Oila va qo’shnichilik haqida maqollar
Avliyo ham qo’shnisini qo’llar. Ayolning sarishtasi — Ayolning sunbuli — yigitning dili. Beva xotinga Buxorodan it hurar. Besh bola ustiga borsang bor, Bir kelin oldim, o’tirdim, Bir qizga yetti qo’shni — ota-ona. Bir qinga ikki pichoq sig’mas, Biyaning yugurigi yaxshi, Boy amr etmasa, Bola suysang — beshikda, Bolaga tegma, balosi chiqar, Bolali uy — bozor, Bolali uy — jannat, Bolali uy — xandon, Bolali uyda gap yotmas. Bolali uyda janjal bo’lsa ham, Bolali uyda sir yotmas. Bolali uyda o’g’rilik yo’q. Bolali uyda g’iybat yo’q. Bolali uyda g’urbat yo’q. Bosh ikkov bo’lmay, Boshim ikki — molim ikki. Bo’z yaktak qichitar, Bo’ldiradigan ham xotin, Bo’ri hamsoyasiga ola qaramas. Gilam sotsang, qo’shningga sot, Do’sting ham — ering, Er — quyosh yo’ldoshi, Ering qumchalish bo’lsin, Yomon xotin olganning yovi uyida, Yomon xotin eriga do’zax qilar. Yomon xotin o’lsa, keng to’shak qolar, Yomon xotin hayitda eridan chiqar. Yomon xotinning o’ynashi ko’p. Yomon qo’shni yovdan yomon. Yon qo’shni — jon qo’shni. Yog’mas bulut elni aldar, Jon kuydirmasang, jonona qayda, Ikki sigir olganning ayroni bor, Ikki xotin olibsan, Ikki xotinlikning qulog’i tinmas, Inoq oilada beshik bo’shamas. Itning yovi — devona, Itning yomoni to’shakdagidan umid qilar. Yigitning ko’ngli qolsa — o’lguncha, Katta — kelin uyda, Kelin bilan qaynona — o’t bilan suv. Kelin bo’yini yashirar, Kelin bo’ldim — qaynonamga yoqmadim, Kelin yomon emas, Kelin kelag’on bo’ldi, Kelin kelsa uzoqdan, Kelin kimxob kiyar, Kelin kirgan uyga nur kirar. Kelin — qaynona supurgisi. Kelinim bor deb kerilma, Kelinim elakli bo’ldi, Kelinimning yig’lagani — Kelining bitta bo’lsa, o’tirib yeysan, Kelining yaxshi bo’lsa, berdi xudo, Kelining qayerlik bo’lsa, Kelinning tili yo’q Kumush xotin kunda — kasal, Kunda urush bo’lsin desang, kundosh qil. Kundosh boshingda — tosh, Kundosh xotin kunda og’riq. Kundoshing bo’lsa-bo’lsin, Kundoshli uyda kunda urush. Kundoshli uyda to’zim yo’q. Kundoshlik — ko’ngil g’ashlik. Kundoshlikka kun tug’mas, Kundoshning kuli ham kundosh. Kundoshning kuli ham urishar. Kundoshning oti qursin, Ko’cha sevgisi uyni barbod etar. Ovul aylog’i balan, Ovulga aytsang, oshar, Ovuldoshimning oti o’zguncha, Oila tinch — yurt tinch. Oila — qo’sh ustunli ayvon. Olis yo’l otni sinar, Olovga tegsang, o’char, Onalik uyning ori bor, Onang o’ldi — otang o’ldi. Oppoq bo’lgan oq uyim, Ora turding — bera turding. Ota — aql, ona — idrok. Ota — bilak, ona — yurak. Osh o’rniga — ayron, Oshsiz uy bor-u janjalsiz uy yo’q. Oya kuydi, moya kuydi, Oqboshdan o’tin bo’lmas, Ro’zg’or ziynati — o’tin, Ro’zg’or tushdi boshga, Ro’zg’or o’lchov bilan, Ro’zg’or, o’ttiz ikki og’zi bor. Ro’zg’or — g’or. Ro’zg’ori kattaning tashvishi ham katta. Ro’zg’orning nimasi yo’q — bo’zdan xaltasi. Sarishtali uy — farishtali uy. Tuzdagi bilan emas, uydagi bilan bo’l. Uyga jihoz yarashar, Uying tor bo’lsa, Uylangan — o’g’il-qiziga quvongan. Uyni uy qilgan erning topishi-yu Ulug’ uyga ne kerak, Umr savdosi — qiyin savdo. Xotin — bo’yin, er — bosh. Xotin olsang, o’tin ol, Xotin — uy bezakchisi, Xotin — uyning ziynati, Xotin — uyning chirog’i. Xotin — umr yo’ldoshi. Xotin er orqasidan — xotin, Xotin — erga oyina. Xotin — erning vaziri. Xotin yaxshi — er yaxshi. Xotining yaxshi bo’lsa, yoqang oqarar, Xotining yaxshi bo’lsa, to’yga bormoq ne hojat, Xotinli ro’zg’or guldir, Xotinning yomoni — umrning egovi. Xotinning yomoni er qaritar. Xotinning yomoni — erning zavoli, Xotinning zo’ri — erning sho’ri. Xotinning otini yetim chiqarar, Xotinning chiroyi — erdan. Xotinning yaxshi-yomoni mehmon kelganda bilinar. Xotinning qaqildog’i — tegirmonning shaqildog’i. Xotinsiz uyni ko’r — qaro yerni ko’r. Chala dovruqqa chol yiqilar, Cholimning topganini yayrab yeyman. O’g’limning topganini ingrab yeyman. Egovni egov dema, yomon xotinni de. Er — avra, xotin — astar. Er vaziri — xotin, Er — daladan, xotin — uydan. Er-xotin urishar, Er-xotin urishar, Er-xotin — qo’sh ho’kiz. Er-xotinning urishi — doka ro’molning qurishi. Er-xotinning urishi — yoz kunining yog’ishi. Er qayerda bo’lsa, xotin ham shu yerda. Erdan — sadoqat, xotindan — itoat. Erdan — xato, xotindan — uzr, Ering suydi — eling suydi. Eringga yoqding — elingga yoqding. Erni er qiladigan ham xotin, Erniki — tashdan, xotinniki — ichdan. Erning yoshi ikki o’ttiz, Erning otini xotin chiqarar, Erning topganiga xotinniki qo’r bo’lar. Er-u xotin urushar, Eshik ko’rgan yurt buzar, Eshik ko’rganni emas, Yuguruk otga yol bitmas, Yangamning sho’rvasini shirin qilgan Yaxshi bo’lsang, noming chiqar, Yaxshi kelin — kelin, Yaxshi ko’rsang bolasin, Yaxshi otga qamchi ursang, Yomon xotin ishin qilar Yaxshi ro’zg’or — jannat, Yaxshi to’n — to’y savlati, Yaxshi xotin arpa unni kabob qilar, Yaxshi xotin belgisi — Yomon xotin belgisi — Yaxshi xotin belgisi — xirom qilar terini, Yaxshi xotin — betidan semirar, Yaxshi xotin jun qarz olar, Yaxshi xotin ishlik bo’lar, Yaxshi xotin yigit nomin ko’tarar, Yaxshi xotin yo’q narsangni bor etar, Yaxshi xotin yo’qni yo’mzab to’ydirar, Yaxshi xotin kelmasdan burun kuldirar, Yaxshi xotin ko’pga qo’shar, Yaxshi xotin olib bersang yigitga, Yomon xotin olib bersang yigitga, Yaxshi xotin — uy bo’stoni, Yaxshi xotin — uy ziynati, Yaxshi xotin — uyning guli. Yaxshi xotin — umr boli, Yaxshi xotin — xazina. Yaxshi xotin erini elga bosh qilur, Yaxshi xotin erini yashartirar, Yaxshi xotin erta turib charx yigirar, Yaxshi xotin yuzida oy ko’rinar, Yaxshi xotin — yarim rizq. Yaxshi xotin — hamisha bahor. Yaxshi qo’shni — ota-ona, Yaxshi qo’shni uzoq qarindoshdan yaxshi. Yaxshi qo’shniga yalinguncha, Yaxshi hamsoya guldir, Yaxshi hamsoya orasidan Yaxshining ketidan qolma, O’z uyim — o’lan-to’shagim. O’z uyimning xushligi — O’zim hisoblasam, qulunli biya, O’zing suyganni olguncha, O’zing o’yda bo’lsang ham, o’ying uyingda bo’lsin. O’nta o’g’lim bo’lguncha, bitta cholim bo’lsin. O’nqir edi, cho’nqir edi — uyim edi, O’rgimchak ham o’z uyim deydi. O’roq tutib otang qolguncha, O’rta yo’lda oting o’lmasin, O’tinning yaxshisi — yantoq, O’tinsiz qozon qaynamas, O’g’limning ilik oshidan O’g’ling ahmoq bo’lsa ham, O’g’ling boqsin, kelining sog’sin. O’g’ling yomon bo’lsa, keliningdan ko’r, Qaynona qaynaydi, Qaynona qo’lidan yog’lik cho’zma yegandan Qaynonaga tosh otsang, tosh olasan, Qaynonam — qaynonam, Qaynota ham — ota, qaynona ham — ona. Qalmoq olgan qarimas, Qiyomat kuni — qo’shnidan. Qiz olmagan yigit qizdan suluv. Qizginamning bolasi — Qiziga joni achigan kelinini saqlar. Qizim senga aytaman, Qizimning qaynonasi yomon, Qizing bo’y yetsa, qizi yaxshi bilan qo’shni bo’l, Qozon olsang, qoqib ol, Qozonda jiz-biz, Qora tutni qoqmang, Qorong’ida qichqirsang, Qudali xotin quyruq yer, Qudangdan qarz so’rama. Qudangdan qo’y so’rama, Qurbaqaning tirikligi koi bilan, Qo’shni devor tagini kavlasang, Qo’shni keldi — ko’mak keldi, Qo’shni oshi — qo’shniga qarz. Qo’shni qo’shnidan erta turishni o’rganar. Qo’shni — qo’shnining bozori. Qo’shniga qarama, o’ngishiga qara. Qo’shniga qasd etma, bast et. Qo’shniga qo’shnining tovug’i ko’rkli ko’rinar. Qo’shnida pishar, Qo’shnimning bilgani — hammaning bilgani. Qo’shning yomon bo’lsa, yomonlik kelar, Qo’shning ko’r bo’lsa, ko’zingni qis. Qo’shning yaxshi bo’lsa, ko’r qizing ham erga tegar. Qo’shningga yomonlik sog’inma. Qo’shningni yanima, kinoya so’z dog’ etar, Qo’shnining minnatli oshidan Qo’shnining oshi — totli. Qo’shnining oshi — g’avg’oning boshi. Qo’shnining tovug’i g’oz ko’rinar, Qo’shnisi yaxshi qarimas. G’oz achchig’i — qarg’aga, Har kim o’z uyida podsho. Hovli olma, qo’shni ol.Oila va qo’shnichilik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Ro’zg’orning farishtasi.
Kundosh ustiga borma.
Ikki kelin oldim, tik turdim,
Uch kelin oldim, yugurdim.
Bir uyga — ikki xotin.
Xotinning — epchili.
Bovcha xamir etmas.
Xotin suysang — to’shakda.
Xotinga tegma, qasosi chiqar.
Bolasiz uy — mozor.
Bolasiz uy — minnat.
Bolasiz uy — zindon.
G’urbat bo’lmas.
Mol ikkov bo’lmas.
Yaxshi xotin tinchitar.
O’ldiradigan ham xotin.
Bir chetida o’zing o’tirasan.
Dushmaning ham — ering.
Xotin — umr yo’ldoshi.
Xotining — g’archalish.
Ikki xotin olganning dovi uyida.
Yaxshi xotin o’lsa, mehnat-g’am qolar.
Yomon xotin — erni.
Xotin olmasang, qaynona qayda.
Ikki xotin olganning vayroni bor.
Bir baloga qolibsan.
Eshak minganning — oyog’i.
Kelinning yovi — qaynona.
Xotinning ko’ngli qolsa — tuqquncha.
Kichik kelin — to’yda.
Tovushini tovdan oshirar.
Qaynona bo’ldim — kelinimga yoqmadim.
Kelin kelgan yer yomon.
Ovul kezag’on bo’ldi.
Arba-arba osh kelar.
Kelin kelsa yaqindan,
Arba-arba so’z kelar.
Qaynona qarg’ab kuyar.
Ish buyursa, erinma.
Elagi — tilakli bo’ldi.
Eshagimning hangragani.
Ikkita bo’lsa, turib yeysan,
Uchta bo’lsa, yurib yeysan,
To’rtta bo’lsa, yo’rg’alab yeysan.
Kelining yomon bo’lsa, urdi xudo.
Mehmoning shu yerlik.
Qaynonaning — imoni.
Oltin xotin oyda — kasal.
ko’zingda — yosh.
Kundoshbachchang bo’lmasin.
Tug’sa ham, butun tug’mas.
Saksovulning o’ti qursin.
Bo’ta taylog’i bilan.
Qo’shniga aytsang, qo’shar.
Hamsoyamning toyi o’zsin.
Og’ir kun — xotinni.
Qo’shningga tegsang, ko’char.
Otalik uyning — zari.
Osh-noni yo’q qoq uyim.
Kundoshli uy — vayron.
O’rtada hamsoya kuydi.
O’ynashdan — xotin.
Uy ziynati — xotin.
Qo’l tegmadi oshga.
Boylik tejov bilan.
Xotinga — hbos.
Dunyoning kengligi bilinmas.
Xotinning — ko’rpa ishi.
Kichik uyga shu kerak.
Bir quchog’in ortiq ol.
Er — uy ko’makchisi.
Er — mehnati.
Xonim xon orqasidan — xonim.
Xotining yomon bo’lsa, soqoling oqarar.
Xotining yomon bo’lsa, azaga bormoq ne hojat.
Xotinsiz ro’zg’or cho’ldir.
Xotinning yaxshisi — erning kamoli.
Yetimning otini — xotin.
Xotinni so’ksang, obro’ to’kilar.
Ro’zg’or og’iri — o’tin.
Esi ketgan bo’lishar.
O’rtaga ahmoq tushar.
Er-xotin — qo’shqanot.
Xotindan — xato, erdan — jazo.
Qaro yer qiladigan ham xotin.
Bittasini urdik biz.
Xotinning otini o’tin chiqarar.
O’rtaga nodon tushar.
Beshik ko’rgan yurt tuzar.
Beshik ko’rganni ol.
Toq yigitga mol bitmas.
Akamning masallig’i.
Yomon bo’lsang — xotining.
Yomon kelin — o’lim.
Izzat qilgin onasin.
Chopar avaylab.
Hamisha poylab.
Yomon ro’zg’or — do’zax.
Yaxshi xotin — uy ziynati.
Yomon xotin bug’doy unni xarob qilar.
Buxori qilar terini,
Mullo qilar erini.
Shaldiroq qilar terini,
Baqiroq qilar erini.
Yomon xotin belgisi — yerga bukar erini.
Yomon xotin — ketidan.
Yomon xotin un qarz olar.
Yomon xotin — tishlik.
Yomon xotin yigit nomin yo’qotar.
Yomon xotin keng uyingni tor etar.
Yomon xotin yolg’iz otni so’ydirar.
Yomon xotin o’hnasdan burun o’ldirar.
Yomon xotin ko’pdan chiqarar.
Ming kuni bir kun bo’lib o’tar.
Bir kuni ming kun bo’lib o’tar.
Yomon xotin — zimistoni.
Yomon xotin — to’y ziynati.
Yomon xotin — jon zavoli.
Yomon xotin erini gado qilur.
Yomon xotin erini tez qaritar.
Yomon xotin erta turib o’choq kavlar.
Yomon xotin qovog’idan qor yog’ilar.
Yomon qo’shni — boshga balo.
Yomon uyingni axtar.
Yomon hamsoya cho’ldir.
Qisir echkining qili o’tmas.
Yomonning qizini olma.
Oyoq-qo’limning bo’shligi.
Otam bilan hisoblasam, bo’tali biya.
O’zingni suyganni ol.
Ayiq edi, sayiq edi — erim edi.
O’ymoq tutib enang qolsin.
O’rta yoshda — xotining.
Xotinning yaxshisi — qalmoq.
Xotinsiz uy yayramas.
Erimning urgan toshi yaxshi.
Kelining dono bo’lsin.
Qizing yomon bo’lsa, kuyovingdan ko’r.
Kelin aynaydi.
Ona qo’lidan quloq cho’zma yegan yaxshi.
Qaynonaga osh bersang, osh olasan.
Qayin egachimdan qo’rqaman.
Arg’umoq mingan horimas.
Qandak o’rik donasi.
O’g’ilginamning bolasi —
Hay-hay uning onasi.
Kelinim sen eshit.
O’zimning kelinim yomon.
O’g’ling er yetsa, o’g’li yaxshi bilan qo’shni bo’l.
Xotin olsang, boqib ol.
Ko’rpada siz-biz.
Nevarani boqmang.
Hamsoyang tovush berar.
Erli xotin — kaltak.
Qo’shningdan uy so’rama.
Xotinning tirikligi el bilan.
O’zingga darcha ochilar.
Et keldi — suyak keldi.
Bizga ham tushar.
Qo’shning yaxshi bo’lsa — omonlik.
Qurbing yetsa ko’maklash, eshigingni bog’ etar.
Chumchuqning soyasi afzal.
Kelinchagi — qiz.
Qiz achchig’i — yangaga.
Oila va qo’shnichilik haqida maqollar