Maktabgacha tarbiyachilar uchun didaktik o yinlar

Ilg’or texnologiyalarning keng o’zlashtirilishi, uzluksiz ta’limni fan va ishlab chiqarish bilan integratsiyalashuvi, o’quvchilarning musiqa qobiliyatlari va imkoniyatlariga muvofiq ravishda musiqiy ta’limga tabaqalashtirilgan yondashuvning joriy etilishi hamda musiqiy ta’lim berishning ilg’or pedagogik texnologiyalari va zamonaviy o’quv – uslubiy majmualarning yaratilishi pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarish tizimini takomillashtirishda bo’lajak musiqa o’qituvchilarning kasbiy kompetentligini rivojlantirishga asos bo’lmoqda.

Didaktik o yinlar kitobi

Muallif: Feruza Mardanova

Viloyat: Samarqand viloyati

Shahar yoki tuman: Paxtachi tumani

Maktab: 20-мактаб

Ko’rishlar soni: 936

Yuklab olishlar soni: 155

Baholagan o’qituvchilar soni : 0

Yuklab olish

O’quv qo’llanma boshlang’ich sinflarda didaktik o’yinlardan foydalanish haqida

Baholash

Reyting: 0 ball

Izohlar

Umida Axmedova

Manga ishingiz yoqdi.10 ball ga loyiq

28/02/2023, 08:39:01

Zarnigor Ostonova

Didaktik materiallardan albatta foydalanaman!

26/02/2023, 08:07:24

Odina Turdiyeva

Dars ishlanma zo’r

26/02/2023, 07:07:22

Susana Hisenova

Omad. Juda ham a‘lo.

23/02/2023, 10:27:25

Sojida Xudoyberdiyeva

Ustoz, ishlaringizga omad tilayman

23/02/2023, 09:50:29

Farida Kurbanova

Ustoz kiritilgan didaktik o’yinlar testlaringiz o’quvchilarning aqliy faoliyatlarini yanada rivojlantiradi

23/02/2023, 02:41:37

Maktabgacha tarbiyachilar uchun didaktik o’yinlar

Didaktikalar – mashg’ulot shaklida bo’lib o’tadigan o’yinlar. Ular qoidalar mavjudligi, baholash tizimi va o’yin faoliyatining tuzilishi bilan ajralib turadi.

Har bir ona bu kabi o’yinlarni o’z bolasi bilan o’ynashi mumkin. Yaxshiyamki, mavjud axborot miqdori o’yin jarayoniga tanish bo’lishiga yordam beradi. Yordam sifatida, do’konlarda sotib olinadigan yoki mustaqil ravishda tayyorlanadigan maktabgacha bolalar uchun turli didaktik o’yinlarga ega bo’lgan karta fayllari sifatida xizmat qilishi mumkin. Biz sizga bu kabi bir qancha o’yinlarni taklif etamiz.

“Misollar zanjiri”

Maktabgacha qizlarga qiziqish uyg’otadigan matematika bo’yicha didaktik o’yinlarning soniga “Namunalar zanjiri” kirishi mumkin. Onam bolaning oldida turishi va uni to’plashi kerak bo’ladi. Qulaylik uchun uydagi eng katta xonani tanlash yoki ko’chada o’ynash yaxshidir. Har bir pz, to’pni tashlab ketganda, oddiy arifmetik muammo, masalan, “2 + 3” deb nomlashingiz kerak. Bolaning orqasiga o’tsa, u javobni aytishi kerak.

Choppichlar bilan didaktik o’yinlar

Albatta, keksa yoshdagi bolalar uchun yanada murakkab didaktik o’yinlarni tanlash kerak. Ona-ona geometrik raqamlar nima haqida gapirishi kerak. O’yin uchun siz tayoq yoki oddiy o’yinlarni hisoblashingiz kerak bo’ladi. Boladan etti koptokdan foydalaning. Yoki besh tayoq orqali ikkita teng uchburchak va bir kvadrat hosil qiling. To’qqizta to’qqizta chop etish sonini oshirish ikki kvadratchalar va to’rtta bir xil uchburchakni yaratishni taklif qiladi. Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun bunday didaktik o’yinlarning bunday o’zgarishlari ko’p. Tegishli materialni tanlash muhimdir.

“My Day” didaktik o’yini

Bundan tashqari, yuqori sinf o’quvchilari uchun “Mening kunim” didaktik o’yiniga yaqinlashadi. O’yinning maqsadi bolalarni tushuntirishga, shuningdek ularning nuqtai nazarini isbotlashga o’rgatishdir. Onam rejimning turli vaqtlarini tasvirlaydigan bir nechta kartalar to’plamiga muhtoj bo’ladi (masalan, uyqu, tushlik, yurish va h.k.). Rejimga mos ravishda ularni tartibga soling va bolaga nima uchun ular shu tarzda joylashtirilganligini tushuntirib bering. Vazifa ko’rinishida, unga ketma-ketlikni davom ettirish yoki xatoni to’g’rilashni so’rashingiz mumkin. Bolaning har bir harakatini tushuntirishi muhimdir.

“Quvnoq kub”

Bolalar musiqa sohasida bilim olish uchun siz ham o’yinlardan foydalanishingiz mumkin. Musiqiy va didaktik o’yin “Ko’ngilchan kub” yosh va katta yoshdagi bolalar uchun mo’ljallangan. Birinchidan, kichkina cholg’u cholg’u asboblarini tasvirlashi kerak. Bolaning kubni tashlab qo’yishi uning nomini aytishi kerak. Bundan tashqari, unga qanday o’ynashini ko’rsatishini so’rashingiz mumkin. Bundan tashqari, kublar hayvonlar tasvirlari bilan yopishtirilishi mumkin. Keling, mushukni ushlab qolsa, siz undan qanday qilib so’raganini so’rashingiz mumkin.

“Uch gul”

Maktabgacha tarbiyachilar uchun yana bir musiqiy va didaktik o’yin “Uchta gul” hisoblanadi. Kartondan uchta gulni kesib tashlang, uning markazida yuzni chizish: yig’lar, quvnoq yoki uxlab yotgan (boshqa variantlar mumkin). Ularning har biri uchun, onasi munosib musiqani qabul qilishi kerak, va keyinchalik u qaysi gulga mos keladiganini taxmin qila oladi.

“Tasavvur qiling”

Yosh maktabgacha yoshlar uchun juda foydali bo’lgan didaktik o’yinlardan biri “Bir tabibni toping”. Uning maqsadi bolalarga xavfli narsalarni ko’rsatishdir. Onam mos keladigan jumboqlarni va narsalarning tasvirlarini yig’adi. Jumboq tahmin qilinganidan so’ng, bolaning bu narsa nima uchun xavfli ekanligini tushuntirishni so’rash kerak.

Maktabgacha tarbiyachilar uchun didaktik o’quv dasturlari ular atrofidagi dunyoni tushunishni kengaytirishga yordam beradi. Ular bolani kuzatishga o’rgatishadi, keyin esa har bir mavzuning o’ziga xos xususiyatlarini ta’kidlashadi. Masalan, ularning hajmi, rangi yoki shakli. Bundan tashqari, maktabgacha yoshdagi bolalar uchun didaktik o’yin-mashg’ulotlarini o’rgatish, olingan bilimlarni amalda qo’llashda o’z hissasini qo’shadi. Va kelajakda bunday ko’nikmalar muvaffaqiyatli o’qitish uchun asos bo’lib xizmat qiladi.

Didaktik o’yinlarning turlari va ularni olib borishga doir talablar Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Aziza Egambergan Qizi Raximova

Ushbu maqolaning mazmuni bo’lajak musiqa o’qituvchilarining qiziqish va faollik darajasini oshiradigan didaktik o’yinlarga bag’ishlangan. O’yin usullari o’quv materialini mustahkam o’zlashtirishga yordam beradi, dunyoqarashni kengaytiradi, ijodiy fikrlashni, badiiy tasavvurni, xotirani, kuzatishni, sezgini rivojlantiradi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по искусствоведению , автор научной работы — Aziza Egambergan Qizi Raximova

O’quv dars mashg’ulotlarida didaktik o’yin texnologiyalaridan foydalanish
INTERFAOL METODDARSNING JON TOMIRI
MUSIQA DARSLARININING MAZMUNI VA UNI TASHKIL ETISHGA QO`YILGAN TALABLAR
TEXNOLOGIYA FANI AMALIY MASHG‘ULOTLARIDA ROLLI VA ISHBOP O‘YINLARDAN FOYDALANISH METODIKASI

BOSHLANG’ICH SINFLARDA ZAMONAVIY PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARGA ASOSLANGAN DARSLAR VA ULARNING SAMARADORLIGI

i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Didaktik o’yinlarning turlari va ularni olib borishga doir talablar»

Didaktik o’yinlarning turlari va ularni olib borishga doir

Aziza Egambergan qizi Raximova Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti

Annotatsiya: Ushbu maqolaning mazmuni bo’lajak musiqa o’qituvchilarining qiziqish va faollik darajasini oshiradigan didaktik o’yinlarga bag’ishlangan. O’yin usullari o’quv materialini mustahkam o’zlashtirishga yordam beradi, dunyoqarashni kengaytiradi, ijodiy fikrlashni, badiiy tasavvurni, xotirani, kuzatishni, sezgini rivojlantiradi.

Kalit so’zlar: o’yin usullari, ijodiy fikrlash, badiiy tasavvur, musiqa o’qituvchisi, dunyoqarash, sezgi, qiziqish, o’quv materiali, didaktik o’yinlar.

Types of didactic games and requirements for their conduct

Azimova Egambergan kizi Rakhimova Tashkent State Pedagogical University named after Nizami

Abstract: The content of this article is devoted to didactic games which increase the interest and activity level of future music teachers. Playful methods contribute to the long-term learning of educational material, broaden the outlook, develop creative thinking, artistic imagination, memory, observation and intuition.

Keywords: game methods, creative thinking, artistic imagination, music teacher, outlook, intuition, interest, educational material, didactic games

Ilg’or texnologiyalarning keng o’zlashtirilishi, uzluksiz ta’limni fan va ishlab chiqarish bilan integratsiyalashuvi, o’quvchilarning musiqa qobiliyatlari va imkoniyatlariga muvofiq ravishda musiqiy ta’limga tabaqalashtirilgan yondashuvning joriy etilishi hamda musiqiy ta’lim berishning ilg’or pedagogik texnologiyalari va zamonaviy o’quv – uslubiy majmualarning yaratilishi pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarish tizimini takomillashtirishda bo’lajak musiqa o’qituvchilarning kasbiy kompetentligini rivojlantirishga asos bo’lmoqda.

Binobarin, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev: Biz ta’lim va tarbiya tizimining barcha bo’g’inlari faoliyatini bugungi zamon talablari asosida takomillashtirishni o’zimining birinchi darajali vazifamiz deb bilamiz, alohida qayd qilib o’tgan1.

1 Shavkat Mirziyoyev. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining

WWW.OPENSCIENCE.UZ 741 I M^^BI

Bu o’z navbatida pedagoglarning jahon miqyosdagi yutuqlarni, ilmiy asoslangan innovatsiyalarni tadbiq etgan holda pedagogik jarayonlarni ilmiy asosda tashkil etish va boshqarish, shuningdek, pedagogik jarayonlarning samaradorligini ta’minlashga xizmat qiluvchi didaktik o’yinlardan foydalanish bo’lajak musiqa o’qituvchilarning kasbiy kompetentligini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Didaktik o’yinlarning asosiy turlari intellektual (aqliy) va harakatli hamda aralash o’yinlardan iborat. Bu o’yinlar ishtirokchilarda aqliy – jismoniy, axloqiy, psixologik, estetik, badiiy tadbirkorlik, mehnat va boshqa ko’nikmalarni rivojlantirishga yordam beradi. Musiqiy ta’lim tarbiya jarayonida asosan talabalarda musiqiy ta’lim olish motivlarini ularning turli yo’nalishdagi qobilyat va qiziqishlarini oshiradigan musiqa o’qituvchi kasbga moyilliklarini ko’rsatadigan didaktik o’yinlardan foydalaniladi. Didaktik o’yinlar nazariy, amaliy, rolli, ishchanlik va boshqa yo’nalishlar bo’yicha turlarga ajratiladi. Hozirda kompyuter vositasidagi didaktik o’yinlardan foydalaniladi va alohida o’ringa ega bo’lib bormoqda. Umumiy o’yinlar nazariyasiga ko’ra mavjud barcha o’yin turlarini tasniflashda ularni funksional mavzuli konstruktiv, didaktik, sport va harbiy o’yinlarga ishlatiladi. Bularning orasida didaktik o’yinlar musiqiy ta’lim – tarbiya vazifalarini amalga oshirish imkoniyatini borishi bilan alohida o’ringa ega.

O’yinlar maktabgacha va maktab yoshdagi bolalarning asosiy faoliyat shakllari hisoblanadi. Bu esa pedagogika oliy o’quv yurtlarida bo’lajak musiqa o’qituvchilarni va olimlar tomonidan shu yosh davridagi o’yinlarning musiqa ta’lim – tarbiyaviy ahamiyatini o’rganish va yanada oshirish bo’yicha tadqiqot olib borishiga asos bo’ldi. Natijada oldingi asrning 60-yillari boshida AQSH so’ngra boshqa G’arb mamlakatlarida ishchanlik o’yinlari qo’llanila boshlandi. Ishchanlik o’yinlari tadqiqotchilari bu usulni eng asosiy samarali va tejamli ta’lim metodlaridan iborat deb takidlaganlar. Didaktik o’yinlarning yana bir turi aqliy hujum usulini birinchi marta 1939 – yilda A.F.Osborn qo’llagan. Bu usulni g’oyalar banki deb ham nomlagan. U muammolarni quyidagicha yechishga asoslanadi:

– muammoli vaziyat yaratish;

– eng yaxshi g’oyalarni tekshirish, baxolash va tanlash.

Ishchanlik o’yin darsi – dars mavzusi bo’yicha masalalarni hal etish jarayonida o’quvchilarning faol ishtirok etishini ta’minlash orqali yangi bilimlarni o’zlashtirish mashqi.

Ro ‘lli o ‘yin darsi – dars mavzusi bo’yicha masalalarni o’rganishda o’quvchilarga oldindan ma’lum rollarni taqsimlash va dars jarayonida shu ro’lni bajarishlarini tashkil etish asosida bilimlarni mustaxkamlash darsi.

garovi. (O’zbekiston Respublikasi Konstitusiya qabul qilinganinig 24 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruza.T., 2017 y. 22 bet

WWW.OPENSCIENCE.UZ 742 I M^^BI

Teatrlashtirilgan dars – dars mavzusi bilan bog’liq sahna ko’rinishlari tashkil etish orqali dars mavzusi bo’yicha chuqur, aniq ma’lumotlar berish darsi.

Kompyuter darsi – tegishli o’quv fani bo’yicha dars mavzusiga doir kompyuter materiallari ( multimediya, virtual o’quv kursi va shu kabilar ) asosida o’tiladigan dars.

Kim oshdi savdosi darsi – o’quv fani ayrim bo’limi bo’yicha bilimlarni har bir o’quvchi qanchalik ko’p bilishini namoyish etish darsi.

Yamarka darsi – dars mavzusini bo’laklar bo’yicha oldindan o’zlashtirish o’quvchilarning o’zaro muloqat asosida sinfga qiziqarli tushuntirish orqali o’tiladigan dars.

Tayanch tushunchalar darsi – o’quvchilarning musiqa savodi faoliyatidan tayanch tushunchalarni puxta o’zlashtirishlari bo’yicha turli o’yinlar shaklidagi mashqlar o’tkazish darsi.

O’yin darsi – dars mavzusiga mos o’yin orqali o’quvchilarning o’zlashtirishlarini tashkil etish darsi.

Sud darsi – o’quvchilar bilan dars mavzusiga mos “sud” jarayonini tashkil etish orqali yangi mavzuni tashkillashtirish darsi.

Konsert darsi – dars mavzusini sahnalashtirgan holdagi konsert shaklida ifodalash mashqlari bo’lib, o’quvchilarni faollashtirish va bilimini mustahkamlash imkoniyatini beradi.

Tergovchi bilimdonlar olib boradigan darsi – dars mavzusini oldindan puxta o’rgangan o’quvchilar yordamida qiziqarli savol – javoblar, tahlillar asosida isbotlab, tushuntirish mashqlari bo’lib, bunda o’quvchilar dars mavzusini o’zlashtirib eslab qolishlari uchun qulaylik yaratadilar.

Integral (integratsiyalangan) dars – bir nechta(musiqa, tarix, adabiyot va h.q.) fanlarga doir integratsiyalash uchun qulay bo’lgan mavzular bo’yicha tashkil qilingan dars bo’lib, o’quvchilarning turli fanlarga qiziqishlarini orttirib musiqiy ta’lim jarayonidagi faolliklarini taminlaydi.

Bunday darslar o’quvchilarga fanlararo bog’liqlikni o’rgatish orqali ularda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish ijodiy tafakkurlarni rivojlantirishga hizmat qiladi.

Mo’jizalar maydoni darsi o’quvchilar bilan o’tkaziladigan qiziqarli o’yinlar bo’lib turli savollarga belgilangan vaqt davomida to’g’ri javoblar topish va g’oliblarni rag’batlantirish orqali o’quvchilarda fikrlash, topqirlik va ziyraklik, bilimlarni kengaytirib borish sifatlarini shakllantiradi. Didaktik o’yinli mashg’ulotlarni talabalarning bilim olish va o’yin faoliyatining uyg’unligiga qarab syujetli- rolli o’yinlar, ijodiy o’yinlar, ishbilarmonlar o’yinli, konfrensiyalar o’yin mashqlariga ajratish mumkin. O’qituvchi – pedagog avval talabalarni individual (yakka tartibdagi) so’ngra guruhli o’yinlarga tayyorlashi va uni o’tkazishi, o’yin muvaffaqiyatli chiqandan so’ng esa ularni ommaviy o’yinlarga tayyorlashi lozim.

Chunki talabalar didaktik o’yinli mashg’ulotlarda faol ishtirok etishlari uchun zaruriy bilim, ko’nikma malakalarga ega bo’lishlari, bundan tashqari guruh jamoasi o’rtasida hamkorlik, o’zaro yordam vujudga kelishi lozim.

O’qituvchi – pedagog didaktik o’yinli mashg’ulotlarni o’tkazishda qizg’in tayyorgarlik ko’rishi va uni o’tkazishda quyidagi didaktik talablarga rioya qilishi talab etiladi:

1. Didaktik o’yinli mashg’ulotlar dasturida qayd etilgan mavzularning ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsad hamda vazifalarni hal qilishga qaratilgan bo’lishi;

2. Jamiyatdagi va kundalik hayotdagi muhim muammolarga bag’ishlanib, ular o’yin davomida hal qilishi;

3. Barkamol shaxsni musiqiy tarbiyalash tamoyillariga va sharqona odob-ahloq normalariga mos kelishi;

4. O’yin tuzilishi jihatidan mantiqiy ketma-ketlikda bo’lishi;

5. Mashg’ulotlar davomida musiqiy didaktik prinsiplarga amal qilinishi va eng kam vaqt sarflanishiga erishishi kerak.

Didaktik o’yinli mashg’ulotlar orasida konfrensiya mashg’ulotlari ham muhim o’rin tutadi. Konfrensiya mashg’ulotlari talabalarning bilish faoliyatini faollashtirishda ilmiy dunyo qarashini kengaytirishda, qo’shimcha va mahalliy materiallar bilan tanishtirishda, ilmiy va ilmiy-ommabob adabiyotlar bilan mustaqil ishlash ko’nikma va malakalarni ortirish, mustaqil hayotga ongli tayyorlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Konfrensiya mashg’ulotlarini talabalarning bilish faoliyatni faollashtirishda ilmiy dunyoqarashini mustaqil ishlash ko’nikma va malakalarni ortirish kengaytirishda, ilmiy va ilmiy ommabop adabiyotlar bilan mustaqil hayotga ongli tayyorlashda muhim ahamiyat kasb etadi.

Konfrensiya mashg’ulotini o’tishdan oldin mashg’ulot mavzusini maqsad va vazifalarini belgilab, shu mavzuga oid qo’shimcha ilmiy, ilmiy-ommabop adabiyotlar ko’zdan kechiriladi. Mashg’ulotni o’tishdan bir hafta oldin mashg’ulot mavzusi elon qilinib unga tayyorgarlik ko’rish uchun adabiyotlar tavsiya etiladi. Ushbu mashg’ulotda “Olimlar” ro’lini tanlash, mavzuni har tomonlama yoritish, maruza tayyorlash talabaning ixtiyorida bo’ladi.

Ilmiy konfrensiya mashg’ulotini quyidagicha o’tkazish tavsiya etiladi.

Didaktik o’yinlarni tanlashda o’quvchilarga bilim va tarbiya berishning quyidagi tartib qoidalariga rioya qilinadi:

1. Didaktik o’yinlar tanlash va ulardan foydalanishda o’quvchilarning yosh xususiyatlari pedagogik jihatdan tayyorgarligi va bilim saviyasi hisobga olinadi;

2. Tanlangan har bir o’yin o’quvchilarga sistemali bilim berish, malaka va ko’nikmalar hosil qilish bilan birga ularning barkamol bo’lib yetishishiga va ruhan tetik o’sishiga qaratilgan bo’ladi;

3. Didaktik o’yinlarni tanlashda musiqiy ta’limning aniq maqsad va vazifalari asos qilib olinadi.

Didaktik o’yinlar musiqiy ta’lim mazmunini aniqlashtirishning muhim vositalaridan biri. U o’quvchilarda o’qish motivini, istagini rivojlantirishga xizmat qiladi.

Didaktik o’yin – ta’lim beruvchi usul bo’lib, bu usul muayyan ta’limiy maqsadlarga erishishga yani o’tilgan o’quv materiallarini aniqlashga, mustahkamlashga va uni chuqurlashtirishga qaratilgan bo’ladi. Har bir didaktik o’yinni o’tkazishda muayyan bir vazifa maqsad qilib olinadi. Masalan: musiqa nazariyasi misollar o’yinida musiqa savodini mustahkamlashdan iborat bo’lgan didaktik topshiriq qo’yiladi. Didaktik topshiriq musiqa darsga qo’yiladigan umumiy maqsadining bir qismini tashkil qiladi. Har bir didaktik o’yinning ham, har qanday o’yindagi singari qoidalari bo’ladi. O’sha qoidalarga amal qilinmasa o’yinning o’yin sifatidagi ahamiyatli binobarin o’yinning musiqiy ta’lim tarbiyaviy va psixologik ahamiyati yo’qoladi. O’yin qoidalari o’yin topshirig’iga kiritiladi. O’yin topshirig’i -musiqa o’qituvchining bolalarga o’yinning qanday o’ynalishini, kim g’olibligini aniqlashdan iborat. Har bir didaktik o’yin o’z navbatida quyidagi komponentlardan tuziladi: o’yin maqsadi, qoidalari, jihozi, mazmuni natijasi.

1. O’yin qoidalari. O’yinni olib borish va unga qatnashish tarkibini aniqlab beradi. Qoidalar o’yin maqsadidagi mos holda o’quvchilar faoliyatini tartibga solish uchun kerak bo’ladi;

2. O’yin mazmuni o’quvchilarning bajarishi kerak bo’lgan harakatlari bilan aniqlanadi, musiqa darsida bu harakatlar ko’proq musiqa tinglash, musiqa savodi, musiqaga mos harakatlarni bajarish, jamoa bo’lib kuylash, bolalar cholg’u asboblarda jo’r bo’lish faoliyatidan iborat bo’ladi. O’yin jihozi o’yinni o’tkazish uchun kerak bo’lgan texnik vositalar, musiqa cholg’u asboblari, kartochka va ko’rgazmalardan iborat;

3. O’yin natijasi. Qo’yilgan vazifaning bajarilishi bilan aniqlanadi. Natija o’quvchilarni qoniqtirishi kerak .

Har bir didaktik o’yin jarayonida o’ziga hos vositalar turlari qo’llaniladi va mashg’ulot jarayonida ulardan to’gri, unumli va xavfsiz foydalanish lozim. Bu vositalarni quyidagi turlarga ajratish mumkin.

– konselyariya tovarlari – turli o’lchamlardagi oq va rangli qog’ozlar, skoch, flomasterlar, ruchka, qalam, chizg’ichlar, qaychi, yelim va boshqalar.

– texnika vositalari – proektor, mikrofon, kompyuter, video kamera, video magnitafon, televizor va boshqalar.

– musiqa cholg’u asboblari – fortepiano, rubob, dutor, doyira, nog’ora va boshqalar.

– mahalliy – tabiiy materiallardan tayyorlangan vositalar.

Didaktik o’yinlar tashkilotchilari ular uchun ishlatiladigan har bir material bilan ishlash, ulardan tegishli didaktik vositalarni tayyorlash hamda xavfsizlikni taminlash texnologiyalarini puxta bilishlari va rioya qilishlari lozim. Chunki didaktik vositalarning sifati, ko’zda tutilgan maqsadlarga mosligi, qulayligi va ulardan to’g’ri foydalanish musiqa darslar samaradorligini oshirishga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.

Didaktik o ‘yin turlarini tanlash mezonlar:

– ishtirokchilar tarkibi bo’yicha – o’g’il bolalar, qiz bolalar, o’smirlar, katta yoshdagilar uchun o’yinlar;

– ishtirokchilar soni bo’yicha – yakka, juftlikda, kichik guruh, katta guruh, sinf jamoasi, raqobatdosh komandalar, sinflar aro va ommaviy o’yinlar;

– o’yin jarayoni bo’yicha – fikrlash, o’ylash, topag’onlik, harakatlar, musoboqa va boshqalarga yo’naltirilgan o’yinlar;

– vaqt meyori bo’yicha – dars, mashg’ulot vaqtining reja bo’yicha ajratilgan qismi, o’yin maqsadiga erishguncha, g’olib yoki g’oliblar aniqlanguncha davom etadigan va boshqa o’yinlar.

Didaktik o’yin turlarini tanlash mezonlari:

1-rasm. Didaktik o’yin turlarini tanlash mezonlari

Shunday qilib, yuqoridagilardan quyidagi xulosalar chiqarishimiz mumkinki, musiqa ta’limi tizimida didaktik o’yinlardan foydalanish bo’lg’usi musiqa o’qituvchilarning muloqot qilish ko’nikma va malakalarini, o’zaro yordam ko’rsatish ko’nikmalarini rivojlantiradi va o’quvchilarning bilim saviyasini oshirishga xizmat qiladi.

1. Atayeva N., Salayeva M., Hasanov S. Umumiy pedagogika. T., 2013 y.

2. Avliyaqulov N., Musaeva N. Pedagogik texnologiyalar. T., 2008 y.

3. Zunnunov A., Maxkamov U., Didaktika (Ta’lim nazariyasi). O.O’Yu uchun qo’llanma.T., Sharq, 2006y.

4. Mavlonova R. , Vohidova N. , Rahmonqulova N. Pedagogika nazariyasi va

tarixi. „Fan-texnologiya” T., 2010y.

5. Mahmudov A.X. Uzluksiz ta’lim jarayoniga kompetentlik yondoshuvini joriy qilishning didaktik asoslari // Uzluksiz ta’lim. 2012y. №4 . 8-12 betlar

6. Tolipov O’.No’monova N.Ta’lim-tarbiya jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalar. G’G’ Xalq ta’limi.-Toshkent, 2002.-N 3.

7. Choriev R. Yangi pedagogik texnologiyalar – ta’lim – tarbiya sifat va samaradorlik omili. Toshkent-2010y.