Saxiylik va baxillik haqida maqollar
Asl qushning bolasi Ashling xatosi yo’q, Ahmoqda aql bo’lmas, Baxil avliyo bo’lmas, Baxil bilganin buklar, Baxil boyga borguncha, Baxil borini qiymas, Baxil, bo’lmaydi ahil. Baxil bo’lma, saxiy bo’l, Baxil topsa, bosib yer, Baxil to’ymas, Baxil ehsondan qochar, Baxildan bosh bo’lmas, Baxildan omonat ajab, Baxildan tosh so’raguncha, Baxilniki doim «yo’q», Baxilning bag’ri qattiq. Baxilning bog’i ko’karmas, Baxilning yerida sunbul ko’karmas. Baxilning ko’zasidagi suvdan na foyda. Baxilning mushugi bor, Baxilning tuzi tatimas. Baxilning tuynugidan yel kirmas, Baxilning shami oqsa, Baxilning qo’li siqiq, Baxilning qo’lida oy bo’lsa, Baxilning hurmati bo’lmas. Berardan ham bir so’ra, Berarmanga beshov ko’p, Berag’on qo’lim — olag’on. Berganga bir ham ko’p, Berganga — qo’sha-qo’sha, Berganing bir yumurta, Berdining berdi oti bor, Bermaganni berib uyaltir. Bermas kelin keliga suv quyar. Bermasning oshi pishmas, Besh panjangni og’zingga tiqma. Bir kunga ho’kiz o’lmas, Birovga bersam — essiz oshim, Boy bo’lsang, alak kiy, Boy bo’lsang, sholg’om ye, Boy topsa, bosib yer, Boyning molini baxil qizg’anar. Bor bo’lib yemaganning ur tishiga, Bor bo’lsa, ko’rolmaydi, Bo’lib yegan bo’rtib chiqar, Gul — dasta-dasta, Do’nonning toyligi bo’lmas, Yema, ichma, bo’l baxil, Yemas yerga o’t bitar, Yemas yerda yumush ko’p. Yerdan sado chiqsa chiqar, Yetimchadan boy chiqsa, Tikuvchidan boy chiqsa, Zang temirni kemirar, Kambag’alning to’yi to’kin bo’lar, Keng bo’lsang, kam bo’lmaysan. Kiygan to’ning eskirar, Ko’ngli ochiqning — yo’li ochiq. Ko’ngli ochiqning — qo’li ochiq, Ko’ngling keng bo’lsa, hujra ham saroy. Maqtasang, saxiyni maqta, Meniki bitsin, seniki yitsin. Ming qo’y beradigan yigitning 01, desang, suyunar, 01, desang — hiring-hiring, Olarda — kirar jonim, Olarda — olmon, berarda — bezgak. Olarda hisobi — to’qqiz, Olimsog’ing bo’lsa-bo’lsin, Olishda: Bismillo, Olishda: Hoy-hoy, 01-olchining do’sti ko’p, Oshxonang keng — go’rxonang keng. Patirdan qil chiqmas, Pishiq bo’lib netarsan, Saxiy bilan baxil bir buloqdan suv ichmas. Saxiy bilan baxilni eshagining to’qimi bildirar. Saxiy bo’lmasa, baxil harom o’lar. Saxiy topsa, o’rtada, Saxiy xor bo’lmas, Saxiyning ishiga baxilning tishi qamashar. Saxiyning o’ng qo’li berar, Saxiyning xayriga baxilning boshi og’rir. Sog’ay desang, suti yo’q, Suv ichirmasga sut ichir. Suvsiz yerda tol bo’lmas, Sukutda hikmat ko’p, So’rab berguncha, urib ber. Tangrining molini shayton qizg’anar. Tantiga tanbeh yo’q. Taqlidchiga tole yor, Tegirmonda tug’ilgan sichqonning fe’li keng. Tikadigan beka bo’lsin, Tog’ belgisi tosh bilan, Tug’mas xotinga igna ham davlat. Uying tor bo’lsa ham, Xayr qilsang, butun qil. Xayr ham — xayr, Xayrli qo’l qayrilmas. Xasis to’y qilsa, bakovul bo’lma. Xasis hayosiz bo’lar, Xasisdan don tilaguncha, Xasisdan tuxum olsang, sarig’i chiqmas. Xasisning pulidan yulduz yaqin. Xashak o’ti xonani kuydirar, Cherchidan podsho bo’lsa, Chumsoxga cho’mich tegsa, cho’michda qoqar. Cho’loqning sayri yo’q, Shabnamga quduq to’lmas, Eshak bo’lsin, xayrli bo’lsin. Yaxshi topsa, elga yoyar, Yaxshining ko’ngh — tog’, Yashirib yeganning qorni to’ymas. O’ziga baxillik qilgan, O’rdak bergan g’oz olar. Qaynananiki — o’rtada, Qallobning bolidan Qamish suvga to’ymas, Qarnog’i yo’q uyida, Qizg’anganing qizil itga yem bo’lar. Qizg’anchiq buzoq emgan uloqni ko’rolmas. Qimmati oz — himmati oz. Qora suv chanqoq qondirmas, Qush — qanoti bilan, Qo’y bergan kishi ipidan qochmas, Qo’lim ochiq — yuzim ochiq. Qo’lingdan bermasang, yo’lingdan ber, Qo’chqor bo’lar qo’zining Og’a bo’lar yigitning Har kim himmatiga yarasha topar. Haris bo’lgan haqir bo’lar. Haris qarisa ham, harisligi qarimas. Hasad ko’chatini ekkan, Hasad o’tini daryo o’chirolmas. Hasad qilma, havas qil. Himmat — erdan, arvoh — go’rdan. Himmati yo’qning hurmati yo’q. Himmatli ko’kka ko’tarilar, Himmatli himmatidan topar. o’yl�or X0@�lon boshiga ish tushsa, Qo’rqqandan hovliqqan yomon. G’azab — oldinda, aql — keyinda. G’alvirni suvdan ko’targanda ko’r. Har cho’ponning bir tayoq ko’tarishi bor. Hovliqqan mushuk ko’r tug’ar. Hovliqqan qiz erdan tinmas. Hovliqqanga sichqon teshigi ming tangga.Saxiylik va baxillik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Oldiga qo’ymay osh yemas.
Nokasning — atosi.
Aqlli baxil bo’lmas.
Avliyo baxil bo’lmas.
Topganin taxlar.
Karamli toqqa bor.
Yo’q uni topohnas.
O’smog’ingga to’g’ri yo’l.
Saxiy topsa, barcha yer.
Baxilligini qo’ymas.
Xasis mehmondan qochar.
Ahilga sirdosh bo’lmas.
Karimdan xiyonat ajab.
Gadoydan osh so’ra.
Saxiy yo’q bo’lsa ham to’q.
Ko’karsa ham meva bermas.
Sichqon kirmas uyiga.
Eshigidan — el.
Ko’zining yoshi oqar.
Qo’lidan ham dili siqiq.
Olamni yoritmas.
Bermasdan ham bir so’ra.
Olarmanga oltov oz.
Olganga o’n ham oz.
Bermaganga — o’sha-o’sha.
O’ldirding turta-turta.
Oldining oldi oti bor.
Pishsa ham qozondan tushmas.
Ikki kunga egasi bermas.
Uyda tursa — sasir oshim.
Kambag’al bo’lsang — ipak.
Kambag’al bo’lsang — palov.
Botir topsa, barcha yer.
Yo’q bo’lib yeyman, deganning ur ichiga.
Yo’q bo’lsa, berolmaydi.
Butun yegan turtib chiqar.
Gul bermagan nokasta.
Nokasning — boyligi.
Boy bo’lmasang, men kafil.
Ichmas yerga suv bitar.
Baxildan sado chiqmas.
Ayron bermas icharga.
Qaychi bermas bicharga.
Hasad — odamni.
Boyning to’yi yupun bo’lar.
Kiydirganing eskirmas.
Qo’li ochiqning — yo’li.
Toptasang, baxilni topta.
Peshanasida bir qo’yning izi bo’ladi.
Ber, desang, kuyunar.
Ber, desang — diring-diring.
Berarda — chiqar jonim.
Berarda sanog’i — o’ttiz.
Berimsog’ing bo’lmasin.
Berishda: Astag’furillo.
Berishda: Voy-voy.
Ber-berchining do’sti yo’q.
Oqqan ariqdan suv oqar.
Baxildan pul chiqmas.
Sodda yetar boshingga.
Baxil topsa, xaltada.
Baxil behishtga kirmas.
Chap qo’h bilmas.
Qirqay desang, juni yo’q.
Qovoqarida bol bo’lmas.
Bulutda — himmat.
Hasadchiga — halokat.
Kiyadigan cho’ri bo’lsin.
Boy belgisi osh bilan.
Ko’ngling keng bo’lsin.
Dalolat ham — xayr.
Yeri giyo(h)siz bo’lar.
Gadoydan non tila.
Hasad o’ti tanani kuydirar.
In’omi igna bo’lar.
Xasisning — xayri.
Dunyoga baxil to’ymas.
Yomon topsa, go’rga yoyar.
Baxilning ko’ngli — dog’.
O’zi yemas, itga bermas.
O’zgaga saxiylik qilmas.
Kelinniki — xaltada.
Saxiyning zahri yaxshi.
Xasis — pulga.
Odami yo’q to’yida.
Baxil kishi qo’noq qo’ndirmas.
Er — himmati bilan.
Qiz bergan kishi — sepidan.
Yo’lingdan bermasang, so’zingdan ber.
Peshonasi do’ng bo’lar.
Peshonasi keng bo’lar.
Balo mevasini yer.
Himmatsiz yeiga ko’milar.
Quyrug’iga sir aytmas.
Saxiylik va baxillik haqida maqollar