Shaxsiy munosabatlar madaniyati haqida
Shaxsiy munosabatlar madaniyati haqida
DO`STLARGA ULASHING:
Turmush — aslida siyqa tushunchadir, bu tushunchani jonlantirib turish, uning mohiyatini shaxsiy munosabatlar madaniyati bilan ochib berish kerak.
M. M. PRIShVINBiz bir-birimizga e’tibor bilan munosabatda bo‘lishni o‘rganishimiz kerak, dunyoda eng ajib, eng oliy xilqat — inson ekanligini tushunmog‘imiz kerak.
M. GORKIYKurramizdagi eng dilbar, eng ajoyib xilqat deb hisoblangan inson bilan faxrlanishni o‘rganmagunimizcha, to o‘sha payt kelmaguncha hayotimizdagi qa-bihlik va yolg‘ondan qutula olmaymiz.
M. GORKIYHar bir kishida yaratuvchining dono qudrati yashiringani, shuning uchun bu qudratning taraqqiy etishi, gullab-yashnashiga imkon berish lozimligini unutmagan holda bir-biringizni izzat-ikrom qiling.
M. GORKIYJahonda inson uchun odamlardan ko‘ra g‘aroyibrog‘i yo‘q.
V. GUMBOLDTKo‘nglimda saqlagan durri nihonim — bu yaxshilarga nisbatan o‘tli munosabatimdir.
M.M.PRIShVIN
Har bir kishi — butun bir kitobdir, hamma gap uni o‘qiy olishda.
U. ChENNINGBiz birinchi taassurotdan keyinoq yoki ikki-uch tashqi belgi bilanoq bir-birimiz haqimizda hukm chiqara olishimiz uchun har birimizda ko‘p murvatlaru g‘ildiraklaru va qopqoqchalar mavjud.
A. ChEXOVAgar odamni bir qarashdayoq butun sirru asrorini bilib olsang, unga qiziqmay qolasan. Inson imkon qadar o‘zida barcha xislatlarni jamlagani holda, yana nimasi bilandir sirli tuyulmog‘i kerak.
M. GORKIYBir qarashdayoq kishi haqida hukm chiqarish yaramaydi. Fazilatlar odatda kamtarlik qobig‘i bilan o‘ralgan, kamchiliklar riyokorlik niqobiga yashiringan bo‘ladi.
J. LABRUERKishilar haqidagi hukmimizda tasodifiy qadamlarga katta e’tibor berishdan saqlanmoq kerak. Tasodifiy ishlar bilan ojiz kishilar o‘zlariga izzat-ikromlarni qaytarmoqchi, shuhratparastlar — jamiyat ko‘z oldida o‘zlarini azizu mukarram qilib ko‘rsatmoqchi bo‘ladilar.
G. TEYLOROdamlar hech qachon mislsiz yaxshi yoki haddan tashqari yomon bo‘lmaydilar.
F. LAROShFUKOKishi olijanobligi haqida uning ahyondagi g‘ayratiga qarab emas, balki kundalik ishlariga qarab baho berilishi kerak.
B. PASKALKo‘pincha shunday bo‘ladiki, agar diqqat bilan o‘rganilsa, «yomon odamlar» yaxshi chiqib, «yaxshilar» esa yutqazib qo‘yadilar.
G. LIXTENBERGKishi haqida hukm chiqazishdan oldin loaqal uning fikr-asrori, uning baxtsizligi, uning hayajoniga sherik bo‘lish kerak.
BALZAKKishining tashqi ko‘rinishiga qarab baho berib bo‘lmaydi — ko‘rinishga qarab faqat taxmin qilish mumkin.
J. LABRUERInsonni bilish uchun uni sevish kerak.
L.FEYERBAXOdamlar bilan ellashish va ularga yoqimli bo‘lish uchun aqldan ko‘ra qalb ko‘proq foyda beradi.
J. LABRUERKishilarni o‘zgartirmoq uchun ularni sevish kerak. Ularga ta’sir o‘tkazish bilan ularni sevish proportsionaldir.
I. PEST ALOSSIKimningdir fazilatini baholamoqchi bo‘lgan odamning o‘zi ham shu fazilatga yot bo‘lmasin.
V. ShEKSPIRYaqinlarimiz qanchalik bizga o‘xshagan bo‘lsalar, ular shunchalik bizga xush yoqadilar; kimnidir qadrlash — bu aftidan, uni o‘ziga tenglashtirishning o‘zginasidir.
J. LABRUERBoshqaning insonligini his etgan taqdiringdagina inson bo‘la olasan.
A. N. RADIShEVO‘zi haqida hukm chiqazishni o‘rganmagan odam boshqalar haqida hukm chiqarolmaydi.
I. GYoTEKimki insonlikni o‘zida sinab ko‘rmagan ekan, u hech qachon odamlarni chuqur bilmaydi.
N. G. ChERNIShEVSKIYHar bir kishi boshqalardan ajralib turadi va kundan-kunga o‘zidan ham farqlanib boradi.
A. POP
Kishi qanchalik dono bo‘lsa, u shunchalik yangi-yangi odamlarni topadi. O‘rtamiyona shaxslar ko‘pchilik orasida u qadar sezilmaydi.
B. PASKALBirovni tushunmoq uchun o‘zingni uning o‘rniga qo‘yib ko‘rmog‘ing, uning sevinchi va dardini his etmog‘ing lozim.
D. I. PISAREVYoningdagi kishini his qila bil, uning qalbiga kir, ko‘zlariga boqib, ichki olamini — shodligi, qayg‘usi, baxtsizligi, g‘am-alamini ko‘ra bil.
V. A. SUXOMLINSKIYO‘zga odamning daxlsizligi, nozikligi, hamiyatini ehtiyot qil, aya. Odamlarga yomonlik qilma, ranjitma, dilini og‘ritma, tashvish va notinchlikka qo‘yma.
V. A. SUXOMLINSKIYButun hayot davomida insonga yengiltaklik va loqaydlik bilan qarash mumkin hisoblangan biron soniya ham bo‘lmasligi kerak.
D. I. PISAREVO‘zingda ham, boshqalarda ham insoniy shaxsiyatni e’zozla.
D. I. PISAREVBoshqalarni hurmat qilish o‘z-o‘zini hurmat qilishga olib keladi.
R. DEKARTOdamlarni hurmat qilish — o‘zini hurmat qilishdir.
J. GOLSUORSIKim hech kimni sevmasa, menimcha, uni ham hech kim sevmaydi.
DEMOKRITBoshqalarni hurmat qilgan odamgina hurmatga loyiq.
V. A. SUXOMLINSKIYKimki boshqalarga nisbatan hurmat hissini yo‘qotishga moyil bo‘lsa, u avvalambor o‘zini hurmat qilmaydi.
F. M. DOSTOEVSKIYHech qachon kishiga yaxshiligidan ko‘ra yomonligi ko‘p deya yondashmang.
M. GORKIYHammavaqt boshqa odamlardan yomon jihatlarni emas, yaxshi jihatlarni qidir.
L. N. TOLSTOYChinakam yaqinlik o‘zaro muruvvat ko‘rsatishdadir.
PUBLILIY SIRHech kimni xush ko‘rmaydigan kishi hech kimga yoqmaydigan kishidan ko‘ra ancha baxtsizroqdir.
F. LAROShFUKOBizga tashvish orttiradiganlarga ko‘pincha muruvvat bilan qaraymizu, ammo tashvishimizni yeganlarning esa qadriga yetmaymiz.
F. LAROShFUKOHech kimga ziyonimiz tegmaydi, deb yuradigan odamlar aksar hollarda ko‘pchilikka ziyondosh bo‘ladilar.
F. LAROShFUKOTarbiyali kishilar inson shaxsini hurmat qiladilar, shuning uchun ham ular marhamatli, oqko‘ngil, xushmuomalali va ko‘ngilchandirlar.
A. P. ChEXOVBoshqalar qusrini afv eta olish yuksak kamolot belgisidir.
G. VINKLERNazokat o‘rinli bo‘lsa, ya’ni shaxsning g‘ayrati va o‘z qadr-qimmatini anglab yetishi mutanosib kelsa, u yuksak insoniy fazilatlardan biriga aylanadi. Soflik, adolat va o‘z qurdoshlari taqdiriga faol aralashish unga omixta bo‘lib keladi.
N. A. DOBROLYuBOVYaqin kishilarimizga o‘zlariga munosib muomala qilib, biz ularni battar buzamiz. Agar biz ularga o‘zlaridan ko‘ra yaxshiroq odamlar deya yondashsak, ularni biz yanada yaxshiroq bo‘lishga majbur etamiz.
I. GYoTEBuyuk qalblarning iste’dodi boshqa odamlardagi ulug‘likni bilishdir.
I. M. KARAMZINKishini maqtash foydalidir, bu unda o‘ziga hurmat hissini oshiradi, o‘z ijodiy kuchlariga ishonchni kuchaytirishga yordamlashadi.
M. GORKIYKishi erkalash — hech qachon ziyon keltirmaydi.
M. GORKIYAgar kishiga hammavaqt “cho‘chqasan” deyilaversa, darhaqiqat, oxir-oqibatda u hurillab yuboradi.
M. GORKIYO‘zingizga nisbatan ishonch hissiyotiga putur yetkazmoqchi bo‘lganlardan qoching. Bu mayda odamlarga xos xususiyat. Buyuk odam, aksincha, sizning ham buyuk bo‘lishingiz mumkinligiga ko‘nglingizda ishonch tug‘diradi.
MARK TVENO‘z ko‘nglingni ko‘tarishning eng yaxshi yo‘li — kimningdir ko‘nglini ko‘tarishdir.
MARK TVENMehnati kam kishilar boshqalarni kam maqtaydi.
PLUTARXOdamlarga diqqat bilan razm solsangiz, hech kimni maqtamaydigan, hammani yomonlab, hech kimdan ko‘ngli to‘lmaydigan odamlarning o‘zi ayni hech kim yoqtirmaydigan odamlar ekanini bilib olasiz.
J. LABRUERAgar sizni hech kim yoqtirmasa, imoningiz komil bo‘lsinki — ayb sizda.
F. DODRIJInson qadr-qimmatini oyoq osti qilish, o‘zini juda baland olib, boshqalarni nazarga ilmaslik katta nuqsondir.
V. A. SUXOMLINSKIYBir xil toifa kishilar o‘z fuqarolarini kamsitib, buni sharaf deb bilishlari menga hamisha aql bovar qilmaydigan hol bo‘lib tuyuladi.
M. GANDIBirovni yerga ursang, bu bilan o‘zing ham yerga urilasan.
B. VAShINGTONAtrofidagilarni kamsitgan odam hech qachon buyuk bo‘lolmaydi.
I.ZEYMEOdamlar birgina nurdan bunyod bo‘lgan farishtalar emas, lekin ular hayvon ham emaski, og‘ilxonaga haydab kiritilsa.
V. G. KOROLENKOHech qachon o‘zing qilishing mumkin bo‘lgan ishni birovga yuklab, uni tashvishga qo‘yma.
L. N. TOLSTOYO‘zingni o‘ylab, birovning halovatini o‘g‘irlash adolatdan emas.
TOMAS MORBoshqalarni o‘zingga tenglashtirishga majbur etishdan ko‘ra, o‘zingni boshqalarga tenglashtirish ko‘pincha oson va foydalidir.
J. LABRUEROdamlar bilan muomalada bo‘lib, o‘z foydangni emas, o‘sha odamlarning foydasini o‘yla, o‘zing haqingda o‘zing emas, sen haqingda ular nima fikr yuritishini o‘yla.
L. N. TOLSTOYBiz yordam kutgan odamlarimizning emas, balki yordam bermoqchi bo‘lgan odamlarimizning xayrixohligini izlashimiz kerak.
J. LABRUEROdamlar bilan munosabatda ehtiyot bo‘l, eng muhimi — kulgili xushomadgo‘ylikka o‘tma.
E. DELAKRUAziyouz.uz
Shaxsiy munosabatlar madaniyati haqida