Mobile ilovalar yaratishda Dart dasturlash tilining o’rni va ahamiyati

Mobile ilovalar yaratishda Dart dasturlash tilining o’rni va ahamiyati

Ermonov Sherzod Ibrayim o’g’li

Guliston Davlat Universiteti magstranti

Anotatsiya. Maqolada umum ta’lim maktablari o’quvchilarida mobil ilovalar yaratish ko’nikmasini shakllantirish bo’yicha ishlar olib borildi. Ushbu mobil ilovalar yaratish ko’nikmasi shakllantirish borasida Dart dasturlash tilining o’rni va ahamiyati haqida boshlang’ich bilimlar berildi. Shuningdek Dart dasturlash tilida masalalarni yechish bo’yicha malumotlar berildi.

Kalit so’zlar: Mobil ilovalar, Dart dasturlash tili, flutter daturiy vosita, Online muharrir.

Axborot texnalogiyalari sohasida ta’lim tizimini ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish maqsadida umum ta’lim maktablari o’quvchilarida mobil ilovalar yaratish konikmalarini shakllantirish ishlarini olib borish zarur. Chunki bugungi kunda insonlarni hayotida mobil qurilmalar juda katta axamiyatga ega bo’lib qoldi. Shunday ekan mobil ilovalarga bo’lgan extiyoj o’z-o’zidan ortadi. Mobil ilovalar — smartfon va planshetlar kabi mobil qurilmalar uchun ishlab chiqilgan dasturiy ta’minot. Ular mobil qurilmalarni funktsiyali va qiziqarli miniatyura kuchlariga aylantiradi. Ba’zi qurilmalar ishlab chiqaruvchilarining ayrim uyali ilovalari yoki ular bilan bog’langan uyali aloqa provayderlari bilan oldindan o’rnatilgan bo’ladi. Ko’pgina onlayn ob’ektlar mobil veb-saytlar va mobil ilovalarga ega. Umuman olganda, farq bir maqsadga qaratilgan: App odatda mobil veb-saytga qaraganda kichikroq bo’ladi, ko’proq interaktivlik taklif qiladi va mobil qurilmada ishlatish oson va intuitiv ravishda yanada aniqroq ma’lumotlarni taqdim etadi. Mobil ilovalarni ishlab chiquvchi ishlaydigan operatsion tizim uchun maxsus dastur yaratadi. Masalan, IPad uchun mobil ilovalar Apple IOS-da ishlaydi, ammo Google Android emas. Apple ilovasi Android telefonida ishlamaydi va aksincha. Ko’pincha, ishlab chiquvchilar har birining versiyasini yaratadilar. Masalan, Apple do’konidagi mobil ilova Google Play da ham android versiyasiga ega bo’lishi mumkin.

Mobil dasturlashni asosan 2 ta guruxga bo’lishimiz mumkun. Sababi mobil qurilmalarimiz asosan 2 ta operatsion tizimda ishlaydi. Demak ular IOS va Android. Bu operatsion tizimda ishlaydigan mobil qurilmalarga ilovalar tayyorlash uchun aloxida ko’dlar yoziladi. Mobil ilovalar Androidga Java, Kotlin dasturlash tillarida yozilsa IOS ga esa Swift hamda Objectivi-C dasturlash tillaridan foydalaniladi.

Mobil ilovalarni yaratmoqchi bo’lgan dasturchilar uchun ko’plab dasturiy vositalar ishlab chiqilmoqda. Ushbu vositalar orasida so’nggi paytlarda o’z imkoniyatlari bilan ajralib turadigan Flutter ham bor.

Flutter — bu Google tomonidan yaratilgan ochiq manbali dasturiy ta’minotni ishlab chiqish to’plami. U Android, IOS, Windows, Mac, Linux, Google Fuchsia va veb-dasturlarni bitta kod bazasidan ishlab chiqish uchun ishlatiladi. Flutter dasturiy vositasi Dart dasturlash tilida ishlaydi.

Dart — Google kompaniyasi tomonidan, umumiy qo’llanish uchun yaratilingan dasturlash tilidir. U asosan veb dasturlar yaratish uchun mo’ljallangan bo’lib(ham mijoz, ham server tomon uchun), shu bilan birga mobil ilovalar ham yaratish mumkin.Dart — obyektga yo’naltirilgan dasturlash tilidir. Dart tilidagi barcha qiymatlar obyektlardan iborat.Dart dasturlash tili rivojlanishida ko’p yillik tarixga ega bo’lgan dasturlash tillarini ta’siri katta, bular, Smalltak, Java, JavaScript. Dart dasturlash tilining sintaksisi C dasturlash tiliga o’xshash.Dart dasturlash tili bilan ishlash uchun Dart SDKni o’rnaish kerak bo’ladi. Buning uchun,
https://Dart.dev/tools/sdk/archive shu manzildan Dart SDKsini zip-arxivini yuklab olish va uni arxivdan chiqarish kerak. Dart SDKni yuklab olish sahifasida Windows, Linux va MacOS operatsion tizimlari uchun paketlar mavjud.Deylik, Dart SDkni C:Dart-sdk manziliga arxivdan chiqardik. Agar arxivdan chiqarilgan papkadagi bin papkasiga kirsak, u yerda Dart.exe dasturini ko’rishimiz mumkin.Dart dasturlash tilida yaratilingan har qanday dastur main funksiyasi ega bo’lishi kerak. Bu funksiya void tipiga ega bo’lishi zarur, va u hech qanday kiruvchi parametrlarni qabul qilmaydi. Shu sababli main funksiyasidan so’ng bo’sh qavslar yoziladi.Funksiya tanasi figurali qavslar ichiga yoziladi. Yuqoridagi main funksiyasi ichida print() funksiyasi chaqirilgan, u o’z navbatida, konsolga qandaydir qatorni chiqaradi. Dart dasturlash tilida dasturlar asosan Android Studio, IntelliJ IDEA va Visual Studio Code utilitalari yordamida yoziladi.

Bundan tashqari Dart dasturlash tilida ishlash uchun online muharrir ham mavjud va buni qulay tomoni shundagi kompyuteringizga qo’shimcha dasturlar hamda paketlar o’rnatish zarur emas. Online muharrirdan fodalanish uchun
https://dartpad.dev saytiga kiriladi va 1-rasmdagi web sahifa ochiladi.

1-rasm

Online muharrirni ishga tushurganimizdan so’ng biz void main() nomli funksiyani ichiga ko’d yozishdan boshlaymiz. Dart dasturlash tili yordamida biz masalalarni yechilishini ko’rib o’tamiz:

1.1 dan 99 gacha bo’lgan sonlarning o’rtacha qiymatini toping ?

void main() {
var yigingi = 0;
double orta_qiymat=0;
for (int i = 1; i 

	

	2.3 xonali sonlar ichidan 11 ga bo'linadiganlarining yig'indisini toping ?
void main() {
var yigingi = 0;
for (int i = 100; i 

	

	3. Quyidagi matndan faqat lotin harflarini ajratib bering : " 2021 йил Flutter Uzbek дарслари " ?
void main() {
var text = "2021 йил Flutter Uzbek дарслари";
for (int i = 0; i = 48 && a = 65 && a = 97 && a 

	

	4. Berilgan matnda nechta + va – belgilari borligini aniqlovchi dastur tuzing ?
void main() {
var text = "253+46-32-323+548+4548-64-98";
var b = 0, c = 0;
for (int i = 0; i 

	

	5. Kiritilgan belgi raqam belgi bo'lsa "digit", agar lotin harfi bo'lsa "letter", boshqa hollarda esa '0' raqami chop etilsin ?
void main() {
var text = "5";
for (int i = 0; i = 48 && a = 65 && a = 97 && a 

	6. Quyida kiril alifbosida matn berilgan. Uni lotin alifbosiga o'tkazing "Аканг уже кучайди" ?
void main() {
String text = "Аканг ужи кучай_ди";
var list = [];
list.add(text.codeUnitAt(0));
list.add(text.codeUnitAt(1));
list.add(text.codeUnitAt(2));
list.add(text.codeUnitAt(3));
list.add(text.codeUnitAt(4));
list.add(text.codeUnitAt(5));
list.add(text.codeUnitAt(6));
list.add(text.codeUnitAt(7));
list.add(text.codeUnitAt(8));
list.add(text.codeUnitAt(9));
list.add(text.codeUnitAt(10));
list.add(text.codeUnitAt(11));
list.add(text.codeUnitAt(12));
list.add(text.codeUnitAt(13));
list.add(text.codeUnitAt(14));
list.add(text.codeUnitAt(15));
list.add(text.codeUnitAt(16));
list.add(text.codeUnitAt(17));
list[0] = 65;
list[1] = 107;
list[2] = 101;
list[3] = 110;
list[4] = 103;
list[5] = 32;
list[6] = 117;
list[7] = 106;
list[8] = 105;
list[9] = 32;
list[10] = 107;
list[11] = 117;
list[12] = 99;
list[13] = 104;
list[14] = 97;
list[15] = 121;
list[16] = 100;
list[17] = 105;
String a = "";
for (var b in list) {
a = a + new String.fromCharCode(b);
} print(a); }


	


	7. Fibonachchi ketma ketligining n – hadini rekursiv funksiya orqali hisoblovchi dastur tuzing ?

void main() {
int n = fibonachchi(8);
print(n);
}
int fibonachchi(int a) {
if (a == 0 || a==1) {
return a;}
if(a==2){
return 1;
}
return fibonachchi(a-1) + fibonachchi(a-2);
}


	


	8. Berilgan List da mavjud sonlarning o'rtacha garmonik qiymatini topuvchi Class va funksiya yozing ? N list uzunligi.

	


	Harmonic mean = n / ((1/x1) + (1/x2) + (1/x3) + … + (1/xn));

void main() {
HarmonicMean mean = HarmonicMean();
mean.calc();
}
class HarmonicMean {
List list = [12, 23, 25, 41, 57];
dynamic res = 0 , countr = 0;
void calc() {
for (int i = 0; i 

	

	9. N butun soni berilgan. Quyidagi ketma-ketlikni hisoblang ?

	S = 1/1! + 2/2! + 3/3! + … + n/n!
void main() {

double countr = 0;

int a = 3;

for (int i = 1; i