DO`STLARGA ULASHING:

Yozuvchi, tarjimon, publitsist, adabiyotshunos olim, oʻzbek nasrining yirik namoyandalaridan biri Pirimqul Qodirov Turkiston tizma togʻining etaklaridagi Kengkoʻl degan qishloqda 1928 yilning 25 oktyabrida tugʻilgan. U asli oʻzbekning barlos qavmidan; urushdan keyingi yillarda jamoa xoʻjaligida, yoʻl qurilishi, soʻng Bekobod metallurgiya zavodida ishladi.

1951 yili Oʻrta Osiyo Davlat universitetining Sharqshunoslik fakultetini tugatib, Moskvadagi M. Gorkiy nomidagi Adabiyot institutining aspiranturasiga oʻqishga kirdi. “Abdulla Qahhorning urushdan keyingi ijodi” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi. 1954–1963 yillarda u sobiq ittifoq Yozuvchilar uyushmasi qoshida oʻzbek adabiyoti boʻyicha maslahatchi, OʻzRFA til va adabiyot institutida katta ilmiy xodim (1963–1983), Oʻzbekiston Respublikasi Adabiyot, sanʼat va meʼmorchilik sohasidagi Davlat mukofotlari qoʻmitasi raisi (1989–1994) boʻlib ishladi.

Adib ijodining debochasi ‒ “Studentlar” (1951) hikoyasi talabalik yillarida eʼlon qilinib, tolibi ilmlar hayotini, ularning ichki olamini yoritadi. Shundan keyin “Jon shirin”, “Kayf”, “Olov” hikoyalari, “Qadrim” (1961), “Erk” (1968), “Meros” (1974) qissalari, “Najot”, “Baxillar va botirlar” afsona qissalari (1980), “Akramning sarguzashtlari” (1974), “Yayra institutga kirmoqchi” (1970) nomli qissa va hikoyalar toʻplamlari birin-ketin chop qilindi.

P. Qodirov roman janrida qalam tebratib, “Uch ildiz” (1958), “Olmos kamar” (1976) romanlarini yaratdi. Adib avval “Yulduzli tunlar” (1979), keyin “Avlodlar dovoni” (1989) romanlari bilan oʻzbek tarixiy romanchiligi rivojiga katta hissa qoʻshdi.

Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyotida adibning uch jildlik tanlangan asarlari (1977–1978) nashr qilingan.

Pirimqul Qodirov adabiyotshunos olim sifatida “Til va el” (1972), “Xalq tili va realistik proza” (1973), “Til va dil” (2005) risolalarini yaratdi. Ikki jildli “Adabiyot nazariyasi” uchun “Adabiy asarning tili”, “Adabiy jarayon” boblarini yozdi.

Zangori olov zahmatkashlari haqidagi “Qadrim” qissasi asosida “Sening izlaring” badiiy filmi (rejissyor R. Botirov), “Yulduzli tunlar” romani, “Jon shirin” hikoyasi asosida koʻp seriyali videofilmlar suratga olingan. “Bobur” pyesasi (rejissyor B. Yoʻldoshev) uzoq yillar mobaynida hozirgi Oʻzbek milliy akademik drama teatrida, “Insof” pyesasi esa viloyatlar drama teatrlari sahnalarida qoʻyilgan.

Adib kitobxonlarga “Ona lochin nidosi” degan tarixiy romanini (1997) taqdim etdi. 2001 yilda esa uning “Qalb koʻzlari” nomli (badealar, oʻylar, esdaliklar) kitobi chop etildi. “Amir Temur siymosi” (2007) tadqiqoti tariximizni xolis oʻrganish borasida muhim oʻrin egalladi.

P. Qodirov tarjimon sifatida L. Tolstoyning “Kazaklar”, K. Fedinning “Dastlabki quvonchlar”, P. Tolisning “Iz”, X. Deryaevning “Qismat” qissasi va romanlarini ona tilimizga oʻgirgan. Uning asarlari rus, ukrain, hind, urdu, turk, uygʻur, qozoq, qirgʻiz, turkman tillarida nashr etilgan.

“Yulduzli tunlar” romani uchun Pirimqul Qodirov 1981 yili Respublika Davlat mukofotiga sazovor boʻlgan. U Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi deputati (1997–2000), Respublika Oliy Majlisi fan, madaniyat va taʼlim qoʻmitasi raisi (1991–1995) boʻlgan.

Oʻzbekiston xalq yozuvchisi Pirimqul Qodirov “Shuhrat” medali (1994), “El-yurt hurmati” (1998), “Buyuk xizmatlari uchun” (2006) ordenlari bilan mukofotlangan.

“Oʻzbek adiblari” (S. Mirvaliyev, R. Shokirova. Toshkent, Gʻafur Gʻulom nomidagi adabiyot va sanʼat nashriyoti, 2016) kitobidan.