NEMIS TILI LUG’ATI TARKIBIDAGI O’ZLASHMALARNING LINGVISTIK VA EKSTRALINGVISTIK MOHIYATI Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

Qabul qilingan arizalar orasidan munosib topilgan nomzodlarga federal agentlik nemis ish beruvchisi ( Betrieb ) bilan hamkorlikda ish taklif qiladi ishlar asosan qishloq xo’jaligi gastrnomie, mehmonxona, tizimli ovqatlanish,joylari (McDonald’s Burger King ) bino inshootlarni remontdan keyin tozalash va hokozo yo’nalishlarda olib boriladi

Nemis uchun bepul onlayn lug’atlar

Agar tilni o’rganayotgan bo’lsangiz yoki bir nechta so’zni topmoqchi bo’lsangiz, nemis tilidan inglizcha lug’atga ega bo’lasiz. Bu nemis tilidagi turli xil onlayn lug’atlarga aloqador ma’lumotlar to’plamidir. Ba’zi odamlar sizga mashina yoki sport kabi toifalarga qarab qo’ng’iroq qilish imkonini beradi. Ular nemis tili uchun maxsus dasturiy ta’minotni (veb-brauzerdan tashqari) yoki har qanday muayyan operatsion tizimni talab qiladigan veb-ga asoslangan onlayn lug’atlardir.

01dan 10gacha

Nemis qisqartmalarini o’rganish

Qisqartmalar so’zlar yoki so’z birikmalarining qisqarishi hisoblanadi. Agar til bilan tanish bo’lsangiz, ular odatda juda sodda. Agar siz faqat til o’rganmoqchi bo’lsangiz, ularning umumiy qisqartmalariga mos keladigan narsalarni cho’zishingiz mumkin.

02 ning 10

Avtoulovlar haqida gapirishni o’rganing

Qaerga borsangiz ham, mashinalar hali ham eng yaxshi usullardan biri. BMW ni ixtiro qilgan mamlakatda, albatta, do’konni o’rganishni o’rganishni xohlaysiz. Bu erda hamma nemis avtomobillari va haydovchilik so’zlari bilan tanishib chiqing. Avtomobillarga, haydovchiga, yo’l belgilari va boshqalar bilan bog’liq so’zlarni bilib oling!

03 dan 10gacha

Yomon so’zlardan qochish

Xafa, lekin bu haqiqat; odamlar chet tilini o’rganishni o’rganayotganlarida odatda birinchi qasam so’zlarni o’rganadilar. Boshqa tilda qasam ichishni o’rganish uchun kulgili bo’lgani uchun, qaysi so’zlarni g’azablantirganini o’rganish muhim, shuning uchun ularni ishlatishdan qochishingiz mumkin.

04/10

Kompyuter va internet so’zlarini o’rganing

Agar siz hech qachon nemischa Mac do’konida topilsangiz, texnik shartlarning bir nechtasini bilish sizga yordam berishi mumkin. Bu erda hamma kompyuter va internet so’zlarini bilib oling.

10dan 10gacha

Asosiy nemis iboralari

Agar siz Germaniyaga sayohat qilsangiz, ushbu muhim nemis so’z birikmalariga ega bo’lish kerak. Siz chuqur suhbatlarga ega bo’lmasligingiz mumkin, ammo “bu qanchalik ko’p” yoki “kechirim” kabi kalit so’zlarni bilib, sayohatlaringizni yanada osonlashtirasiz.

06 dan 10gacha

Qayerdansiz?

Sayohatchilar ular qaerdan kelganini so’rashlari odatiy holdir. Mamlakatlar va millatlarning ushbu lug’ati bilan, sizga tegishli nemis modasida bo’lgan odamlarga ayta olasiz.

07 dan 10gacha

Maqsad! Sport bilan nemis tilida gaplashishni o’rganing

Hech narsa odamlarni bir xil sport jamoasi uchun jo’shqinlik bilan birlashtiradi. Agar mahalliy pivo zalida bo’lganingizda o’yin haqida fikr bildirishni istasangiz, sport va Olimpiya o’yinlari ro’yxati sizning fikringizni bildirishga yordam beradi.

08 dan 10gacha

Rahmat aytaman

Agar nemis tilida bir ibora o’rgansangiz, rahmat qilishingiz kerak. Minnatdorchilikni amalda qilish hamma uchun yaxshi. Nemis tilida rahmat aytish uchun 10 usulni bilib oling.

09 dan 10 ga

Germaniya konjugatsiyasi

Har qanday ingliz tili mutaxassisi sizga tilni o’rganish etarli emasligini aytadi; siz ham grammatikani o’rganishingiz kerak. Nemis fe’llarini birlashtirishga yordam beradigan nemis tilida fe’llar qo’llanmasini ko’rib chiqing.

10 dan 10 gacha

Havo to’g’risida suhbatlashish

Hech qachon eskirib qolgan ko’rinmaydigan kichik nutqlardan biri havo bilan suhbatlashadi. Do’stlaringizga quyoshli kunlardan qanchalik xursand bo’lganingizni yoki ular soyabon kerakligini aytib berishni istasangiz, ob-havoning lug’atini ko’ring.

NEMIS TILI LUG’ATI TARKIBIDAGI O’ZLASHMALARNING LINGVISTIK VA EKSTRALINGVISTIK MOHIYATI Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

O’zlashmalar / lug’at tarkibi / chet tili / lingvistik omillar / ekstralingvistik omillar / lotin tili / ingliz tili / Borrowed words / dictionary structure / foreign language / linguistic factors / extralinguistic factors / Latin / English

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Zarifjon Kuvonov

Ushbu maqolada nemis tiliga boshqa tillardan o’zlashgan so’zlarning kirib kelishiga sabab bo’ladigan omillar haqida so’z boradi. Maqolada o’zlashmalarning kirib kelish sabablari, jumladan lingvistik yoki ekstralingvistik sabablari, qaysi tillardan qaysi sohalarga so’zlar o’zlashganligi haqida fikr yuritiladi. Kirish qismida o’zlashgan so’zlarning bugungi kundagi ahamiyati va roli, uning lingvistik mohiyati to’g’risida so’z boradi. Adabiyotlar tahlili qismida qaysi o`zbek va nemis tilshunos olimlari ushbu sohada tadqiqotlar olib borganligi, ilmiy ishning bazasini yaratilishida asos bo`lib xizmat qilgan manba adabiyotlar to`g`risida fikr yuriladi. Metodlar va nazariy asoslar qismida o’zlashgan so’zlar haqida fikr yuritiladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по языкознанию и литературоведению , автор научной работы — Zarifjon Kuvonov

O’ZBEK TILIDA LOTIN SO’ZLARI “TIRIK LOTIN TILI”
KOREYS TILIDAGI O‘ZLASHMA SO‘ZLARNING ETIMOLOGIK VA SEMANTIK XUSUSIYATLARI
ARAB TILINING SHAKLLANISHI VA UNDA NEOLOGIZMLARNING O‘RNI
JUFT SO’ZLARNING NEMIS VA O’ZBEK TILLARIDA TUZILISH VA MA’NO JIHATDAN MOSLASHUVI
TILDA LEKSIK O’ZLASHTIRISHNING AHAMIYATI; KOREYS TILI MISOLIDA
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

LINGUISTIC AND EXTRALINGUISTIC SIGNIFICANCE OF GERMAN LANGUAGE DICTIONARY

This article discusses the factors that lead to the influx of words from other languages into German. The article discusses the reasons for the introduction of assimilations, including linguistic or extralinguistic causes, from which languages to which areas words are assimilated. The introductory part deals with the current significance and role of the learned words, their linguistic significance. In the analysis of the literature, it is considered which Uzbek and German linguists have conducted research in this field, the source literature that served as the basis for the creation of the basis of scientific work. The Methods and Theoretical Foundations section focuses on the words learned.

Текст научной работы на тему «NEMIS TILI LUG’ATI TARKIBIDAGI O’ZLASHMALARNING LINGVISTIK VA EKSTRALINGVISTIK MOHIYATI»

NEMIS TILI LUG’ATI TARKIBIDAGI O’ZLASHMALARNING LINGVISTIK VA EKSTRALINGVISTIK MOHIYATI

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti, Turizm fakulteti o’qituvchisi

Ushbu maqolada nemis tiliga boshqa tillardan o’zlashgan so’zlarning kirib kelishiga sabab bo’ladigan omillar haqida so’z boradi. Maqolada o’zlashmalarning kirib kelish sabablari, jumladan lingvistik yoki ekstralingvistik sabablari, qaysi tillardan qaysi sohalarga so’zlar o’zlashganligi haqida fikr yuritiladi. Kirish qismida o’zlashgan so’zlarning bugungi kundagi ahamiyati va roli, uning lingvistik mohiyati to’g’risida so’z boradi.

Adabiyotlar tahlili qismida qaysi o^zbek va nemis tilshunos olimlari ushbu sohada tadqiqotlar olib borganligi, ilmiy ishning bazasini yaratilishida asos bolib xizmat qilgan manba adabiyotlar to^g^risida fikr yuriladi. Metodlar va nazariy asoslar qismida o’zlashgan so’zlar haqida fikr yuritiladi.

Kalit so’zlar: O’zlashmalar, lug’at tarkibi, chet tili, lingvistik omillar, ekstralingvistik omillar, lotin tili, ingliz tili

LINGUISTIC AND EXTRALINGUISTIC SIGNIFICANCE OF GERMAN LANGUAGE DICTIONARY

This article discusses the factors that lead to the influx of words from other languages into German. The article discusses the reasons for the introduction of assimilations, including linguistic or extralinguistic causes, from which languages to which areas words are assimilated. The introductory part deals with the current significance and role of the learned words, their linguistic significance.

In the analysis of the literature, it is considered which Uzbek and German linguists have conducted research in this field, the source literature that served as the basis for the creation of the basis of scientific work. The Methods and Theoretical Foundations section focuses on the words learned.

Keywords: Borrowed words, dictionary structure, foreign language, linguistic factors, extralinguistic factors, Latin, English

Bugun biz kundalik hayotimizda va odamlar bilan muloqotda ushbu texnologiyalar nomlaridan foydalanamiz. Tabiiyki bu texnologiyalarning nomlanishi ham turlicha. Bu paytda esa biz albatta ozlashma so zlarni qo llashga majbur bolamiz. Ma lumki, har bir tilning lug’at tarkibi boyib borishining bir qancha yo llari mavjud. Ana shunday yo llarning biri bu boshqa tillardan so zlar ozlashishidir. Bugungi kunda bu jarayonni boshidan otkazmagan, faqat ichki imkoniyatlari bilan rivojlangan til mavjud emas. Malum bir tilning hozirgi davr rivojida avvalo boshqa davlatlar bilan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy aloqalar, fan-texnika taraqqiyoti asosida boshqa bir tilga tegishli bo’lgan sozlar ozlashishi kuzatilmoqda. Har bir tilninng oz rivojlanish tarixi mavjud va bu jarayonda boshqa tillardan so’zlarning kirib kelishi kuzatilgan.

Mana shunday jarayonlarda jahon tillariga yangi so’zlarning kirib kelishi o’sha tillarning lug’ati tarkibi boyishidan dalolat beradi. Jahon tilshunosligida tilning lug’at tarkibining boyib borishining bir qancha yo’llari mayjud.

1. Yangi so’zlar yasalishi orqali (So’z yasalishi)

2. Boshqa tillardan so’z kirib kelishi orqali (o’zlashmalar)

3. Mavjud so’zlarning ma’nosi o’zgarishi orqali (ma’no ko’chishi)

4. Frazeologik birikmalarning yasalishi orqali (frazeologizmlar)

Bundan ko’rinib turibdiki so’zlarning boshqa tillardan kirib kelishi lug’at tarkibini boyishida muhim rol o’ynaydi. O’zlashmalar shunday jarayonni anglatadiki, unda so’zlarning bir qismlari yoki butun fraza bo’lgan so’zlar o’zi boshqa tildan boshqasiga ko’chib o’tadi. Bunday so’zlarning tilshunoslikda uchrashi bir tomondan “muloqot fenomenlarida”, ya’ni biron bir xalqning uzoq vaqtlar davomida til va madaniy aloqalarida ko’rinsa1 ikkinchi tomondan avlodlarning davomiy muhim iqtisodiy va madaniy guruhlarga qarab intilishida yoki ularning hududiy chegarada ikki yoki ko’p tilligida ko’rinadi.

Ushbu maqolani yoritishda quyidagi adabiyotlardan foydalanildi. Jumladan Arakeljan S. Lexikologie des Deutschen. Universität Jerewan, 2017, Munske H. Fremdwörter in deutscher Sprachgeschichte. Integration oder Stigmatisierung. Hrsg. Gerhard, 2001, Tesch G. Linguale Interferenz. Theoretische, terminologische und methodische Grundfragen zu ihrer Erforschung, Tübingen, TBL-Verlag Narr, 1978,

1 Muhr R. Eurospeak: Der Einfluss des Englischen auf europäische zur Jahrtausendwende. Frankfurt am Main, Langenscheidt, 2004, S. 9.

2 Munske H. Fremdwörter in deutscher Sprachgeschichte. Integration oder Stigmatisierung. Hrsg. Gerhard, 2001, S. 10. Tashkent, Uzbekistan 32 E-mail: carjisor@carjis.org

Muhr R. Eurospeak: Der Einfluss des Englischen auf europäische zur Jahrtausendwende. Frankfurt am Main, Langenscheidt, 2004 kabilardan foydalanildi.

METOD VA NAZARIY ASOSLAR

O’zlashmalar atamasi lingvistik hodisalarni bir tildan ikkinchi tilga o’tkazishning barcha turlari uchun umumiy atama bo’lib, asosan kengroq ma’noda ishlatiladi, ya’ni u nafaqat natijani, balki ushbu o’zlashish jarayonini ham qamrab

oladi. O’zlashish fenomenlarini til darajasiga qarab ajratish mumkin. :

fonetik-fonologik – fonemani import qilish, fonemaning pasayishi yoki fonemaning yo’q bo’lishi,

grammatik – so’z yasash morfemalarini qabul qilishda va egiluvchan almashtirishda o’z ifodasini topadigan,

leksik-semantik – leksemalarni qabul qilish yoki ko’paytirishdan iborat, sintaktik, natijada o’zlashma konstruktsiyalari va gapda o’zlashmalar tartibi paydo bo’ladi.

Bundan tashqari, o’zlashtirish jarayonlari bir-biri bilan chambarchas bog’liqdir. Chet tilidagi so’zlarni tilga kirib kelishi fonostrukturada va ayniqsa morfostrukturada tub o’zgarishlarga olib kelishi mumkin; o’zlashtirilgan so’zlar chet tilidagi so’z yasash uslublariga yo’l ochadi.

Tilshunoslik asosan leksik o’zlashmalrni o’zlashtirish bilan bog’liq, chunki bu qarz so’z o’zlashishining eng keng tarqalgan shakli, shuningdek, so’zlovchi tomonidan tan olinishi eng oson shakli. So’zni shakllantirish va ma’no o’zgarishi bilan bir qatorda, bu so’zlarning ifodalanishini topishning asosiy usullaridan biri va shu bilan til o’zgarishi uchun muhim omil hisoblanadi. Yuqorida ta’kidlab o’tilganidek, leksik o’zlashma so’zlarning boshqa tildan olinishi, o’z tilidagi so’zlar begona qolipga ko’ra shakllanishi yoki mavjudlarining ma’nolari o’zgartirilishidan iborat. Hozirgi kunda nemis tilining 500-600000 so’zdan iborat butun lug’at tarkibida taxminan 150.000 o’zlashgan so’zlardir, shuning uchun har uch nemis tilidagi so’zdan kamida bittasi chet tilidan kirib kelgan so’z hisoblanadi.

Tilshunoslik tarixi nuqtai nazaridan nemislarning “qadimgi mahalliy aholisi “, ya’ni german va hind-yevropa tillaridan “meros qilib olgan ” ichki so’zlar (mahalliy so’zlar) salmog’i anchayin ko’pchilikni tashkil qiladi. Hind-Yevropa tillaridan o’zlashgan so’zlar qatlami butun hind-Yevropa til oilasiga (uchun umumiy bo’lib, masalan, dt. neu, ngriech. néos, russ. novy, lat. novus, lit. Naujas), nemis qadimgi meros so’zlari, boshqa tomondan, faqat german sohasida aniqlash mumkin hind –

3 Tesch G. Linguale Interferenz. Theoretische, terminologische und methodische Grundfragen zu ihrer Erforschung, Tübingen, TBL-Verlag Narr, 1978, S. 83-136.

yevropa tillari (masalan, dt. Winter, engl. winter, schwed. vinter, got. vintrus). Ushbu mahalliy so’zlarning ko’pchiligi vaqt o’tishi bilan so’z yasalishi orqali, kompozitsiyalar va boshqalar jarayinlar orqali hajmi ko’payib borgan.

Rim davrida (miloddan avvalgi 50 – milodiy 500) yuqori nemis tili (ikkinchi) tovush siljishidan oldin birinchi lotin to’lqini o’zini namoyon qildi. O’zlashmalarning o’zlashishishining eng muhim maydoni janubda Mayntsdan Quyi Reyngacha, Yuqori Reyn-Dunay-Alp tog’lari esa nisbatan kamroq rol o’ynagan

Shu vaqt ichida lotin tilidan 500 dan ortiq so’z qabul qilingan. Ehtimol, lotin tilidan olingan eng qadimgi so’z so’zi Kaiser so’zidir.

Imperator Avgust (miloddan avvalgi 31 yildan eramizning 14 yiligacha) davrida rimliklar Alp va Dunay oralig’idagi yerlarni bosib oldilar. Chegaradagi mahalliy aholi tezda Rim turmush tarzini qabul qila boshladilar. Ushbu davrda qabul qilingan so’zlar, avvalambor, moddiy madaniyatning ma’lum sohalari bilan bog’liq. Va shu tariqa quyidagi sohalarda so’zlar o’zlashdi.

Qadimgi Rim madaniyati va davlatchiligi asnosida bir qancha sohalarga so’zlar kirib kela boshlagan. Aynan o’sha davrlarda Rim imperiyasining davlat tili lotin tili bo’lgan. Nemis tili lug’ati tarkibini quiydagi sohalar boyitgan:

qishloq xo’jaligi (Pflanze, ahd. pflanza, lat. planta. Wein, ahd. win, lat. vinum

harbiy (Kampf, ahd. kampf, lat. campus, Wall ahd. wal, lat. vallum u.a.), qurilish sohasida (Fenster ahd. venester, lat. fenestra, Kammer ahd. kamera, lat. camera u.a.),

savdo-sotiq va uy anjomlari (Pfund, ahd. pfunt, lat. pundus, Tisch, ahd. tisc, lat. discus u.a). Lotin tilidan so’zlarning kirib kelishi keyinchalik ham davom etdi, chunki bu til nemis tili so’z boyligining ortishiga boshqa tilllardan ko’ra ko’proq ta’sir etgan desak mubolag’a bo’lmaydi. Lotin tilidagi so’zlar son jihatdan nafaqat nemis tili lug’ ati tarkibida, balki Yevropaning ko’ pgina tillari tarkibida ham salmog’ i anchagina. Chunki ko’pgina tilshunoslar Yevoropaning qator tillarining “Bobo tili” sifatida lotin tilini e’tirof etishadi. Keyinchalik V-VII asrlarga kelib Germaniya hududida xristian dinining kengayishi natijasida yana lotin tilidan din va cherkov an’analari sohasiga (Kloster lat. claustrum, opfern lat. operari u.a.) oid so’zlar o’zlashdi. Lotin tili nafaqat din sohasi tili, balki u ilm-fan, ta’lim va davlat boshqaruvi sohalarida ham asosiy til hisoblangan.

Shu nuqtai nazardan har bir til lug’at tarkibida o’z so’zlari bilan bir qatorda chetdan kirib kelgan begona so’zlar kuzatiladi. Aynan shu xususiyatga ko’ra leksikologiyada o’z va o’zlashgan so’zlar tarkibi ajratiladi. Jumladan, o’zbek tilida o’z so’zlari bilan bir qatorda fors-tojik, arab va internatsional so’zlar ajratiladi.

O’zbek tilidagi o’z so’zlari tarkibiga tosh, tog’, yer, bosh, suv, til, kul, kishi, bola, oq, qora, qizil, ko’k, bir, ikki, uch, besh, men, sen, u, biz, kel, ol, bor, ildam, ilgari va boshqalarni kiritish mumkin. Fors-tojik so’zlariga esa osmon, oftob, bahor, barg, daraxt, xona, shamol, serob, shirin, mard, kamtar, mexribon, jonajon va boshqalarni kiritish mumkin. Internatsional so’zlarga teatr, kino, konsert, film, kompozitor, shashka, fizika, matematika, voleybol, boks va boshqalarni kiritish mumkin.

Chet el so’zlarini o’zlashtirish sabablari har xil va ularni ikki guruhga bo’lish mumkin.

l.Istak. Chet tili elementlarini qabul qilish aloqa talablari va ehtiyojlarini qondirish va donor tilida ma’lumotlarni ifoda etish istagi bilan bog’liq. Chet tilidan biron bir so’zni qabul qilishning eng muhim sababi bu Sachentlehnunglardir, ya’ni biron bir so’z o’zlashtirish jarayonida o’sha so’zning muqobil varianti yo’qligi sababli ushbu so’z boshqa tilga kirib keladi.

Hatto til egalarining munosabati, ularning yuqori ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan donor tiliga bo’lgan munosabati ham so’zlarning o’zlashishiga sabab bo’ladi. Nufuzlilik omili nafaqat ikki tilda so’zlashadigan so’zlovchilarda seziladi. O’zlashmalar ta’sir asosan tilda uzoq vaqt saqlanmaydigan leksik aralashuvlar shaklida taqdim etiladi.

Ikkinchi Jahon urushi tugaganidan beri AQShning iqtisodiy va siyosiy ta’siri ingliz tilini deyarli moda tiliga aylantirdi. Hozirgi kunda til ishtirokchilari o’ziga xoslik, zamonaviylik va reklama samaradorligi hamda ekspert bilimlari to’g’risida signal berish uchun ko’pincha chet tili elementlariga murojaat qilishadi. Bunda ular imidj bilan ishlashadi.

Bundan tashqari, tilning o’zining boshqa qonunlari mavjud. Tilshunoslikda so’zni tejash ekonomika (so’zlarni tejash) jihati orqali qisqa chet tillaridan o’zlashgan so’zlardan foydalanishni boshlaydi.

Masalan, Tempolimit o’rniga Geschwindigkeitsbegrenzung ;

Bir bo’g’inli inglizcha so’zlar bu yerda ayniqsa qo’l keladi.

Masalan, job , set .

Ichki motivatsiyalangan so’zlar yoki motivatsiyasi ma’nosiz, chalg’ituvchi, noaniq yoki befarq bo’lib qolgan so’zlarni, motivatsiyali so’zlar bilan almashtirishga harakat qiladi.

Masalan: Backfisch durch Teenager.

Mahalliy so’zlar uzoq muddatli foydalanish orqali o’zlarining muhim ma’nosini yo’qotadi, ular eskirgan tangalar singari susayadi va ishlatilishi pastroq

bo’ladi. Shunday qilib, eskirgan belgilarni doimiy ravishda almashtirib boriladi. Xorijiy so’zni yuqori deb hisoblaniladi va yuqori ijtimoiy asosga ega bo’ladi, masalan, XVII – XVIII asrlarda fransuz tilidan qarindoshlik munosabatlarini ifodalovchi Onkel va Tante nemis tilidagi Oheim va Muheim (aslida “onaning singlisi”) so’zlari o’rniga o’zlashgan.

O’zlashmalar o’zgartirish va ularni mavjud belgilar bilam belgilash dublikatlari sifatida ko’rinishi mumkin. Kommunikativ jihat uslubning o’zgarishi bilan ifodalanadi: Lehngut ilgari mavjud bo’lmagan sinonimlarni ishlab chiqaradi.

Masalan.: Filmfest – Festival – Filmfestival.

Maqtash va tanbeh berish iboralari ayniqsa mashhur bo’lib, ular so’z maydonini boyitishga olib keladi:

Masalan: nett, famos, süperbe, grandios.

Jurnalistika, shuningdek, adabiy til ham bunday olinmalardan keng foydalanadi.

Boshqa bir misolda esa ataylab joylashtirilgan begona elementlar bilan qanday qilib ma’lum bir atmosferani yaratish mumkinligini ko’rish mumkin:

Masalan: Man erhält diesen Eindruck, wenn man vergleichsweise einen Blick in das Pub einer Londoner Vorstadt, in ein Bistro von Clignancourt, eine Trattoria in Ravenne, oder ein Drugstore in New Yorks Third Avenue wirft.

O’zlashmalar tarkibini turli xil usullar bilan boyitish mumkin. Bu yerda keltirilgan tushuntirishlar o’zlashmalarning o’zlashish yo’llarining terminologik rivojlanishining nemis tilida qanchalik keng tarqalganligini ko’rsatadi.

Geografik nuqtai nazardan o’zlashmalarni bevosita va bilvosita (vositachilik) deb nomlangan ikki turga ajratish mumkin.

Jahon tillarida bo’lgani kabi nemis tiliga ham dunyoning qator tillarida so’zlar o’zlashgan. Nemis tiliga dastlab kelt tilidan so’zlar o’zlashganini ko’rishimiz mumkin. So’ngra butun Yevropa bo’ylab lotin tili hukmronlig o’rnatila boshladi. Lotin tili Yevropa tillari uchun “Bobo til” ekanligi bejizga emas albatta. Lotin tilidan so’zlar o’zlashishini uch davrga bo’ldik.

1. Ga’rbiy Rim imperiyasi davrida asosan bosqinchilik urushlari sababli

2. Xristianlashtirish – xristian dinini keng tarqalish natijasida

3. Gumanizm – ilm fan sohasidagi lotincha, internatsional so’zlar

Nemis tili lug’ati tarkibidagi so’zlari ulushi ko’pligi bilan ajralib turadigan til bu fransuz tilidir. Fransuz tilidan so’zlarning kirib kelishini ham olimlar uch davrga bo’lishadi.

1. Fransuz ritsarlik madaniyati, she’riyati, adabiyoti, saroy etiket qoidalari, yangi modasi – XI -XII asrlarda

2. 30 yillik urushning tugashi, a la mode Zeit – XVII – XVIII asrlarda

3. Fransuz revolyutsiyasi – XVIII asrning ikkinchi yarmida

Nemis tilida o’zlashmalarning tarixda ko’p o’zlashgan va bugungi kunda so’zlar o’zlashishi davom etayotgan til shubhasiz bu ingliz tilidir. Amerika ikkinchi jahon urushidan keyin yetakchi davlatga aylannganlig, bugungi globallashuv jarayonlari, fan texnikaning rivojlanishi, savdo-iqtisodiy aloqalar ingliz tilidan so’zlarning kirib kelishiga sabab bo’lmoqda.

Bundan tashqari nemis tilida italyan tili, kelt tili, slavyan tillari, rus, arab, ispan va boshqa tillardan so’zlar o’zlashganini ko’rishimiz mumkin.

Bu tillardan so’zlarning kirib kelishiga bir qancha ekstralingvistik va sotsiolingvistik sabablarni keltirib o’tish mumkin. Jumladan, harbiy soha (bosqinchilik urushlari, yerlarning istilo qilinishi), madaniyat sohasida, ilm-fan, texnologiya rivojlanishi oqibatida kirib kelmoqda. Bugungi kundagi globallashuv jarayonlari ham ko’pgina tillarga yangi so’zlarning kirib kelishiga zamin yaratmoqda. (internet, IT, zamonaviy texnologiyalar shular jumlasidandir)

1. Munske H. Fremdwörter in deutscher Sprachgeschichte. Integration oder Stigmatisierung. Hrsg. Gerhard, 2001.

2. Muhr R. Eurospeak: Der Einfluss des Englischen auf europäische zur Jahrtausendwende. Frankfurt am Main, Langenscheidt, 2004.

3. Ogli, Kuvonov Zarifjon Maxsiddin. “Die vorteile und nachteile der onlinebildung.” Academic research in educational sciences 2.CSPI conference 2 (2021): 478-481.

4. Зариф, Кувонов (2020). Немис тилига франсуз тилидан узлашган сузларнинг структурал-семантик таджики, XXI аср тилшунослиги ва таржимашунослигининг долзарб муаммолари: назария, амалиёт, инновация

5. Кувонов, Зарифжон (2020). Немис тилига узлашган сузларнинг келиб чикиш тарихи. Проблемы и перспективы развития современной науки в странах Европы и Азии – XXIV Международной научно-практической интернет-конференции.

6. Rakhmanova, D., Zaripova, G., Rakhmatov, F., & Abdukhalilova, D. (2020). Nemis va ozbek tilshunosligida frazeologizmlar tasnifi. Science and education, 1(8).

7. Raxmanova, D. (2021). NEMIS VA O’ZBEK TILIDAGI VAQT KONSEPTINI IFODALOVCHI FRAZEOLOGIZMLAR. Scientific progress, 1(5).

8. Dildora Abdinabiyevna Rahmanova (2021). DIE BEDEUTUNG DES ONLINELERNENS IM FREMDSPRACHENUNTERRICHT. Academic research in educational sciences, 2 (CSPI conference 2), 470-473.

9. Rakhmatov, F. (2020). Tillarda zamon kategoriyasini umumiy-qiyosiy o’rganish. Academic research in educational sciences,(3).

10. Рахматов, Ф., & Тилолова, Г. (2013). Чет тилини укитишда хориж тажрибаси ва грантларнинг ахдмияти. Чет тилини уцитишда методика, малака ва тажриба, 259-261.

11. Abdukhalilova, D. (2020). Semantic properties of pairs of words. The Journal of National University.

Nemis tili lug’at pdf

,,Ferienbeschäftgung” ( ba’zilar uni “Ferienjob” ham deb atashmoqda mayli shunday bo’la qolsin .
Bu bo’yicha kôp savollar bôlyapti yana tushuntirib ôtmasak bulmas ekan

FERIENJOB
” Ferienbeschäftgung”
Bu faqatgina Talabalarning ‼️
Yozgi ta’til paytida qonuniy maksimal 90 kungacha ishlash uchun federal mehnat agentligi tomonidan tashkil qilinadigan mehnat jarayoni ( 90 kundan ortiq ishlashga yôl qôyilmiydi) talaba albatta vataniga qaytib ôqishini davom ettirishi shart
Har yili agentlik tomonidan butun dunyo bo’ylab e’lon beriladi va hujjatlar qabul qilinadi har yili 31 yanvarga qadar

Qabul qilingan arizalar orasidan munosib topilgan nomzodlarga federal agentlik nemis ish beruvchisi ( Betrieb ) bilan hamkorlikda ish taklif qiladi ishlar asosan qishloq xo’jaligi gastrnomie, mehmonxona, tizimli ovqatlanish,joylari (McDonald’s Burger King ) bino inshootlarni remontdan keyin tozalash va hokozo yo’nalishlarda olib boriladi

Bundan ko’zlangan maqsad nemis ish beruvchilarini nisbatan arzonroq ishchi kuchi bn ta’minlash
Germaniyaga qiziquvchilarni Germaniyaga taklif qilish va ta’tilni shu yerda utkizish hamda talaba uzi uchun ma’lum praktik bilmlarni olishi uchun imkon yaratib berishdir.

Xujjat topshirish ( eslatib o’taman 31 yanvargacha ) uchun quyidagi hujjatlar kerak bo’ladi
✅ 1 pasport kopiyasi
✅2 fotosurat yopishtirilgan 2 betlik ariza ” Bewerbung “(2 nusxada 1- bet ostiga imzo qo’yiladi)
✅ 3 Immatrikulationsbescheinigung mehnat agentligining talabani oliygohda rôyxatda ôtganligi tôgʻrisidagi guvohnomasi ( shu talaba haqiqatdan ham universitet yoki institutda ôqiydi degan uni to’ldirish , ostifa prorektor imzosi va OTM maxsus gerbli pechati kerak bo’ladi)
✅4 tarjimai hol Lebenslauf ( nemis / ingliz tilida ostiga imzo qo’yiladi
✅5 haydovchilik guvohnomasi prava ( agar bulsa farqi yo’q )
✅6 Til bilish darajasi sertifikati ( agar bulsa)
✅7 reyting daftarchasi ( zachyotka ) 1- beti kopiyasi bilan tarjimasi
Shu hujjatlarni tayyorlab tezkor pochta orqali hammasi original qogʻoz shaklda albatta 31-yanvargacha quyidagi manzilga yetkazib berish kerak :

Adres :
Agentur für Arbeit Köln
Team 008- Standort Bonn
Villemombler Straße 76
53123 Bonn, Deutschland ( Germany)

Elektron pochta orqali hujjatlar qabul qilinmaydi bunga sabab bizda federal mehnat agentligining mana shunaqa xujjatlarni qabul qilish uchun filiali mavjud emas shu bois hujjatlar tezkor pochta orqali Germaniyaga junatiladi

Agar yôqoridagi hujjatlarni hujjatlarni mustaqil va bexato tôldirib junataolsangiz , marhamat sizga omad !!
Agar biror maslahat bulsa ham mayli
Lekin amaliy yordam pullik nachora bozor iqtisodiyoti tôgʻri tushunasizlar degan umiddamiz
Hujjatlar tayyor qilib junatiladi
❗️ Aytgancha javobi ijobiy chiqadi ya’ni sizga 100%ish chiqadi deb hech kim Kafolat ( Garantiya) bermaydi .
Buni faqat federal mehnat agentligi hal qiladi
Chiqsa omadingiz
Chiqmasa nachora keyingi yil borku‍

Javoblar tahminan martni oxiri aprel o’rtalarigacha chiqadi undan kn Skype suhbatdan utasiz suhbatdan ôtaolsangiz sizga ish beruvchining rozilik xati (Zulassung) va mehnat shartnomasi ( Arbeitsvertrag ) junatiladi ôzlari aytadi hujjatlarni Original yoki email orqali junatishni keyin siz uni imzolab qolgan hujjatlar bilan birga Visametricga olib kirasiz

Pass (Pasport) + Vertrag (sharnoma)+ Einladung(taklifnoma) + Versicherung ( sug’urta )
Va elchixona badali aktuel 960.000 sôm atrofida
Elchixonadan ôtib vizani olgach nima qilishni ôziz bilasiz
Deutschland✈️✈️✈️✈️✈️
Aytgancha sizga yoqmagan ishni rad etish huquqi bor sizda lekin bu deyarli keyingi imkoniyatizni nolga tenglashtirib qôyadi
Chunki bu yerda talabalar
juda köp Sen bo’lmasang boshqasi

Sôngi sôz ôrnida agar nomzodim ôtsin desangiz hujjatlarni behato tayyorlang va ertaroq junating
Yoki bu ishni biz bilan bexato bajaring