Raxit kasalligi: Sabablari, alomatlari va oldini olish yo’llari

Raxit – suyaklarning yetarli darajada mustahkam bo’lmasligi bilan bog‘liq kasallik bo‘lib, asosan bolalarda uchraydi. Bu kasallik organizmda D vitamini, kaltsiy yoki fosfor yetishmovchiligi tufayli rivojlanadi. Raxit suyaklarning yumshashi va deformatsiyasiga olib kelishi mumkin, bu esa bolaning jismoniy rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Raxitning sabablari

Raxit kasalligining asosiy sababi organizmda D vitamini tanqisligi hisoblanadi. D vitamini quyosh nurlari ta’sirida terida sintezlanadi yoki oziq-ovqat orqali qabul qilinadi. Quyosh nuri yetarli bo‘lmagan hududlarda yashovchi yoki yetarli miqdorda D vitamini iste’mol qilmaydigan bolalar raxitga chalinish xavfiga ko‘proq duch kelishadi.

Bundan tashqari, kaltsiy va fosfor yetishmovchiligi ham raxitning rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Kaltsiy va fosfor suyaklarning mustahkamligini ta’minlovchi muhim minerallar bo‘lib, ularning yetarlicha iste’mol qilinmasligi suyaklarning zaiflashishiga olib keladi. Oshqozon-ichak kasalliklari yoki yomon ovqatlanish ham ushbu kasallikni keltirib chiqarishi mumkin.

Raxitning alomatlari

Raxit kasalligiga chalingan bolalarda turli xil alomatlar kuzatiladi. Dastlabki bosqichlarda ishtahaning pasayishi, injiqlik, tez charchash va mushaklarning zaifligi kuzatilishi mumkin. Kasallik kuchaygan sari quyidagi alomatlar paydo bo‘lishi mumkin:

• Bosh suyaklarining yumshoqligi va shaklining o‘zgarishi.
• Oyoqlarning qiyshayishi yoki shaklining o‘zgarishi.
• Ko‘krak qafasida deformatsiyalar.
• Bo‘g‘imlarning kattalashishi va suyaklarning yumshoqligi.
• Kech tish chiqishi va tish emalining zaifligi.

Agar raxit o‘z vaqtida davolanmasa, u bolaning umumiy jismoniy rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, kelajakda suyaklarning mo‘rtlashishiga sabab bo‘lishi mumkin.

Raxitning oldini olish usullari

Raxit kasalligini oldini olish uchun eng muhim chora bu yetarli miqdorda D vitamini qabul qilishdir. Quyosh nuri tabiiy D vitamini manbai hisoblanadi, shuning uchun bolalarni ertalab yoki kechqurun quyoshga chiqarish tavsiya etiladi. Bundan tashqari, quyidagi profilaktik choralarni ko‘rish mumkin:

• D vitamini bilan boyitilgan oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish (baliq, tuxum sarig‘i, sut va sut mahsulotlari, jigar).
• Kaltsiy va fosforga boy mahsulotlarni ratsionga kiritish (tvorog, yong‘oq, yashil sabzavotlar).
• Bolani quyosh nuriga yetarli darajada olib chiqish.
• Homilador va emizikli ayollarning to‘g‘ri ovqatlanishi va D vitamini yetarli miqdorda qabul qilishi.
• Shifokor tavsiyasiga ko‘ra D vitamini qo‘shimchalari qabul qilish.

Davolash usullari

Agar bola raxit kasalligiga chalingan bo‘lsa, shifokor davolash uchun D vitamini va kaltsiy qo‘shimchalarini tavsiya qilishi mumkin. Bundan tashqari, maxsus fizioterapiya mashqlari va quyosh vannalari ham tavsiya etiladi. Oziq-ovqat ratsionini yaxshilash va parhezga rioya qilish ham muhim ahamiyatga ega.

Raxitni davolash jarayoni odatda uzoq davom etadi, ammo to‘g‘ri parvarish va muolaja bilan bolaning sog‘lig‘ini tiklash mumkin. Muhimi, kasallikning oldini olish choralari ko‘rilsa, raxitning oldini olish va sog‘lom rivojlanishni ta’minlash mumkin.

Xulosa

Raxit – bolalarda suyaklarning mo‘rtlashishiga olib keluvchi kasallik bo‘lib, uning asosiy sababi D vitamini, kaltsiy va fosfor yetishmovchiligidir. Kasallikning oldini olish uchun quyosh nurlaridan foydalanish, to‘g‘ri ovqatlanish va zarur hollarda vitamin qo‘shimchalarini qabul qilish muhimdir. Raxitning oldini olish va davolash bo‘yicha chora-tadbirlarni qo‘llash orqali bolalarning sog‘lom rivojlanishini ta’minlash mumkin.