Shifrlash, kodlash va xeshlash o’rtasidagi farq nima?

Shifrlash, kodlash va xeshlash o’rtasidagi farq nima?

Biz har kuni beixtiyor shifrlash, xeshlash va kodlashdan foydalanamiz. Ushbu tushunchalar o’xshash ko’rinadi, ularni chalkashtirish juda oson, lekin aslida ularning har biri ma’lum bir maqsadda qo’llaniladi va o’ziga xos xususiyatlarga ega.

Xeshlash

Eng oddiyidan boshlaylik — xeshlash. Xeshlash — bu kiritilgan ma’lumotlarni o’ziga xos belgilar ketma-ketligiga aylantirish, undan asl xabarni olish mumkin emas. Foydalanishning eng yorqin misoli yaxlitlikni tekshirishdir. Agar siz manba faylida yoki matnda kamida bitta bitni o’zgartirsangiz, natijada biz yangi noyob ketma-ketlikni olamiz.

Xeshlarga misollar: MD5, SHA oilasi.

Shifrlash

Kodlash va shifrlashni bir-biridan ajratish biroz qiyinroq, ba’zida bu so’zlar bir-birining o’rnida ishlatilishi mumkin. Ammo shuni yodda tutish kerakki, ular butunlay boshqacha maqsadlarga ega. Shifrlashning maqsadi asl xabarni kalitga ega bo’lmagan har bir kishi uchun o’qib bo’lmaydigan qilishdir. Qadimgi yoki himoyasiz shifrlar osongina buziladi, garchi ularning maqsadi xabar mazmunini yashirish bo’lsa ham.

Shifrga misollar: Sezar shifrlash, AES.

Kodlash

Kodlash — keyingi ish uchun qulaylik uchun kirish ma’lumotlarini bitlarning ma’lum bir ketma-ketligiga yoki berilgan belgilarga aylantirish. Eng oddiy misol telekommunikatsiya liniyalari orqali keyingi uzatish uchun matnni Hamming kodiga aylantirishdir. Harflarni telekommunikatsiya liniyasi orqali uzatish mumkin emas va analog signalning imkoniyatlari etarlicha cheklangan, chunki u 33 harfdan iborat alifbodan foydalanishga ruxsat bermaydi, lekin bit ketma-ketligini uzatish mumkin. Bundan tashqari, ushbu kod o’z-o’zini nazorat qiladi va o’z-o’zini tuzatadi, bu sizga ma’lumotlarni uzatish paytida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan ba’zi xatolarni tuzatishga imkon beradi.

Kod misollari: ASCII kodlash, Morze kodi.