta yoshdagilar o`rtasida 5 foizdan 10 foizgacha, bolalar orasida esa 20 foizdan 30 foizgacha kasallik keltirib chiqaradi.

Gripp xavf guruhiga 6 yoshgacha bo`lgan bolalar va 65 yoshdan oshgan keksalar hamda homilador ayollar kiradi. Ushbu kasallik burun, tomoq, bronxlar va ayrim hollarda o`pkani zararlovchi yuqumli xastalik hisoblanadi.

— Bemorda qanday belgilar kuzatiladi?

— Grippning belgilari kasallik yashirin davrining 1-4 kunlari paydo bo`lib, mavsumiy gripp tana haroratining to`satdan ko`tarilishi (380C – 400C), yo`tal (odatda quruq, zarbli, ko`krak sohasida og`riq bilan kechadi), bosh, mushak, tomoq va bo`g`imlarda og`riq hamda holsizlik kabi belgilar bilan boshlanadi. Ba`zi hollarda esa qorin og`rig`i va ich ketishi kuzatiladi.  

Shuningdek, grippga chalingan bemorda yuqori tana harorati bir necha kungacha davom etishi va aksariyat hollarda isitma  tana haroratini pasaytiruvchi dorilar ta`sirida tushmasligi mumkin.

Kasallikning bolalarda og`ir kechishida nafas olishning tezlashishi va og`irlashishi, ishtahaning yo`qolishi, degidratasiya va e`tiborning kamayishi kabi belgilar kuzatiladi. Ko`pgina bemorlar to`g`ri davolansa, 5-6 kun ichida sog`ayib ketadi. Lekin xavf guruhiga kiruvchilarda gripp asoratlari rivojlanishi yoki o`lim holatlari kuzatilishi mumkin.

— Aksariyat bemorlar ushbu kasallikni ko`pincha oyoqda o`tkazib yuboradi. Bu qanchalik to`g`ri?

— Darhaqiqat, ko`pgina insonlar grippni “beozor” kasallik deb o`ylaydi. Biroq bu xastalik ular o`ylaganchalik “sodda” emas. Chunki gripp keltirib chiqaradigan asoratlar uning o`zidan-da xavfli hisoblanadi.  

Agar bemor davolanishga etarli  darajada e`tibor bermasa, kasallik o`pkada bakterial zotiljam, gemorragik zotiljam, o`pka abssessi va o`tkir repiratorli distress sindromiga sabab bo`lishi mumkin.  

Shuningdek, gripp bakterial rinitlar, sinusitlar, otitlar, traxeobronxitlar, virusli ensefalit, meningit, nevrit, radikulonevrit, jigarning zararlanishi, tosiko-allergik shok kabi salbiy asoratlar qoldirishi mumkin.

Shu bilan birga, bu kasallik homilador ayollarga ham jiddiy xavf tug`dirib, homilaning chala yoki vaqtidan erta tug`ilishi, neonatal o`lim va go`dakning kam vazn bilan tug`ilishiga olib keladi.

— Joriy mavsum yurtimizda grippning tarqalish ko`rsatkichi qanday?

— Gripp va o`tkir respirator infeksiyalar (O`RI) yuqumli kasalliklarning 76,2 foizini tashkil etib, oxirgi yillarda ushbu kasalliklar sog`liqni saqlash tizimining eng dolzarb muammolaridan biri bo`lib qolmoqda.

Yurtimizda joriy yilning 9 oyi davomida rasmiy ravishda 1483 ta grippga chalinish holati ro`yxatga olindi. Gripp bilan kasallanishning eng yuqori ko`rsatkichi 0-2 yoshdagi bolalar o`rtasida ro`yxatga olinib, intensiv ko`rsatkich shu yoshdagi 100 ming nafar bola soniga nisbatan 26,3 tani tashkil etmoqda.

Shuningdek, 2021 yilning o`tgan davri mobaynida mamlakatimizda 323 ming 593 ta holatda o`tkir respirator infeksiyalar bilan kasallanish qayd etilgan.