Nikoh haqida
Nikoh haqida
DO`STLARGA ULASHING:
Nikoh kishilik jamiyatining birinchi pog‘onasidir.
SISERONTutun alangadan paydo bo‘lganidek, nikoh ham muhabbatga uyg‘unlashib ketadi.
N. ShAMFOR…Jinsiy sevgi o‘z tabiatiga ko‘ra nikohni talab qiladi… Jinsiy sevgiga asoslantan nikoh o‘z tabiatiga ko‘ra individual nikohdir.
F. ENGELSHech kim nikohdan o‘tishga majburlanmaydi, ammo har qanday kishi ham modomiki nikohdan o‘tgan ekan, nikoh qonunlariga bo‘ysunishga majbur etilishi kerak.
K. MARKSHar qanday nikoh ustidan bir narsa amr qilib turmog‘i lozim: har bir odam o‘z huzur-halovati uchungina emas, balki davlat manfaatlarini ko‘zlagan holda nikohdan o‘tmog‘i kerak.
AFLOTUNNikoh muhabbatning qaror topishidir. Faqat pishib yetilgan yurakkina chinakamiga seva oladi va shundagina muhabbat nikoh misolida o‘ziga hadya etilgan eng oliy mukofotni ko‘radi va har qanday shuhrat qarshisida ham xiralanmaydi, balki oftob nuridan o‘zining xushbo‘y gullarini barq urib ochiltiradi.
V. G. BELINSKIYOilaviy hayot o‘zaro muhabbat bilan bog‘langan bo‘lsa, katta baxt keltirishi mumkin.
N. K. KRUPSKAYaOilaviy hayotda ro‘y berib turadigan mayda-chuyda kemtiklarni faqat kuchli muhabbatgina tekislab ketishi mumkin.
T. DRAYZERO‘z uyida baxtli bo‘lgan kishigina baxtlidir.
L. N. TOLSTOYChin muhabbat barcha qiyinchiliklarga bardosh berishda ko‘maklashadi.
F. ShILLERFaqat sevib uylanishning gashti bor xolos; biror qizga uning qaddi-qomati kelishganligi uchungina uylanish xuddi bozordan keraksiz bo‘lsa ham ko‘zga yaxshi ko‘ringan buyumni sotib olish bilan barobar.
A. P. ChEXOVSevmagan odamingga turmushga chiqish nafratlanarlidir.
D. I. PISAREVEr-xotin yostiqdosh bo‘lgunlariga qadar bir-birlarining odatlari, fe’l-atvorlari va xarakterlarini mukammal o‘rganmagan ekanlar, ularning turmushi baxtli bo‘lmaydi.
O. BALZAKHayotlarini bir-biriga bog‘lamoqchi bo‘lganlar nikohga qadar hamma narsaga ko‘zlarini katta ochib qarashlari, nikohdan keyin esa ba’zan ko‘rganlarini ham ko‘rmaganga olishlari kerak.
M. SKUDERINikohning shunday xususiyati borki, undan keyin sanamga tavof etish barham topadi. Binobarin, erkak kishi o‘z ma’budasiga yaqindan turib boqsa, u qayta oddiy ayolga aylanadi.
J. ADDISONOmadli nikoh har kuni ta’mir etib turilishi kerak bo‘lgan binodir.
A. MORUANikoh bahsu munozaralar bilan bo‘linib turuvchi uzundan-uzoq suhbatdir.
R. STIVENSONOilaviy hayot, ehtimolki, hech qachon sidirg‘a quvonchdan iborat bo‘lolmaydi. Faqat shodu xurramlikkagina emas, g‘amu anduhga ham, tashvishu baxtsizlikka ham sherik bo‘la bil.
V. A. SUXOMLINSKIYAgar faqat o‘zim bo‘lay desang, yaxshisi oila qurma. Baxtli muhabbatning asl mazmuni o‘zini bag‘ishlovdir. O‘zini o‘ylagan kimsa hech narsa hadya etolmaydi, faqat o‘ziga olishni biladi va shu tariqa muhabbat deb atalgan tuyg‘uning barcha fazilatlarini zaharlaydi. Shaxsiyatparastlik bu o‘rinda xuddi jismoniy illatdek xalaqit beradi.
V. A. SUXOMLINSKIY
Nikoh ko‘p tashvish tug‘diradi, ammo nikohsiz turmushda ham hech qanday shodlik yo‘q.
S. JONSONNikohsiz turmush axloqsizlik oqibatidir. Har ikkala jins ham o‘zlarini yaxshi odamlar qatoriga qo‘shadigan qovushuvdan qochib, aksincha, xarob qiladigan qovushuv iskanjasiga tushadilar.
MONTESKEOilaviy muhabbat — inson zotini ko‘paytiradi, do‘stona muhabbat uni takomillashtiradi, g‘ayriaxloqiy muhabbat esa barbod etib, yerga uradi.
F. BEKONO‘zboshimcha erkinlik muhitida yuz bergan nikoh muhabbatni so‘ndiradi.
E. SENANKURBo‘ydoqlik —g‘ayriijtimoiy holat.
O. BALZAKO‘ylab-netib o‘tirmay shartta uylan. Xotining yaxshi chiqsaku — xo‘p-xo‘p, yomon chiqsa — faylasuf bo‘lasan.
SUQROTYaxshi xotin bilan yashash — hayot bo‘ronlarida senga bir panohday xizmat qilsa, yomon xotin bilan yashash — kulbangda ko‘tarilgan bo‘ronday gap.
J. PTITSENMuhabbat oilaviy mashmashalarni shu qadar yoqtirmaydiki, chinakamiga baxt-saodatli bo‘lmoq uchun bir-birovingda eng olijanob fazilatlarni topa bilmog‘ing kerak.
O. BALZAKYaxshi xotin — jon malhami.
QOBUSAyol erkak zotining buyuk murabbiysidir.
A. FRANSO‘z erini olg‘a yurgazmagan ayol uni, shubhasiz, orqaga tortadi.
J. MILLO‘z erining fikru xayolini band etgan orzu-havaslardan begona yashagan, ularni ro‘yobga chiqarishga intilmagan ayol, bor-yo‘g‘i erkakning o‘ynashi, tejamkor beka, enagadir, lekin xotin deb atalgan olijanob so‘z zamiridagi haqiqiy ayol emas…
A. I. GERSENMuhabbat — o‘z yo‘liga, ammo birga hayot kechirmoq uchun orzu intilishlar bir bo‘lmog‘i kerak. Busiz haqiqiy baxtli oila qurib bo‘lmaydi.
N. K. KRUPSKAYaYoshing qaytganda sevma.
QOBUSOdamki qirq yoshgacha sevmadimi, undan keyin ham sevmay qo‘ya qolgani ma’qul.
B. ShOUKeksalikdagi muhabbat illatga aylanadi.
O. BALZAKOshiq qariya tabiatdagi eng katta majruhlikdir.
J. LABRUERKeksaygan odam yoshlik o‘tida yonolmaydi.
IBN SINOEski sanoch sharobga bas kelolmaydi, keksa yurak yoshlik tuyg‘ulariga bardosh berolmaydi.
S.T. AKSAKOVBa’zi qariyalarning yosh ayollarni sevishga intilishlari yana shuning uchun ham bema’nilikki, ular o‘z muhabbatlariga muhabbat bilan javob qaytarilishini talab etadilar va shunday qilishga haqimiz bor, degan xomxayolda yuradilar. Aslini olgaida bu o‘rinda ayb faqat shu qariyalardagina emas, balki ularning bema’ni kirdikorlarini qo‘llab-quvvatlagan yosh ayollarda hamdir.
J. LABRUERUylanmoqchi bo‘lgan qariyaning birdan-bir muddaosi shuki, unga enaga kerak.
G. UOLPOLAyol zoti uchun qarimaslikning chinakam manbai nikohda bo‘lishdir.
A. BEBELQartaygan erlarning yosh xotinlari odatda hali erlari hayotligidayoq o‘zlarining ko‘z yoshlarini kim artib qo‘yishini o‘ylaydilar.
K. GOLDONIEri qari bo‘lgan yosh ayolning ahvoli og‘ir, u kemaga bog‘lab qo‘yilgan qayiqchaga o‘xshaydi, bu qayiqcha o‘z harakatini kemaga moslashtirolmaydi, tagida esa langari yo‘q, ammo oqshomlari o‘z arqonini uzib, boshqa manzillarga tez-tez borib turadi.
FEOGNIDYosh xotinning biqinida chol yotgandan ko‘ra, shu biqinga kamon o‘qi botgani yaxshi.
SA’DIYAel kishi go‘zal va yosh bo‘lganligi uchungina o‘z taqdiringni uning taqdiri bilan bog‘lashdan ham xavfli narsa yo‘q.
V. G. BELINSKIYEr-xotinlik oilaviy hayotda bo‘lganidek, umuman, hayotda ham faqat muvaqqat huzur-halovatdangina iborat emas, u teppa-teng moyillik, o‘zaro qizg‘in ehtiros, xarakterlar o‘xshashligini ham taqozo qiladiki,jamiyatga zarur bo‘lgan bu aqida abadiy muammo bo‘lib qolaveradi.
O. BALZAKNikoh ostonasidan o‘tgan juftlik go‘yo ma’iaviy olami bitta bo‘lgan shaxsga aylanmogi kerak.
I. KANTOqila rafiqam! Agar ering yoningda bo‘lishini istasang, shuning payiga tushginki, toki u hech yerda sening huzuringdagi kabi rohat-farog‘at va muloyimlikka duch kelmasin.
PIFAGORYaxshi er-xotinda qalb ikkita bo‘lsa ham istak bitta.
M. SERVANTESNomus er-xotin totuvligining qoni va jonidir.
D. I. FONVIZINShunga qat’iy imonim komilki, er-xotin ittifoqi tevarak-atrofdagilarning aralashuvidan xoli bo‘lmog‘i kerak, binobarin, bu ikki kishidan boshqa hech kimning ishi emas.
V. G. BELINSKIYDildagi ishonchdan kelib chiqadigan, ishtirok etayotgan kishilarning ixtiyoriy, oqilona inoqliklariga asoslangan oilaviy va ijtimoiy munosabatlargina mustahkam bo‘lishi mumkin.
N. A. DOBROLYuBOVUylanish o‘z huquqingni ikki baravar kamaytirib, zimmangga tushadigan majburiyatni esa ikki hissa oshirishing demakdir.
A. ShOPENGAUERPishirib-kuydirish, tikib-yamash, kir yuvish, bolalarga qarash faqatgina ayollarning ishi, buni qilish erkak kishiga uyat degan g‘alati, ildiz otib ketgan yanglish fikrlar mavjud. Vaholanki, buning aksi uyatliroq: holdan toygan, qachon qarasang nimjon, homilador ayol zo‘r-bazo‘r ovqat tayyorlayotgan, kir yuvayotgan, kasal bolasiga qarayotgan bir paytda, ko‘pincha bekor yurgan, vaqtini bo‘lar-bo‘lmas ishlar bilan yoxud butunlay besamara o‘tkazayotgan erkaklarga uyat.
L. N. TOLSTOYNikoh mustaqillik jihatidan teppa-teng bo‘lgan erkak va ayol o‘rtasidagi munosabatlarning ifodasidir, bunda mutelik ham bir xil, majburiyat ham bir xil.
L. ANSPAXERAyol kishini iztiroblarga qo‘ygan holda erkakni baxtli qilish qiyin.
V.GYuGOAksari erkaklar o‘z xotinlaridan qadr-qimmat talab qiladilar, aslida ularning o‘zlari bunga arzishmaydi.
L. N. TOLSTOYBaxti uchun sevikli kishisi oldida burchdorligini tan olmaslik kechirilmas mag‘rurlikdir.
G. LESSING…Ajralishning erkinligi oilaviy aloqalarning «emirilishi»ni ko‘rsatmaydi, aksincha, rivojlangan jamiyatda yagona mumkin bo‘lgan va barqaror demokratik asoslarda mustahkamlanishini ko‘rsatadi.
V. I. LENINMuhabbat, razil kishilar o‘ylaganidek, inson hayotidagi faqat nikoh davrigacha bo‘lgan o‘tkinchi voqea emas. Bu er-xotinning butun hayoti davomida yashab, mustahkamlanib boradigan tuyg‘udir.
N. G. ChERNIShEVSKIYXotin — o‘yin emas, hayotimizdagi do‘stimiz va yo‘ldoshimizdir,shu boisdan,biz uni yoshi qaytgan paytida ham,kampir bo‘lib qolganda ham sevmoq kerak, degan fikrga avval boshdanoq ko‘nikib olishimiz darkor.
V.G.BELINSKIYAyol kishining jamiyatdagi o‘rni qanday bo‘lsa, unga erining munosabati ham xuddi shunday.
N. G. ChERNIShEVSKIYAgar faqat sevgi tufayligina vujudga kelgan nikoh axloqiy bo‘lsa, unda sevgisi davom etayotgan nikohgina axloqiydir.
F. ENGELSBaxtsiz nikoh oqibatida yuz beradigan qo‘ydi-chiqdi, menimcha, ajralmaydigan nikohdan ko‘ra axloqliroqdir, negaki, shu qo‘ydi-chiqdi tufayli yolg‘onga chek qo‘yiladi.
A. G. RUBINShTEYNBir tomonlama o‘zini qurbon berish — oilaviy hayotda noo‘rin narsa, chunki u ikkinchi tomonni haqoratlaydi.
J.GOLSUORSISevgida ikki xil vafodorlik bor: o‘zimiz sevgan odamdan hammavaqt muhabbatimizga loyiq yangi fazilatlarni topganligimiz uchun yoki sevgida vafodorlik — vijdon burchi, deb hisoblaganimiz uchun shunday qilamiz.
F. LAROShFUKOAyol kishini hurmatlay bilgan erkakkina ayolni tahqirlamagan holda undan ajralisha oladi.
S. MOEMNikoh oniy bir tuyg‘uga asoslangani uchun ham abadiy emas, u beqaror va buzilib ketishi ham mumkin. Ammo qonunchilik nikohning buzilishini juda qiyinlashtirib qo‘yishi va injiqlik oldida axloqiy huquqni himoya etmog‘i kerak.
G. GEGELKimki ayol huquqini himoya qilsa, bola huquqini ham himoya qilgan bo‘ladi, boshqacharoq aytganda — u kelajakni ham himoya qiladi.
V. GYuGOMuhabbatni nechog‘li ilohiylashtirmasinlar, ammo tabiat bu go‘zal tuyg‘uii odamlarning baxti uchungina emas, ularning ko‘payishi va unib-o‘sishi uchun ham baxshida etganini ko‘rmaslik mumkin emas.
V. G. BELINSKIYNikoh odamzod avlodlari davomiyligini ta’min etuvchi zaruratdir.
LUKIANO‘zaro muhabbat farzandlar tufayli mustahkamlanadi.
MENANDROila farzandlardan boshlanadi.
A. I. GERSENHar bir odam ham kimningdir bolasi.
P. BOMARShEBolalar — jamiyatning hayotbaxsh kuchi. Ularsiz jamiyat jonsiz va sovuq ko‘rinadi.
A. S. MAKARENKODunyoda go‘dakning tilidan ko‘ra tantanaliroq gimn yo‘q.
V.GYuGOBolalar baxtni daf’atan va beixtiyor hazm qilib olaveradilar, negaki, ularning o‘zi shodlik va baxtdan iboratdirlar.
V. GYuGOBolalar mehnatga shodlik bag‘ishlaydilar, ammo muvaffaqiyatsizliklar ular tufayli yana ham ko‘proq ranj keltiradi; bolalarning sharofati bilan hayot yanada shirin, o‘lim esa u qadar dahshat solmaydigandek tuyuladi.
F. BEKONAgar kishining xonadoni qirq yoshga kirguncha bolalar qiychuvi bilan to‘lmasa, vahima bilan to‘ladi.
Sh. SENT-BEVziyouz.uz
Nikoh haqida