Maktabgacha Pedagogika” ўқув услубий мажмуа

Hamalayenen [1] ijtimoiy pedagogika metod yoki usullar majmui emas, balki har qanday usul ijtimoiy pedagogik mulohazalar asosida tanlanganligini ta’kidlaydi. O’tmishda uchta asosiy usul aniqlandi:

Shaxsiy ish sharoitlari – individual hayotiy sharoitlarni yaxshilash / rivojlantirish maqsadida,
Ijtimoiy guruh ishi – ijtimoiy vakolatlarni rivojlantirish maqsadida,
Jamiyat aralashuvi – ijtimoiy demografik tuzilmalarni rivojlantirish maqsadida.

1970 yildan keyin uchta usuldan kelib chiqqan juda ko’p turli xil usullar. Amalda mono-uslubiy yondashuvni deyarli topib bo’lmaydi; Uchta klassik uslubdan ko’proq narsani o’z ichiga olgan yondashuvlar / harakatlar tushunchalari ustunlik qiladi.

Printsiplar

Ijtimoiy pedagogika inson qadr-qimmatini, o’zaro hurmatni, ishonchni, so’zsiz qadrlashni va tenglikni ta’kidlaydigan gumanistik qadriyatlarga asoslanadi. Bu bolalar, yoshlar va kattalarning boy va g’ayrioddiy potentsialga ega teng huquqli insonlar kabi asosiy kontseptsiyasi asosida va ularni vakolatli, qobiliyatli va faol agent deb biladi.

Ilgari ijtimoiy pedagogika bo’yicha ishlarida Petri va boshq. [2] ijtimoiy pedagogikaga asos soluvchi 9 tamoyilni aniqlang:

“Bolaga butun inson sifatida e’tibor berish va bolaning umumiy rivojlanishini qo’llab-quvvatlash;
Amaliyotchi o’zini bola yoki yosh bilan munosabatlarda o’zini shaxs sifatida ko’radi;
Bolalar va xodimlar alohida ierarxik sohalarda mavjud emas, balki bir xil hayot makonida yashaydilar;
Professionallar sifatida, pedagoglar o’zlarining amaliyotlari to’g’risida mulohaza yuritishga va nazariy tushunchalarni ham, o’zlarini bilishni ham ba’zan duch keladigan qiyin talablarga qo’llashga da’vat etiladi;
Pedagoglar ham amaliydir, shuning uchun ularning mashg’ulotlari ularni bolalarning kundalik hayoti va faoliyatining ko’p jihatlari bilan bo’lishishga tayyorlaydi;
Bolalarning assotsiativ hayoti muhim manba sifatida qaraladi: ishchilar guruhni tarbiyalashi va undan foydalanishi kerak;
Pedagogika bolalarning huquqlarini tushunishga asoslangan bo’lib, ular protsessual masalalar yoki qonun hujjatlarida belgilangan talablar bilan chegaralanmaydi;
Jamoa bilan ishlashga va boshqalarning bolalarni “tarbiyalashda” qo’shgan hissasini qadrlashga alohida e’tibor beriladi: boshqa mutaxassislar, mahalliy hamjamiyat a’zolari va, ayniqsa, ota-onalar.
O’zaro munosabatlarning markaziyligi va shunga bog’liq ravishda tinglash va muloqot qilishning ahamiyati. “

Eichsteller va Holthoff [3] ijtimoiy pedagogika quyidagilarga erishishni maqsad qilganligini ta’kidlang.

Barkamol ta’lim – bosh (kognitiv bilim), yurak (hissiy va ma’naviy o’rganish) va qo’llarni (amaliy va jismoniy ko’nikmalar) tarbiyalash;
Barkamol farovonlik – sog’liqni saqlash omillarini kuchaytirish va odamlarga uzoq muddatli baxtni his qilish uchun yordam berish;
Bolalarga, yoshlarga va kattalarga o’zlarini kuchaytirishlari va o’z jamiyatlari uchun javobgarlikni o’z zimmalariga olishlari uchun imkon berish;
Inson farovonligini oshirish va ijtimoiy muammolarning oldini olish yoki ularni engillashtirish uchun.

Ular ijtimoiy pedagogik amaliyotni quyidagilar o’rtasida mutanosiblikni vujudga keltiradigan yaxlit jarayon sifatida ta’riflashga o’tadilar.

professional: (nazariya va tushunchalar, aks ettiruvchi amaliyotchi – “bosh”)
shaxsiy: (shaxsiyatidan foydalanish, ijobiy munosabat, shaxsiy munosabatlarni o’rnatish, lekin “xususiy” ni chetga surish – “yurak”)
amaliy: (ma’lum usullar va ijodiy faoliyatni qo’llagan holda – “qo’llar”)

Uchala element ham teng va bir-birini to’ldiradi, shu bilan sinergiya hosil qiladi.

Tarixiy rivojlanish

Garchi pedagogika Evropa mamlakatlarida turlicha bo’lishiga qaramay, pedagogikada zamonaviy fikrlashning turli yo’nalishlariga aylanib ketgan shu kabi ildizlar mavjud. Hamalayenen [1] “tarixiy jihatdan ijtimoiy pedagogika siz ijtimoiy sharoitlarga ta’lim orqali hal qiluvchi ta’sir ko’rsatishingiz mumkin degan ishonchga asoslanadi”, deb tushuntiradi – va eng muhimi, ta’lim nafaqat bolalarni nazarda tutadigan, balki kattalarni tarbiyalashni o’z ichiga olgan hayot davomida o’qish jarayoni sifatida qaraladi, masalan bolalar haqidagi g’oyalarini o’zgartirish.
Platon va Aristotel kabi Klassik antik davr faylasuflari ta’limning ijtimoiy taraqqiyotga qanday hissa qo’shishi mumkinligini muhokama qilgan bo’lsa, nazariya va amaliyotda ijtimoiy pedagogika faqat Uyg’onish davri, islohot va zamonaviy ma’rifat davrida, bolalar kirib kela boshlagan davrda zamonaviy tafakkur ta’siri ostida paydo bo’lgan. ijtimoiy falsafaning surati. [4]

Jan-Jak Russo

Hozirgi zamon pedagogikasini tushunish uchun Shveytsariya ijtimoiy mutafakkirining ta’lim falsafasi katta turtki bo’ldi Jan-Jak Russo (1712–1778). U jamiyatning tanazzulga uchrashidan xavotirda bo’lib, u o’zining tug’ilish paytida tabiatga eng yaqin bo’lganligi sababli tabiatan yaxshi bo’lgan, ammo jamiyat va uning institutlari ularni buzib yuborgan va ularni tabiatdan chiqarib yuborgan degan fikrga asoslanib u o’zining nazariyalarini ishlab chiqdi. Binobarin, yaxshilikni saqlab qolish uchun bolalarni tabiat va uning qonunlari bilan uyg’un holda tarbiyalash Russo pedagogik nazariyasi uchun asosiy o’rinni egalladi. Russo innovatsion ravishda “o’rganish uchun harakat tezligi insonning (tabiatning) o’sishi bilan ta’minlangan – va o’qituvchi nima qilish kerak bo’lsa, o’rganish uchun imkoniyatlarni engillashtirish kerak edi”, deb ta’kidladi Doyl va Smit [5] Eslatma.

Johann Heinrich Pestalozzi

Russo ta’lim falsafasi keyingi pedagoglarni ilhomlantirdi, xususan Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827), u bosh, yurak va qo’llarga murojaat qiladigan yaxlit ta’lim usulini ishlab chiqish orqali Russo fikrlarini takomillashtirdi. Ushbu uchta element Pestalozzi uslubida bir-biridan ajralmas va ularni hamjihatlikda saqlash zarur. “Tabiat bolani ajralmas bir butun sifatida, ko’p qirrali axloqiy, aqliy va jismoniy qobiliyatlarga ega bo’lgan hayotiy organik birlik sifatida shakllantiradi. Ushbu qobiliyatlarning har biri boshqalar orqali va ular yordamida rivojlanadi”, deb ta’kidlagan Pestalozzi.

Yangi ta’lim harakati

Pestalozzi g’oyalari butun Evropa, xususan, Evropa bo’ylab qiziqish uyg’otdi Yangi ta’lim harakati o’zining pedagogik kontseptsiyasini bolalar bog’chasi kabi turli xil sharoitlarga o’tkazdi (Fröbel ), maktab (Montessori, Shtayner, Xaxn), turar joy parvarishi (Korczak ) va bolalar va yoshlar bilan norasmiy ish (Montessori). Shunday qilib, Yangi Ta’lim Harakati qit’aviy pedagogik nutqqa o’z hissasini qo’shdi, u bolalarni teng huquqli inson sifatida tasavvur qilishda (“Bolalar odam bo’lib bo’lmaydi, ular allaqachon”, Korczak) va vakolatli, faol agentlar sifatida (“Bolada yuzta narsa bor tillar “, Malaguzzi). Bundan tashqari, Montessori va Korczakning pedagogik kontseptsiyalarida, masalan, bolalarning ishtiroki va bolalar huquqlarini tan olish kuchaygan.
Yangi Ta’lim Harakati ko’plab Evropa mamlakatlarida pedagogik tushunchalar va g’oyalarning tarqalishiga olib keldi va ikkita o’zgarmas fikrni ilgari surdi, bu uning ijtimoiy o’zgarishlarda pedagogikadan foydalanish istagini namoyish etadi: “Birinchidan, har qanday ta’lim jarayonida bolaning shaxsiyati muhim ahamiyatga ega; ikkinchidan, ta’lim insoniyat farovonligini ta’minlashi kerak, ya’ni yangi davrda ». [6]

Qashshoqlikni kamaytirish

Russo, Pestalotszi va nemis bosh o’qituvchisi Frobelning ta’limiy g’oyalariga asoslanadi Fridrix Diesterveg (1790—1866) ijtimoiy tengsizlikka qarshi kurashda pedagogikaning ijtimoiy dolzarbligini ta’kidladi. Uning uchun ijtimoiy pedagogika “jamiyatdagi kambag’allarga yordam berishga qaratilgan tarbiyaviy harakatlar” edi. [7] Kabi Diesterweg va boshqa mutafakkirlarning hissasi orqali Fridrix Shleyermaxer, pedagogika yanada ijtimoiy rolni o’z zimmasiga oldi, masalan, keyingi yozuvchilarda ham uchraydigan jamoat tarbiyasi Paulo Freire va Jon Devi. [8]
Garchi pedagogika ilm-fan orqali ijtimoiy sharoitlarni o’zgartirish bilan shug’ullangan bo’lsa ham – Russo eng mashhuri Ijtimoiy shartnoma (1762) – Russo jamiyatning salbiy ta’siridan himoya qilishni maqsad qilgan shaxs va uning tarbiyasiga asosiy e’tibor qaratgan. Pestalozzi va keyinchalik Montessori singari pedagogik mutafakkirlar bolalarga yo’naltirilgan pedagogikani rivojlantirish an’analariga amal qilishdi, bu kollektivga, jamoaga va pedagogik g’oyalarni ijtimoiy hayotga qanday yo’naltirishga qaratilgan pedagogikani targ’ib qiluvchi yangi paydo bo’lgan fikr maktabi tomonidan tobora ko’proq tanqid qilinmoqda. takomillashtirish – yoki nemis o’qituvchisi sifatida ijtimoiy pedagogika Karl Mager birinchi marta 1844 yilda yozgan edi.

Ijtimoiy pedagogika

Birinchi muhim fikrlovchilardan biri, Pol Natorp, “Barcha pedagogika ijtimoiy bo’lishi kerak, ya’ni ta’lim falsafasida ta’lim jarayonlari va jamiyatning o’zaro ta’siri e’tiborga olinishi kerak” deb da’vo qildi. [1] Uning ijtimoiy pedagogik nazariyalari ta’sir ko’rsatgan Aflotun Bilan birgalikda g’oyalar doktrinasi Immanuil Kant Ning kategorik imperativ odamlarga maqsadga erishish vositasi sifatida munosabatda bo’lish o’rniga ularga o’z huquqlarida sub’ekt sifatida munosabatda bo’lish va Pestalozzi usuli.
20-asrning 20-yillarida Herman Nohl kabi nufuzli maorif arboblari bilan nemis ijtimoiy pedagogikasi germenevtik nuqtai nazardan talqin qilingan bo’lib, u shaxsning hayoti va uning muammolarini faqat ularning ko’zlari va ijtimoiy sharoitlarida, shaxsning o’zaro qanday munosabatda bo’lishini anglash orqali anglash mumkinligini tan oldi. ularning ijtimoiy muhiti bilan.
Ikkinchi jahon urushi va totalitar davlat qo’lidagi kollektiv ta’lim xavfini ochib bergan Milliy sotsializm tajribalaridan so’ng, ijtimoiy pedagogika “tanqidiy munosabatda bo’lib, jamiyatga tanqidiy munosabatni ochib berdi va ijtimoiy azob-uqubatlarni keltirib chiqaradigan jamiyatning tarkibiy omillarini qabul qildi. ko’rib chiqish ”. [1] Binobarin, Germaniyadagi zamonaviy ijtimoiy pedagogika psixologiyadan ko’ra ijtimoiy ish va sotsiologiya bilan chambarchas bog’liq bo’lgan fan hisoblanadi.
Turli xil tarixiy o’zgarishlar va madaniy tushunchalar tufayli boshqa mamlakatlarda ijtimoiy pedagogika juda xilma-xil an’analarga ega, garchi ular ijtimoiy pedagogikaning asosiy tamoyillari orqali bog’langan bo’lsa. Va hatto bitta mamlakat ichida ham pedagogik yondashuv mavjud emas – umumiy intizom pedagogikasi doirasida biz turli xil yondashuvlarni ajratib ko’rsatishimiz mumkin. Ulardan ba’zilari o’z ishlarining mazmuni uchun juda aniq pedagogik kontseptsiyani yaratgan Frobel yoki Montessori kabi muhim mutafakkirlarning nomlari bilan atalgan, boshqalari sarguzashtlar, o’yinlar, sirklar, musiqalar yoki teatr pedagogikasi.

Ijtimoiy pedagog sifatida malakaga ega bo’lish

Boshqa o’quv fanlari singari, ijtimoiy pedagogika odatda 3,5 yillik daraja (yuqori ma’lumot) darajasidagi malakadir. Ijtimoiy pedagog sifatida qatnashish uchun har bir mamlakatda turlicha bo’lgan turli xil ta’lim yo’nalishlari mavjud:

Germaniya

Germaniyada ijtimoiy pedagogika va ijtimoiy ish bir kursga birlashtirildi – “Soziale Arbeit” – 2007 yildan beri muvaffaqiyatli o’qigan ikki kishilik diplom: Ijtimoiy ishchi va ijtimoiy pedagogika. Ijtimoiy pedagogika Faxoxsulda (amaliy fanlar universitetlari) va universitetlarda o’qilishi mumkin. , ijtimoiy pedagogika san’at bakalavri (3,5 yil) sifatida o’quv dasturining 1 semestri amaliy joylashtirilgan holda taqdim etiladi – Bitiruvchilar o’zlarining kasbiy faoliyatini huquqiy va ijtimoiy-siyosiy nuqtai nazardan joylashtirish va uni tahlil qilish qobiliyatiga ega bo’ladilar. Ularni joylashtirishda va universitetda nazariy ishlarda ish tajribasining o’zaro ta’siri bitiruvchilarni ijtimoiy tashkilotlar ma’muriyati va boshqaruvi sohasida mijozlar bilan ishlashga tayyorlaydi. Keyinchalik chuqurroq tadqiqotlar asosida ijtimoiy pedagogika bakalavrdan keyin san’at magistri sifatida o’qilishi mumkin (2 yil).

Ijtimoiy pedagogika – bu ko’p tarmoqli – o’rganish quyidagilarni o’z ichiga oladi:

Psixologiya
Sotsiologiya
Pedagogika / Ta’lim nazariyasi
Ijtimoiy ish
Ijtimoiy boshqaruv
Qonun va siyosat
Mediatsiya, terapiya, nazorat, aloqa tushunchalari kabi professional tushunchalar.
OAV
Iqtisodiyot
Ijtimoiy adolat
Sog’liqni saqlash
Teatr pedagogikasi

Daniya

Daniya ijtimoiy pedagoglari odatda Seminarietsda (seminariyalarda) qatnashadilar, ularda 3,5 yillik kurslar mavjud bo’lib, ular o’qish davomida turli xil pedagogik sharoitlarda 3 ta joylashishni o’z ichiga oladi. Ba’zi seminarlar, shuningdek, ingliz tilida ijtimoiy pedagogika bo’yicha qisqa kurslarni taklif etadi. Magistratura darajasidagi keyingi tadqiqotlar ko’pincha ijtimoiy pedagogikani ijtimoiy ish, sotsiologiya yoki psixologiya kabi o’zaro bog’liq bo’lgan fanlar bilan birlashtiradi va bir nechta universitetlarda olib borilishi mumkin.

Chexiya va Slovakiya

Chexiyalik va shuningdek, slovakiyalik ijtimoiy pedagoglar odatda universitet darajasida o’qiydilar (kollejda DiS diplomini olish imkoniyati ham mavjud). Ijtimoiy pedagogika bakalavr o’quv dasturi sifatida taklif etiladi. Ilmiy tadqiqotlar uchun Ijtimoiy pedagogika bakalavrni tugatgandan so’ng Magistr dasturi sifatida o’rganilishi mumkin. Akademiklar Ijtimoiy pedagogikani ijtimoiy ishdan ajratib turadilar va ularga ikkita alohida fan sifatida qaraydilar. Slovakiyada Ijtimoiy pedagogika – bu ta’lim va psixologik markazlarda (maktab binolari tarkibida) hamda maktablarda professional tarmoqning bir qismidir.

Shimoliy Amerika

Qo’shma Shtatlarda, Arizona shtati universitetining ijtimoiy transformatsiya maktabi taklif qiladi ijtimoiy va madaniy pedagogika bo’yicha san’at ustasi. 30 birlikdan iborat dastur 10 ta uch kreditli kurslarni talab qiladi. Asosiy kurslar (9 ta kredit) tarkibiga ijtimoiy transformatsiyalar asoslari, tadqiqot usullari va ijtimoiy-madaniy pedagogika: nazariy va amaliy masalalar kiradi. Talabalar bajaradilar beshta tanlov darslari (15 ta kredit), keyin esa tezis yoki toshbo’ron loyihasi (6 ta kredit). Dastur o’quvchilarning norasmiy ta’lim siyosati va amaliyotini tahlil qilish va bir qator muassasalar, tashkilotlar va assotsiatsiya maydonlarining ta’limga ta’sirini o’rganish qobiliyatlarini rivojlantiradi. U kattalar ta’limi, jamoatchilikni tashkil etish, savodxonlik dasturlari, muzey ta’limi, qobiliyatsiz dasturlar, yoshlar va sport dasturlari, tinchlik ta’limi, ekologik ta’lim, diniy tashkilotlar, sog’liqni saqlash ta’limi, mahalliy aholi, mahalliy va qabila jamoalari, ish joyida va ish joyida o’qitish.

Birlashgan Qirollik

Buyuk Britaniyada hozirda 3-darajali malaka va magistr darajasiga qadar BA dasturlariga qadar turli xil malakalar mavjud. 2017 yil fevral oyidan buyon Ijtimoiy pedagogika kasbiy assotsiatsiyasi Buyuk Britaniyada ijtimoiy pedagogika uchun professional uy vazifasini bajaradi. [9] A’zolik tashkiloti sifatida u ijtimoiy pedagogika standartlarini va malaka oshirish va o’qitish standartlarini ishlab chiqdi.

Shuningdek qarang

Teatr pedagogikasi
Maktabning bepul harakati

Maktabgacha pedagogika” ўқув услубий мажмуа

Tinglovchilarga bugungi kunda pedagog tarbiyachilarga qoʼyilgan zamonaviy talablar va vazifalar. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash mazmuni va metodikasi. Tarbiyalanuvchilarning psixologik xususiyatlaridan kelib chiqib zamonaviy pedagogik mezonlar bilan bogʼlab oʼrganish.

Саидова Дилобар Икрамбаевна

Содержимое разработки

Mazkur oʻquv-uslubiy majmuada maktabgacha taʼlim tashkilotlari ta`limtarbiya jarayonlarini tashkil etish shart-sharoitlari va ularga qo`yiladigan talablar yoritib berilgan.

Maktabgacha taʼlim tashkilotlari direktor va mutaxassislarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

“Pedagogika va psixologiya” kafedrasi dotsenti (PhD) D.I.Saidova

II. TEXNOLOGIK XARITASI 4

III. MAʼRUZA MATN VA OʻQUV MATERIALLAR 6

IV. OʻZ-OʻZINI TEKSHIRISH UCHUN TEST SAVOLLAR 38

V. ADABIYOT VA MANBALAR ROʻYXATI 41

VI. TARQATMA MATERIALLAR 44

Мaktabgacha ta’lim va tarbiya bolalarga taʼlim va tarbiya berishga, ularni intellektual, maʼnaviy-axloqiy, etik, estetik va jismoniy jihatdan rivojlantirishga, shuningdek bolalarni umumiy oʼrta taʼlimga tayyorlashga qaratilgan uzluksiz taʼlim turi boʼlib, maktabgacha yoshdagi bolaga singdirilgan bilim va qadriyatlar uning butun kelgusidagi hayotini belgilab berishi sababli maktabgacha taʼlim pedagogikasi bola shaxsning shakllantirishda muhim ahamiyatga ega.

Bunda maktabgacha taʼlim tashkilotlarida faoliyat olib boradiga barcha xodimlar maktabgacha pedagogikasiga qoʼyilayotgan soʼnggi talablardan xabardor boʼlishi lozim.

“Maktabgacha pedagogika” oʼquv modulining taʼlim tizimiga joriy etilishidan asosiy maqsad yuqorida qoʼyilgan vazifalarni hal etishga qaratilgan.

Мodulning maqsadi: Tinglovchilarga bugungi kunda pedagog tarbiyachilarga qoʼyilgan zamonaviy talablar va vazifalar. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash mazmuni va metodikasi. Tarbiyalanuvchilarning psixologik xususiyatlaridan kelib chiqib zamonaviy pedagogik mezonlar bilan bogʼlab oʼrganish.

Кutilayotgan natijalar: Tinglovchilar ushbu modul yakunida quyidagi bilim, koʼnikma va malakalarga ega boʼlishlari kerak:

tinglovchilarni maktabgacha pedagogikada keltirilgan ilmiy-nazariy maʼlumotlar bilan tanishadilar va taʼlim jarayonida qoʼllash boʼyicha; – maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarning, individual xususiyatlari,oʼyin faoliyatining bola rivojlanishidagi oʼrni, bolalar jamoasi bola shaxsini shakllantirishning muhim shart- sharoitlari kabi masalalari toʼgʼrisidagi;
bola shaxsi rivojlanishida qoʼllaniladigan metodlar hamda bolalarga taʼlim berishni bevosita oʼyin va oʼyin texnologiyalari asosida tashkil etish borasidagi bilimlar va koʼnikma, malakalariga ega boʼladilar.

TEXNOLOGIK XARITASI

MAʼRUZA MATN VA OʻQUV MATERIALLAR

taʼlim-tarbiya toʼgʼrisidagi qonun-qoida tamoyil, metod va usullarni bolalar bogʼchalari amaliy hayoti bilan bogʼlab, boʼlajak tarbiyachi — oʼqituvchilarga oʼrgatish hamda xalq taʼlimini boshqarish va rahbarlik masalalarini chuqur oʼrganib, boʼlajak tarbiyachilarni qanday tayyorlash muammolarini hal qilish;
maktabgacha taьlim tashkilotlarida oila bilan uzviy hamkorlikda bolalarni har tomonlama rivojlantirish ishini amalga oshirish. Bunday vazifalarda tadqiq etish;
birinchidan, bolalar sogʼligʼini saqlaydi va mustahkamlaydi, jismoniy rivojlanishini taʼminlaydi;
ikkinchidan, ilmga qiziqish va qobiliyatlarini rivojlantiradi;
uchinchidan, Vatanga, tabiatga, jonajon oʼlkaga muhabbat, kattalarga hurmatni, oʼrtoqlik va jamoatchilik, xayrixohlik, xulq madaniyati, mustaqillik, uyushqoqlik va intizom, mehnatsevarlik kabi ijobiy fazilatlarni tarbiyalaydi;
toʼrtinchidan, estetik tarbiyani amalga oshiradi.
Keyingi yillarda jismoniy, aqliy, axloqiy, mehnat va estetik tarbiya boʼyicha olib borilgan ilmiy-pedagogik tadqiqotlar maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash vazifalarini ularning psixik-fiziologik imkoniyatlarini eʼtiborga olgan holda belgilash zarurligini koʼrsatib berdi. Ular MTTning «Ilk qadam» oʼquv dasturida oʼz aksini topgan.

Maktabgacha taʼlim tashkiloti sharoitida taʼlim sifati va samaradorligini takomillashtirishning oʼziga xos xususiyatlarini aniqlash, uning bazaviy komponentlarining oʼziga singdirish jiddiy nazariy eksperimental tadqiqotlarga muhtoj.
Nazariy tahlillar natijasida maʼlum boʼldiki, maktabgacha taʼlim tashkilotida taʼlim sifati masalasi zamonaviy pedagogika sohasida kam ishlab chiqilgan masalalardan biri hisoblanadi.
Maktabgacha taʼlim tashkilotlarida talim jarayoni sifati va samaradorligini taʼminlashga yoʼnaltirilgan printsiplarga quyidagilar kiradi:
bolaning yosh va shaxsiy salohiyatini ro’yobga chiqarish uchun maktabgacha ta’limning o’zini-o’zi qoplashi prinsipi;
ta’lim jarayonini amaliy tashkil etish prinspi, u yetakchi va xos bolalar faoliyati turlarining o’zaro bog’liqligi, bola rivojlanishining amaliy asoslarini predmetli boyitishni taqozo qiluvchi zaruratga asoslanadi;
maktabgacha ta’limning shaxsga qaratilganlik tavsifi;
bola tomanidan ijtimoiy-madaniy tajribani ijodiy “o’zlashtirishni” ta’minlash prinsipi, u ijodiy faoliyatni shakllantirish vositalarini “ishga solishni” nazarda tutadi; – ularda amalga oshirish maqsadlari va vositalarining birligi prinsipi.

ta’lim mazmuni va uni o’zlashtirish usullari;
pedagogning bolalar bilan o’zaro hamkorligining xili;
bolalar hayot faoliyatini umumiy tashkil etish;
kadrlar, moddiy dasturiy-uslubiy, moddiy resurslar;
sanitariya –gigiyena sharoitlari va ta’lim jarayonini tibbiy sog’lomlashtirish choralari;
ta’lim jarayonini ruhiy qo’llab-quvvatlash;
predmetli-rivojlanuv muhit;
ijtimoiy tuzilma tashkilotining pedagogik jamoasi bilan o’zaro aloqasi;
bolalarni tarbiyalash, o’qitish va rivojlantirish masalalarida maktabgacha ta’lim tashkilotlari va oilqaning o’zaro kelishilgan harakatlari;
maktabgacha ta’lim tashkilotini boshqarish. 1

Маktabgacha pedagogikaning maqsadi va vazifasi .
Маktabgacha pedagogikaning zamonaviy talablari.
Hujjatlarni va bolalarning ishlarini o’rganish haqida nimani bilasiz.
Маktabgacha ta’lim turli yoshdagi bolalarni maktabga tayyorlash.
Маktabgacha ta’lim sifatini shakllantirish haqida nimani bilasiz.
МТТlarda o’quv mashg’ulotlari turlari va o’quv jarayonini tashkil etish.

Bola shaxsining rivojlanishi haqida tushuncha.
Bolani rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar.
Bolani rivojlanishida faoliyatlar (o’yin, mashg’ulot, mehnat) ning ahamiyati.

Psixologik yondashuv – nsondagi psixik jarayonlar (sezgi, idrok, fikrlash kabilar) tabiiy tavsifga ega, insonning yoʼnalganligi – qiziqishlari, qobiliyatlari ijtimoiy hodisa sanaladi.
Yaxlit yondashuv – shaxs yaxlit tavsifga ega boʼlib, uning rivojiga nafaqat uning faoliyatidagi oʼziga xosliklar, balki turmush tarzi ham taʼsir koʼrsatadi. Shu bilan birga ijtimoiy hayot natijalari – motiv, maqsad, qiziqish kabilar ham uning rivojlanishida muhim rolь oʼynaydi.

goʻdaklik (1 yoshgacha);
bolalik yoshi (1-2 yosh);
ilk yosh guruhi (2-3 yosh);
kichik yosh (3-4 yosh);
oʻrta yosh (4-5 yosh) ;
katta yosh (5-6 yosh);
maktabga tayyorlov davri (6-7 yosh)

Bola shaxsning rivojlanishi haqida tushuncha.
Bolani rivojlanishiga taʼsir etuvchi omillar.
Bolani rivojlanishida faoliyatlar (oʻyin, mashgʻulot, mehnat)ning ahamiyati.
Shaxsga yoʻnaltirilgan taʼlim yondashuvini bosqichma-bosqich rejalashtirish haqida gapirib bering

Pedagogik jarayonni tashkil etish tamoyillari
Pedagogik jarayonning tashkil etishda psixologning oʻrni Pedagogik jarayonni tashkil etish tamoyillari

Har bir yosh guruhida bolalarni jamoatchilik ruhida tarbiyalash va ularning har tomonlama rivojlanishini taʼminlaydigan bir xil shart-sharoitlar yaratish.
Bolalarni yosh guruhlariga taqsimlashda har bir guruhga faqat bir xil yoshdagi bolalarni tanlash va shunga qarab taʼlim-tarbiya jarayonini tashkil etish.
Bolalarning har xil faoliyat bilan shugʻullanishlari va bir-birlari bilan muloqotga kirisha olishlari uchun zarur boʻlgan moddiy muhitni yaratish. Buning uchun guruh xonasi va maydonchani gigiyenik, pedagogik, estetik talablar darajasida kerakli asbob- anjomlar bilan taʼminlash.
Bolalarning yoshiga mos kun tartibiga rioya qilish va uning barqarorligini taʼminlash.
Bolalar shaxsini shakllantiradigan faoliyat turlarini tashkil etish va bu faoliyatlar uchun kun tartibidan maʼlum vaqt ajratish.

Bolalarni yosh guruhlariga taqsimlashda har bir guruhga faqat bir xil yoshdagi bolalarni tanlash va shunga qarab taʼlim-tarbiya jarayonini tashkil etish.
Bolalarning har xil faoliyat bilan shugʻullanishlari va bir-birlari bilan muloqotga kirisha olishlari uchun zarur boʻlgan moddiy muhitni yaratish. Buning uchun guruh xonasi va maydonchani gigiyenik, pedagogik, estetik talablar darajasida kerakli asbob- anjomlar bilan taʼminlash.
Bolalarning yoshiga mos kun tartibiga rioya qilish va uning barqarorligini taʼminlash.
Bolalar shaxsini shakllantiradigan faoliyat turlarini tashkil etish va bu faoliyatlar uchun kun tartibidan maʼlum vaqt ajratish.

Haftaning seshanba, chorshanba va payshanba kunlarida bolalardagi aqliy faoliyat tezlashadi, shuning uchun bu kunlarga murakkabroq ishlar rejalashtiriladi.
Kun davomida birinchi boʻlib bolalardan aqliy zoʻr berishni koʻproq talab etadigan, kam harakatli mashgʻulotlar rejalashtiriladi (tevarak-atrofdagi hayot va tabiat bilan tanishtirish, ona tili, matematika). Tasviriy faoliyat, jismoniy tarbiya, musiqa va shunga oʻxshash mashgʻulotlar keyinroqqa rejalashtiriladi.
Kun davomida mashgʻulotlar quyidagicha tartibda almashtirib boriladi:

Mashgʻulotlarni bunday taqsimlash bolalarning dastur materialini yengilroq oʻzlashtirib olishiga imkon yaratadi. Kun davomida bir necha marta: ertalabki qabul vaqtida, ertalabki va kechki sayrda bolalarning mustaqil faoliyatlari tashkil etiladi.

Bolalarni yosh guruhlariga taqsimlashda har bir guruhga faqat bir xil yoshdagi bolalarni tanlash va shunga qarab taʼlim-tarbiya jarayonini tashkil etish.
Bolalarning har xil faoliyat bilan shugʻullanishlari va bir-birlari bilan muloqotga kirisha olishlari uchun zarur boʻlgan moddiy muhitni yaratish. Buning uchun guruh xonasi va maydonchani gigiyenik, pedagogik, estetik talablar darajasida kerakli asbob- anjomlar bilan taʼminlash.
Bolalarning yoshiga mos kun tartibiga rioya qilish va uning barqarorligini taʼminlash.
Bolalar shaxsini shakllantiradigan faoliyat turlarini tashkil etish va bu faoliyatlar uchun kun tartibidan maʼlum vaqt ajratish.

Haftaning seshanba, chorshanba va payshanba kunlarida bolalardagi aqliy faoliyat tezlashadi, shuning uchun bu kunlarga murakkabroq ishlar rejalashtiriladi.
Kun davomida birinchi boʻlib bolalardan aqliy zoʻr berishni koʻproq talab etadigan, kam harakatli mashgʻulotlar rejalashtiriladi (tevarak-atrofdagi hayot va tabiat bilan tanishtirish, ona tili, matematika). Tasviriy faoliyat, jismoniy tarbiya, musiqa va shunga oʻxshash mashgʻulotlar keyinroqqa rejalashtiriladi.
Kun davomida mashgʻulotlar quyidagicha tartibda almashtirib boriladi:

Mashgʻulotlarni bunday taqsimlash bolalarning dastur materialini yengilroq oʻzlashtirib olishiga imkon yaratadi. Kun davomida bir necha marta: ertalabki qabul vaqtida, ertalabki va kechki sayrda bolalarning mustaqil faoliyatlari tashkil etiladi.

Bolalarni yosh guruhlariga taqsimlashda har bir guruhga faqat bir xil yoshdagi bolalarni tanlash va shunga qarab taʼlim-tarbiya jarayonini tashkil etish.
Bolalarning har xil faoliyat bilan shugʻullanishlari va bir-birlari bilan muloqotga kirisha olishlari uchun zarur boʻlgan moddiy muhitni yaratish. Buning uchun guruh xonasi va maydonchani gigiyenik, pedagogik, estetik talablar darajasida kerakli asbob- anjomlar bilan taʼminlash.
Bolalarning yoshiga mos kun tartibiga rioya qilish va uning barqarorligini taʼminlash.
Bolalar shaxsini shakllantiradigan faoliyat turlarini tashkil etish va bu faoliyatlar uchun kun tartibidan maʼlum vaqt ajratish.

Haftaning birinchi va oxirgi kuniga osonroq mashgʻulotlar qoʻyiladi.
Haftaning seshanba, chorshanba va payshanba kunlarida bolalardagi aqliy faoliyat tezlashadi, shuning uchun bu kunlarga murakkabroq ishlar rejalashtiriladi.
Kun davomida birinchi boʻlib bolalardan aqliy zoʻr berishni koʻproq talab etadigan, kam harakatli mashgʻulotlar rejalashtiriladi (tevarak-atrofdagi hayot va tabiat bilan tanishtirish, ona tili, matematika). Tasviriy faoliyat, jismoniy tarbiya, musiqa va shunga oʻxshash mashgʻulotlar keyinroqqa rejalashtiriladi.
Kun davomida mashgʻulotlar quyidagicha tartibda almashtirib boriladi:

Mashgʻulotlarni bunday taqsimlash bolalarning dastur materialini yengilroq oʻzlashtirib olishiga imkon yaratadi. Kun davomida bir necha marta: ertalabki qabul vaqtida, ertalabki va kechki sayrda bolalarning mustaqil faoliyatlari tashkil etiladi.

Bolalarning hamma faoliyat turlari bilan shugʻullanishlari uchun shartsharoitlar yaratish.
Har bir yosh guruhida faoliyat turlarini almashtirib borish.
Bolalarning harakat faolligini yetarlicha taʼminlash.
Mashgʻulot, oʻyin, mehnat, maishiy faoliyat oʻrtasida bogʻliqlik oʻrnatish.
Bolalarning olgan bilim, malaka, koʻnikmalarini mustaqil faoliyatlarida qoʻllay olishga oʻrgatish.
Bolani faol boʻlishga, har doim biron narsa bilan mashgʻul boʻlishga oʻrgatish.
Har bir bolani ijodiy qobiliyatlari, xohish va qiziqishlarini diqqat bilan kuzatib borish va uning yanada rivojlanishi uchun shart-sharoit yaratish.
Bolalarning butun faoliyatiga tarbiyachining rahbarligi.
Kun tartibiga qatiy rioya qilish.

Bolalarning hamma faoliyat turlari bilan shugʻullanishlari uchun shartsharoitlar yaratish.
Har bir yosh guruhida faoliyat turlarini almashtirib borish.
Bolalarning harakat faolligini yetarlicha taʼminlash.
Mashgʻulot, oʻyin, mehnat, maishiy faoliyat oʻrtasida bogʻliqlik oʻrnatish.
Bolalarning olgan bilim, malaka, koʻnikmalarini mustaqil faoliyatlarida qoʻllay olishga oʻrgatish.
Bolani faol boʻlishga, har doim biron narsa bilan mashgʻul boʻlishga oʻrgatish.
Har bir bolani ijodiy qobiliyatlari, xohish va qiziqishlarini diqqat bilan kuzatib borish va uning yanada rivojlanishi uchun shart-sharoit yaratish.
Bolalarning butun faoliyatiga tarbiyachining rahbarligi.
Kun tartibiga qatiy rioya qilish.

har bir bolaning toʼlaqonli aqliy va shaxsiy rivojlanishiga yordam berish;
MTTda psixologik muhitni yaratish;

bolalar taʼlim-tarbiyasi boʼyicha xulosa va tavsiyalar ishlab chiqish;
bolalarga taʼlim-tarbiya berishda MTT pedagoglar va ota-onalarning psixologik kompetentligini oshirishga koʼmaklashish;
bolalarning shaxsiy, aqliy va ijtimoiy rivojlanishini psixologik jihatdan kuzatib borish, taʼlim-tarbiyadagi psixologik nuqsonlarni аниқлаш, уларнинг ақлий ривожланишида содир бўлиши мумкин бўлган ҳар қандай салбий оғишларнинг олдини олиш;
bolalarni МТТning ijtimoiy muhitiga moslasha olmasligi holatlarini korreksiyalash, ularni ijtimoiy reabilitatsiya qilish bo’yicha tadbirlarni tashkil etish va amalga oshirish;
psixologik, pedagogik, nibbity va ijtimoiy qo’llab-quvvatlash uchun zarur bo’lgan boshqa chora-tadbirlarni ko’rish hamda psixologik madaniyatni yuksaltirish

Bolalikning rivojlantiruvchi predmetli muhiti haqida ma’lumot bering
Маktabgacha ta’limning uslubiy ta’minoti haqida so’zlab bering
Rivojlanish markazlarining maqsadi haqida so’zlab bering
МТТlari guruhlarida tashkil etiladigan rivojlanish markazlarini sanab o’ting 6 Таrbiyachining rivojlanish markazlardagi roli

OʻZ-OʻZINI TEKSHIRISH UCHUN TEST SAVOLLAR

ADABIYOT VA MANBALAR ROʻYXATI

Oʻzbekiston Respublikasining “Maktabgacha taʼlim va tarbiya” toʻgʻrisidagi Qonuni. 2019-yil 16-dekabr.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-sentyabrdagi “Maktabgacha taʼlim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PF5198-son Farmoni.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 28-iyuldagi “Maʼnaviy-maʼrifiy ishlar samaradorligini oshirish va sohani rivojlantirishni yangi bosqichga koʻtarish toʻgʻrisida”gi PQ-3160 sonli qarori.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 3-maydagi “Maʼnaviy-maʼrifiy ishlar samaradorligini oshirish boʻyicha qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi PQ-4307-son qarori
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 8-maydagi “Oʻzbekiston Respublikasi maktabgacha taʼlim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi PQ4312-son qarori.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 31-dekabrdagi

Mirziyoyev Sh.M. “Milliy taraqqiyot yoʻlimizni qatʼiyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga koʻtaramiz”.— T.: “Oʻzbekiston”. 2019.
Mirziyoyev Sh.M. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”. –T.: “Oʻzbekiston” 2018-y.
R.A.Mavlonova, O.T.Toʻrayeva, U.M.Xoliqberdiyev Pedagogika. — T., “Oʻqituvchi”. 2001.
R.A.Mavlonova, O.T.Toʻrayeva, U.M.Xoliqberdiyev Pedagogika. — T., “Oʻqituvchi”. 2001.
Sh. Shodmonova. Maktabgacha taʼlim pedagogikasi.— T., “Fan va texnologiya” 2008.
Sh. Sodiqova. Maktabgacha pedagogika (Darslik)(Toʻldirilgan qayta nashr) . — T., 2017.
Muslimov N.A. Boʻlajak kasb taʼlimi oʻqituvchilarini kasbiy shakllantirish / Monografiya. – T.: Fan, 2004.
Muslimov N.A., va boshqalar. Kasb taʼlimi oʻqituvchi-larining kasbiy kompetentligini shakllantirish texnologiyasi/ Monografiya. – T.: “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2013.
Muslimov N.A., Usmonboyeva M.H., Sayfurov D.M., Toʻrayev A.B. Pedagogik kompetentlik va kreativlik asoslari – Toshkent, 2015.
Pedagogika nazariyasi va tarixi // M.X. Toʻxtaxoʻjayeva tahriri ostida. – T.: “Moliya-iqtisod”, 2008.
Inoyatov U.I., Muslimov N.A., va boshq. Pedagogika: 1000 ta savolga 1000 ta javob. 2012-y. Toshkent, “Ilm-Ziyo” nashriyoti.
Inoyatov U.I., Muslimov N.A., va boshq. Pedagogika (nopedgogik oliy taʼlim muassasalari uchun). 2013-y.
Roʻziyeva D., Usmonboyeva M., Holiqova Z. Interfaol metodlar: mohiyati va qoʻllanilishi / Met.qoʻll. – T.: Nizomiy nomli DTPU, 2013

Maktabgacha pedagogika

Ushbu ma’ro‘za matn maktabgacha ta’lim pedagogikasining umumiy asoslari, maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama barkamol etib tarbiyalash mazmuni va vazifalari,bola shaxsini tarbiyalash va rivojlantirish jarayonlarining qonuniyatlari, shakl, metod va vositalari kabi masalalar yoritilgan. Ma’ro‘za matn pedagogika oliy o‘quv yurtlarinin g maktabgacha ta’lim yo‘nalishida tahsil olayotgan talabalari mo‘ljallangan.

Specifications

Search

Qiziqarli malumotlar
Maktabgacha pedagogika” ўқув услубий мажмуа