Psoriaz: belgilari, sabablari va davolash usullari

Tarkib:

1. Psoriaz nima?
2. Psoriazga nima sabab bo’ladi?
3. Psoriazning belgilari va turlari
4. Psoriaz qanday aniqlanadi?
5. Psoriazni davolash

Psoriaz – surunkali va yallig’lanishli teri kasalligi. Dunyo bo’ylab millionlab odamlarga ta’sir qiladigan bu buzuqlik teri hujayralarining tez ishlab chiqarilishi natijasida yuzaga keladi. Ushbu maqolada biz psoriaz (toshbaqa kasalligi) nima ekanligini, uning sabablari, belgilari, turlari, diagnostika usullari va davolash usullarini ko’rib chiqamiz.

Psoriaz nima?

Psoriaz – bu teri kasalligi bo’lib, odatda qizarish, qichishish va yallig’lanish bilan tavsiflanadi. Teri hujayralarining odatdagidan tezroq ishlab chiqarilishi natijasida teri qalinlashadi va parchalanadi. Bu tananing turli qismlarida, ko’pincha tirsaklar, tizzalar, bosh terisi, qo’llar va oyoqlar kabi joylarda paydo bo’lishi mumkin.

Psoriazga nima sabab bo’ladi?

Psoriazning aniq sababi hali to’liq tushunilmagan. Biroq, bu autoimmun kasallik deb hisoblanadi. Immunitet tizimi odatda zararli mikroorganizmlarga qarshi kurashsada, toshbaqa kasalligida u o’z hujayralariga noto’g’ri tasir qiladi. Kasallikning paydo bo’lishida irsiy moyillik, atrof-muhit omillari, stress, infeksiyalar va ba’zi dorilar kabi omillar samarali hisoblanadi.

Psoriazning belgilari va turlari

Psoriazning belgilari va turlari har bir kishi uchun farq qilishi mumkin. Eng ko’p uchraydigan alomatlar orasida qizil, ko’tarilgan jarohatlar, kumush-oq tarozilar, qichishish, teridagi yoriqlar, og’riq, yonish va tirnoqlarning o’zgarishi kiradi. Psoriaz turli xil turlarida paydo bo’lishi mumkin.

Psoriaz qanday aniqlanadi?

Psoriazning tashxisi dermatolog tomonidan fizik tekshiruv va bemorning alomatlarini baholash orqali amalga oshiriladi. Shifokor diagnostika jarayonini bemorning kasallik tarixi va alomatlarini tinglash orqali boshlaydi. Dermatolog terining ta’sirlangan joylarini kuzatadi, toshbaqa kasalligining ko’lamining tipik belgilarini qidiradi.

Ba’zida tashxisni tasdiqlash yoki boshqa teri kasalliklarini istisno qilish uchun terining biopsiyasi kerak bo’lishi mumkin. Biopsiya terining kichik namunasini olib, uni laboratoriya tekshiruviga yuborishni anglatadi. Bu jarayon toshbaqa kasalligi belgilarini va yallig’lanish darajasini tasdiqlashga yordam beradi.

Psoriazni davolash

Psoriazni davolashning bir nechta variantlari mavjud. Davolash rejasi kasallikning og’irligiga, semptomlarga va bemorning ehtiyojlariga qarab individual ravishda belgilanadi. Ba’zi umumiy davolash usullari:

1. Mahalliy davolash usullari: yuzaki dorilar odatda toshbaqa kasalligining engil va o’rtacha holatlarida qo’llaniladi. Bu lar kortikosteroid kremlari, salitsil kislotasi, kalsipotriol kabi topikal retinoidlar va namlovchi vositalar bo’lishi mumkin.
2. Fototerapiya (yorug’lik terapiyasi): ultrabinafsha (UV) nur psoriaz lezyonlarini davolashning samarali usuli hisoblanadi. Shifokor nazorati ostida va tegishli dozalarda qo’llaniladigan UVB yoki PUVA nurli muolajalar hujayra o’sishini tartibga solish va yallig’lanishni kamaytirish orqali psoriaz belgilarini nazorat qilishga yordam beradi.
3. Tizimli davolash usullari: toshbaqa kasalligining og’irroq yoki keng tarqalgan holatlarida og’iz orqali yoki in’ektsiya yo’li bilan qabul qilingan tizimli dorilarni qo’llash mumkin. Ushbu dorilar immunitet tizimini bostirish orqali yallig’lanishni kamaytiradi.
4. Turmush tarzi o’zgarishi: Psoriaz belgilarini nazorat qilish uchun turmush tarzini o’zgartirish ham foydali bo’lishi mumkin. Stressni boshqarish, sog’lom ovqatlanish, muntazam jismoniy mashqlar, chekish va spirtli ichimliklarni iste’mol qilishdan qochish kabi omillar toshbaqa kasalligiga yordam beradi.

Xulosa

Psoriaz – ko’p odamlarga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan surunkali va yallig’lanishli teri kasalligi. Kasallikning sabablari to’liq tushunilmagan bo’lsa-da, bu autoimmun kasallik deb hisoblanadi. Psoriaz belgilari turli yo’llar bilan namoyon bo’lishi mumkin, jumladan, qiziarish, qichishish, terining qalinlashishi va yoriqlar. Tashxis odatda dermatolog tomonidan fizik tekshiruv va simptomlarni baholash orqali amalga oshiriladi. Ba’zida terining biopsiyasi qo’llanilishi mumkin.

Psoriaz bilan yashovchi shaxslar uchun davolash rejasini dermatolog bilan muhokama qilish va tegishli davolash usullarini o’rganish muhimdir. Davolash simptomlarni boshqarish, remissiya davrlarini uzaytirish va hayot sifatini yaxshilashga qaratilgan.

Esda tutingki, toshbaqa kasalligi har bir odamda turli yo’llar bilan paydo bo’lishi mumkin va davolanishga javob individualdir. Shuning uchun dermatolog bilan muntazam aloqada bo’lish simptomlarni nazorat qilishda muhim qadamdir.