Ozmoqchi bo‘lganlar o‘tishi kerak bo‘lgan 5 ta tibbiy ko‘rik

Insulin gormoni darajasi organizmda qanchalik baland bo‘lsa, vazn yo‘qotish shunchalik qiyin bo‘ladi. Shu bilan birga salomatlikka xavf tug‘diradi. Nima uchun? Insulin gormoni qon aylanish tizimida glyukozaning hujayralarga kirib borishini ta’minlaydigan “kalit” vazifasini bajaradi. Ya’ni, u ozuqani energiyaga aylantirib beradi. Ammo shunday bo‘ladiki, mexanizm buziladi va hujayralar tegishli darajada “ochilish”ni to‘xtatadi. So‘ngra quyidagilar boshlanadi: och (glyukozaga to‘yinmagan) hujayralar yana va yana ozuqa talab qiladi; odam ko‘p ovqat yeydi, lekin to‘ymaydi, garchi qonda ko‘p miqdorda glyukoza va insulin hosil bo‘lsa ham. Bu esa ortiqcha yog‘ga aylanishiga va semirib ketishga sabab bo‘ladi.

Bolalar bog’chasida tibbiy ko’rik

Bolalar bog’chasiga birinchi tashrifidan oldin chaqaloq yana bir sinov kutmoqda – u tibbiy ko’rikdan o’tishi kerak (tibbiy ko’rik). Bu so’zlarning ortida nima yashiringan va shifokorlarga tashrif buyurishimiz kerak – biz maqolamizda buni tushunamiz.

Bolalar bog’chasiga qanday tibbiy ko’rikdan o’tish kerak?

Bolalar bog’chasi oldidagi tibbiy ko’rik, tuman bolalar poliklinikasida amalga oshirilishi osonroq va osonroq. Agar biror joyda bo’lmasa, yashash joyida buni amalga oshirish qiyin bo’lsa, u holda bolalar bog’chasiga kirish uchun tibbiy ko’rikdan tibbiy tibbiy muassasalar mutaxassislari ham ishtirok etishlari mumkin. Bolalar bog’chasiga tibbiy ko’rikdan o’tish tartibi quyidagilardan iborat:

1. Pediatrga tashrif buyurib, shifokor maxsus tibbiy kartani chiqaradi va bolaning dastlabki ma’lumotlarini keltiradi, qanday mutaxassislarni tekshirish va bolalar bog’chasiga qanday sinovlar o’tkazish kerakligini tushuntiradi.

2. Tashrifni o’z ichiga olgan mutaxassislarni tekshirish:

3. Ekspertiza natijalari bo’yicha mutaxassislar allergist, kardiologdan qo’shimcha tekshiruvlar o’tkazishlari va ichki organlarning ultratovush tekshiruvini o’tkazishlari mumkin. Uch yoshga to’lgan bolalar, shuningdek, nutq terapevtidan maslahat olishlari kerak.

4. Laboratoriya sinovlarini o’tkazish:

5. Klinikada epidemiya haqida ma’lumot olish – oxirgi etti kun davomida bolaning yuqumli kasallar bilan aloqasi.

6. Mutaxassislarni tekshirish natijalari asosida bolalar bog’chasiga borish imkoniyati to’g’risida fikr bildiradigan pediatrga qayta tashrif.

Ozmoqchi bo‘lganlar o‘tishi kerak bo‘lgan 5 ta tibbiy ko‘rik

Yetarlicha jismoniy mashq qilmaganingiz yoki to‘g‘ri ovqatlanmaganingiz uchun vazningiz ortdimi? Balki masala butunlay boshqa yoqdadir? Vazn tashlashga rasmana bel bog‘lagan bo‘lsangiz, parhezga o‘tishni rejalashtirasizmi yoki fitnes klubga yozilasizmi, qaysi siz uchun natija berishini bilish uchun qanday tekshiruvlardan o‘tish kerakligini aytamiz.

Foto: “Noviy ochag”

Elektrokardiografiya

Agar ozishga jiddiy kirishsangiz, dastavval, yurak va qon tomirlarning holatini baholash juda muhimdir. Gap shundaki, biz och qolganimizda yoki taomni odatdagidan sezilarli darajada kamroq yeganda, tana o‘z zaxirasi — yog‘ to‘qimasini qayta ishlay boshlaydi. Bu, albatta, juda yaxshi jarayon, lekin ozuqani kerakli joyga yetkazib berish uchun u maxsus lipoprotein oqsiliga “qadoqlangan” bo‘lishi kerak. Och qolgan organizmda yetarlicha protein bo‘lmagani sababli uni tejashga va yog‘larni “zararli xolesterin” deb ataladigan past zichlikdagi lipoprotein (LDL) aylantirishga kirishadi.

LDL zarralarining hajmi va tashish imkoniyatlari “foydali xolesterin” (yuqori zichlikdagi lipoprotein)ga qaraganda ancha yuqori, ammo yurak-qon tomir tizimi uchun u o‘ta xavflidir. Qancha tezlikda vazn yo‘qotish lozimligini bilish uchun sizga ushbu tekshiruv kerak.

Insulin qarshiligini baholash

Insulin gormoni darajasi organizmda qanchalik baland bo‘lsa, vazn yo‘qotish shunchalik qiyin bo‘ladi. Shu bilan birga salomatlikka xavf tug‘diradi. Nima uchun? Insulin gormoni qon aylanish tizimida glyukozaning hujayralarga kirib borishini ta’minlaydigan “kalit” vazifasini bajaradi. Ya’ni, u ozuqani energiyaga aylantirib beradi. Ammo shunday bo‘ladiki, mexanizm buziladi va hujayralar tegishli darajada “ochilish”ni to‘xtatadi. So‘ngra quyidagilar boshlanadi: och (glyukozaga to‘yinmagan) hujayralar yana va yana ozuqa talab qiladi; odam ko‘p ovqat yeydi, lekin to‘ymaydi, garchi qonda ko‘p miqdorda glyukoza va insulin hosil bo‘lsa ham. Bu esa ortiqcha yog‘ga aylanishiga va semirib ketishga sabab bo‘ladi.

Insulin qarshiligi sindromi shakllanishida aynan nima sabab bo‘lishi va oqibati nima bilan tugashini olimlar hali ham to‘liq aniqlay olgan emas. Ammo tana vazni me’yordan 35-40 foiz yuqori bo‘lgan semiz odamlarda to‘qimalarning insulinga sezgirligi xuddi shu 40 foizga kamayishi aniqlangan. Yopiq doira, lekin undan chiqish yo‘li bor. Insulin qarshiligini davolash mumkin. Buning uchun nafaqat dori-darmonlar, balki uglevodlar miqdori past bo‘lgan individual ishlab chiqilgan parhez, shuningdek, jismoniy faollik kerak bo‘ladi. Chunki glyukoza ko‘p harakatlanuvchi mushaklarda yaxshi o‘zlashtiriladi.

Qorin bo‘shlig‘i organlarining ultratovush tekshiruvi

Bizni qiziqtirgan eng muhim narsa — jigar holati. Yillar davomida suv, oziq-ovqat, dori-darmonlar va ozuqaviy qo‘shimchalardagi toksik moddalar yog‘ to‘qimalarida to‘planadi. Va biz vazn yo‘qotganimizda, asosiy zarba jigarga tushadi: u yog‘ to‘qimalaridan chiqadigan toksinlarning ko‘chkisini qayta ishlashga majbur bo‘ladi. Chiqib ketayotgan yog‘ning o‘zi ham jigar orqali o‘tadi. Ortiqcha vaznga qarshi kurashni boshlashdan oldin ushbu muhim organning holatini tekshirishni unutmang va muntazam ravishda o‘rganib boring.

Foto: “Noviy ochag”

Gormonal holat

Gormonlar butun organizm faoliyatini, shu jumladan metabolizmni tartibga soladi. Ular to‘yinganlik hissini beradi va hatto, qaysi ta’mlar biz uchun afzalligiga javobgardir, shuningdek, iste’mol qilingan taom qayerga ketishini belgilaydi: sarflash uchunmi yoki zaxira sifatida saqlash uchun. Masalan, gipotireoz (qalqonsimon bez funksiyasining pasayishi) aniqlansa, qalqonsimon bezni tartibga keltirmaguningizcha, ortiqcha vazndan xalos bo‘lish uchun qilingan barcha harakatlar behuda ketadi. Va agar kortizol (stress gormoni) juda ko‘p bo‘lsa, yog‘ to‘qimalari qorin va bo‘yinda to‘planadi, yuz esa haddan ortiq yumaloq va qizg‘ish bo‘ladi.

Oziq-ovqat intoleransi testi

Oziq-ovqat intoleransi ko‘pincha tanadagi suyuqlikni ushlab turish va metabolik kasalliklarga olib keladi. Ha, laktoza yoki glyuten intorelansi o‘ylaganingizdek keng tarqalgan emas, lekin baribir tekshirib ko‘rishga arziydi. Odatda, intolerans shunday ishlaydi: makromolekulalar shaklida “past bo‘lingan” komponentlarning bir qismi qon aylanish tizimiga kirib boradi, bu surunkali yallig‘lanishga, organlar va tizimlarning ishlashini buzishga olib keladi.

Odatda, uning namoyon bo‘lishi: ovqat hazm qilish buzilishi, bosh og‘rig‘i, surunkali charchoq, qalqonsimon bez autoimmun kasalliklari va boshqa belgilar bilan kechadi. Deyarli har doim bunday makromolekulalar buyraklar faoliyatini buzadi: ortiqcha suyuqlik to‘qimalarga kiradi, uning ko‘p qismi yog‘ to‘qimalari tomonidan so‘riladi. Buning natijasida ortiqcha vazn to‘planadi. Uni parhez, sport yoki massajlar bilan tuzatish mushkul.

Ozmoqchi bo‘lsangiz ushbu 5 tibbiy ko‘rikdan o‘tishingiz kerak

Yetarlicha jismoniy mashq qilmaganingiz yoki to‘g‘ri ovqatlanmaganingiz uchun vazningiz ortdimi? Balki masala butunlay boshqa yoqdadir? Vazn tashlashga rasmana bel bog‘lagan bo‘lsangiz, parhezga o‘tishni rejalashtirasizmi yoki fitnes klubga yozilasizmi, qaysi siz uchun natija berishini bilish uchun qanday tekshiruvlardan o‘tish kerakligini aytamiz.

Qorin bo‘shlig‘i organlarining ultratovush tekshiruvi — Bizni qiziqtirgan eng muhim narsa — jigar holati. Yillar davomida suv, oziq-ovqat, dori-darmonlar va ozuqaviy qo‘shimchalardagi toksik moddalar yog‘ to‘qimalarida to‘planadi.

Va biz vazn yo‘qotganimizda, asosiy zarba jigarga tushadi: u yog‘ to‘qimalaridan chiqadigan toksinlarning ko‘chkisini qayta ishlashga majbur bo‘ladi. Chiqib ketayotgan yog‘ning o‘zi ham jigar orqali o‘tadi. Ortiqcha vaznga qarshi kurashni boshlashdan oldin ushbu muhim organning holatini tekshirishni unutmang va muntazam ravishda o‘rganib boring.

Elektrokardiografiya — Agar ozishga jiddiy kirishsangiz, dastavval, yurak va qon tomirlarning holatini baholash juda muhimdir. Gap shundaki, biz och qolganimizda yoki taomni odatdagidan sezilarli darajada kamroq yeganda, tana o‘z zaxirasi — yog‘ to‘qimasini qayta ishlay boshlaydi.

Bu, albatta, juda yaxshi jarayon, lekin ozuqani kerakli joyga yetkazib berish uchun u maxsus lipoprotein oqsiliga “qadoqlangan” bo‘lishi kerak. Och qolgan organizmda yetarlicha protein bo‘lmagani sababli uni tejashga va yog‘larni “zararli xolesterin” deb ataladigan past zichlikdagi lipoprotein (LDL) aylantirishga kirishadi.

LDL zarralarining hajmi va tashish imkoniyatlari “foydali xolesterin” (yuqori zichlikdagi lipoprotein)ga qaraganda ancha yuqori, ammo yurak-qon tomir tizimi uchun u o‘ta xavflidir. Qancha tezlikda vazn yo‘qotish lozimligini bilish uchun sizga ushbu tekshiruv kerak.

Insulin qarshiligini baholash — Insulin gormoni darajasi organizmda qanchalik baland bo‘lsa, vazn yo‘qotish shunchalik qiyin bo‘ladi. Shu bilan birga salomatlikka xavf tug‘diradi. Nima uchun? Insulin gormoni qon aylanish tizimida glyukozaning hujayralarga kirib borishini ta’minlaydigan “kalit” vazifasini bajaradi. Ya’ni, u ozuqani energiyaga aylantirib beradi.

Ammo shunday bo‘ladiki, mexanizm buziladi va hujayralar tegishli darajada “ochilish”ni to‘xtatadi. So‘ngra quyidagilar boshlanadi: och (glyukozaga to‘yinmagan) hujayralar yana va yana ozuqa talab qiladi; odam ko‘p ovqat yeydi, lekin to‘ymaydi, garchi qonda ko‘p miqdorda glyukoza va insulin hosil bo‘lsa ham. Bu esa ortiqcha yog‘ga aylanishiga va semirib ketishga sabab bo‘ladi.

Insulin qarshiligi sindromi shakllanishida aynan nima sabab bo‘lishi va oqibati nima bilan tugashini olimlar hali ham to‘liq aniqlay olgan emas. Ammo tana vazni me’yordan 35-40 foiz yuqori bo‘lgan semiz odamlarda to‘qimalarning insulinga sezgirligi xuddi shu 40 foizga kamayishi aniqlangan.

Yopiq doira, lekin undan chiqish yo‘li bor. Insulin qarshiligini davolash mumkin. Buning uchun nafaqat dori-darmonlar, balki uglevodlar miqdori past bo‘lgan individual ishlab chiqilgan parhez, shuningdek, jismoniy faollik kerak bo‘ladi. Chunki glyukoza ko‘p harakatlanuvchi mushaklarda yaxshi o‘zlashtiriladi.

Oziq-ovqat intoleransi testi — Oziq-ovqat intoleransi ko‘pincha tanadagi suyuqlikni ushlab turish va metabolik kasalliklarga olib keladi. Ha, laktoza yoki glyuten intorelansi o‘ylaganingizdek keng tarqalgan emas, lekin baribir tekshirib ko‘rishga arziydi.

Odatda, intolerans shunday ishlaydi: makromolekulalar shaklida “past bo‘lingan” komponentlarning bir qismi qon aylanish tizimiga kirib boradi, bu surunkali yallig‘lanishga, organlar va tizimlarning ishlashini buzishga olib keladi.

Odatda, uning namoyon bo‘lishi: ovqat hazm qilish buzilishi, bosh og‘rig‘i, surunkali charchoq, qalqonsimon bez autoimmun kasalliklari va boshqa belgilar bilan kechadi. Deyarli har doim bunday makromolekulalar buyraklar faoliyatini buzadi: ortiqcha suyuqlik to‘qimalarga kiradi, uning ko‘p qismi yog‘ to‘qimalari tomonidan so‘riladi. Buning natijasida ortiqcha vazn to‘planadi. Uni parhez, sport yoki massajlar bilan tuzatish mushkul.

Gormonal holat — Gormonlar butun organizm faoliyatini, shu jumladan metabolizmni tartibga soladi. Ular to‘yinganlik hissini beradi va hatto, qaysi ta’mlar biz uchun afzalligiga javobgardir, shuningdek, iste’mol qilingan taom qayerga ketishini belgilaydi: sarflash uchunmi yoki zaxira sifatida saqlash uchun.

Masalan, gipotireoz (qalqonsimon bez funksiyasining pasayishi) aniqlansa, qalqonsimon bezni tartibga keltirmaguningizcha, ortiqcha vazndan xalos bo‘lish uchun qilingan barcha harakatlar behuda ketadi. Va agar kortizol (stress gormoni) juda ko‘p bo‘lsa, yog‘ to‘qimalari qorin va bo‘yinda to‘planadi, yuz esa haddan ortiq yumaloq va qizg‘ish bo‘ladi.

Sizni ushbu maqola ham qiziqtirishi mumkin

So‘nggi yuklangan mavzular

Ko‘p o‘qilgan mavzular

Bo‘limlardan birini tanlang