Paronixiya – Tirnoq Atrofidagi Yallig’lanish

Paronixiya – bu tirnoq atrofidagi terining yallig’lanishi bo’lib, infeksiya yoki boshqa sabablar tufayli yuzaga keladi. Bu holat odatda og’riq, qizarish va shishish bilan kechadi. Paronixiya surunkali yoki o’tkir shaklda bo’lishi mumkin va har ikki turining kelib chiqish sabablari hamda davolash usullari farqlanadi.

Paronixiyaning Sabablari

Paronixiyaning paydo bo‘lishiga turli omillar sabab bo‘lishi mumkin. Asosiy sabablar bakterial infeksiyalar, zamburug’li infeksiyalari, jarohatlar, kimyoviy moddalar bilan aloqa va immunitet zaifligidir. Ko‘pincha Staphylococcus yoki Streptococcus bakteriyalari tirnoq atrofidagi to‘qimalarga tushib, yallig‘lanish chaqiradi. Ayniqsa, qo‘llar uzoq vaqt namlikda bo‘lsa, zamburug’lar ko‘payib, surunkali paronixiya rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Tirnoq atrofini tishlash, kesish yoki noto‘g‘ri manikyur natijasida infeksiya tushishi ehtimoli ortadi. Uy-ro‘zg‘or kimyoviy vositalari, suyuqliklar yoki detarjenlar tirnoq atrofidagi terini zaiflashtirib, infeksiyaga moyillikni oshirishi mumkin. Qandli diabet yoki boshqa immunitet bilan bog‘liq kasalliklar paronixiyaga chalinish ehtimolini oshiradi.

Paronixiyaning Belgilari

Paronixiya odatda tirnoq atrofi qizarishi va shishishi, og‘riq va issiqlik hissi, to‘qimalarning sezilarli ravishda qattiqlashishi, yiring yig‘ilishi va surunkali shaklda tirnoq deformatsiyasi yoki rangi o‘zgarishi bilan namoyon bo‘ladi.

Paronixiyaning Turlari

O’tkir paronixiya bir necha soat yoki kun ichida rivojlanadi va asosan bakterial infeksiyalar sabab bo‘ladi. U kuchli og‘riq va yiring bilan kechadi. Surunkali paronixiya esa bir necha hafta yoki oy davomida asta-sekin rivojlanadi. Ko‘pincha zamburug’li infektsiyalari yoki doimiy tirnash xususiyati beruvchi omillar sabab bo‘ladi.

Paronixiyaning Davolash Usullari

Paronixiya davosi kasallikning og‘irligiga bog‘liq. Eng samarali davolash usullari uy sharoitida parvarish, antibiotiklar, qo‘ziqorinlarga qarshi dorilar, drenaj qilish va himoya choralari hisoblanadi. O’tkir paronixiya engil kechsa, iliq sho‘r suvda qo‘l yoki oyoqni 15-20 daqiqa ushlab turish yallig‘lanishni kamaytirishi mumkin. Agar bakterial infeksiya rivojlangan bo‘lsa, shifokor og‘iz orqali yoki mahalliy qo‘llaniladigan antibiotiklarni tavsiya qilishi mumkin. Surunkali paronixiya zamburug’ sababli rivojlangan bo‘lsa, maxsus krem yoki tabletkalar bilan davolash lozim. Agar yiring to‘plangan bo‘lsa, shifokor uni chiqarish uchun kichik jarrohlik amaliyotini o‘tkazishi mumkin. Uy-ro‘zg‘or ishlarida yoki kimyoviy moddalar bilan ishlashda qo‘lqop kiyish tavsiya etiladi.

Paronixiyaning Oldini Olish

Paronixiyadan saqlanish uchun tirnoqlarni juda qisqa kesmaslik, manikyur yoki pedikyur paytida ehtiyotkorlik bilan harakat qilish, tirnoq atrofidagi terini tishlamaslik va shikastlamaslik, qo‘llarni muntazam yuvish va toza saqlash, quruq terini namlantiruvchi vositalar bilan parvarish qilish hamda qo‘ziqorin infeksiyalaridan saqlanish uchun nam muhitdan uzoqroq bo‘lish kerak.

Xulosa

Paronixiya – tirnoq atrofidagi noqulaylik va og‘riq chaqiruvchi kasallik bo‘lib, u bakteriyalar yoki zamburug’lar sababli rivojlanishi mumkin. O‘z vaqtida chora ko‘rilmasa, infeksiya chuqurroq to‘qimalarga tarqalishi va jiddiy muammolarga olib kelishi mumkin. Shuning uchun paronixiyaning ilk belgilari paydo bo‘lishi bilanoq, uni to‘g‘ri parvarish qilish va zarur hollarda mutaxassisga murojaat qilish muhim ahamiyatga ega.