QA nima? QA haqida. Dasturlarni testlash, testerlik

QA dasturlashda «Quality Assurance» (sifatni ta’minlash) deb ataladi. Bu, dasturlarning sifatini, to’g’ri ishlashini va mijozlar qo’ygan talablar asosida dastur to’g’ri yaratilganligini tasdiqlash jarayonlarini o’z ichiga oladi.

Ko’p hollarda QA xodimlarni oddiygina tester deb ham atashadi.

QA xodim, dasturlash jarayonining bir qismi sifatida ishlaydi va dasturchilar jamoasining bir a’zosi bo’lishi mumkin. Uning asosiy vazifalari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

1. Testlash: QA dasturchilari dasturlarni turli test qoidalari va strategiyalarga asosan tekshirishlari bilan bog’liqdir. Bu testlar dasturlarning funksional, tartib, xususiyatlar va xatolarini aniqlash uchun amalga oshiriladi.
2. Buglar va xatolar aniqlash: QA dasturchilari dasturlarda buglar, xatolar va noqulayliklarni topish va aniqlashga intilishadi. Ular bu xatolarni identifikatsiya qilish, xususiyatlarni tekshirish va ta’riflash, va ularga to’g’ri javob berish jarayonlarini amalga oshirishadi.
3. Sifatni ta’minlash: QA dasturchilari dasturlarni sifatini ta’minlashga intilishadi. Ular dasturlar to’g’risida to’liq va qat’iy ma’lumot olish, xususiyatlarni sinash va iste’molchilarga qo’yilgan talablarni qondirishda ishtirok etadi.
4. Jarayonlarni baholash va ko’rib chiqish: QA dasturchilari dasturlash jarayonlarini, ish tartibini va jarayonlarni baholash uchun monitor qilishadi. Bu, e’tibor beringan vazifalarni bajarish va takomillashtirish jarayonida dasturlash jamoasiga yordam berishga imkon beradi.

QA dasturlashdagi vazifalar dasturlashning qanday sifatda bajarilishi va dasturlarning xalqaro sifat standartlari bilan mos kelishi uchun kritik ahamiyatga ega. Bu jarayonlar dasturda xato va noqulayliklarni kamaytiradi, sifatni yaxshilaydi va iste’molchilarga yetkazib beruvchi bozor yoki ishga qaraganda ishlaydigan muvaffaqiyatni oshiradi.

QA xodimlar odatda ikki xil usulda dasturlarni tekshirishadi:

• Manual
• Automation

Nomidan bilinib turibdiki, manual ya’ni «qo’lda» dasturlar birma-bir har bil imkoniyati qo’lda tekshirib chiqiladi. Bunda deyarli hech qanday kod yozilmaydi. Testerlar oddiy foydalanuvchilar kabi dasturni ishlatishadi. Ikkinchisi automation, ya’ni avtomatik, bunda dasturni test qilish uchun maxsus dastur(script) yoziladi. Bu ishga tushiriladi va natija tekshiriladi. Bunda dastur bilan bog’liq bo’lgan buglar, yuza kelishi mumkin bo’lgan muommolar oldindan taxmin qilinadi va shu buglarni aniqlay oladigan script yoziladi.

O’zbekistonda QA xodimlarga juda katta talab bor. Ammo hozirda bunday mutaxassislarni yetishtirib chiqaradigan ta’lim maskanlar deyarli mavjud emas.

QA xodimlar dunyoda yuqori oylik oladigan yo’nalish vakillari hisoblanishadi.